علل چین و چروک و راه های درمان چروک شدن پوست صورت
رفع چین و چروک صورت با طب سنتی و روش های دیگر
فهرست مطالب
چین و چروک پوست
جوان ماندن و توقف آثار گذر عمر به چهره، اندام و ظاهر انسان یکی از اهداف و آرزوهای همیشگی بشر بوده است. انسان همواره علاقه‌دار تا آثار پیری را تا جای ممکن در ظاهر خود کنترل کرده و درصورت امکان محو کند. البته پیشگیری از بیماری‌های جسمی که معمولا با بالارفتن سن بروز می‌کنند نیز اهمیت بسیاری دارد. اما حفظ طراوت و نشاط ظاهری نوعی علاقه ذاتی و زیبایی پسندانه برای انسان محسوب می‌شود. این دغدغه با گذشت زمان و پیدایش راه و روش‌های مدرن مراقبت زیبایی و داروها و محصولات آرایشی و بهداشتی جدید شدت نیز گرفته است.
شاید چون در گذشته تلاش‌های انسان در این راستا کمتر به نتیجه می‌رسید ولی امروز می‌توان آثار این پیشرفت‌ها را در جوان‌تر ماندن و کند شدن روند پیری بیش از پیش احساس نمود. مبارزه با چین و چروک پوست و پیشگیری از ایجاد آن‌ها، همچنین برطرف کردن‌شان درصورت ایجاد یکی از این دغدغه‌ها است. در ادامه می‌خواهیم درمورد این نگرانی همیشگی انسان صحبت کرده و راه‌های موثر مقابله با چین و چروک پوست صورت را بررسی کنیم.
چین و چروک پوست چیست؟
چین و چروک پوست (Wrinkles) خطوطی عمیق یا سطحی هستند که روی پوست تشکیل می‌شوند. این خطوط گاهی آن‌قدر عمیق هستند که چاله یا شکافی در سطح پوست ایجاد می‌کنند. تشکیل چین و چروک روی پوست، بخشی از روند طبیعی افزایش سن در بدن است. درواقع، تغییرات سلولی ایجاد شده در اثر گذر عمر باعث ایجاد این خطوط روی پوست می‌شود.
چین و چروک روی پوست همه قسمت‌های بدن ایجاد می‌شود. اما ممکن است در برخی قسمت‌ها به دلایل حساسیت بیشتر پوست، تماس بیشتر با نور، گرما و سرما، کار بیشتر بعضی اعضا و مواردی مشابه چین و چروک‌ها زودتر، عمیق‌تر و بیشتر ایجاد می‌شوند. وراثت و ژنتیک یکی از اصلی‌ترین عوامل در میزان و زمان ایجاد چین و چروک در اطراف است. البته از نظر علمی ثابت شده است که همه چیز درمورد چین و چروک پوست به سن مربوط نمی‌شود و عوامل دیگر نیز در شدت و میزان ایجاد آن‌ها موثر هستند. عواملی مانند محیط زندگی، سبک زندگی و جنس پوست هنگام بحث درخصوص چین و چروک پوست بررسی می‌شوند. در ادامه به دلایل ایجاد چین و چروک پوست و عوامل پیش‌گیرنده آن‌ها خواهیم پرداخت.
