گل نسترن | فواید، ضررها و نحوه مصرف

گل نسترن 

گل نسترن از خانواده گل سرخ یا گل رز (Rosaceae) است و نام‌های زیادی دارد. این گل دارای گل‌های صورتی یا سفید است و میوه‌ای قرمز دارد. گل نسترن تاریخچه غنی برای به اشتراک گذاشتن دارد، زیرا مصارف دارویی آن از زمان بقراط آغاز و از ریشه‌ها، شاخ و برگ، شکوفه‌ها و میوه آن در نسخه‌های مختلف پزشکی استفاده شده است. در این مقاله به بررسی گل نسترن و میوه آن به‌همراه خواص، عوارض و نحوه مصرف آن‌ها می‌پردازیم.

نام‌های دیگر گل نسترن

گل نسترن که در زبان انگلیسی به آن Dog Rose (به معنی رزِ سگ) گفته می‌شود، به این دلیل چنین نامی گرفت که سال‌ها پیش مردم معتقد بودند که که می‌توان از ریشه گل نسترن برای درمان کسانی که توسط سگ هار گاز گرفته شدند، استفاده کرد. نام علمی و لاتین گل نسترن نیز Rosa Canina است. گل نسترن اغلب «گل رز وحشی» نیز نامیده می‌شود و همچنین به‌دلیل خاردار بودن آن ، گل بریارد نیز نام می‌گیرد (بریارد، سگی است که موی بلند و زبر و گوش‌های تیز دارد). بنابراین نام‌های مختلف این گل عبارتند از: briar-rose ،  dog briar،  wild rose، dog berry ، witches’ briar ،  common briar rose،  brier.

محیط رشد و ساختار گل نسترن

گل نسترن بومی شمال آفریقا، خاورمیانه و اروپاست. این گل در امتداد کناره‌های جنگل‌ها، پرچین‌های کنار چمنزارها و در خاک نسبتاً خشک (به‌ویژه خاک گچی) رشد می‌کند. بوته‌های آن در صورت مراقبت مناسب می‌توانند تا ۳ متر رشد کنند.

گل نسترن مانند بیشتر گونه‌های گل رز، درختچه‌ای برگ‌ریز با برگ‌های بزرگ، ساقه‌های خاردار و گل‌های پنج گلبرگی است که گل‌های آن کمی معطر هستند و این عطر اغلب از تابستان تا پاییز روی گیاه باقی می‌ماند. برگ‌های گل نسترن در طرفین ساقه‌ها به ۲ الی ۳ جفت برگچه کوچک‌تر و دندانه‌دار تقسیم می‌شوند. همچنین گل‌های فراوانی که در اوایل تابستان تولید می‌شوند معمولاً صورتی کم‌رنگ هستند اما رنگ آن‌ها ممکن است از سفید خالص تا صورتی، متغیر باشد.

گلبرگ‌های گل نسترن در فصل پاییز، با میوه‌های کوچک، قرمز، توت‌مانند و بیضوی به طول ۱۵ الی ۲۰ میلیمتر، به شکل خوشه‌های کوچک جایگزین می‌شوند که به rosehips نیز معروف هستند. میوه‌های گل نسترن برای پرندگان جذاب هستند و همچنین با توجه به سطح بالای ویتامین C که در خود دارند، بسیار مورد توجه قرار می‌گیرند.

ارزش غذایی میوه گل نسترن

۲ قاشق غذاخوری (۱۶ گرم) از میوه گل نسترن شامل مواد مغذی زیر است:

• کالری: ۲۶
• کربوهیدرات: ۶ گرم
• فیبر: ۴ گرم
• ویتامین A: 4 درصد از ارزش غذایی روزانه (DV)
• ویتامین B5: 3 درصد از DV
• ویتامین C: 76 درصد از DV
• ویتامین E: 6 درصد از DV

