بیماری سینه پهلو یا ذات الریه | علائم، راه‌های درمان و پیشگیری

سینه پهلو یا ذات الریه چیست و چگونه ایجاد می­گردد؟

ذات الریه، پنومونی یا سینه پهلو به التهاب یکی از ریه‌ ها و یا هر دو آن ها گفته می شود. عوامل متعددی سبب به وجود آمدن این بیماری می شوند. برای مطالعه دقیق تر این بیماری مقاله سایت پذیرش ۲۴ را مطالعه کنید.

ذات الریه، پنومونی یا سینه پهلو به التهاب یکی از ریه‌ها و یا هر دوی آن ها گفته می شود. سینه‌ پهلو معمولاً از یک عفونت باکتریایی ناشی می‌ گردد. بیشترین افرادی که در معرض خطر عفونت ریه یا همان ذات الریه می‌باشند کودکان زیر ۲ سال و افراد بالای ۶۵ سال هستند. به این دلیل که سیستم ایمنی بدن آن ها قدرت بسیار کمی برای مبارزه با انواع میکروب ها را دارد.

ذات‌الریه می‌تواند بیش از ۳۰ علت مختلف برای به وجود آمدن داشته باشد و بنابراین یک بیماری منفرد نیست. ۵ تا از شایع ترین علل این بیماری را می‌توان عفونت های باکتریایی، مایکوپلاسمایی، ویروسی و یا سایر عفونت‌ ها نظیر قارچ ها و ترکیبات شیمیایی مختلف عنوان کرد.

علائم ذات الریه در ابتدا مانند بیماری سرماخوردگی است و به همین دلیل این موضوع فرایند تشخیص عفونت را در ریه با مشکل مواجه می کند‌. برای مطالعه دقیق تر درباره ذات الریه می توانید مقاله زیر از سایت پذیرش ۲۴ را مطالعه کنید.

ذات الریه چیست؟

اندام های مختلف بدن ممکن است دچار عفونت شوند. ریه انسان نیز مانند هر عضو دیگری از بدن ممکن است به عفونت های مختلف دچار گردد‌. ذات الریه، پنومونی یا سینه پهلو ( Pneumonia) به التهاب یکی از ریه‌ها و یا هر دوی آن ها گفته می شود. سینه‌ پهلو معمولاً از یک عفونت باکتریایی ناشی می‌ گردد.

دسته هایی از کیسه‌ های هوایی ریز در انتهای لوله های تنفسی موجود در ریه ها وجود دارند، که اگر التهاب ریه صورت گیرد، این کیسه ها ملتهب شده و با مایعات چرکی پر می شوند. در این حالت نفس کشیدن برای بیمار بسیار سخت شده، اکسیژن کافی به خون او نمی رسد و سینه پهلو یا همان ذات‌الریه در بدن بیمار پدیدار می گردد.

عفونت های به وجود آمده در ریه از میزان بسیار خفیف تا بسیار شدید تقسیم بندی می گردند. این میزان ممکن است به حدی شدید باشد که بیمار مجبور به مراجعه به بیمارستان شود.

بیشترین افرادی که در معرض خطر عفونت ریه یا همان ذات الریه می‌باشند کودکان زیر ۲ سال و افراد بالای ۶۵ سال هستند. به این دلیل که سیستم ایمنی بدن آن ها قدرت بسیار کمی برای مبارزه با انواع میکروب ها را دارد.

همان گونه که گفتیم عفونت ریه می تواند در یکی از ریه ها یا هر دوی آن ها ایجاد شده و آن ها را درگیر کند. نکته حائز اهمیت در این بخش این است که برخی از افرادی که به ذات الریه مبتلا شده اند از بیماری خود مطلع نمی باشند، به هم به همین دلیل به اصطلاح در علم پزشکی گفته می شود که این افراد دچار ذات الریه متحرک شده اند. این نام به این دلیل بر آن گذاشته شده است که فرد به صورت ناآگاهانه عامل عفونت را در محیط پراکنده می کند.

در صورتی که اکسیژن کافی به خون نرسد سلول‌ ها اکسیژن کافی را دریافت نمی کنند و نمی توانند به درستی کار خود را انجام دهند. به همین دلیل عوامل ثانویه برای انتشار عفونت در داخل بدن صورت می‌ گیرد و این امکان ایجاد می شود که فرد بمیرد.