دریافت مشاوره آنلاین با متخصص پوست
چین و چروک پوست چگونه ایجاد می‌شود؟
برای درک بهتر چگونگی ایجاد این خطوط آزار دهنده روی پوست، بهتر است کمی دقیق‌تر درمورد خود پوست توضیح دهیم. پوست از سه لایه اصلی تشکلی می‌شود که عبارتند از:
- لایه بیرونی یا اپیدرم Epidermis
- لایه میانی یا درم Dermis
- لایه درونی یا هیپودرم Hypodermis
در طول حیات، از کودکی تا جوانی و میان‌سالی، سلول‌های پوستی با سرعت و به‌صورت دائم تکثیر می‌شوند. تکثیر لایه درم، از بین رفتن لایه اپیدرم را جبران می‌کند و هرگونه آسیب جزئی را بی‌اثر می‌سازد. به همین دلیل معمولا اثر زخم در کودکی و جوانی با سرعت بیشتری بهبود میابد یا کاملا از بین می‌رود. حال اینکه این اثر در دوران میان‌سالی ممکن است هیچگاه کاملا بهبود نیابد. درواقع با افزایش سن، سرعت تکثیر سلول‌های درم کاهش یافته، در نتیجه احیای اپیدرم نیز کند می‌شود که در نهایت نازک شدن لایه‌های بیرونی پوست و آسیب‌پذیری بیشتر آن را به دنبال دارد. نکته دیگر کاهش میزان تولید پروتئین‌های پوستی با کاهش تکثیر درم است. در پوست دو نوع پروتئین مهم وجود دارد که عبارتند از:
- کلاژن (collagen) الیاف پروتئینی که خاصیت کشسانی پوست را تقویت می‌کند.
- الاستین (Elastin) پروتئینی که چربی پوست را تامین می‌کند.
این دو پروتئین که در کنار هم چربی پوست و خاصیت کشسانی آن را تامین می‌کنند، مهمترین تاثیر را در احیای پوست دارند. کاهش کلاژن و الاستین کاهش رطوبت و چربی پوست را به دنبال دارد و همچنین افت سرعت ترمیم آن را موجب می‌شود. با کاهش تکثیر درم، اپیدرم نازک‌تر و ضعیف‌تر می‌شود. پوست آسیب‌پذیر در اثر کاهش میزان کلاژن و الاستین، سفت‌تر شده و خاصیت کشسانی خود را از دست می‌دهد که توقف احیا و ترمیم پوست را دربرابر محرک‌ها و آسیب‌های محیطی در پی دارد. چین و چروک به‌این ترتیب روی پوست ایجاد می‌شود.
عوامل موثر در ایجاد چین و چروک پوستی
چین و چروک با ترکیبی از عوامل غیر قابل کنترل و قابل کنترل ایجاد می‌شوند. به این معنی که به دلیل وجود عوامل غیرقابل کنترل نمی‌توان روند ایجاد آن‌ها را کامل متوقف کرد اما با توجه به عوامل قابل کنترل می‌اوان سرعت ایجاد‌شان را کاهش داد. عوامل غیرقابل کنترل ایجاد چین و چروک عبارتند از:
سن
ایجاد چین و چروک تحت تاثیر افزایش سن در همه افراد یک‌سان نیست. اما به‌طور کلی کاهش تکثیر سلول‌های اپیدرم و درم، همچنین کلاژن و الاستین از ۴۰ سالگی آغاز می‌شود.
وراثت
در حالت کلی برخی از افراد داری پوست قوی‌تری هستند و ممکن است کاهش سرعت تولید سلول‌های پوستی در آن‌ها دیرتر اتفاق افتد. به همین شکل، برخی دیگر روند پیری را دراثر شرایط جسمی خاص‌شان زودتر طی کنند. این مساله ارتباط مستقیم با وراثت دارد.
ژنتیک
یک تمر ثابت شده در این زمین تاثیر ژن است. برای مثال سیاه‌پوستان دارای پوست قوی‌تری هستند و چین و چروک در آن‌ها با تاخیر بیشتری ایجاد می‌شود. درعین حال افراد سفید پوست سرعت پیر شدن پوست را بیشتر احساس می‌کنند.