مشاوره آنلاین پزشک متخصص طب سنتی

خواص و فواید گل نسترن

برای برخی از گیاهان، قدرت بهبودی فرض شده برای آن‌ها فقط خرافات است، اما از آنجا که میوه‌های این گل سرشار از ویتامین C هستند، مطمئناً برای سلامتی افراد مفیدند. گل نسترن همچنین مصارف زیادی در آشپزی، پزشکی و لوازم آرایشی دارد. میوه‌های این گل به‌طور سنتی به‌عنوان یک شیرین کننده طبیعی نیز استفاده می‌شوند. میوه‌های گل نسترن علاوه بر خوشمزه بودن، دارای رنگ‌های روشن و زیبایی هستند که سال‌ها به‌عنوان یک گیاه زینتی نیز مورد استفاده قرار گرفته‌اند. کاربردهای دارویی گل نسترن در داروهای سنتی کاملاً مشهور و مستند است. همچنین درحال‌حاضر در داروها به عنوان ادرارآور و ملین استفاده می‌شود. سایر فواید گل نسترن عبارتند از:

• مقابله با آنفولانزا و سایر عفونت‌ها
• تقویت کننده سیستم ایمنی بدن و درمان ضعف‌های بدنی
• تسکین درد آرتروز
• جلوگیری از سردرد و درمان سرگیجه با استفاده از گلبرگ‌های گل نسترن
• درمان اختلالات کلیه و مجاری ادراری
• درمان آرتروز، نقرس، اسهال خونی، سرماخوردگی و تب‌های مرتبط با آن‌ها
• تهیه مربا، شربت، مارمالاد، عرق، روغن و دمنوش از گل نسترن
• درمان بیماری‌های مختلف گوارشی مانند ورم معده، سوزش معده، نفخ، دل‌درد و از بین بردن کرم روده با استفاده از گلبرگ و میوه گل نسترن
• استفاده از عرق گل نسترن به‌عنوان لوسیون قابض برای پوست‌های حساس

• 

  گل نسترن

گل نسترن همچنین یک روغن گیاهی آزاد می‌کند که دارای فواید زیادی است و این روزها به دلیل خاصیت ضد پیری، آنتی اکسیدان و بازسازی کننده ، تقاضای این روغن افزایش یافته است. روغن گل نسترن خواص دیگری هم دارد از جمله

• بازسازی سلول‌های پوستی و بافت‌های آسیب دیده
• پاک‌سازی عیوب پوستی پس از زایمان
• بهبود استرچ مارک‌ها، زخم‌های بعد از جراحی، آکنه، درماتیت خشک، سوختگی و آفتاب سوختگی
• مفید برای موهای آسیب دیده یا تحت فشار

عوارض گل نسترن

امروزه مطالعات نشان می‌دهند که در صورت رعایت دوزهای توصیه شده برای مصرف گل نسترن، هیچ عارضه جانبی سمی برای بدن وجود نخواهد داشت. با این حال، در حال حاضر مشخص نیست که آیا مصرف آن در دوران بارداری و شیردهی ایمن است یا خیر.

همچنین اگرچه تحقیقات در مورد عوارض جانبی مصرف بالای گل نسترن کم است، اما مصرف مقادیر بالای ویتامین C ممکن است باعث تهوع، ناراحتی معده، یبوست و دل درد شود و همچنین ممکن است به کسانی که دچار سنگ کلیه، کم خونی و هموکروماتوز هستند آسیب برساند. بنابراین همیشه قبل از مصرف گیاهان دارویی، با پزشک خود مشورت کنید.

نحوه مصرف گل نسترن

از آنجا که خواص گل نسترن در هر حالتی به خوبی حفظ می‌شود، می‌توانید آن را خشک کرده یا در فریزر نگهداری کنید. برای تهیه دمنوش گل نسترن می‌توانید ۲ قاشق غذاخوری گل نسترن خشک شده را در یک لیتر آب سرد ریخته و بگذارید ۱۰ دقیقه بجوشد. سپس آن را از صافی رد کرده و طی ۳ فنجان در روز بنوشید.

برای درمان اسهال، یک لیتر آب را بجوشانید و حدود ۳۰ تا ۵۰ گرم میوه خرد شده گل نسترن را درون آن بریزید و به مدت ۵ دقیقه با حرارت کم بجوشانید. سپس از روی حرارت بردارید و بعد از ۱۵ دقیقه از صافی رد کرده و همراه صبحانه بنوشید.

مشاوره آنلاین پزشک متخصص طب سنتی

متخصص طب سنتی