زخم نوک سینه و درمان زخم نوک سینه در شیردهی
بررسی علت، عوارض، پیشگیری و درمان شقاق سینه در بانوان شیرده
فهرست مطالب
زخم نوک سینه در دوران شیردهی
اگر در چند هفته اول شیردهی به نوزاد خود کمی احساس درد در نوک سینه‌هایتان دارید، باید بدانید که در این تجربه تنها نیستید. تجربه برخی از ناراحتی‌های پستان مانند شقاق سینه، زخم، ترک، کبودی، سوزش نوک سینه و خونریزی نوک سینه برای تمام خانم‌هایی که در مراحل اولیه شیردهی هستند، امری رایج است. این حساسیت اولیه نسبت به پستان‌ها معمولاً زود از بین می‌رود، اما اگر این‌گونه نشود ممکن است دلیل اساسی دیگری برای این مشکل وجود داشته باشد که در آن صورت باید با پزشک خود مشاوره کنید.
شقاق سینه چیست؟
شقاق سینه یا زخم نوک سینه (Nipple Fissure) به معنی ایجاد ترک، زخم، تحریک و درد در نوک سینه‌هاست که مشکلی رایج در بین بانوان در دوران بارداری و شیردهی است. بسیاری از خانم‌ها، ابتلا به شقاق سینه را دلیلی بر متوقف کردن شیردهی خود به نوزاد تلقی می‌کنند. برخی از ورزشکاران مانند دوندگان و دوچرخه‌سواران نیز ممکن است به شقاق سینه مبتلا شوند، زیرا این افراد مستعد پاره شدن نوک پستان و زخم آن هستند.
شقاق سینه تا زمانی که عفونتی رخ ندهد، معمولاً به‌راحتی در خانه قابل درمان است. اما توجه داشته باشید که جلوگیری از عوامل ایجاد شقاق سینه قبل از بروز آن، بهترین راه برای پیشگیری از بروز علائم و عوارض بعدی آن است؛ بنابراین بهتر است ابتدا با دلایل شقاق سینه و علت ترک خوردن نوک سینه آشنا شوید.
علت زخم نوک سینه یا علت شقاق سینه چیست؟
در حالی که شکاف نوک پستان در زنان باردار و شیرده شیوع دارد، ترک‌ها در هرکسی ایجاد می‌شوند. تمام دلایلی که می‌توانند منجر به شقاق سینه شوند به شکل زیر دسته‌بندی می‌شوند:
- بارداری
تغییرات هورمونی در دوران بارداری می‌تواند باعث بزرگ‌تر شدن سینهها شود. این حجم اضافه شده به سینهها می‌تواند باعث کشش پوست و تحریک هاله و نوک سینه شود که ممکن است منجر به شقاق سینه شود.
- شیردهی
زنانی که در شیردهی مشکل دارند نیز ممکن است دچار شقاق سینه شوند. عواملی که در زنان شیرده ممکن است باعث بروز شقاق سینه شوند به شرح زیرند:
- تغذیه نامناسب نوزاد
اگر نوازد نتواند به‌درستی از شیر مادر تغذیه کند، ممکن است فشار زیادی به پوست حساس هاله و نوک سینه وارد کند و این باعث تحریک و زخم نوک سینه می‌شود.
- پوزیشن نامناسب شیردهی
اگر مادر در پوزیشن یا وضعیت نادرستی برای شیردهی به نوزاد قرار بگیرد و نوک سینه به‌درستی در دهان نوزاد قرار نگیرد، اصطکاک بین دهان نوزاد و نوک سینه می‌تواند باعث زخم یا ترک نوک سینه شود.
- برفک دهان
عارضه برفک دهان یک عفونت قارچی بی‌خطر و شایع در دهان نوزادان است که می‌تواند هنگام شیردهی به سینه مادر نیز منتقل شود.
- رطوبت زیاد نوک سینه
با وجود این که شقاق پستان اغلب باعث ایجاد ترک‌های خشک روی نوک سینه می‌شود، اما رطوبت بیش‌ازحد نیز ممکن است از علائم به‌وجودآمدن شقاق سینه باشد. این موضوع ممکن است به دلیل شیردهی طولانی‌مدت یا مرطوب بودن نوک سینهها به مدت طولانی رخ دهد و یا ناشی از نشت شیر به بیرون، استفاده از پدهای مرطوب سینه یا استعمال زیاد پماد باشد.
