آزمایش ایمونوگلوبولین و تأثیر آن در زندگی افراد

آزمایش ایمونوگلوبولین

آزمایش ایمونوگلوبولین‌ به بررسی سطح برخی از آنتی‌‎بادی‌ها بدن در خون می‌پردازد که ایمونوگلوبولین نام دارند و براساس عملکردشان نام‌گذاری شده‌اند. آنتی‌بادی نوعی پروتئین است که سلول‌های ایمنی بدن، برای مقابله با باکتری، ویروس و انواع مهاجم مضر تولید می‌کنند. در واقع در آزمایش ایمونوگلوبولین بررسی می‌شود که سیستم ایمنی بدن فرد دچار مشکل است یا خیر؟

برخی شرایط می‌توانند در افزایش یا کاهش سطح تولید ایمونوگلوبولین تأثیر بگذارند. معمولاً پایین بودن سطح ایمونوگلوبولین، به معنای احتمال ابتلای فرد به عفونت و بالا بودن آن به معنای حساسیت (آلرژی) یا نقص سیستم ایمنی بدن است.

انواع ایمونوگلوبولین‌ها

ایمونوگلبولین‌ها یا آنتی‌بادی‌ها از دسته گلیکوپروتئین‌ها هستند که در سرم و مایعات بافتی تمام پستانداران وجود دارند. در بدن انواع مختلفی از ایمونوگلوبولین‌ها وجود دارد که به کلاس‌های متفاوت دسته‌بندی می‌شوند و عبارتند از:

– ایمونوگلوبولین A: ایمونوگلوبولین A به انگلیسی Immunoglobulin A که به‌اختصار به IgA معروف است، نوعی آنتی‌بادی است که در غشای مخاطی ریه‌ها، سینوس‌ها، معده و روده یافت می‌شود. همچنین ایمونوگلوبولین A در مایعاتی نظیر بزاق، اشک، شیر مادر و خون نیز تولید می‌شود.

– ایمونوگلوبولین G: ایمونوگلوبولین G به انگلیسی Immunoglobulin G، پادتن دیگری است که با نام مختصر IgG شناخته می‌شود. ایمونوگلوبولین G فراوان‌ترین نوع آنتی‌بادی در خون و مایعات دیگر بدن است. این پادتن قابلیت به خاطر سپردن میکروب‌هایی که قبلاً به بدن حمله کرده‌اند و سیستم ایمنی آن را درمان کرده است، دارد.

اگر آن میکروب‌ها دوباره برگردند، سیستم ایمنی بدن می‌داند که باید به آن‌ها حمله کند. پزشک با تجویز آزمایش IgG می‌تواند بفهمد که فرد به انواع خاصی باکتری یا ویروس آلوده شده است یا خیر؟

– ایمونوگلوبولین M: ایمونوگلوبولین M به انگلیسی Immunoglobulin M، پادتن دیگری در بدن است که بالا رفتن آن نشانه یک بیماری تازه است. این آنتی‌بادی که با نام اختصاری IgM شناخته می‌شود، اولین خط دفاعی بدن در برابر عفونت‌ها است. وقتی بدن ورود یک مهاجم را احساس کند، سطح IgM برای مدت کوتاهی افزایش می‌یابد، سپس با شروع و افزایش سطح IgG برای محافظت طولانی مدت این ایمونوگلوبولین شروع به کاهش می‌کند.

– ایمونوگلوبولین E: ایمونوگلوبولین E به انگلیسی Immunoglobulin E، این پادتن، در مواقعی که بدن در برابر موادی که مضر نیستند، مانند گرده گل، شوره حیوانات خانگی، دارو، مواد غذایی و… واکنش بیش از حد نشان می‌دهد، ترشح می‌شود.

برای شناسایی آلرژن‌هایی که باعث تولید ایمونوگلوبولین E، با نام اختصاری IgE، می‌شوند، پزشک آزمایش خون تجویز می‌کند.

– ایمونوگلوبولین D: ایمونوگلوبولین D به انگلیسی Immunoglobulin D کمترین نوع آنتی‌بادی در بدن است که فقط مقدار کمی در خون وجود دارد و با نام اختصاری IgD شناخته می‌شود. متأسفانه تحقیقات در مورد این آنتی‌بادی بسیار اندک است.

در میان پنج نوع ایمونوگلبولین‌ها در بدن انسان، سه‌کلاس IgG، IgA و IgM در مقابل دفاع از ویروس، باکتری و عوامل بیگانه از اهمیت ‌بیشتری ‌برخوردارند.