اما این عوامل غیرقابل کنترل می‌توانند تاثیر بیشتر یا کمتری داشته باشند. این امر بستگی دارد که شما نسبت به عوامل قابل کنترل چین و چروک چه عملکردی داشته باشید. دقت به دوری از این عوامل می‌تواند تاثیر افزایش سن، وراثت و ژنتیک را تاحد زیادی تعدیل کند. عوامل قابل کنترل عبارتند از
اشعه ماوراءبنفش
نور خورشید منبع اصلی این اشعه محسوب می‌شود. این اشعه به پوست آسیب جدی وارد کرده و سرعت پیری پوست را افزایش می‌دهد. به همین دلیل افرادی که در مناطق آفتابی و گرم زندگی می‌کنند بیش از باقی افراد دچار چین و چروک پوست صورت می‌شوند. اشعه ماوراءبنفش بافت همبند کلاژن و الاستین را شکسته و خاصیت الاستیکی پوست را از بین می‌برد. همچنین کاهش چربی پوست و خشک آنم را به همراه دارد که در کنار هم باعث افزایش چین و چروک و پیری زودرس می‌شوند. چروک‌های دور چشم از این دست چین و چروک‌ها هستنند.
مصرف سیگار و مخدرها و انواع دخانیات
مخدرها و سیگار جریان خون زیر پوست را تحت تاثیر قرار می‌دهند که این تغییرات در عملکرد سلول‌های پوستی اختلال ایجاد می‌کند. همین امر ضعف پوست و افزایش چین و چروک پوست را در پی دارد.
اخم یا لبخند
حالات تکراری گرفتن به صورت هنگام صحبت، عصبانیت یا شادی باعث می‌شود تا چین و چروک‌هایی با عنوان خط اخم یا لبخند در بخش‌های مختلف پوست ایجاد شود. در حالت عادی با اخم یا خندین خطوطی روی پیشانی، بین دو ابرو و کنار لب‌ها تشکیل می‌شود که هنگام برگشت صورت به حالت عادی این خطوط محو می‌شود. اما با تکرار تشکیل چنین خطوطی آن هم به صورت شدید، سلول‌ها قادر به بازگشت به حالت عادی نیستند و کم‌کم خطوط مذکور عمیق و محسوس باقی می‌مانند. چین و چروک پیشانی رایج‌ترین چروک‌هایی هستند که به این دلیل ایجاد می‌شوند.
سبک زندگی
در این مورد باید اشاره کرد که خواب کم بیشترین تاثیر را بر سرعت بخشیدن به روند پیری پوست دارد. خوب خوابیدن یکی از اصلی‌ترین عوامل شادابی پوست حتی در جوانی محسوب می‌شود و در این سنین نیز اگر یک شب خواب کافی نداشته باشید، روز بعد پوست شما خسته و تیره به‌نظر می‌رسد. خواب منظم و در طول شب نیز تاثیر بهتری از خواب در طول روز دارد. پوست نیاز دارد مانند دیگر بخش‌های بدن شما در طول شب استراحت کند. تغذیه نیز در این بخش اهمیت دارد. کم آب نوشیدن، مصرف کم سبزی‌ها و میوه‌های تازه و نوشیدن بیش از حد کافئین می‌تواند در افزایش روند پیری موثر باشد.
در پایان این بخش باید اشاره کرد، گاهی مواردی مانند شغل، محل زندگی یا بیماری‌های مزمن دیگر هستند که مقابله با عوامل غیرقابل کنترل را سخت‌تر می‌کنند. اما در این موارد نیز راه‌هایی برای کاهش تاثیر هوال ذکر شده ارائه می‌شود که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
درمان داروئی چین و چروک
تاثیر برخی داروها و مواد آرایشی و بهداشتی در کاهش سرعت پیری و ایجاد چین و چروک در صورت ثابت شده است. ترکیبات موجود در این داروها، بر عملکرد سلول‌های پوستی تاثیر داشته و کمبودهایی که این سلول‌ها با آن‌ها مواجه هستند را تامین می‌کنند. در ادامه به برخی ترکیبات دارویی موثر در کاهش سرعت ایجاد چین و چروک پوست اشاره می‌کنیم.
رتینوئیدهای موضعی Retinoids
رتینوئیدهایی مانند ترتینوئین (رنووا، رتینا) و تازاروتن (اویج، تازاروک) که از ساختار ویتامین A استخراج می‌شوند، علاوه‌بر کاهش سرعت ایجاد چین و چروک در بهبود شرایط چین و چروک‌های سطحی نیز موثر هستند. البته استفاده از این ترکیبات به‌صورت موضعی نیاز به استفاده از کرم ضد آفتاب با درصد محافظت بالا دارد. کرم‌های مورد استفاده برای درمان چروک دور چشم معمولا حاوی این ترکیبات هستند.
