عفونت روده | علائم، راه های درمان و پیشگیری

عفونت روده

سم های تولید شده به وسیله میکروب های موجود در مواد غذایی که به طور روزانه توسط افراد استفاده می شوند، در برخی موارد در روده مسمومیت ایجاد کرده و سبب عفونت در روده می گردند.

عفونت‌های روده‌ ای به دو دسته تقسیم می گردند :

• عفونت های موجود در روده کوچک
• و عفونت های روده بزرگ

یکی از عوامل اصلی ایجاد عفونت روده، مصرف آب آلوده می باشد. بنابراین منابع آبی به دست آمده از منابع طبیعی مانند دریاچه ها نباید تا قبل از زمانی که آب جوشانده و استریل می‌ شوند، توسط فرد استفاده گردد. می توانید با بهترین متخصص معده و گوارش صحبت کنید .

در شرایط عفونت روده، فرد ممکن است که به مشکلاتی از جمله :

• آبریزش بینی
• سرفه
• و یا حتی عفونت های سینوسی نیز مبتلا گردد.
• یکی دیگر از نشانه های ابتلا به عفونت روده، بی اشتهایی می باشد.

برای درمان این بیماری دکتر عفونت روده راه های مختلفی را به بیمار پیشنهاد می کند، از رایج ترین شیوه های درمان این بیماری می توان به اصلاح رژیم غذایی اشاره کرد.

مشاوره آنلاین با دکتر آنلاین گوارش

عفونت روده یا (Intestinal infection) چیست؟

سم های تولید شده به وسیله میکروب های موجود در مواد غذایی که به طور روزانه توسط افراد استفاده می شوند، در برخی موارد در روده مسمومیت ایجاد کرده و سبب عفونت در روده می گردند.  مسمومیت های ناشی از این میکروب ها که در مواد غذایی موجود هستند، معمولاً سبب بروز تب نمی شود. اما فرد بعد از چند ساعت دچار علائم مختلفی مانند :

• استفراغ
• سردرد
• اسهال
• اسهال خونی
• و همچنین دل درد

خواهد شد که این علائم معمولا بعد از چند ساعت بهبود خواهد یافت.

ارگانیسم های مختلفی از جمله :

• باکتری ها
• انگل ها
• قارچ ها
• کپک ها و مخمر ها

می توانند با ایجاد عفونت در روده انسان در ارتباط باشند. این ارگانیسم ها از طریق مواد غذایی مصرفی وارد بدن فرد وارد می‌ شوند و علت ایجاد آن ها به خاطر عدم رعایت بهداشت مناسب در رابطه با مواد غذایی می باشد.

این موارد در عمل باعث می‌شود عوامل بیماری‌زا از راه دهان فرد به بدن وارد گردد. ذکر این نکته خالی از لطف نیست که با توجه به نوع عامل بیماری زا، شدت عفونت نیز در افراد متفاوت می باشد. در ادامه به شرح این دو نوع عفونت روده می پردازیم.

عفونت روده بزرگ

یکی از شاخص ترین علائم در عفونت روده بزرگ تب می باشد. در این نوع از عفونت، اسهال مانند عفونت در روده کوچک حجیم، آبکی و زیاد نیست، اما ممکن است به صورت خونی رخ دهد.

همچنین لازم به ذکر است که مصرف آنتی بیوتیک ها در این نوع از عفونت الزامی می باشد و حتماً در این موارد مدفوع بیمار نیز باید مورد آزمایش قرار گیرد تا مشخص گردد که با مصرف آنتی‌بیوتیک میکروب‌ هایی که به جدار روده بزرگ فرد هجوم آورده‌ اند از بین رفته و درمان صورت گرفته است.

در عفونت روده بزرگ، برخلاف عفونت در روده کوچک بدن میزان حجم زیادی از آب را از بدن دفع نخواهد کرد. بنابراین برای جبران آب از دست رفته اش  لزومی وجود ندارد و نوشیدن مایعات فراوان در این نوع از عفونت ضروری نمی باشد.

