درمان شب ادراری کودکان چیست؟ راه های درمان آن را بشناسید

شب ادراری در کودکان

شب ادراری (Bedwetting) یکی از مشکلات خاصی است که شاید در سنین بسیار پایین کودک، خیلی به عنوان یک عارضه مورد توجه قرار نگیرد. اما به تدریج و با بالا رفتن سن کودک، دیگر شب ادراری یک ویژگی طبیعی نیست. کودکانی که به دلایل مختلف دچار این عارضه می‌شوند، گاهی تا دوران نوجوانی نیز با آن درگیرند. این‌جاست که ضرورت توجه به این مشکل، خود را نشان می‌دهد. شب ادراری در کودکان در واقع عارضه‌ای است که بر اثر عدم توانایی کنترل مثانه در هنگام خواب رخ می‌دهد.

این موضوع تا زیر ۴ سال به عنوان یک مشکل محسوب نمی‌شود. اما در سنین بالاتر، انتظار می‌رود که کودک بتواند کنترل مثانه خود را داشته باشد. شب ادراری، دلایل بسیار زیادی دارد که باید برای رفع آن، به دنبال دلایل بود. در این مطلب سعی می‌کنیم تمامی دلایل شب ادراری در کودکان را طرح و ریشه یابی کنیم. با ما همراه باشید. می توانید با متخصص کودکان در این مورد مشورت کنید .

انواع شب ادراری

پزشکان، مشکل شب ادراری را به دو نوع کلی تقسیم بندی می‌کنند:

_ شب ادراری اولیه: در این نوع شب ادراری، کودک از همان سال‌های اولیه زندگی به‌طور مرتب تجربه خیس کردن رخت‌خوابش را در هنگام خواب شب دارد. مشکلی که با بزرگ شدن او حل نمی‌شود.

_ شب ادراری ثانویه: این نوع شب ادراری زمانی است که کودک در مدت کوتاهی، مثلا ۶ ماه، کنترل مثانه خود را در اختیار دارد اما بعد از آن، هر شب رختخوابش را خیس می‌کند.

معمولا در میان کودکان، شب ادراری اولیه شیوع بیشتری دارد. اما نوع ثانویه آن، معمولا بر اثر یک اتفاق یا استرس برای کودک یا نوجوان پیش می‌آید. د رهر دو مورد باید دلایل بروز اتفاق را پیدا کرده و به دنبال درمان آن بود.

دلایل شب ادراری اولیه

دلایل بسیار زیادی برای شب ادراری کودکان وجود دارد که ممکن است از دانستن بسیاری از آن‌ها شگفت‌زده شوید. در نوع اولیه شب ادراری معمولا کودکان به یکی از دلایل زیر، یا تلفیقی از این دلایل، رختخواب خود را خیس می‌کنند:

_ میراث گذشتگان: کودکان، بسیاری از ویژگی‌های خوب یا بد خود را از خانواده به ارث می‌برند. شب ادراری هم یکی از این میراث‌های دوست نداشتنی است. اگر کودکی دچار شب ادراری باشد، ممکن است این موضوع در یکی دیگر از اعضای خانواده هم وجود داشته باشد.

_  خواب بسیار عمیق: شب ادراری در کودکانی که خواب بسیار عمیق دارند، زیاد دیده می‌شود. این کودکان حتی با خیس شدن رختخوابشان هم متوجه چیزی نمی‌شوند و از خواب بیدار نمی‌شوند.

_  تنبلی در تخلیه مثانه قبل از خواب: بسیاری از کودکان عادت به رفتن به دستشویی قبل از خواب ندارند. تنبلی یا بازیگوشی مانع توجه آن‌ها به این نکته است.

_ مثانه کوچک: در بسیاری از کودکان، مثانه ظرفیت نگهداری حجم ادرار را ندارد. در نتیجه به هنگام خواب به صورت غیر ارادی، تخلیه می‌شود.

_ ناتوانی در نگهداری ادرار: بسیاری از کودکان، توانایی نگهداری ادرار خود را در طول شب ندارند. در نتیجه رختخواب خود را خیس می‌کنند.