مشاوره آنلاین بیماری ذات الریه

انواع بیماری سینه پهلو

ذات الریه به دو صورت می‌ تواند ریه های فرد را درگیر کند. اولین مورد ذات‌الریه قطعه ای یا لوبی است که این نوع از سینه پهلو می تواند یک قطعه بزرگ و یا یک لوب از ریه های فرد را درگیر کند. نوع دوم ذات‌ الریه برونشی می باشد. در این نوع ذات‌الریه کل ریه فرد به صورت مناطق کوچک اما منتشر می تواند درگیر شود.

ذات‌الریه می‌تواند بیش از ۳۰ علت مختلف برای به وجود آمدن داشته باشد و بنابراین یک بیماری منفرد نیست. ۵ تا از شایع ترین علل این بیماری را می‌توان عفونت های باکتریایی، مایکوپلاسمایی، ویروسی و یا سایر عفونت‌ ها نظیر قارچ ها و ترکیبات شیمیایی مختلف عنوان کرد.

بیماری ذات الریه با عفونت باکتریایی

ذات الریه باکتریایی یکی از انواع  علل ایجاد ذات‌الریه می باشد. این نوع می تواند هر فردی را با هر سنی به ذات الریه مبتلا کند. افراد خاصی نسبت به این نوع سینه پهلو حساس هستند . افراد الکلی، افراد ناتوان از نظر جسمی و کسانی که عمل های جراحی داشته اند، افرادی که دچار بیماری‌ های عفونتی ویروسی و بیماری های تنفسی باشند و همچنین افراد دارای نقص ایمنی، از جمله افرادی هستند که بیشتر در معرض ذات‌ الریه باکتریایی می باشند.

باکتری های عامل ایجاد کننده ذات الریه باکتریایی در حلق بعضی از افراد سالم نیز در بررسی‌ ها نشان داده شده اند. هنگامی که سیستم دفاعی بدن به هر علتی نظیر انواع بیماری، سوء تغذیه، ناتوانی عمومی جسمی، نقص ایمنی و یا افزایش سن ضعیف شود؛ این باکتری ها به راحتی می‌ توانند در ریه فرد تکثیر پیدا کنند و منجر به بروز صدمات بسیار شدیدی در بدن و ریه او شوند.

این باکتری ها معمولاً هنگامی که مقاومت بدن به شدت کاهش پیدا کرده باشد به سمت ریه ها حمله می کنند و در آن بخش ریه سبب التهاب حبابچه های هوایی می گردند. این باکتری ها می‌ توانند قسمتی از یک لوب یا لوب کاملی از ریه فرد و یا حتی در برخی مواقع هر پنج  لوب ریه‌ ها را به طور کامل از مایع عفونی پر کنند.

عفونت به وجود آمده به طرق مختلف می‌ تواند وارد جریان خون شود و به کل بدن انتشار پیدا کرده و بخش های مختلف بدن فرد را فرا بگیرد.

یکی از رایج ترین عوامل به وجود آورنده ذات‌ الریه باکتریایی نوعی از باکتری به نام پنوموکوک است که شایع ترین علت بروز این بیماری می باشد. این نوع بیماری یکی از اشکال پنومونی یا همان ذات الریه می باشد که می توان برای آن واکسن تزریق کرد و واکسن برای این بیماری پاسخگو است.

بیماری ذات الریه به علت وجود ویروس ها

نوع دیگری از سینه پهلو، ذات‌ الریه ویروسی می‌ باشد که نیمی از موارد عفونت های ریوی به همین عوامل ویروسی بر می‌ گردد.

ویروس هایی که منجر به عفونت های تنفسی می‌ شوند هر روزه بر تعدادشان افزوده می گردد. این ویروس ها اکثراً مجاری هوایی فوقانی را درگیر می‌ کنند. برخی دیگر از ویروس ها به صورت اختصاصی در گروه سنی اطفال سبب به وجود آمدن این نوع از بیماری در فرد می‌شوند.