عفونت روده کوچک

عفونت موجود در روده کوچک از طریق میکروارگانیسم‌ هایی از جمله :

• باکتری ها
• انگل ها
• ویروس ها
• و سایر میکروارگانیسم ها ایجاد می گردد.

این عفونت ها خود را به صورت اسهال های حجیم و آبکی در بدن فرد نشان می‌ دهند. درمان این نوع از عفونت معمولاً نیازی به خوردن آنتی بیوتیک نداشته و در اکثر مواقع به صورت خود به خود بهبود می‌ یابد.

اما ذکر این نکته حائز اهمیت می باشد که در این نوع از عفونت حجم زیادی از آب بدن از دست می‌ رود و باید فرد بلافاصله املاح و آب از دست رفته را در بدن خود را جبران کند.

 برای این کار لازم است که بعد از هر بار اجابت مزاج، فرد بیمار برای آب از دست رفته از بدن خود مایعات فراوان بنوشد، تا این آب از دست رفته جایگزین گردد.

بهتر است برای این جایگزینی، آب مصرفی همراه با پودری به نام ORS که دارای :

• کلر
• پتاسیم
• سدیم
• و قند می باشد، استفاده کند.

برای این کار تنها کافیست یک لیتر از آب در داخل یک بسته از پودر ORS حل گردد و بعد از هر مرحله از اجابت مزاج، این محلول توسط بیمار به مصرف برسد تا بتواند آب از دست رفته بدن خود را بلافاصله جایگزین کند.

همچنین در این مواقع بهتر است که فرد مصرف مایعات و غذاهای آبکی را بالا ببرد. مانند استفاده از :

• انواع سوپ
• چای کمرنگ به همراه نبات
• دوغ
• و همچنین کمپوت‌ سیب.

این مواد غذایی می توانند کمک بسیار زیادی در درمان اسهال فرد داشته باشند. شیر و موز نیز شدت اسهال را افزایش داده و بهتر است که در این دوران به هیچ عنوان مصرف نشوند.

علت ایجاد عفونت روده

عفونت روده به علت های مختلفی ممکن است در بدن انسان پدید آید. یکی از این عوامل به دلیل نوشیدن آب آشامیدنی ناسالم می باشد که سبب ایجاد عفونت و ورود باکتری‌ ها به روده خواهد شد‌‌. همچنین عدم رعایت مناسب بهداشت یکی دیگر از مواردی است که سبب عفونت روده می گردد. این شرایط می‌ تواند باعث پخش شدن عوامل میکروبی که علت ایجاد عفونت روده بوده اند، در بدن شود.

یکی از مهم ترین عوامل ایجاد عفونت در بخش رعایت بهداشت، عدم شست و شوی مناسب دست‌ ها پس از رفتن به دستشویی می باشد که از عوامل اصلی تماس با عامل بیماری زا می باشد. به این ترتیب:

• دست زدن به سطوح
• مواد غذایی و یا ظروف پس از شستشوی نامناسب دست‌ ها

می‌ تواند سبب افزایش خطر مواجه شدن با عفونت باشد. این موارد خطر  ابتلا به عفونت روده را افزایش می دهند.

مورد بعدی عوامل بیماری زا هستند. یکی از دلایل اصلی عفونت روده می‌ تواند ورود عوامل بیماری زا به بدن باشد. عوامل بیماری زا از راه های گوناگون به بدن وارد شده و به بافت‌ های مسیر گوارشی آسیب می رسانند. به این ترتیب که اگر مسیر دستگاه گوارش ملتهب یا زخمی شود ، در این وضعیت علائم و نشانه های جدیدی از ایجاد آسیب در بدن مشاهده می گردد.

عوامل بیماری‌زایی که سبب ایجاد عفونت روده می گردند به طور معمول از طریق منابع غذایی آلوده که مورد مصرف فرد قرار می گیرند، به بدن افراد وارد می شوند. محصولاتی مانند :

• محصولات لبنی غیرپاستوریزه
• محصولات لبنی که فاسد باشند
• گوشت فاسد
• صدف های آلوده
• و مواد غذایی که در معرض میکروب های آلاینده و استریل نشده قرار گرفته اند

می‌ توانند خطر ابتلا به عفونت روده را تا میزان بالایی افزایش دهند.

