آلزایمر چیست؟ مراقبت از مبتلایان به آلزایمر

آلزایمر چیست؟

آلزایمر یک بیماری مزمن تخریب کننده سلول های عصبی می باشد. این بیماری مغزی، شروعی آرام دارد ولی پیش رونده می باشد. رایج ترین علامت اولیه آن فراموش کردن انفاقات تازه یا به سختی به یادآوردن آن‌هاست.

با پیشرفت بیماری آلزایمر، علائمی مانند مشکلات تکلم، آگاه نبودن به زمان و مکان (بیار به سادگی گم می‌شود)، نداشتن انگیزه، نوسان احساسات، نداشتن توان مراقبت از خود و مشکلات رفتاری بروز می کند. با بدتر شدن بیماری الزایمر، فرد از خانواده و جامعه جدا می‌شوند. به تدریج عملکردهای مربوط به بدن از بین رفته، سرانجام منجر به مرگ می‌شود.

با وجود اینکه سرعت پیشروی بیماری می تواند متفاوت باشد، عموما ۳ تا ۹ سال امید به زندگی بعد از تشخیص بیماری در نظر گرفته شده است.

دلایل ابتلا به آلزایمر

بیماری آلزایمر زمانی اتفاق می افتد که، مقداری غیرطبیعی از پروتئین ها که پلاک نام دارند، در مغز شکل گرفته و سلول های اندام ها را تحت تاثیر قرار می دهد. نتیجه تشکیل پلاک ها، مختل کردن عملکرد و فعالیت شیمیایی عادی مغز بوده که منجر به کاهش معنادار ناقلین عصبی می شود، که نتیجه این اتفاقات کاهش پیشرونده عملکرد مغز می باشد.

تا زمانی که علت بد عمل کردن های پروتئین که در اولین نقطه رخ داده را ندانیم، یعنی علت ابتدایی هنوز خوب درک نشده و موضوع تحقیقات درحال انجام و گمانه زنی ها می باشد

علت بیشتر موارد آلزایمر ناشناخته است، به جز ۵-۱ درصد موارد که تفاوت های ژنتیکی مشخص شده است. فرضیه های متعددی در حال رقابت برای توضیح علت بیماری می باشند.

۱۱ علامت بیماری آلزایمر

دقت داشته باشید که همه ما تجربه فراموشی را داشته ایم که مقطعی و زودگذر بوده است. اما اگر دارای ۲ مورد از علائم آلزایمر که در ادامه شرح داده شده است، حتما به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.

1. فراموش کردن اتفاقات و اطلاعات جدید: ساده‌ترین و شایع‌ترین نشانه آلزایمر، به خاطر سپردن اتفاقات و اطلاعات جدید توسط مغز است، به معنای دیگر فراموشی رخدادهای جدید از اولین نشانه‌های بروز آلزایمر است. سردرگمی درباره اتفاقاتی که اخیر رخ داده، عدم درک دست از زمان و… از مثال‌هایی است که ممکن در این شرایط برای بیمار پیش آید.
2. فراموشی پایدار و پیش رونده: در بیماران مبتلا به آلزایمر، این فراموشی با گذشت زمان مداومت پیدا کرده و شدت بیشتری می یابد تا جایی که حتی ممکن است نام اعضای خانواده و کارهای روزانه خود را نیز از یاد ببرند.
3. سخت بودن پیدا کردن کلمات مناسب و درست: مبتلایان در پیدا کردن کلمات صحیح و حتی ساده در حین صحبت کردن و انتقال مفاهیم دچار مشکل هستند. هم چنین در گفتار، نوشتار و خواندن مکررا اشتباهاتی دارند.
4. ناتوانی در تشخیص و انجام کارها: در این حالت افراد در تشخیص چهره ها و ابزار ساده و همچنین یافتن وسایلی که مقابل چشمشان نیست، دچار مشکل می شوند. هم چنین در استفاده از ابزار ساده و انجام کارهای ساده نظیر مرتب لباس پوشیدن، ناتوان هستند.
5. مشکل در خواندن و نوشتن نیز ممکن است در بیمار آلزایمری مشاهده شود.
6. نداشتن درک درست از زمان و مکان: این افراد درک درستی از زمان و مکان ندارند و حتی گاهی ممکن است خود را در صحنه ای از خاطرات و خود را بین درگذشتگان خود ببینند.
7. کم شدن قدرت قضاوت: در حل مشکلات روزانه با مشکل مواجه هستند. مثلا اگر چیزی بشکند نمی دانند باید آن را چه کار کنند.
8. در انجام کارهای پیچیده و استدلال کردن دچار اختلال: این افراد توان رسیدگی به امور مالی و بانکی ندارند. هم چنین درک درستی از خطرات ندارند.
9. تغییرات رفتاری و خلقی: تغییرات خلقی نظیر آشفتگی، لج باز شدن، اعتماد نداشتن به دیگران و گوشه گیر شدن از علائمی است که شروع و به مرور زمان تشدید می شوند.
10. افسردگی از علائم همراه آلزایمر است.
11. بی قراری از دیگر علائم این بیماری بوده که در صورت پیشرفت بیماری با پرخاشگری و یا اضطراب بی دلیل همراه است.