- گرفتگی یا احتقان سینه (Breast Engorgement)
به معنی پرشدن سینه از شیر است و موجب متورم، دردناک و سفت شدن سینه می‌شود نیز می‌تواند علت شقاق سینه باشد.
- تطبیق نداشتن سینه مادر به شیردهی
نوک سینه‌های شما در طی هفته‌های اول شیردهی، هنوز به این روند عادت ندارند و این می‌تواند باعث تحریک آن‌ها شود. اما هنگامی‌که شما و کودک خود یک روال خوب تغذیه‌ای ایجاد کنید، این ناراحتی در سینه‌های شما باید به‌مرور فروکش کند.
- تاول شیری
یک لکه سفید دردناک روی نوک سینه یا اطراف آن است می‌تواند باعث شقاق سینه شود. این تاول از طریق عبور شیر غلیظ شده از مجرای شیر و یا مسدود شدن مجرای شیر که باعث جمع‌شدن بیش‌ازحد شیر در نوک سینه می‌شود، ایجاد می‌شود.
- تاول معمولی ناشی از اصطکاک
این تاول می‌تواند در اثر مواردی همچون چفت شدن نامناسب نوک سینه در دهان نوزاد، استفاده از شیردوش و یا محافظ نوک پستان نامناسب به وجود آید و علت سوزش نوک سینه در شیردهی باشد.
- عارضه چسبندگی زبان به کف دهان نوزاد
اگر زبان کودک شما هنگام گریه نمی‌تواند از لب پایین او عبور کند یا به نظر می‌رسد زبان او قلبی شکل است، دلیل آن می‌تواند کوتاه بودن بافتی است که زبان را به کف دهان متصل می‌کند، باشد. این عارضه، چسبندگی زبان به کف دهان نام دارد و می‌تواند باعث درد نوک سینه مادر شود.
- نوک سینه‌های صاف یا وارونه
اگر هاله اطراف نوک پستان خود را نیشگونی به اندازه حدود ۲ سانتیمتر تا پشت نوک سینه بگیرید و نوک سینه‌تان کمی سفت و برآمده نشود، به این معناست که نوک سینه شما صاف است. اما اگر با اجرای این آزمایش، نوک سینه شما جمع‌تر شود، نوع نوک سینه شما وارونه محسوب می‌شود. نوک سینه‌های صاف و وارونه از چفت شدن مناسب آن در دهان نوزاد جلوگیری می‌کند و منجر به درد نوک سینه می‌شود.
- عارضه وازواسپاسم
بعد از یک جلسه شیردهی، برخی از خانم‌ها ممکن است دردی را تجربه کنند که از نوک پستان به کل پستان گسترش یابد. این موضوع می‌تواند به دلیل عارضه‌ای به نام وازواسپاسم (به معنی انقباض رگ‌های خونی) در پستان رخ دهد.
- اصطکاک
اصطکاک زیاد ممکن است ناحیه نوک سینه را تحریک کند. این اصطکاک روی نوک سینه می‌تواند در اثر پوشیدن لباس‌هایی با جنس و سایز نامناسب مانند پیراهن گشاد، سوتین نامناسب و پارچه‌هایی با الیاف مصنوعی (مانند نایلون) ایجاد شود. کشیده شدن این موارد روی نوک سینه درصورتی‌که پوست فرد حساس باشد، باعث ایجاد جوش، ترک و حتی زخم و خونریزی نوک سینه می‌شود. شقاق سینه‌ی ناشی از اصطکاک در ورزشکارانی مانند دوندگان، موج‌سواران و بدنسازان نیز می‌تواند ایجاد شود.
- واکنش آلرژیک
زخم نوک سینه ممکن است به‌دلیل واکنش آلرژیک در اثر لمس پوست ایجاد شود. مواد شیمیایی یا معطری که می‌توانند سبب واکنش آلرژیک پوست پستان شوند در محصولاتی مانند موارد زیر وجود دارند:
- پودر لباس‌شویی
- نرم‌کننده پارچه
- شامپو و صابون
- کرم مخصوص بعد از استحمام
- لوسیون یا مرطوب‌کننده بدن
- عطر و ادکلن
بنابراین اگر بعد از استفاده از هر یک از محصولات بالا، نوک سینه دچار تحریک یا ترک شد، احتمالاً پوست فرد به مواد شیمیایی یا معطر موجود در آن محصول آلرژی دارد.