یکی از شایع‌ ترین عوامل اسهال و استفراغ در بزرگسالان نوروویروس می باشد که بیشتر در طول فصل زمستان منتشر می‌ گردد‌. در برخی موارد این میکروب، میکروب استفراغ زمستانی نیز نامیده می شود. اما در هر زمان از سال احتمال بروز این عفونت در روده افراد وجود خواهد داشت.

ویروس ذکر شده در مدفوع بیماری که دچار عفونت روده شده است وجود دارد. بنابراین بیمار پس از اجابت مزاج اگر دستان خود را به خوبی نشوید، می تواند ویروس موجود را به تمام سطوح مواد غذایی اشیا و تمام لوازمی که توسط وی لمس شده باشد انتقال دهد. برای چند روز این ویروس در محیط های زنده باقی می ماند و این مورد باعث انتقال ویروس به افراد دیگر می گردد.

از دیگر مواردی که سبب ایجاد عفونت روده در افراد می‌ شود، نگهداری نامناسب مواد غذایی در دماهای نامناسب و همچنین در محیط های گرم می باشد.

مصرف مواد غذایی تاریخ گذشته و مصرف مواد غذایی که نامناسب می باشند، مانند مصرف غذاهایی که :

• حاوی سالمونلا
• اشرشیاکلی و کمپیلوباکتر هستند
• غذاهایی نظیر گوشت خام یا نیم پز
• و شیرهای غیر پاستوریزه نیز سبب ایجاد عفونت روده در افراد می گردند.

همچنین غذاهای نپخته و خامی که به مدت کافی در دمای مناسب پخته نشده اند نیز می‌ تواند سبب ایجاد عفونت در روده افراد گردد.

پیشگیری از ابتلا به عفونت روده

یکی از عوامل اصلی ایجاد عفونت روده، مصرف آب آلوده می باشد. بنابراین منابع آبی به دست آمده از منابع طبیعی مانند دریاچه ها نباید تا قبل از زمانی که آب جوشانده و استریل می‌ شوند، توسط فرد استفاده گردد.

همچنین استخرهای شنا نیز می توانند منبع بزرگی از عوامل میکروبی آلوده باشند. در صورتی که استخرها برای استفاده یک گروه بزرگ از افراد تصفیه و ضدعفونی نشده باشند، نباید از آن ها استفاده کرد. به این دلیل که امکان ابتلای افراد به عفونت روده را به طور مشخص می توانند افزایش دهند.

همچنین یکی از مواردی که می‌ توان برای پیشگیری از عفونت روده رعایت کرد این مورد می باشد که :

• افراد پیش از خوردن انواع مواد غذایی آن ها را به خوبی گرم کنند.
• علاوه بر این افراد میوه ها و سبزیجات را نیز حتماً باید قبل از استفاده با چند قطره از مایع ظرفشویی و یا مایع های ضدعفونی کننده سبزیجات به خوبی شسته و سپس آن ها را با دقت آبکشی کنند.

لازم به ذکر است که مصرف یخ های قالبی نیز اصلا توصیه نمی گردد. زیرا در بهترین شرایط تولیدی نیز این یخ ها در جریان توزیع با آلودگی‌ های مختلف مواجه خواهند شد. که ممکن است سبب ایجاد عفونت‌ های روده‌ای در بدن فرد گردد.

در فصل تابستان افراد حتما :

• باید از خوردن میوه‌ هایی مانند توت که نشسته هستند نیز خودداری کنند.
• علاوه بر موارد ذکر شده لازم به ذکر است که افراد از شیرهای غیر پاستوریزه به هیچ عنوان استفاده نکنند، به این دلیل که ممکن است عفونت روده را افزایش دهد.

