چاقی کودکان؛ عوارض و راهکارهای درمان

علت چاقی کودکان در کشور‌های  توسعه یافته و همچنین در کشورهای در حال توسعه مدت‌هاست در دست بررسی است به سطح ایپدمی رسیده است. اضافه وزن و چاقی در دوران کودکی تاثیر قابل توجهی بر سلامت جسمی و روانی این کودکان دارد. کودکان دارای اضافه وزن و چاق احتمالا در بزرگسالی نیز چاق خواهند ماند و بیشتر در سنین پایین به بیماری‌های غیر واگیر مانند دیابت و بیماری‌های قلبی و عروقی مبتلا می‌شوند. عوامل محیطی، کمبود فعالیت، الگوی نامناسب غذایی، سبک زندگی،  محیط فرهنگی و… نقش اصلی را در افزایش چاقی در سراسر جهان دارد. چاقی در کودکان می‌تواند بر سلامت جسمی، بهزیستی اجتماعی و عاطفی و عزت نفس کودکان تاثیر عمیقی بگذارد و این کودکان ممکن است با عملکرد ضعیف تحصیلی و کیفیت پایین زندگی مواجه شوند.

علت چاقی کودکان

تغذیه در خانواده

مصرف غذا در بررسی علت چاقی کودکان یک موضوع چند وجهی است که شامل انواع غذا‌های مصرفی، مکان غذا خوری، تهیه غذا و عادات غذایی سایر اعضای خانواده است. نحوه تغذیه کودکان اغلب توسط سرپرست آن‌ها تعیین می‌شود. کودکانی که سرپرست آن‌ها عادات غذایی ناسالمی دارند و مقدار بیشتری چربی و روغن مصرف می‌کنند در مقایسه با کودکانی که سرپرست­شان عادات غذایی مناسبی دارند بیشتر در معرض خطر چاقی قرار دارند. همچنین شواهد نشان می‌دهد خانواده‌­هایی که با یکدیگر غذا می‌خورند، غذاهای سالم بیشتری مصرف می‌کنند.

رژیم غذایی نامناسب

کودکان با الگوگیری از والدین و هم­سالان خود میزان مصرف و نوع غذایی که مصرف می‌­کنند را انتخاب می‌کنند. دسترسی آسان و قرار گرفتن مکرر در معرض غذاهای ناسالم عامل اصلی ایجاد این رژیم غذایی نادرست در کودکان است. رژیم غذایی متشکل از چربی‌ها، روغن، نوشابه‌‌ها و… احتمال چاقی را افزایش می‌دهد.

مصرف فست فود‌ها؛ علت چاقی کودکان

مصرف بیش از اندازه­ی فست­ فود‌ در سال‌های اخیر به علت چاقی کودکان مرتبط است. بسیاری از خانواده‌ها به ویژه خانواده‌هایی که والدین آن‌ها در خارج از خانه کار می‌کنند غذاهای فست­فودی را بیشتر استفاده می‌کنند زیرا استفاده از آن‌ها راحت است همچنین این نوع غذاها مورد پسند فرزندانشان قرار می‌گیرد. مواد غذایی­ که در فست­فود‌ها استفاده می‌شود، موادی ناسالم با ارزش غذایی پایین و حاوی مقدار زیادی کالری است که استفاده بیش از اندازه از آن­ها منجر به چاقی می‌شود.

نوشیدنی‌های قندی

نوشیدنی‌های قندی یکی دیگر از عوامل موثر در چاقی است. تصور می‌شود که نوشیدنی‌های قندی فقط به نوشابه‌ها محدود می‌شود اما آبمیوه‌ها و سایر نوشیدنی‌های شیرین نیز در این گروه قرار می‌گیرند. بسیاری از مطالعات در رابطه با مصرف نوشیدنی‌های قندی نشان می‌دهند که این نوشیدنی‌ها بر چاقی کودکان تاثیر می‌گذارند زیرا مصرف این نوشیدنی‌ها منجر به دریافت کالری بالایی می‌شود.

استفاده از میان وعده‌های ناسالم

عامل دیگری که به عنوان یک عامل موثر در چاقی کودکان مورد مطالعه قرار گرفته است مصرف میان‌وعده‌های نامناسب کودکان در طول روز مانند چیپس، پفک، شکلات و… است. این مواد غذایی کالری بالا و ارزش غذایی کمی دارند.