این نوع از بیماری به وجود آمده به خاطر وجود ویروس ها بسیار خطرناک و جدی نبوده و اکثر اوقات پس از یک دوره کوتاه بیماری بهبود پیدا می‌ کنند.

در این بین لازم به ذکر است که عفونت به وجود آمده به وسیله ویروس آنفولانزا در برخی مواقع ممکن است بسیار شدید باشد و حتی گاهی منجر به مرگ فرد نیز شود. ویروس به ریه حمله می کند و در آن جا به شدت و با سرعت بالا تکثیر می یابد.

در این حالت با توجه به اینکه بافت ریه پر از مایع می‌ شود اما فرد علائم بسیار کمی خواهد داشت. این ویروس در اغلب اوقات افرادی را مبتلا می‌ کند که خود آن ها دارای بیماری‌ های ریوی و یا قلبی زمینه‌ ای بوده باشند. این ویروس همچنین در افراد باردار نیز حمله های شدیدی ایجاد می کنند.

بیماری ذات الریه با عامل مایکوپلاسمایی

در ابتدا به دلیل اینکه این بیماری با علائم و یافته های بالینی متفاوتی نسبت به عفونت ریه پنوموکوکی به وجود می‌ آمد و سیر بالینی متفاوتی داشت، این بیماری را به نام ذات الریه غیرمعمول اولیه می شناختند.

اعتقاد های اولیه بر این اساس بود که این بیماری به دلیل وجود یک یا چند نوع ویروس مختلف و ناشناخته ایجاد می گردد. اما در هنگام جنگ جهانی دوم عامل بیماری شناخته شد.

 مایکوپلاسما ها از جمله کوچک ترین موجودات زنده روی کره زمین هستند، که توانایی زندگی انفرادی را دارند. این موجودات ریز به دلیل تفاوت‌ هایشان با باکتری ها و ویروس ها در یک رده با این گروه‌ها طبقه بندی نمی شوند. اما لازم به ذکر است که در کنار تمام این تفاوت‌ ها از برخی جهات شباهت هایی شبیه به هر دو گروه نیز دارند.

عفونت با مایکوپلاسما ها می تواند درجات مختلفی در ریه داشته باشد و از بسیار خفیف تا بسیار شدید طبقه‌بندی می‌شود. همچنین عفونت می‌ تواند تمام گروه‌ های سنی را مبتلا سازد. اما افراد مسن، نوجوان و اطفال با احتمال بیشتری به این بیماری مبتلا می‌ شوند. میزان مرگ و میر هم در موارد درمان نشده در این بیماری بسیار بسیار پایین می باشد.

انواع دیگری از بیماری ذات الریه

سایر انواع عفونت های ذات‌ الریه به نظر می رسد که از انواع قارچ ها به وجود می آیند. عفونت ریه ناشی از پنوموسیستیس کارینی توسط موجودی به وجود می‌آید که به احتمال زیاد نوعی قارچ است. این نوع از بیماری در اغلب افراد مبتلا به ایدز جز اولین علامت‌ ها می باشد.

لازم به ذکر است که این نوع از بیماری به وجود آمده در ریه افراد به خوبی در بیماران قابل درمان می باشد. این بیماری ممکن است چندین ماه طول بکشد و همچنین در طول این مدت عود کند. اما درمان به وسیله انواع داروها می تواند از عود این بیماری پیشگیری کرده و یا سبب به تاخیر انداختن آن شود.

موارد دیگری از انواع عفونت های ریه وجود دارد که این انواع به ندرت برای فرد خطرناک می باشند. بعضی از این عفونت ها از طرق مختلف مانند استنشاق، مصرف مایعات و انواع غذا، گازها، گرد و غبار و توسط سایر قارچ ها در بدن ایجاد می گردد.

انسداد برونش ها در برخی از سرطان‌ ها و وجود اجسام خارجی در مجاری تنفسی فرد می تواند شانس ابتلا به ذات الریه را در فرد بیمار افزایش دهد. البته لازم به ذکر است که موارد مذکور به صورت قطعی در فرد منجر به بروز ذات‌ الریه نخواهند گردید. برخی از موجودات نظیر ریکتزیاها  عامل بیماری هایی نظیر تیفوس می‌ گردند و ممکن است این موجودات در مجاری ریوی عفونت ایجاد کنند.