علائم عفونت روده

ابتلا به عفونت روده نشانه های مختلفی دارد که در زیر به بررسی چند مورد از این نشانه ها می پردازیم. این علائم اغلب اوقات می توانند به سایر نقاط بدن رفته و بر آن ها نیز تاثیر بگذارند‌.

در شرایط عفونت روده، فرد ممکن است که به مشکلاتی از جمله:

• آبریزش بینی
• سرفه
• و یا حتی عفونت های سینوسی نیز مبتلا گردد.
• یکی دیگر از نشانه های ابتلا به عفونت روده، بی اشتهایی می باشد.
• در این موارد به تدریج بر مشکلات سیستم گوارش به دلیل التهاب روده افزوده شده و این شرایط سبب می‌ شود که فرد بی اشتها گردد.
• در حقیقت می توان گفت بی اشتهایی یکی از رایج ترین علائم عفونت روده و سایر مشکلات گوارشی در افراد می باشد.

همان گونه که مشخص است به دلیل اینکه روده بخشی از دستگاه سیستم گوارش فرد می باشد ممکن است بر اثر ابتلا به عفونت روده دچار حالت تهوع شود. همچنین از دست دادن اشتهای فرد، بر حالت تهوع و احساسات مرتبط دیگر اثر گذار می باشد.

هنگامی که عفونت در بدن فرد پیشرفت کند، معمولاً احساس درد و یا ورم را در ناحیه شکمی خود احساس می‌ کند. در این شرایط شدت درد به علت ایجاد عفونت و موقعیت فرد بستگی خواهد داشت. درد در ناحیه شکم نیز یکی از علائم متداول در عفونت روده می باشد.

دل پیچه نیز یکی دیگر از نشانه های ابتلا به عفونت روده است که معمولاً در اثر عفونت های باکتریایی در ناحیه شکمی حس می‌ شود. علائم دل پیچه در فرد بیمار معمولا ۳ تا ۴ دقیقه در در هر بار ادامه پیدا می کند و هر چه زمان بگذرد، این دردها به تدریج می توانند تشدید شوند.

همان گونه که مشخص است عفونت روده قطعاً روی دفع مواد زائد در بدن فرد اثر می گذارد. بنابراین اگر فرد به صورت منظم غذا نخورد، احتمال مواجه شدن وی با مشکل یبوست به شدت افزایش خواهد یافت. یبوست به صورت عادی در هنگام ابتلای فرد به کرم های روده نیز مشاهده می گردد.

از دیگر علائم عفونت روده سندروم روده تحریک پذیر می باشد که در صورتی رخ می‌دهد که عامل بیماری زا در ناحیه روده به دیواره روده متصل گردد. احتمال ابتلای فرد به سندروم روده تحریک پذیر در این شرایط به طور مشخصی افزایش خواهد یافت.

همان گونه که در طول روند بیماری، عوامل بیماری‌زا در مسیر گوارش پیشرفت می‌ کنند، سیستم ایمنی فرد ممکن است با کمک اسهال برای دفع این عوامل بیماری زا از بدن وارد عمل شود.

در این موارد اگر فرد به میزان کافی آب و املاح دریافت نکند، ممکن است بدنش با مشکل کم آب شدن نیز روبرو گردد. افسردگی نیز یکی دیگر از عواملی می باشد که در عفونت های روده ای که بر اثر عفونت های قارچی به وجود آمده اند ممکن است، برای افراد رخ دهد.

ناراحتی های عفونی روده می توانند سبب ایجاد مشکلات خواب برای افراد بیمار گردند. علاوه بر این مشکلات خواب می توانند نشانه هایی از بیماری های دیگر مانند پرکاری های کبد باشند که این شرایط به خاطر تلاش بدن برای خلاص شدن از دست عفونت رخ خواهد داد.

دندان قروچه نیز در موارد نادری برای افرادی که دچار عفونت روده می‌ شوند رخ می‌ دهد. دندان قروچه به این صورت است که افراد در هنگام خواب شبانه دندان‌ های خود را به شدت بر یکدیگر فشار می دهند.