علائم زخم نوک سینه
علائم شقاق سینه، بسته به علت بروز آن می‌تواند در یک یا هر دو نوک پستان‌ها ظاهر شود. شدت و مدت علائم از فردی به فرد دیگر متفاوت است اما علائم اصلی آن، ترک خوردن و درد نوک سینه است. سایر علائم شقاق سینه به‌طورمعمول شامل موارد زیر است:
- سرخ شدن و درد کل سینه
- پوست ترک‌خورده و ظاهر خشک نوک سینه
- پوسته‌پوسته شدن یا زخم نوک سینه
- تراوشات نوک سینه
- خونریزی نوک سینه
آیا میتوان با وجود شقاق سینه به شیردهی ادامه داد؟
حتی اگر با وجود ابتلا به زخم نوک سینه، پزشکتان شما را از شیردهی منع نکرده باشد، باید سعی کنید تا حد ممکن به برنامه منظم شیردهی خود پایبند باشید؛ زیرا کاهش یا توقف شیردهی می‌تواند تولید شیر شما را کاهش دهد. توجه داشته باشید که حتی در صورت خونریزی نوک سینه، شیردهی بلامانع است و این خون هیچ ضرری برای نوزاد ندارد.
اگر نوک سینه شما با استفاده از یک گزینه جایگزین مانند شیردوش، کمتر تحریک یا اذیت می‌شود، می‌توانید تا زمانی که شقاق سینه شما برطرف می‌شود از آن استفاده کنید.
همچنین اگر نوازد شما به عارضه برفک دهان مبتلا باشد، بهتر است همچنان شیردهی را ادامه دهید؛ مگر این که پزشک شما خلاف این موضوع را توصیه کند.
دریافت مشاوره آنلاین پزشک متخصص زنان و زایمان
پیشگیری از زخم نوک سینه در دوران شیردهی
ناراحتی و حساسیت نوک پستان هنگامی‌که برای اولین‌بار شروع به شیردهی می‌کنید امری طبیعی است. اما بااین‌حال، انجام اقدامات پیشگیرانه زیر می‌تواند به جلوگیری از زخم و ترک نوک سینه کمک کند:
- مطمئن شوید که سینه به اندازه کافی در دهان نوزاد چفت شده است. نوک سینه و همچنین قسمت زیادی از هاله دور آن باید کاملاً درون دهان نوزاد قرار بگیرد.
- قبل از تغذیه کودک مقدار کمی از شیر خود را با دست بدوشید تا پستان‌ها بیش‌ازحد پرشیر و سفت نباشند. زیرا احتقان سینه باعث می‌شود که نوزاد نتواند به‌خوبی نوک سینه را بمکد.
- سینه‌های خود را فقط با آب گرم بشویید و از صابون‌های سخت که باعث خشکی سینه می‌شوند استفاده نکنید.
- پماد مخصوص به نوک سینه خود بزنید یا اجازه دهید که شیرتان روی پستان‌ها خشک شود.
- از پدهای مخصوص سینه که از مواد طبیعی ساخته شده‌اند استفاده کنید، زیرا این کار باعث کاهش اصطکاک در پستان‌ها می‌شود.
- همیشه اجازه دهید که نوزاد به طور طبیعی، پستان را هنگام شیر خوردن رها کند.
- مطمئن شوید که سینه شما، چانه نوازد را فشار نمی‌دهد. چانه او باید داخل پستان شما قرار گیرد.
درمان زخم نوک سینه در شیردهی
در بیشتر موارد ابتلا به شقاق سینه می‌توانید آن را با روش‌های خانگی درمان کنید، اما برای اطمینان و احتیاط بیشتر بهتر است حتماً با یک پزشک نیز مشورت کنید. راه‌های ایمنی که زنان شیرده می‌توانند برای درمان این بیماری انجام دهند شامل موارد زیر می‌شوند:
- بعد از شیردهی، مقداری کمی از یک پماد مخصوص (مانند لانولین) و یا روغن زیتون به نوک سینه‌های خود بمالید. استفاده از این محصولات هنگام شیردهی بی‌خطر است.
- بعد از هر بار شیردهی، نوک سینهها را با آب گرم استحمام کنید. استفاده از کمپرس گرم و مرطوب روی سینهها نیز به بهبود آن کمک می‌کند. برای ساخت کمپرس می‌توانید پدهایی را که مخصوص پستان و نوک پستان طراحی شده‌اند خریداری کنید و یا یک حوله نرم را در آب گرم خیس کنید و سپس آن را روی نوک سینه خود قرار دهید. از استفاده‌ی کمپرس گرم و خشک خودداری کنید.