ژنتیک

افزایش چاقی ناشی از عدم تعادل بین مصرف کالری و مصرف انرژی است. که با افزایش تعادل مثبت انرژی که با سبک زندگی اتخاذ شده و تنظیمات مصرف رژیم غذایی مرتبط است. با این حال شواهد بیشتری نشان می‌دهد که زمینه ژنتیکی فرد در تعیین خطر چاقی مهم است. ژنتیک یکی از بزرگ‌ترین عواملی است که به عنوان مسبب چاقی مورد بررسی قرار می‌گیرد‌ ولی با این حال حساسیت ژنتیکی برای تاثیر بر وزن کودکان، اغلب باید همراه با عوامل محیطی و رفتاری باشد. عامل ژنتیکی کمتر از ۵ درصد از موارد چاقی کودکان را تشکیل می‌دهد. بنابراین گرچه ژنتیک می‌تواند در پیشرفت چاقی نقش داشته باشد، اما دلیل اصلی افزایش چشمگیر چاقی کودکان نیست.

عوامل روانشناختی

استرس زیاد در کودکان و والدین آن‌ها خطر چاقی را در کودکان افزایش می‌دهد. زیرا بسیاری از کودکان هنگام استرس و مشکل به پرخوری روی می‌‌آورند.

بی‌تحرکی

بسیاری معتقدند که تلویزیون بازی‌های رایانه‌ای و استفاده از تلفن‌های هوشمند علت چاقی کودکان محسوب می‌شود. کودکان هنگام استفاده از آن‌ها به مدت طولانی بی‌تحرک در مکانی قرار می‌گیرند. همچنین در هنگام تماشای تلویزیون کودکان بیشتر مایل هستند تا غذاهای شیرین و ناسالم که کالری زیادی دارند مصرف کنند.

عوارض چاقی در کودکان

بیماری بر اثر چاقی: چاقی در کودکان منجر به آسیب مغزی و حملات قلبی نمی‌شود ولی در بزرگسالی برای آن‌ها مشکلات بسیاری را به وجود می‌آورد. در بزرگسالی احتمال مبتلا شدن به بیماری‌هایی مانند اختلالات کبدی، فشار خون، کلسترول بالا، دیابت به میزان زیادی بالا می‌رود.

دیابت نوع دو

علت چاقی کودکان می‌تواند ابتلا به این بیماری نیز باشد. سبک زندگی ناسالم و کم تحرکی در کودکان منجر به دیابت نوع دو می‌شود.

کلسترول بالا و فشار خون؛ علت چاقی کودکان

عادات و رژیم غذایی ناسالم در کودکی و چاقی، کودکان را در معرض بیماری‌های خطرناکی قرار می‌دهد. استفاده زیاد از غذاهای ناسالم و تجمع چربی در بدن باعث ایجاد پلاک در رگ‌ها می‌شوند و احتمال سکته قلبی یا سکته مغزی را در آینده بالا می‌برند.

اختلال خواب

چاقی در کودکان ممکن است منجر به وقفه تنفسی در خواب شود و تنفس کودکان در خواب دچار مشکل شود. این کودکان تنفس­شان در خواب قطع و وصل می‌شود که خطر جدی برایشان به شمار می‌رود.

آسم

در تحقیقاتی که صورت گرفته است مشخص شده است کودکانی که چاق هستند و اضافه وزن دارند بیشتر به بیماری آسم مبتلا می‌شوند.

افسردگی

یکی دیگر از مشکلاتی که این کودکان با آن مواجه می‌شوند، افسردگی است. این کودکان اغلب مورد تایید هم­سالان خود قرار نمی‌گیرند و از ظاهر خود راضی نیستند و این عوامل باعث می‌شود دچار گوشه­‌نشینی شوند و طی زمان به افسردگی دچار شوند.

اعتماد به نفس و عزت نفس پایین

کودکانی که اضافه وزن دارند بیشتر مورد تمسخر و آزار هم­سالان خود قرار می‌گیرند. که این امر به مرور زمان بر اعتماد به نفس کودکان تاثیر می‌گذارد و سبب می‌شود این کودکان از اعتماد به نفس پایینی برخوردار باشند.