اگر بدن فرد به دلیل دفع عفونت روده دچار اسهال گردد، با وجود التهاب و عفونت های قارچی که در سیستم گوارش وجود دارند، ابتلا به سردرد مداوم در فرد بسیار افزایش خواهد یافت.

با پخش شدن عفونت در بدن نیز ممکن است برخی افراد احساس خارش و یا سوزش در پوست خود داشته باشند و یا دچار مشکلاتی از جمله جوش های پوستی گردند.

درمان عفونت روده

• یکی از راه های درمان عفونت روده، رعایت مناسب بهداشت می باشد. هنگامی که فرد دچار عفونت روده شده باشد، لازم است که مراقبت های کافی را انجام دهد تا در وضعیت متعادلی قرار گیرد و به این ترتیب عفونت از بدن وی به سایر به افراد منتقل نگردد.
  به این منظور لازم است که فرد بیمار به صورت منظم به خصوص قبل از خوردن غذا و یا پس از دستشویی رفتن دست های خود را به صورت کامل شستشو دهد. علاوه بر این تمام مواد غذایی که مورد استفاده قرار می‌ گیرند نیز باید به دقت شسته شده و قبل از استفاده به طور کامل پخته شوند.
• اصلاح رژیم درمانی یکی دیگر از مواردی است که در روند درمان باید به طور کامل رعایت شود. برای بهبودی از عفونت، این مسئله خیلی مهم است که سطح فشار وارد شده به اندام های گوارشی تا هر جایی که امکان دارد کاهش یابد. برای این منظور افراد بیمار باید یک رژیم غذایی که مبتنی بر مایعات باشد را در برنامه غذایی خود داشته باشند. با داشتن رژیم مناسب از حفظ سطح آب بدن و تامین الکترولیت های لازم برای حفظ هماهنگی اندام ها اطمینان حاصل می شود.
  هنگامی که فرد تا حدودی بهبود پیدا می ‌کند، دکتر به وی اجازه می ‌دهد که مصرف مواد غذایی جامد را کمی بالا ببرد. در این حالت پزشک متخصص توصیه می کند که فرد بیمار از سبزی ها و میوه هایی که دارای سطح بالایی از مواد مغذی و ویتامین ها برای بازیابی مواد معدنی و ویتامین های از دست رفته بدن هستند را که در هنگام محدودیت استفاده از مواد غذایی نیز استفاده نمی کردند، به رژیم خود اضافه کنند.
  البته لازم به ذکر است که فرد بیمار در این مرحله از بیماری باید از مصرف غذاهایی مانند : گوشت قرمز که هضم و تجزیه آن در این حالت برای بدن بسیار دشوار می باشد، تا هنگامی که سیستم گوارش ریکاوری گردد، خودداری کنند. علاوه بر این معمولاً به افرادی که دچار عفونت روده شده اند توصیه می ‌شود که از مصرف مواد غذایی تند و یا مواد لبنی تا هنگامی که به بهبود کامل رسیدند، خودداری کند. زیرا مصرف این مواد می ‌تواند فشار بسیار زیادی به دستگاه گوارش فرد وارد کند.
• یکی از مهم ترین مراحل در روند درمان در کنار رژیم غذایی سالم و همچنین رعایت بهداشت، استفاده از روش ‌های دارویی برای درمان مناسب فرد می باشد. اگر فرد بیمار با علائم جدی از جمله تهوع، اسهال خونی، علائم کم آبی و ضعف مواجه شود، بلافاصله لازم است که برای بررسی این مشکل به پزشک متخصص در این زمینه مراجعه کند.
  اگر این شرایط برای مدت بیش از سه روز ادامه پیدا کرده باشد فرد بدون هیچ درنگی باید حتماً به پزشک متخصص مراجعه کند. در این وضعیت به احتمال زیاد پزشک برای ایشان آزمایش ‌هایی را تجویز خواهد کرد که در این که در این حالت نوع عفونت ایجاد شده در سیستم گوارشی پس از انجام آزمایشات مشخص می شود.
• اگر علائمی که فرد با آن مواجه است به صورت علائم و مشکلات جدی باشد، پزشک متخصص مصرف برخی داروهای خاص را که به توقف اسهال و حالت تهوع برای بیمار کمک می کنند، تجویز خواهد کرد. لازم به ذکر است که این داروها به هیچ عنوان بدون نظارت پزشک نباید استفاده شود.
  در ادامه روند درمان بدن احتمالاً با فعالیت سیستم ایمنی خود عمل از بین بردن عوامل میکروبی را ادامه خواهد داد. اگر علائمی که فرد با آن مواجه است به صورت علائم مشکلات جدی باشد دکتر فوق تخصص روده مصرف سرم را برای جلوگیری از کم آبی بدن تجویز کرده تا وضع به وضعیت عمومی بدن بهبود پیدا کند.
• داروهای ضد اسهال در اکثر مواقع به منظور کاهش اسهال های شدید استفاده می گردند. لوپرامید که یک داروی ضد اسهال است برای عفونت معده و روده استفاده گسترده ای دارد. این دارو به این صورت کار می ‌کند که حرکت مواد موجود در روده را آهسته کرده و جذب آب را در دستگاه گوارش بالا می ‌برد. احساس گیجی نمونه ای از اثرات جانبی رایج لوپرامید است و دلپیچه، حساسیت پوستی و خواب آلودگی نیز از عوارض نادر آن می‌ باشند.
• داروی ضد استفراغ نیز مانند متوکلوپرامید در کاهش استفراغ و جلوگیری از آن در هنگام عفونت روده بسیار کارآمد و مفید می باشد. این ماده لوله های درگیر در زمان استفراغ را شل می‌کند و جذب مایعات و مواد غذایی توسط دستگاه گوارش را نیز افزایش می دهد .
  به دلیل این که اکثر مواقع عفونت های روده به وسیله ویروس ایجاد می ‌شود معمولاً برای عفونت روده آنتی‌بیوتیک تجویز نمی گردد.
• اما اگر در آزمایش مشخص شود که عامل بروز عفونت، باکتری بوده است در این زمان آنتی بیوتیک تجویز می ‌شود. هنگامی که اسهال و استفراغ شدید وجود دارد و باکتری در نمونه آزمایش تایید شده است از انتی بیوتیک استفاده می شود. از اثرات جانبی مصرف آنتی بیوتیک در هنگام عفونت روده می‌ توان به حالت تهوع و استفراغ اشاره کرد.