چرا آزمایش ایمونوگلوبولین تجویز می‌شود؟

در صورت ابتلا به بسیاری از عفونت‌ها، به‌ویژه عفونت‌های سینوسی، ریه، معده و روده، پزشک آزمایش ایمونوگلوبولین را توصیه می‌کند. می‌توانید برای آشنایی بیشتر و پاسخ سوالات خود در این مورد از مشاوره آنلاین متخصص غدد و دیابت در پذیرش۲۴ به صورت تلفنی و متنی استفاده کنید. همچنین در صورتی که فرد دارای مشکلات زیر باشد، برای پیدا کردن علت و درمان باید آزمایش ایمونوگلوبولین را انجام دهد:

– اسهالی که قطع نمی‌شود

– کاهش وزن بدون‌ دلیل

– تب بدون‌ علت

– بثورات پوستی

– آلرژی

– ابتلا به بیماری پس از مسافرت

– ایدز، مولتیپل‌میلوما (نوعی سرطان که گلبول‌های سفید که سلول پلاسما را درگیر می‌کند)

– بررسی ایمنی بدن

– بیماری‌های خودایمنی مانند آرتریت ایدیوپاتیک، لوپوس و سلیاک

آزمایش ایمونوگلوبولین چگونه انجام می‌شود؟

پزشکان اغلب سطح ایمونوگلوبولین‌های IgA، IgG و IgM را با هم بررسی می‎‌کنند تا تصویری کامل از عملکرد ایمنی بدن فرد به‌دست‌ آورند.

برای انجام آزمایش ایمونوگلوبولین متخصص نمونه‌گیری آزمایشگاه، ابتدا پوست را تمیز کرده و یک نوار الاستیک (تورنیکت) بالای دستی که قرار است از آن خون بگیرد، می‌بندد. این‌کار باعث متورم شدن رگ‌ها و در نتیجه رگ‌یابی راحت می‌شود.

سپس یک سوزن را داخل ورید قرار داده (معمولاً در بازو و در داخل آرنج یا پشت دست) و نمونه خون را به داخل ویال یا سرنگ می‌کشد و در انتها نوار الاستیک را باز کرده و سوزن را از رگ خارج می‌کند.

روش دیگری که برای بررسی سطح ایمونوگلوبولین استفاده می‌شود، نمونه‌گیری از مایع مغزی-نخاعی به انگلیسی Cerebrospinal Fluid (CSF) است.

مایع مغزی-نخاعی نقش تغذیه و محافظت از مغز و نخاع را برعهده دارد که برای تشخیص انواع بیماری‌های مغزی، نورولوژیکی مانند مننژیت، تومور، عفونت، خونریزی‌های مغزی و بیماری‌های التهابی، آزمایش لومبار پانکچر یا پونکسیون کمری به اختصار LP تجویز می‌شود.

معمولاً برای انجام آزمایش LP بیمار باید به حالت افقی روی یک پهلو  بخوابد یا به حالت نشسته قرار بگیرد، در واقع وضعیت فرد باید به گونه‌ای باشد که فشار مایع در کانال نخاعی با فشار درون حفره جمجمه برابر شود.

در حالتی که بیمار قرار گرفته است، یک دستیار ستون فقرات را خم می‌کند تا فضای بین مهره‌های کمر از پشت باز شود. سپس مقداری بی‌حس‌کننده به زیرپوست بین دو مهره از ستون فقرات تزریق می‌کند. در ادامه، پزشک سوزن نخاغی را وارد دو مهره انتهایی و بین فضای خالی ستون مهره‌ها که حاوی مایع نخاعی است، می‌کند. پس از دریافت مایع نخاعی که معمولاً ۱ تا ۲ دقیقه طول می‌کشد، سوزن از بدن فرد خارج و محل نمونه‌گیری پانسمان می‌شود.

نتایج آزمایش ایمونوگلوبولین به‌چه معنا است؟

نمونه خون گرفته شده به آزمایشگاه ارسال می‌شود و معمولاً دریافت جواب چند روزی طول خواهد کشید. بسته به نتیجه آزمایش، احتمال دارد پزشک آزمایش‌های دیگری را در کنار آزمایش ایمونوگلوبولین تجویز کند که عبارتند از:

– شمارش کامل خون (Complete Blood Count-CBC)

– آزمایش خون پروتئین Protein Total-PT))

– آزمایش ادرار برای بررسی مشکلات کلیوی

تفسیر نتیجه آزمایش ایمونوگلوبولین

– ایمونوگلوبولین A: افزایش سطح ایمونوگلوبولین A می‌تواند نشانه‌ی نقص‌های ایمنی در بدن مانند سندرم ویسکوت آلدریچ، آرتریت روماتوئید (التهاب در مفاصل)، بیماری مزمن کبد، عفونت‌های شدید دستگاه تنفسی، عفونت‌های دستگاه تناسلی و ادراری باشد. همچنین سطح IgA در افراد مبتلا به نقص‌های ژنتیکی، نقص ایمنی اولیه و سندرم نفروتیک (نشت پروتئین از خون به داخل ادرار) پایین است.

مصرف داروهای پنی‌سیلامین، فنی‌توئین، ضدبارداری، والپروئیک اسید، کاربامازپین، دکستران، استروژن، املاح طلا و متیل پردنیزولون سبب تداخل در آزمایش و در نتیجه کاهش سطح IgA می‌شوند.