ذکر این نکته در این بخش حائز اهمیت است که ذات الریه ای که در اثر بیماری سل به وجود بیاید، فرم بسیار خطرناکی از عفونت های ریوی بوده که نیاز به درمان زودرس و مراجعه سریع به پزشک متخصص دارد.

در کل می‌توان گفت ویروس هایی نظیر ویروس های سرماخوردگی، ویروس rsv که شایع ترین عامل ایجاد عفونت ریه در کودکان زیر یک سال می باشد، ویروس آنفولانزا و باکتری هایی با نام‌ های استرپتوکوک پنومونیه و مایکوپلاسما پنومونیه سبب بروز ذات‌ الریه یا همان سینه پهلو در فرد می شوند.

همچنین برخی افراد که به دلیل انواع بیماری، به اجبار از طریق دستگاه ونتیلاتور تنفس می کنند نیز ممکن است به عفونت ریه مبتلا گردند. این نوع از بیماری ذات الریه ناشی از ونتیلاتور نام گذاری شده است.

علاوه بر این نوع دیگری از ذات الریه وجود دارد که به آن ذات‌ الریه اکتسابی از بیمارستان گفته می‌ شود. در این نوع از بیماری اگر شخصی که مدتی طولانی در بیمارستان بستری شده است و بدون استفاده از دستگاه تنفس می کند، به عفونت ریه مبتلا گردد،  گفته می شود که این فرد مبتلا به ذات الریه اکتسابی از بیمارستان شده است.

در آخر می توان گفت بیشتر مبتلایان به عفونت ذات‌ الریه، این عفونت را از افراد جامعه می گیرند؛ بدون اینکه این افراد به بیمارستان مراجعه کرده باشند. به این نوع ذات الریه، ذات الریه اکتسابی از جامعه گفته می‌ شود که یک نوع بسیار متداول از این بیماری می‌باشد.

نوع دیگری از پنومونی، ذات الریه آسپیراسیون است. این بیماری هنگامی اتفاق می‌ افتد که باکتری ها از طریق نوشیدنی، غذا و بزاق به ریه های فرد وارد شود. در هنگام استفاده از داروها اگر فرد دچار مشکلاتی از جمله اختلال در بلع شد و احساس بی حالی کرد، به احتمال زیاد به این نوع از سینه پهلو مبتلا شده است.متخصص ریه[/button]

علائم بیماری ذات الریه

نشانه های ذات الریه پس از ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از بروز بیماری در بدن پدیدار می‌ شود. اما ممکن است که سرعت بروز این علائم آهسته‌ تر نیز باشد و تا چندین روز به طول بیانجامد.

علائم ذات الریه در ابتدا مانند بیماری سرماخوردگی است و به همین دلیل این موضوع فرایند تشخیص عفونت را در ریه با مشکل مواجه می کند‌.

این امکان وجود دارد که میکروبی عامل سرماخوردگی بوده به ریه راه پیدا کند و سبب بروز بیماری ذات الریه گردد. در این حالت علائم‌ سرماخوردگی کم کم رو به بهبود رفته، اما ناگهان علایم تغییر کرده و  تشدید می شود، که نهایتا منجر به بروز بیماری ذات الریه می گردد.

از علائم کلی عفونت ریه می توان نشانه های زیر را نام برد.

• تب حدود ۴۰ درجه به همراه لرز
• سرفه عادی یا سرفه خلط دار به رنگ سبز و زرد و یا خونی
• در برخی موارد احساس کم آوردن نفس به خصوص در زمان تحرک بالا
• کاهش اشتهای فرد
• خستگی زیاد
• احساس درد تیز و خنجری در قفسه سینه
• بالا رفتن میزان تعریق و کبود شدن ناخن ها و لب
• منگی بخصوص در افراد با سنین بالا
• و همچنین تند شدن تعداد تنفس و نبض فرد نیز می‌ تواند از نشانه های بروز ذات‌ الریه باشد.

بنابراین اگر فردی دچار علائم تشدید شده سرما خوردگی شده و یا علائم فوق را مشاهده کرد، باید در اسرع وقت به پزشک متخصص داخلی یا عفونی و یا پزشک عمومی مراجعه کند. پزشک می‌ تواند برای تشخیص بیماری آزمایش خون و یا تصویربرداری از ریه مانند رادیولوژی را تجویز کند.