عوامل خطر ابتلا به الزایمر

• آلزایمر در سالمندان: معمولا در افراد بالای ۶۵ سال رخ می دهد، اگر در افراد زیر ۴۰ سال رخ دهد، که احتمال آن خیلی کم است، آلزایمر زودرس نامیده می شود. اطلاعات مفصل‌تر آن را در مقاله ای دیگر پرداختیم.
• جنسیت: طبق آمار احتمال ابتلای زنان در این بیماری از مردان بیش تر می باشد.
• وراثت: خطر بروز آلزایمر در افرادی که یکی از اقوام درجه یک آن ها به این بیماری مبتلا شده باشد بیش تر است. هم چنین دانشمندان جهش های ژنی را کشف کرده اند که روی بروز و به تاخیر انداختن این بیماری نقش دارند.
• سبک زندگی و سلامت قلب: نتیجه تحقیقات نشان می دهد که عواملی که موجب بیماری قلبی می شوند در بروز آلزایمر نیز نقش دارند. چاقی، کم تحرکی، دیابت نوع ۲، چربی خون و فشارخون بالا احتمال ابتلا به آلزایمر را افزایش می دهند.
• مشارکت اجتماعی و یادگیری: شرکت در فعالیت های اجتماعی و تجمعات احتمال ابتلا را کم می کنند. فرآیند یادگیری احتمال ابتلا را کم تر و تحصیلات پایین تر احتمال ابتلا را بیش تر می کند.
• ضربه به سر: سابقه ضربه شدید به سر مثلا در حدی که فرد به مدت طولانی کاهش سطح هوشیاری داشته باشد، احتمال ابتلا در آن ها بیش تر است.
• خواب نامنظم: تحقیقات نشان داده اند که اختلالات خواب احتمال ابتلا را بیش تر می کند.در شرایط فعلی کرونا که باید از رفتن به مراکز درمانی پر خطر پرهیز کرد، برای کسب اطلاعات بیشتر شما می‌توانید در هر زمان از شبانه روز در هرکجای ایران که هستید با دکتر مغز و اعصاب انلاین تلفنی ومتنی صحبت کنید و از ایشان غیرحضوری مشاوره بگیرید.
• افسردگی و سیگار کشیدن نیز ممکن است ابتلا به آلزایمر را به دنبال داشته باشند.

آلزایمر زودرس چیست؟

اگر قبل از ۶۵ سالگی برای یک مدت طولانی با علائم آلزایمر که در بالا بیان کردیم، مواجه شدید ممکن است دچار بیماری آلزایمر زودرس شده باشید. برای پیشگیری از آلزایمر زودرس، مانند هر بیماری مغز و اعصاب دیگر، هرچه مغز سالم‌تر باشد می‌تواند آسیب‌های بیشتری را تحمل کند.