عفونت روده در کودکان

عفونت روده در کودکان نیز مانند بزرگسالان شامل علائمی مانند تهوع، استفراغ و در برخی موارد  درد شکمی و همچنین اسهال می باشد. هنگام مشاهده این علائم باید کودکان به سرعت توسط دکتر گوارش و کبد بالغین معاینه شده و با بررسی علائم، انجام معاینه فیزیکی و همچنین در صورت نیاز با استفاده از انواع آزمایش ها مشخص شود که مشکل کودک چه مواردی می باشد. در صورت تشخیص عفونت روده، باید سریعا روند درمانی شروع شود.

لاغری زیاد و جذب نشدن غذا

سوال بیمار:

سلام. من مشکل جذب دارم و خیلی لاغرم. چه باید کرد؟

پاسخ دکتر حمیدرضا نوروزی:

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

با توجه به علائمی که در مقاله ذکر شد، هر هنگامی که فرد دچار حالت تهوع، استفراغ و یا اسهال شدید باشد باید به سرعت به پزشک متخصص مراجعه کنند. با انجام آزمایشات مشخص می شود که فرد دارای عفونت روده است یا مشکلات دیگری را تجربه می ‌کند. برای این منظور شما می توانید با سایت پذیرش ۲۴ تماس حاصل کنید و با مشاوران و کارشناسان این مجموعه علائم خود را در میان بگذارید. همچنین می توانید با دریافت نوبت آنلاین با دکتر آنلاین گوارش، برای درمان عفونت روده گفت و گو کنید.

گفتگو با دکتر آنلاین گوارش