_ بیش فعالی: تحقیقات نشان می‌دهد که این مشکل در میان کودکان بیش فعال دیده می‌شود. شب ادراری کودکان بیش فعال البته در میان تمامی آن‌ها رواج ندارد.

دلایل شب ادراری ثانویه:

گفتیم که نوع ثانویه شب ادراری، بعد از یک وقفه زمانی اتفاق میوفتد. این مشکل معمولا دلیل پزشکی یا روانشناسی دارد و البته تمامی این دلایل قابل درمان هستند.

_ عفونت مجاری ادرار: شایع‌ترین دلیل شب ادراری ثانویه، عفونت مجاری ادرار در کودکان است. در کنار این مشکل، کودک از درد در ناحیه زیر شکم، سوزش ادرار و تکرر ادرار نیز رنج می‌برد.

_ عفونت کلیه یا مثانه: عفونت هر کدام از این قسمت‌ها می‌تواند منجر به شب ادراری در کودکان شود.

_  دیابت: یکی از مشکلات بیماران دیابتی، نوشیدن آب زیاد، و زیاد بودن ادرار است. این موضوع در کودکان مبتلا به دیابت می‌تواند منجر به شب ادراری شود.

_ عفونت مقعدی: عفونت‌های مقعدی که باعث خارش مقعد و ناحیه تناسلی کودک است، در بعضی مواقع باعث شب ادراری در کودک خواهد شد.

_ مشکلات عاطفی: گاهی اتفاقاتی که شاید از نظر ما خیلی ساده است، باعث شب ادراری در کودک می‌شود. تغییر مدرسه، جابه‌جایی خانه، تولد یک نوزاد جدید در خانواده، مرگ یکی از اعضای خانواده و یا مسائلی از این دست، در کودکان باعث شب ادراری می‌شود.

_ ترس: یکی از دلایل شایع در شب ادراری، ترس است. کودک ممکن است با دیدن فیلم یا خواندن یک داستان ترسناک، دچار شب ادراری شود.

علائم شب ادراری

معمولا کودکانی که دچار شب ادراری می‌شوند، تنها به هنگام شب رختخواب خود را خیس می‌کنند و علامت خاص دیگری ندارند. اما در بعضی موارد، کودک علاوه بر شب ادراری علائم دیگری نیز دارد.

_ تکرر ادرار: گاهی کودک به دلایل مختلف دچار تکرر ادرار می‌شود که این مشکل در هنگام خواب هم رخ می‌دهد.

_ سوزش ادرار : به دنبال تکرر ادرار ممکن است کودک دچار سوزش ادرار هم بشود که شب ادراری هم در ادامه آن اتفاق خواهد افتاد.

_ بی اختیاری ادرار: کودکانی که شب ادراری دارند در طول روز هم ممکن است دچار بی اختیاری ادرار شوند.

 راه‌های پیشگیری از شب ادراری

بسیاری از شب ادراری‌ها، با گذشت زمان و بر طرف شدن دلایل بروز این عارضه، از بین می‌روند. اما بسیاری از والدین، بیم آن دارند که این مشکل با کودکشان باقی بماند. از طرف دیگر، خود کودک هم وقتی کمی بزرگتر می‌شود بابت این اتفاق احساس شرمندگی می‌کند. همین موضوع خود باعث بیشتر شدن اضطراب و گاهی تشدید شب ادراری در کودک می‌شود. به همین دلیل، بهتر است پدر و مادر به محض مواجه شدن با این مشکل، خیلی زود با درمان آن، از طولانی شدن این ماجرا جلوگیری کنند. معمولا برای درمان شب ادراری کودکان بالای ۶ سال، می‌توان راه‌کارهای مختلفی را در پیش گرفت:

_ مراجعه به پزشک اولین کاری است که باید انجام داد. پزشک می‌تواند دلیل جسمی که باعث این مشکل شده را پیدا کرده و با رفع آن، شب ادراری هم حل خواهد شد.