راهکارهای درمان چاقی در کودکان

تغییر رژیم غذایی

سعی کنید تا می‌توانید غذاهایی که مقدار زیادی کالری، چربی، شیرینی دارند و همچین نوشابه‌های قندی را از برنامه‌های غذایی خانواده­ی خود حذف کنید. هنگام تهیه مواد غذایی از خرید غذاهای آماده، شیرینی‌­ها و… خودداری کنید زیرا غذاهای آماده معمولا کالری فراوان و ارزش غذایی پایینی دارند و استفاده از آن­ها موجب چاقی می­شود پس برای کمتر شدن وزن کودکان بهتر است مقدار بیشتری سبزیجات، میوه‌ها و غذاهای سالم را در دسترس کودک قرار دهید. و تا جایی که می‌توانید مصرف فست‌فود‌ها را برای کودکان خود محدود کنید چرا که فست‌فودها یکی از مهم‌ترین علت‌های چاقی در کودکان هستند. سعی کنید وعده‌های غذایی را در خانه دور همدیگر و به موقع مصرف کنید چرا که تاثیر به سزایی در کاهش وزن و به اندازه خوردن کودکان دارد. همچنین به کودکان خود یاد بدهید که آرام غذا بخورند و خوب غذای خود را بجوند. این یکی از راهکارهایی است که می‌توان علت چاقی کودکان را مورد بررسی قرار داد.

غذا نخوردن جلوی تلویزیون

دیگر علت چاقی کودکان غذا خودن بدون توجه است. سعی کنید مکان درستی را برای غذا خوردن انتخاب کنید و برای مثال از غذا خوردن فرزندانتان رو به روی تلویزیون جلوگیری کنید.

کاهش خوردن تنقلات

خوردن تنقلات را برای کودکان منع نکنید بلکه سعی کنید خوردن این تنقلات را کنترل کنید و تنقلات کم کالری­‌تر را به عنوان میان وعده به کودکان بدهید.

تغییر سبک زندگی؛ علت چاقی کودکان

تغییر سبک زندگی از خانواده کودک شروع می‌شود. اگر تغییر سبک زندگی با موفقیت صورت گیرد کودک متوجه می‌شود که چگونه در غذا خوردن تعادل را رعایت کند و به راحتی از وزن مناسبی برخودار شود

فعالیت بدنی و ورزش کردن

ورزش کردن و تحرک بدنی یک عامل برای متعادل کردن وزن کودکان است. فعالیت بدنی کودکان باعث سوزاندن کالری و سلامتی آن‌ها می‌شود. همچنین تحرک زیاد در طول روز سبب می‌شود انرژی آن‌ها در طول روز تخلیه شود و شب‌ها به‌راحتی بخوابند. همچنین کودکانی که پرتحرک هستند در بزرگسالی معمولا اندام مناسب‌تری دارند.

استفاده از دارو

گاهی برای درمان و کاهش وزن کودکان دارو‌هایی با تشخیص پزشک همراه با رژیم غذایی برای کاهش وزن تجویز می‌شود. این دارو‌ها معمولا در این سه دسته قرار دارند:

• عامل هیپو گلاسیمیک و متفورمین
• محدود کننده لیپاز گوارشی و سیبوترامین
• محدود کننده جذب سروتونین و نورآدرنالین

 رژیم پذیرش ۲۴

یکی دیگر از راهکارهای موثر درمان و بررسی علت چاقی کودکان، برنامه رژیم پذیرش ۲۴ است. این رژیم غذایی تاثیر فراوانی در کاهش وزن کودکان دارد. شما می‌توانید برای بر طرف کردن مشکل چاقی کودکان به صفحه رژیم پذیرش۲۴ مراجعه کنند و برای کودک خود از پزشک متخصص تغذیه برنامه رژیم غذایی دریافت کنند.

چاقی کودکان این روزها یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌های والدین است و والدین باید برای کم شدن وزن و رسیدن به وزن ایده‌آل کودکانشان صبر و حوصله کافی داشته باشند. چرا که با تحرک و یک رژیم غذایی مناسب برای کودکشان می‌توانند به نتیجه‌ی دلخواه خود برسند.