علائم کلی ذات اریه ذکر شد، اما به طور اختصاصی می توان گفت هر نوع از ذات الریه دارای علایم خاصی است. به طور مثال در ذات الریه باکتریایی شروع عفونت ریه بسیار متغیر است و می‌ تواند به صورت تدریجی و یا به یکباره صورت گیرد. در موارد بسیار شدید بیماری بیمار ممکن است دچار تب و لرز، سرفه های خلطی به رنگ قرمز آجری و یا سبز و همچنین درد شدید قفسه سینه شود.

در این نوع از ذات الریه ممکن است دمای بدن تا حد ۱۰۵ درجه فارنهایت نیز برسد. فرد در این حالت بسیار زیاد عرق کرده و تعداد تنفس و ضربان قلب او به شدت افزایش پیدا می‌ کند.  ممکن است به دلیل کاهش اکسیژن در خون بستر ناخن ها و لب فرد به رنگ آبی متمایل گردد. همچنین ممکن است سطح هوشیاری فرد نیز  بسیار افت کند و حالت گیجی به او دست بدهد.

علائم اولیه در آنفولانزا و ذات الریه ویروسی بسیار به هم شبیه می باشد، که شامل :

• تب
• سردرد
• درد عضلانی
• ضعف بدن
• و همچنین سرفه های خشک می باشد.

 امکان دارد در این افراد تب بالا نیز اتفاق بیافتد و یا حتی لب ها به دلیل اکسیژن کم در خون حالت آبی‌ رنگ پیدا کنند. در موارد بسیار شدید بیماری فرد به آسانی قادر به تنفس نیست و نیاز به هوای آزاد بسیار دارد.

در برخی موارد ممکن است ذات الریه ویروسی با ذات الریه باکتریایی به همراه هم رخ دهند. در این حالت علائم بیشتر به ذات‌ الریه باکتریایی شبیه است. غالب ترین نشانه در بیماری ذات الریه با منشاء مایکوپلاسمایی سرفه‌ های است که به تدریج بسیار شدت می‌ گیرد. به ندرت و گه گاه این سرفه ها با تولید خلط سفید رنگ همراه می باشند.

 در این نوع از بیماری برخلاف ذات الریه باکتریایی و ویروسی تب و لرز به ندرت رخ خواهد داد و در برخی موارد تهوع و استفراغ در فرد دیده می‌ شود. علاوه بر این در ذات الریه مایکوپلاسمایی در اکثر موارد فرد دچار ضعف بسیار شدیدی می گردد، که این ضعف می تواند مدت های طولانی به درازا بکشد‌.

اما بهتر است برای اطمینان از اینکه این علائم مربوط به ذات الریه می باشد بهتر است با دریافت ویزیت آنلاین متخصص ریه از دکتر آنلاین ریه مشورت بگیرید. 

تفاوت بیماری ذات الریه و برونشیت

علائم بیماری برونشیت و ذات ‌الریه بسیار شبیه به علائم سرماخوردگی و آنفولانزا می‌­باشد. این بیماری ها به دلیل وجود سرفه های متعدد و مشکلات تنفسی بیمار را بسیار اذیت می­ کنند. تفاوت بزرگی که بین برونشیت و ذات الریه وجود دارد این است که در برونشیت راه­‌های تنفسی دچار التهاب می شوند، اما در ذات الریه عفونت در ریه رخ می دهد.

تفاوت بیماری ذات الریه با عفونت ریه

لازم به ذکر است که پنومونی یا سینه پهلو همان عفونت ریه می‌­باشد.

راه های درمان بیماری ذات الریه

برای درمان پنومونی یا همان ذات الریه پزشک متخصص با توجه به نوع عامل بیماری داروهای خاصی تجویز می کند. به عنوان مثال در اکثر مواقع به دلیل وجود عامل باکتریایی، پزشک انواعی از آنتی بیوتیک ها را تجویز می‌­کند. به همین ترتیب در سایر انواع ذات الریه نیز ضد ویروس ها و ضد قارچ ها تجویز می گردند.