_ اگر کودک خواب سنگینی دارد، حتما پیش از خواب او را به دستشویی ببریم. یا در طول شب با تنظیم ساعت، او را بیدار کنیم تا به این روش عادت کند.

_ سعی کنیم مانع نوشیدن مایعات قبل از خواب شویم. یکی از راه‌های دیگر این است که در طول روز مرتب به کودک مایعات بدهیم که شب میلی به آن نداشته باشد.

_ ممکن است کودک به مواد غذایی خاصی آلرژی داشته باشد. بهتر است در صورت شب ادراری کودک، چند روز برنامه غذایی او را کنترل کنید. ممکن است با حذف یا اضافه کردن ماده غذایی خاصی، مشکل کودک از بین برود.

_ ورزش‌هایی مانند دراز و نشست، به دلیل تقویت عضلات شکم و لگن، برای پیشگیری از شب ادراری توصیه می‌شوند.

_ رختخواب کودک باید شرایط خاصی داشته باشد. در صورت نیاز می‌توان از تشک مخصوص شب ادراری کودکان نیز استفاده کرد. این تشک‌ها ادرار را جذب کرده و کودک به لحاظ روحی آسیب کمتری می‌بیند. در عین حال مشکلات بهداشتی هم کمتر خواهد شد.

_ قبل از خواب کودک، با خواندن داستان‌های آرام بخش و شاد، اضطراب را از او دور کنید.

_ پزشک در صورت نیاز، ممکن است دارو هم برای کنترل شب ادراری تجویز کند که در درمان این مشکل بسیار کارساز است.

مشاوره آنلاین متخصص کودکان

چه رفتاری با کودک داشته باشیم

یکی از بخش‌های مهم درمان شب ادراری، نوع برخورد پدر و مادر و اعضای خانواده با این موضوع است. در بسیاری از مواقع این مشکل با کمک هم‌فکری و همراهی والدین با سرعت بیشتری رفع خواهد شد. از جمله کارهایی که والدین برای کمک به درمان شب اداری کودک خود می‌توانند انجام دهند به این موارد می‌توان اشاره کرد:

_ وقتی با رختخواب خیس کودک مواجه می‌شوید، با فریاد و سرزنش با او برخورد نکنید. کودک به اندازه کافی شرمنده اتفاقی که افتاده هست. با جملاتی مانند «چرا بازم جاتو خیس کردی؟» یا حرف‎هایی شبیه به این، باعث افزایش استرس و اضطراب و در نتیجه تکرار این اتفاق خواهید شد.

_ اگر کودک با شما همکاری کرده و در طول روز مرتب به دستشویی رفته و قبل از خواب هم این کار را انجام می‌دهد، او را تشویق کنید. اگر شب رختخوابش را خیس نکرد او را تشویق کنید. این موضوع به خصوص برای کودکانی که مشکل شب ادراری آن‌ها ریشه روانی دارد بسیار موثر است.

_ با گمان اینکه شب ادراری یک پدیده طبیعی است، آن را به فراموشی نسپارید. واقعا ممکن است کودک بر اثر یک عارضه جسمی دچار این مشکل باشد. ریشه یابی کنید.

_ به کودک بیاموزید که این مشکلی است قابل حل، که باید با هم در حل آن کمک کنیم. اجازه تمسخر به دیگر اعضای خانواده ندهیم.

_ در مورد مشکل شب ادراری کودک با دیگران صحبت نکنید. کودک از شنیدن این موضوع احساس خجالت می‌کند و مشکلش تشدید خواهد شد.

درمان شب ادراری با گیاهان دارویی و روش‌های سنتی

بسیاری از افراد برای رفع مشکلات مختلف، به دنبال روش‌های درمان با گیاهان دارویی و طب سنتی هستند. برای درمان شب ادراری کودکان در طب سنتی، روش‌های مختلفی ذکر شده است.