لایه‌بردارها
این محصولات که تنها به صورت موضعی تجویز می‌شوند با برداشت و پاک کردن لایه‌ای از سلول‌های مرده از سطح پوست، آن را برای تکثیر سلول‌های جوان تحریک می‌کنند. لایه‌بردارها به صورت لوسیون، ماسک، اسکراب و پماد عرضه می‌شوند. موثرترین لایه‌بردارها حاوی آلفا هیدروکسی اسیدها یا ترکیبات گلیکولیک اسید و لاکتیک اسید هستند. تاثیر این ترکیبات بر روی چین و چروک‌های عمیق نامحسوس است و درواقع بیشتر جنبه پیشگیرانه دارند. توجه داشته باشید که استفاده از لایه‌بردارهای حاوی سالیسیلیک اسید به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.
آنتی‌اکسیدان‌های خوراکی
ویتامین‌های A، E و C بیشترین میزان آنتی‌اکسیدان‌های موثر در سلامت سلول‌های پوست را دارند. آنتی‌اکسیدان‌های موجود در این ویتامین‌ها در کاهش التهاب و آسیب پوستی موثر بوده و تاثیرات ناشی از اشعه ماوراءبنفش را کاهش می‌دهند. مصرف این ویتامین‌ها علاوه‌بر اشکال موضعی، به صورت خوراکی نیز برای تقویت پوست تجویز می‌شود.
کلاژن‌های خوراکی
کلاژن که اصلی‌ترین ماده برای حفظ خاصیت الاستیکی پوست است، در کرم‌ها و لوسیون‌های موضعی بسیار به‌کار می‌رود. اما مصرف کلاژن به صورت خوراکی تاثیری چندبرابر از مصرف آن به‌صورت موضعی دارد. مصرف مکمل‌های کلاژن از بهترین درمان‌های دارویی برای کاهش سرعت پیری پوست است.
در مورد داروهای موضعی باید گفت، بسیاری از محصولات ضدچروک یا ضد پیری موجود در بازار جنبه آرایشی داشته و تاثیر درمانی چندانی ندارند. در این مواقع برخی کرم‌ها و لوسیون‌ها که حاوی ترکیبات رتینول، آنتی اکسیدان و بعضی از پپتید‌ها هستند می‌توانند تاثیری حدودی داشته باشند. برخی درمان‌های پزشکی دیگر نیز برای پیشگیری از روند پیری یا درمان محسوس‌تر چین و چروک ارائه می‌شوند که عبارتند از:
- تزریق سم بوتولینیوم (بوتاکس)
- لیزر درمانی
- درما پیلینگ یا درمابراسیون
- میکرودرم ابریژن
- لیفتینگ
در انتهای این بخش باید خاطر نشان کرد، استفاده از داروهای خوراکی یا موضعی و همچنین بهره‌مندی از روش‌های فیزیکی درمان پوست چروک شده حتما و الزاما باید با مشورت پزشک متخصص پوست و مو و تحت نظر آن‌ها انجام شود. استفاده از هر یک از روش‌های ذکر شده در مراکز غیرپزشکی می‌تواند عواقب و خطرات جدی و جبران‌ناپذیر را به همراه داشته باشد. انتخاب روش مناسب ترمیمی برای هر شخص باید تحت نظر پزشک متخصص صورت گرفته و سپس پیاده شود.