پس با مطالعه زیاد، ورزش و یک رژیم غذایی سالم مانند رژیم غذایی مدیترانه‌ای به محافظت از مغز خود کمک کنید. سایر روش‌های پیشگیری الزایمر نیز می‌توانند در سلامت مغز و جلوگیری از ابتلا به آلزایمر زودرس مفید باشند.

آیا آلزایمر قابل پیشگیری است؟ ۸ راه‌حل ساده

در حال حاضر با توجه به ناشناخته بودن عامل به وجود آورنده بیماری آلزایمر، راه پیشگیری دقیقی وجود ندارد. اما بسیاری از راه هایی را برای کاهش ریسک ابتلا بیان نموده اند که شامل موارد زیر می باشد.

1. استرس خود را کم کنید و خواب کافی داشته باشید. به خواب خود و کیفیت آن اهمیت دهید. روش های کنترل استرس را یاد بگیرید.
2. از دخانیات دوری کنید: چنانچه سیگار و… می کشید، هرچه سریعتر درصدد کنار گذاشتن آن باشید.
3.  بیماری‌های زمینه ای خود را زیر نظر دکتر کنترل کنید؛ در صورت داشتن بیماری های زمینه ای نظیر فشارخون، دیابت، مشکلات قلبی و چربی خون بالا، در پی درمان آن ها بوده و اصول مربوط به آن ها را جهت کنترل، رعایت کنید.
4. رژیم غذایی سالم داشته باشد؛ غذاهای تازه، روغن های سالم (روغن زیتون، روغن کنجد و…)، غذاهای دارای چربی اشباع شده کم مصرف کنید. هم چنین مصرف ویتامین E و امگا ۳ نیز مفید می باشد. توصیه‌های درمان آلزایمر در طب سنتی را نیز می‌توانید دنبال کنید و در برنامه غذایی خود از آن بهره ببرید.
5. زندگی اجتماعی فعال داشته باشید؛ معاشرت کنید، با دیگران ارتباط بگیرید، با کسانی که دوست دارید و لحظات خوشی با آن ها می گذرانید رفت و آمد کنید.
6. ورزش را در برنامه روزانه خود بگنجانید. حتما هر روز ورزش (هر ورزشی که دوست دارید) و پیاده روی انجام دهید.
7. تمرینات مغزی مناسب آلزایمر؛ همان طور که بدن شما نیاز به ورزش دارد، مغز و ذهن شما نیز نیاز به ورزش دارد. سعی کنید بازی های فکری انجام دهید، سعی کنید مدام در حال یادگیری چیزهای جدید باشید، تمرین حفظ کردن انجام دهید. هم چنین کارهایی نظیر خواندن، رقصیدن، بازی هایی نظیر شطرنج، تخته نرد و…، خلق اثر هنری، نواختن موسیقی وکارهایی از این قبیل نیز بسیار مفید می باشند.
8. سایر راهکارهای پیشگیری از آلزایمر را در مقاله دیگر مفصل بیان کردیم، اطلاعات بیشتر را در آن مطالعه کنید.

برای جلوگیری از پیشرفت آلزایمر چه باید کرد؟ توصیه‌های خود مراقبتی

• به اندازه کافی استراحت کنید؛ به بدن و مغز خود استراحت دهید و خود را با کارهای سنگین فیزیکی یا فعالیت‌های فکری پیچیده خسته نکنید.
• استرس‌های محیطی را کنترل کنید. تا جای امکان از اضطراب‌های زندگی دور بمانید.
• تقویت مغز با تغذیه سالم؛ همانطور که در پیشگیری از آلزایمر صحبت کردیم، سعی کنید از غذاهای مفید برای حافظه را رژیم غذایی خود استفاده کنید. توصیه‌های طب سنتی ممکن است به شما در رعایت این مورد کمک کند.
• با نظر و توصیه پزشک از قرص ویتامینE (ویتامین ای) استفاده کنید.
• از اعضای خانواده کمک بگیرید؛ خانواده و اطرافیان خود را در جریان روند بیماری خود قرار دهید. حمایت عاطفی و برخورد درست اطرافیان با علائم شما میتواند در کاهش سرعت پیشترفت آلزایمر موثر باشد.
• ورزش های مفید برای مغز و سیستم عصبی؛ ورزش‌های هوازی ماننده یوگا و مدیتیشن نیز می‌تواند در شرایط روحی و جسمی شما تاثیر مثبت داشته باشد. مقاله ای درباره تاثیر ورزش برای بهبود اختلال حافظه داریم، آن را نیز مطالعه کنید.