– ایمونوگلوبولین G: افزایش سطح ایمونوگلوبولین G در نتیجه آزمایش می‌تواند نشانه‌ی بیماری مزمن کبدی، برخی از عفونت‌های انگلی، عود کردن عفونتی قدیمی، لوپوس اریتروماتوز SLE (بیماری مزمن خودایمنی)، آرتریت روماتوئید، سندرم شوگرن (اختلال در عملکرد غدد برون‌ریز) و مولتیپل اسکلروزیس (MS) باشد.

معمولاً در افراد مبتلا به بیماری پوستی پمفیگوس (ایجاد تاول و زخم بر روی غشای مخاط‌های بدن مثل دهان یا آلت تناسلی)، سندرم نفروتیک، دیستروفی میوتونیک (ضعف عضلانی)، نقص ایمنی مرکب شدید SCID (از بین رفتن لنفوسیت‌های B و T) نقص ایمنی متغیر شایعCVID  (کمبود آنتی‌بادی)، سندرم ویسکوت آلدریچ (نقص در برخی از سلول‌های ایمنی بدن) و ایدز سطح IgG پایین است.

همچنین اگر داروهایی نظیر نیتروفورانتوئین، پروپیل تیواوراسیل، آسپاراژیناز، متادون و متیل‌دوپا را مصرف می‌کنید، باید بدانید که این داروها سبب افزایش سطح IgG و مصرف داروهای متیل‌پرونزوتون، اورانوفین (املاح طلا) و دکستران موجب کاهش این آنتی‌بادی در نتیجه آزمایش می‌شوند.

– ایمونوگلوبولین M: افزایش سطح IgM در خون، نشانه‌ی یک بیماری جدید، عفونت‌های ویروسی یا پاسخ اولیه بدن در برابر عفونت‌های انگلی و باکتریایی است.

در افرادی که مبتلا به بیماری‌های عروق کلاژن (واسکولار کلاژن)، سندرم نفروتیک و سارکوئیدوز مزمن (التهاب در گره‌های لنفاوی، ریه‌ها، کبد، و چشم‌ها) هستند، معمولاً سطح IgM در نتیجه آزمایش بالا نشان داده می‌شود.

پایین بودن سطح IgM نیز می‌تواند نشانه‌ی نقص سیستم ایمنی بدن، بیماری ایمنی هومورال و مولتیپل‌میلوما باشد. همچنین افرادی که سطح IgM آن‌ها پایین است، بیشتر در معرض ابتلا به بیماری‌های لنفوم هستند.

توجه داشته باشید که مصرف داروهایی مانند کلروپرومازین باعث افزایش IgM و مصرف کاربامازپین و دکستران موجب کاهش IgM در سطح خون و در نتیجه اختلال در جواب آزمایش می‌شوند.

– ایمونوگلوبولین E: افزایش سطح ایمونوگلوبولین E، معمولاً در نتیجه یک بیماری آلرژیک رخ می‌دهد که پزشک برای شناسایی نوع آلرژن، آزمایش ایمونوگلوبولین E را تجویز می‌کند.

به‌طورعمده افزایش سطح IgE با ابتلا به برخی از بیماری‌ها مانند درماتیت آتوپیک (یک بیماری پوستی طولانی مدت)، عفونت‌های انگلی، اگزما، آسم، تب یونجه، سندرم ویسکوت‌ آلدریچ و سندرم هایپر ایمونوگلوبولین (یک اختلال نادر مادرزادی در سیستم ایمنی) در ارتباط است.

همچنین پایین بودن سطح ایمونوگلوبولین E، می‌تواند نشانه‌ی کمبود پادتن (آگاماگلوبولینمی) در خون، نئوپلاسم بدخیم (تومور) و اختلال آتاکسی تلانژکتازی (یک اختلال ارثی و نادر در سیستم ایمنی) باشد.

توجه داشته باشید که کم یا زیاد بودن یکی از انواع ایمونوگلوبولین‌ها، به معنی ابتلا به بیماری نیست و احتمال اینکه آزمایش‌های دیگر توسط ایمونوفیکساسیون انجام گیرد تا مشخص شود که آیا ایمونوگلوبولین ناشی از کلون‌های یک سلول پلاسماسل غیر‌طبیعی است یا خیر، زیاد خواهد بود.

اگر پزشک متخصص غدد و متابولیسم تشخیص دهد که نیاز به آزمایش ایمونوگلوبولین دارید حتما این کار را انجام دهید تا از وضعیت سیستم ایمنی بدنتان مطمئن شوید. می‌توانید با تماس با متخصصان و مشاوران پذیرش ۲۴ به صورت آنلاین، متنی و تلفنی درباره نیاز به آزمایش ایمونوگلوبین مشاوره بگیرید.

مشاوره آنلاین متخصص غدد