راه‌های پیشگیری از ایجاد چین و چروک پوست
شناخت عوامل تشدید چین و چروک می‌تواند بر در پیش گرفتن راه‌کارهای پیشگیری از این عارضه پیری موثر باشد. درواقع تغییر برخی رفتارهای غلط می‌تواند سرعت پیری پوست را کاهش دهد و به سلامت پوست کمک کند. از آنجا هیچ درمان قطعی چین و چروک وجود ندارد، بهتر است از این راه‌کارها استفاده کرد. راه‌های موثر در کاهش چین و چروک که در روزمره می‌توان به آن‌ها توجه داشت عبارتند از:
- استفاده منظم و مستمر و روزانه از ضد آفتاب‌ها
- مصرف زیاد آب
- مصرف میوه و سبزی‌جات تازه
- استفاده از روغن‌های حاوی اسید چربی اشباع
- خواب و استراحت منظم
- مرطوب نگه داشتن پوست و تامین چربی از دست رفته آن
- شستشوی منظم و روزانه پوست با شوینده‌های سبک و مخصوص
- عدم شستشوی صورت با صابون و شوپینده‌های قلیایی
- مصرف منظم ویتامین‌های مفید برای پوست با مشورت دکتر پوست
- استفاده از عینک اگر چشم ضعیفی دارد (برای پیشگیری از اخم کردن مداوم)
- کاهش مصرف قند
- استفاده از آنتی اکسیدان‌ها در رژیم غذایی
استفاده از ماساژ پوست و روغن‌درمانی نیز راه‌کارهای موثر دیگر در حفظ هرچه بیشتر شادابی پوست هستند. به‌طور کلی می‌توان گفت، دوری از هرآنچه پوست را خشک و آسیب‌پذیرتر می‌کند، رساندن رطوبت و چربی کافی پس از هر آسیب احتمالی به پوست و تامین مواد مغذی مورد نیاز پوست می‌تواند به کند شدن روند پیری کمک شایانی کند و حتی در درمان چروک شدن پوست صورت موثر باشد.
درمان‌های خانگی چین و چروک پوست صورت
درکنار راه‌های روتین پیشگیری و کاهش چین و چروک پوست، برخی درمان‌های خانگی و دردسترس نیز مطرح می‌شود که بعضا ریشه در طب سنتی و گیاهی دارند. استفاده از برخی ماسک‌های خانگی شامل این راه‌کارها می‌شوند. در ادامه به معرفی تعدادی از این راه‌کارهای مفید و دردسترس برای کاهش چین و چروک پوست می‌پردازیم
- استفاده از ماسک‌های خانگی مانند ماسک آلوورا برای چین و چروک یا ماسک خیار و گلیسیرین
- استفاده از حمام‌های گیاهی و خوابیدن در وان پر از محلول آب و عصاره‌های گیاهی آرام‌بخش و مفید برای پوست مانند عصاره گل رز و عصاره اسطوخودوس
- استفاده از روغن درمانی به کمک روغن نارگیل، جوجوبا و آرگان (ماساژ پوست با روغن‌های ذکر شده)
- بخور هفتگی صورت، به‌طور کلی بخور صورت برای چین و چروک بسیار مفید است. از آن غافل نشوید.
دوری از استرس و اضطراب و تنش‌های ناشی از آن‌ها نیز در کاهش ایجاد چین و چروک تاثیر بسیاری دارد. گاهی مصرف برخی آرام‌بخش‌های گیاهی نیز برای این هدف توصیه می‌شود.
در نهایت باید گفت، بهره‌بردن از یک روتین مراقبت پوستی مناسب و کامل که با جنس پوست شما هم‌خوانی داشته باشد در پیشگیری از ایجاد چین و چروک و کند شدن روند پیری پوست بسیار موثر خواهد بود. این روتین را می‌توان با مشورت پزشک متخصص به بهترین و دقیق‌ترین شکل انتخاب کرد. برای این‌کار کمک گرفتن از مشاوره آنلاین پزشک متخصص پوست راهی کم‌دردسر و در دسترس است. همچنین اگر قصد استفاده از روش‌های تهاجمی و غیر دارویی رفع چین و چروک و جوان‌سازی دارید، حتما این‌کار را نزد پزشک متخصص انجام دهید. متخصصین پذیرش ۲۴ می‌توانند در این مسیر شما را همراهی کنند.
دریافت مشاوره آنلاین با پزشک متخصص پوست