 _ مصرف مواد غذایی با طبع گرم: در طب سنتی توصیه می‌شود که با گرم نگه داشتن بدن کودک، احتمال شب ادراری را می‌توان کم کرد. در روش درمان شب ادراری کودکان دکتر روازاده، به استفاده از دارچین در غذا و یا ترکیب آن با شکر و کره روی شیرینی یا نان، توصیه می‌شود. زنجبیل، عسل، کشمش و گردو هم از دیگر مواد خوراکی با طبع گرم هستند که می‌توان برای حل این مشکل از آن استفاده کرد.

_ گل ختمی: جوشانده گل ختمی به دلیل خاصیت ضد عفونی که دارد، از جمله درمان‌های گیاهی است که برای این مشکل استفاده می‌شود.

_ حذف غذاهای محرک: در این روش درمانی توصیه می‌شود که در مدت درمان از خودرن فست فود، غذاهای محرک و قهوه، شکلات و کافیین نیز خودداری شود.

_ میوه‌های گرم: یکی از بهترین میوه‌ها برای درمان شب ادراری، موز است. علاوه بر خاصیت‌های بسیار زیاد موز برای کودکان، برای درمان شب ادراری هم می‌توان به کودک خودرن موز را توصیه کرد.

_ حذف مواد غذایی با طبع سرد: خوردن شیر، دوغ، لبنیات، هندوانه و هر نوع ماده غذایی با طبع سرد در طول درمان توصیه نمی‌شود.

_ دمنوش سنبل‌الطیب: نوشیدن دم کرده سنبل‌الطیب هم برای درمان شب ادراری توصیه می‌شود.

_  پیاز: بعضی از پزشکان طب سنتی درمان شب ادراری کودکان با پیاز را توصیه می‌کنند. برای نمونه، بر اساس یک درمان سنتی، یک پیاز قرمز و یک پیاز سفید را رنده کرده و با یک قاشق عسل و یک قاشق چای خوری فلفل و زردچوبه ترکیب می‌کنند. خمیر به دست آمده را به مدت ۱۵ دقیقه زیر شکم کودک قرار می‌دهند.

نکته مهم در استفاده از درمان‌های سنتی، مشاوره با پزشک متخصص طب سنتی در این زمینه است. مصرف گیاهان دارویی بدون تجویز پزشک، ممکن است عوارض دیگری برای کودک داشته باشد.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

وقتی تعداد شب ادراری‌های کودک بیشتر از چند شب شد، ابتدا باید به دنبال ریشه این ماجرا باشیم. اگر نتوانستیم مشکل را پیدا کنیم باید از پزشک مشورت بگیریم. معمولا در کودکانی که شب ادراری دارند، بین سنین ۵ تا ۷ سال، بهترین زمان برای درمان این مشکل است. روش‌های درمانی البته در سنین مختلف متفاوت است.

 برای مثال ممکن است درمان شب ادراری کودکان ۶ ساله با درمان شب ادراری کودکان ۸ ساله متفاوت باشد. اگر کودک در کنار شب ادراری از سوزش ادرار شکایت داشت نیز باید حتما به پزشک مراجعه کرد. تکرر ادرار در طول شبانه روز، یا خارش مدام مقعد یا آلت تناسلی هم یکی دیگر از مواردی است که باید به آن توجه کرد.

 پزشک ابتدا با گرفتن شرح حال از کودک، به‌دنبال ریشه مشکل او خواهد گشت. آزمایش‌های مختلف ادرار و مدفوع برای احتمال وجود عفونت در مجاری ادرار یا کلیه، و عکس برداری از مثانه و کلیه نیز در صورت لزوم انجام خواهد شد. معمولا این روند درمان بیشتر در مورد شب ادراری ثانویه انجام می‌شود. بعد از بررسی تمامی موارد، پزشک در مورد روش درمان تصمیم خواهد گرفت.

به طور کلی، شب ادراری پدیده شایعی در میان کودکان است. شاید در نگاه اول این قضیه جای نگرانی خاصی نداشته باشد اما باید با پیگیری آن، از درمان اطمینان حاصل کرد. به این منظور می‌توانید ابتدا یک مشاوره آنلاین با پزشک متخصص کودکان در سامانه پذیرش ۲۴ داشته باشید.

دریافت مشاوره آنلاین با متخصص اطفال