- اگر دچار احتقان سینه شده‌اید و یا نوک سینه‌هایتان بسیار تحریک شده است، قبل از شیردهی مقداری از شیر خود را بدوشید و آن را به‌آرامی روی نوک سینه خود بمالید. شیر مادر می‌تواند به نرم شدن نوک سینه کمک کند و ممکن است مقداری محافظت ضدباکتریایی نیز در ناحیه ایجاد کند. دوشیدن شیر نیز می‌تواند به کاهش احتقان سینه و ازبین‌بردن تحریک سینه کمک کند.
- مقداری روغن نعناع را به نوک سینه خود بمالید. یک مطالعه کوچک منبع معتبر نشان داد که روغن نعناع فلفلی که با عنوان اسانس منتول نیز شناخته می‌شود، کمک بیشتری نسبت به شیر مادر در روند بهبودی شقاق سینه می‌کند.
- برای محافظت از ناحیه آسیب‌دیده سینه، در حین بهبودی از محافظ نوک پستان استفاده کنید.
- استفاده از محصولاتی را که ممکن است باعث تحریک بیشتر نوک پستان شما شوند، از بین ببرید و صابون‌ها و لوسیون‌های بدون عطر و بدون مواد شیمیایی یا ارگانیک را انتخاب کنید.
عوارض زخم نوک سینه
زخم نوک سینه در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به ورم پستان شیردهی یا التهاب پستان شود. ورم پستان می‌تواند باعث تشکیل آبسه پستان شود که برای درمان آن ممکن است به جراحی از طریق برش و تخلیه سینه نیاز داشته باشید.
عفونت‌های پستان همچنین می‌تواند توسط مخمر، به‌ویژه در زنان شیرده، تشدید شوند. مخمر در شیر مادر رشد می‌کند؛ بنابراین اگر کودک شما به عارضه برفک دهان که نوعی عفونت مخمری رایج است، دچار شده‌اید، باید پس از شیردهی نوک سینه‌های خود را در آب گرم بشویید تا شیر اضافی شما خارج شود. برفک دهان باعث ایجاد ترک، درد و خارش می‌شود که می‌تواند شقاق سینه را بدتر کند.
پرسش و پاسخ درباره زخم نوک سینه
درمان خانگی زخم نوک سینه در شیردهی
بعنوان درمان خانگی ژل آلوئه ورا هر روز استعمال شود تا زمانی که بهبودی رخ دهد.
درمان زخم نوک سینه در شیردهی چیس؟
برای درمان میتوان از کرم اکسید روی به همراه کالندولا و یک کرم ضد قارچ استفاده نمود.
زمان مراجعه به دکتر در زخم نوک سینه کی است؟
بهتر است اگر زخم نوک سینه شما با درمان‌های خانگی بهبود نیافت یا این‌که بدتر شد، سپس به پزشک مراجعه کنید. اگر شقاق سینه با درمان از بین نرود، بسیار دردناک باشد یا عفونی به نظر برسد، حتماً باید توسط پزشک معاینه شوید، زیرا اگر به عفونت مخمری مبتلا شده باشید، ممکن است به داروی ضد قارچ به‌صورت موضعی یا خوراکی نیاز داشته باشید.
اگر در دوران شیردهی هستید، به یاد داشته باشید که احساس سوزش در سینهها در روزهای اولیه شیردهی امری طبیعی است. اگر به‌طورکلی در شیردهی مشکلی داشته و نیاز به پشتیبانی دارید، با پزشک یا متخصص زنان صحبت کنید. در صورتی‌که شرایط مراجعه حضوری ندارید، از صدها پزشک آنلاین متخصص زنان و زایمان در پذیرش۲۴، مشاوره انلاین تلفنی و متنی بگیرید و مشکلات خود را مطرح کرده و از مشاوره‌های ایشان استفاده کنید.