توصیه‌هایی برای اطرافیان بیمار؛ برای کمک به بیمار آلزایمر چه می‌توانیم بکنیم؟

از علائم و عوارض آلزایمر در زندگی روزمره مبتلایان زیاد صحبت کردیم، اولین حمایت و کمک خانواده و اطرافیان بیمار آلزایمر درک شرایط و علائم بیماری است.

تغییر در مهارت‌های رفتار ناشی از آلزایمر را بپذیرید. با پیشترفت بیماری ممکن از صحبت کردن و استفاده از کلمات مناسب برای افراد مبتلا به بیماری سخت شود، ممکن است بیمار کلمات را فراموش کند و مکث زیادی در بین صحبت‌هایش باشد.

• در این شرایط هنگام صبحت با فرد، صبور باشید.
• تماس چشمی داشته باشید. به بیمار نشان دهید به او توجه دارید و امکان تمرکز کردن برای درک مسیر گفت و گو را فراهم کنید.
• به زبان بدن فرد توجه کنید، اشاره‌ها او را درک کنید. به احساسات توجه نشان دهید.
• برای جلوگیری از تاثیر آلزایمر در توانایی حرف زدن بیمار، مدام با فرد گفت‌وگو کنید.
• بامزه باشید و استرس را از گفت و گو دور کنید.
• انتظار تغییر خلق و خو و رفتار بیمار را داشته باشید.
• سعی کنید محیط امن و بدون استرسی ایجاد کنید.
• کارهای روزانه فرد را ساده کنید، سعی کنید محیط آشنا و راحت باشد تا بیمار در انجام کارهای روزمزه خود به مشکل نخورد.
• به بیمار کنید روتین روزانه‌ ساده‌ای داشته باشد.
• زندگی فرد را تحت کنترل نگیرید، طوری که بیمار احساس کند از کار افتاده است و دیگر نمی‌تواند به خود اعتماد کند. حمایت و مراقبت خود را نشان دهید.

سوالات متداول درباره آلزایمر در سالمندان

آیا آلزایمر می‌تواند دلیل مرگ بیماری باشد؟

هفتمین علت مرگ و میر بزرگسالان در جهان آلزایمر است؛ علت مرگ در آلزایمر غیرمستقیم است. بیماری آلزایمر نوعی زوال عقل است و بخش‌هایی از مغز را که توانایی به یاد آوردن و حتی تفکر کردن و صحبت کردن را بر عهده دارند، تحت تاثیر قرار می‌دهد و به مرور زمان باعث کاهش توانایی فرد بیمار در انجام کارهای روزمره خود شود.

آیا آلزایمر درد دارد؟

اثراتی که آلزایمر و سایر انواع زوال عقل دارند معمولا باعث احساس درد نمی‌شود.

نتیجه گیری

درست است که آلزایمر یک بیماری پیچیده است و مجهولات زیادی دارد، و این که با گذشت زمان وخامت پیدا می کند، اما درمان هایی که برای این بیماری در نظر گرفته شده می توانند علائم را عقب انداخته و به بهبود کیفیت زندگی فرد مبتلا کمک کنند. پس اگر در خود یا اطرافیان خود، متوجه علائمی شدید و به آلزایمر شک کردید، می توانید با دریافت ویزیت آنلاین دکتر مغز و اعصاب ، برای درمان بیماری آلزایمر اقدام نمایید.