ذکر این نکته حائز اهمیت است که  فرد بیمار باید همیشه کل دوره درمانی آنتی بیوتیک خود را به مصرف برساند، حتی اگر پس از گذشت چند روز از بیماری احساس می کند که حالش بهبود یافته است. عدم ادامه روند درمان می تواند از پاک شدن عفونت در ریه جلوگیری کرده  و این احتمال وجود دارد که در آینده درمان آن دشوارتر گردد.

لازم به ذکر است که انواع ویروسی پنومونی با استراحت در منزل بهبود می یابند. در موارد بیماری با عامل قارچی فرد نیاز به چندین هفته مصرف دارو دارد. همچنین در اغلب موارد بیماری همراه با تب، پزشک حتما انواع تب بر مانند آسپرین یا استامینوفن را تجویز خواهد کرد.

در موارد شدید بیماری ممکن است فرد در بیمارستان نیز بستری گردد. در این حالت بیمار تحت درمان آنتی بیوتیک های وریدی، اکسیژن درمانی و تنفس درمانی قرار می گیرد.

در کنار درمان دارویی، مراقبت های خانگی از جمله استراحت در منزل، افزایش میزان نوشیدن مایعات، سرفه زدن زیاد برای خارج شدن خلط های موجود در ریه، دوری از دود و سیگار و انجام انواع بخور برای فرد بسیار موثر می باشد.

پیشگیری از بیماری ذات الریه

واکسن ذات الریه

• یکی از راه های اصلی پیشگیری از ذات الریه تزریق واکسن می باشد. دو واکسن پرونار ۱۳ Prevnar 13  و واکسن پنوموواکس ۲۳ Pneumovax 23 از واکسن های اصلی مقابله با این بیماری می باشند. با نظر پزشک معالج هر یک از این واکسن ها می تواند برای فرد تجویز شود.
• واکسن نام‌برده به محافظت در برابر ذات الریه ای که از باکتری‌ های پنوموکوکی منشا می گیرند کمک می کند. واکسن های نامبرده طبق گزارش های موسسه ملی بهداشت یا همان NIH از تمام انواع ذات الریه جلوگیری نمی کنند. اما افرادی که واکسینه شده باشند به احتمال زیاد در هنگام بیماری یک بیماری خفیف و کوتاه را تجربه می‌ کنند و همچنین دچار خطرات و عوارض کمتری نیز می گردند.
• برای پیشگیری از بیماری ذات الریه علاوه بر انجام دادن واکسیناسیون موارد دیگری نیز وجود دارد که می‌ توان آن‌ ها را رعایت کرد. یکی از این موارد ترک سیگار می باشد. سیگار کشیدن ریه فرد را مستعد ابتلا به عفونت می کند.
• همچنین از دیگر مواردی که می‌ توان برای پیشگیری از ابتلا به بیماری انجام داد، این است که افراد مرتب دستان خود را با آب و صابون بشویند. هنگام عطسه و سرفه دهان و بینی خود را بپوشانند و دستمال استفاده شده را بلافاصله پس از عطسه یا سرفه به سطل زباله بیندازند.
• همچنین تقویت سیستم ایمنی و داشتن یک شیوه زندگی سالم به پیشگیری از ابتلا به انواع بیماری به همه افراد کمک می کند. رژیم غذایی سالم، ورزش های منظم و استراحت کافی برای پیشگیری از انواع بیماری به بیماران توصیه می‌ گردد.

چه زمان به پزشک مراجعه کنیم؟

 هنگامی که فرد هر یک از علائم ذکر شده را در خود مشاهده کرد، بهتر است به پزشک متخصص در این زمینه مراجعه کرده و تحت درمان قرار بگیرد. هنگامی که بیماری در مراحل اولیه درمان شود، خطرات ابتلا به نوع شدیدتر آن از میان برداشته خواهد شد.

شما می توانید با تماس با سایت پذیرش ۲۴ علائم خود را برای کارشناسان مربوطه شرح داده و راهنمایی بگیرید. همچنین در پذیرش ۲۴ می توانید با مشاوره آنلاین با متخصص ریه آنلاین برای درمان بیماری ذات الریه اقدام نمایید.

مشاوره آنلاین فوق تخصص ریه