دریافت مشاوره آنلاین با متخصص زنان و زایمان
سلام خسته نباشید من دخترم الان یک سال و ۴ماهه ش مدام هم شیر میخوره تازه شروع کرده نوک سینه هام زخم شدن دورتادور نوک سینه م انگار باز شده خیلی درد دارم باید چیکار کنم ؟
سلام دخترم چهار ماهشه هردوی نوک سینم ترک خرده درد زیاد دارم کرم شقاق میزنم خوب نمیشه
سلام پسر من ۹ ماهش هست کنار نوک سینه ام ترک خورده طوری که سوراخ شده شیر دادن خیلی اذیت میشم پماد شقاق میزنم ولی فعلا خوب نشده چند روزه خوب میشه
سلام خسته نباشید
من پسریکساله ودوماهش هست سینه سمت راستم زخم شده وحال دوروزهست رنگش سیاه شدوخیلی هم درددارچگونه درمانش کنم
سلام خسته نباشین من ۷ماه باردارم قبل بارداری زگیل تناسلی داشتم که برداشتم البته همسرمم داشت الانم داره الان روی هاله سینه یه خال های هم رنگش افتاده ایا ممکنه زگیل انتقال پیدا کرده باشه با دست الوده روی سینه اگه زگیل هست من چیکار کنم نمیتونم دیگه شیر بدم به بچه ایا
درمان سریع دردشدیدنوک سینهها
سلام من ۶ سال که نوک سینه ام خوب نشد چه کار کنم
سلام وقت بخیر دختر من ۹ماهشه خیلی شدید سینه هام ترک خورده وزخم و خونریزی داره اصلا نمیتونم بهش شیر بدم خودم هم خیلی اذیتم راهنماییم کنید چکار کنم.البته مدام روغن هسته انگور میزنم
سلام من سه روز زایمان کردم نوک سینه هام زخم شده خیلی درد میکنه تحمل ندارم که به بچه ام شیر بدم نمیدونم چیکار کنم
حتما برفک دهان بچه رو چک کنین و به نوک سینه کرم لانولین بزنین
سلام من ده روزه زایمان کردم وسرسینه ام زخم شده و خیلی در زمان شیردهی درد شدیدی دارد.دوروزه پماد ژنوبایوتیک میزنم اما بی فایده اس ممنون میشم راهنمایی ام کنید
سلام دوست عزیز
با تشکر از ثبت مشکل شما
کامنت شما توسط پزشک متخصص دیده شد اما نیاز به شنیدن شرح بهتر و بیشتری از بیماری شما دارد.
لطفا از طریق این لینک با پزشک آنلاین متخصص زنان و زایمان گفت و گو کنید .
مشاوره آنلاین با متخصص زنان و زایمان
سلام بچم دو ماشع برفک دهان داره سینه هام زخمه کرم هیدردرم زدم ولی خوب نشد چکار کنم
سلام دوست عزیز
با تشکر از ثبت مشکل شما
کامنت شما توسط پزشک متخصص دیده شد اما نیاز به شنیدن شرح بهتر و بیشتری از بیماری شما دارد.
لطفا از طریق این لینک با پزشک آنلاین متخصص زنان و زایمان گفت و گو کنید .
مشاوره آنلاین با متخصص زنان و زایمان
یک ماهه نوک سینم زخم شده و اصلا خوب نمیشه دکتر داروی آفت دهان کودک داد و میزنم ولی اصلا خوب نشده توی این یک ماه کودکم که ۱۶ ماهست دیگه ازم شیر نخورد و حتی شیرخشک هم نمیخوره و فقط غذا میخوره نمیدونم چیکار کنم برای رشد کودکم نگرانم
سلام
اگه به درمان خوب نشده بهتره ازش نمونه گرفته بشه
و نگران کودک نشین میتونه الان همه چیز بخوره.
سلام خانم دکتر من بچه‌ام یکسال و ۳ماهش هست .یکی سر سینه‌ام سوزش داره و ترک داره .پماد هیدرودرم زدم دو هفته‌ای ولی مشکلم رفع نشده .بچه ام خوابیده شیر میخوره آیا علت این است ؟
سلام
علت زخم سینه شما خوابیده شیر خوردن بچتون نیست
به خاطر این هست که نوک سینه رو داخل دهنش میزارید در صورتی که حاله قهوه ای دور سینه کامل داخل دهن بچه قرار بگیره که نتونه فقط نوک سینه را مک بزنه و باعث زخم شدنش بشه .
پماد را ادامه بدین هر هشت ساعت یکبار بزنید و این کاری که گفتم را انجام بدید تا مشکل حل شود .
سلاموقت بخیر .من الان دقیق ۲۴روزه که زایمان کردم .والان نوک پستانم هردو بد جور زخم‌شدن ودرد دارن .حتی پسرم خون خورد ازشون بعد استفراق کرد همش خون بود میشه همکاریم کنید که چکار کنم .زود خوب بشه ممنونم