مهم ترین دلایل چاقی و اضافه وزن | درمان چاقی

چاقی (Obesity) چیست؟

شاخص توده‌ی بدنی یا BMI با استفاده از قد و وزن، تناسب اندام را بیان می‌کند. چاقی برای بیماری‌های جدی مانند دیابت نوع ۲، بیماری‌های قلبی و سرطان خطر بیشتری به همراه دارد، با این حال افراد سالم نیز از خطرات چاقی در امان نخواهند بود. چاقی یک بیماری شایع در میان مردم جهان است و دلایل چاقی نیز بسیار متفاوت هستند. مهم‌ترین راه درمان تشخیص علت آن است. BMI معیار کاملی برای میزان چاقی نیست و دارای محدودیت‌هایی می‌باشد. طبق گزارش‌های مرکز کنترل و پیشگیری بیماری یا همان CDC عواملی مانند سن، جنسیت، نژاد و توده‌های عضلاتی بر رابطه BMI و چربی بدن می‌تواند تأثیر بگذارد. همچنین این شاخص بین چربی اضافی، عضله و توده استخوان تفاوتی قائل نشده و هیچ نشانه‌ای از توزیع چربی در افراد ارائه نمی‌دهد.

طبقه‌بندی چاقی

علائم چاقی

مشهودترین نشانه‌ی چاقی، اضافه وزن و چربی اضافی است که معمولاً با BMI اندازه‌گیری می‌شود. اگر این شاخص ۳۰ یا بیشتر باشد نشانگر چاقی است. شما خود می‌توانید BMI را محاسبه کرده یا برای این کار به متخصص مراجعه کنید. درصورتی که شاخص توده بدنی شما چاقی یا اضافه وزن را نشان داد باید دلایل چاقی خود را بررسی کرده و برای برطرف کردن آن اقدام کنید. در این راه پیشنهاد می‌کنم که از یک متخصص تغذیه‌ی با تجربه کمک بگیرید که تا پایان راه و رسیدن به وزن ایده‌آل در کنار شما باشد.

چاقی برای سلامت بدن بسیار خطرناک است.

چه عواملی موجب چاقی می‌شوند؟

عامل اصلی چاقی چیست؟

مصرف کالری بیش از سوزاندن آن‌ها در طولانی مدت منجربه چاقی می‌شود. با گذشت زمان کالری‌های اضافی جمع شده و موجب اضافه وزن می‌شوند. درحالی دریافت کالری زیاد و تحرک کم مهم‌ترین و غالب‌ترین دلیل برای اضافه وزن است، اما دلایل دیگری نیز ممکن است، وجود داشته باشد که گاهی این دلیل غیرقابل کنترل هستند. برخی از این علل شامل موارد زیر است:

• ژنتیک: ژنتیک شما بر چگونگی هضم غذا توسط بدن و ذخیره چربی و همچنین سوخت‌وساز آن تأثیرگذار است.
• افزایش سن: با بالا رفتن سن بدن توده‌های عضلانی کمتری ساخته و سرعت متابولیسم کندتر می‌شود که افزایش وزن را آسان‌تر می‌کند.
• خواب کافی: در صورتی که به اندازه کافی استراحت نداشته باشید، تغییرات هورمونی در بدن رخ داده که منجربه گرسنه‌تر شدن شما می‌شود و میل به مصرف غذاهای پرکالری را بالا می‌برد.
• بارداری: افزایش وزن در بارداری تقریباً غیرقابل کنترل است که درنهایت منجربه چاقی شما می‌شود.
• سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS): یک بیماری که در طی آن هورمون‌های تولیدمثلی زنان از تعادل خارج می‌شود.
• کم‌کاری تیروئید: یکی از شایع‌ترین دلایل چاقی کم‌کاری تیروئید است که در آن غده تیروئید برخی هورمون‌ها را به اندازه‌ی کافی تولید نمی‌کند.
• آرتروز: آرتروز خود به تنهایی موجب چاقی نمی‌شود، اما به دلیل درد در حرکت دادن مفاصل، فعالیت بدن را کاهش داده و به دنبال آن اضافه وزن را برای فرد بیمار به همراه می‌آورد.

علت چاقی زیر ناف

همه‌ی برجستگی‌های شکم نتیجه‌ی چربی اضافه یا افزایش وزن نیست. حتی اگر دلیل آن اضافه وزن باشد، هیچ راه حل سریعی برای کاهش وزن یک نقطه از بدن وجود ندارد. دریافت بیش از حد کالری می‌تواند موجب افزایش وزن شود، اما شکم بزرگ در بدن نیز می‌تواند نتیجه به هم ریختگی هورمون‌ها، نفخ یا عوامل دیگری باشد. علت چاقی زیر ناف می‌تواند یکی از موارد زیر نیز باشد.

مشاوره آنلاین غدد و دیابت

• فوق کلیه چرب استرسی: زمانی که تحت استرس باشید هورمون‌هایی مانند آدرنالین، کورتیزول و… با دستور غدد فوق کلیوی آزاد می‌شوند که معمولاً با به دست آوردن آرامش بدن به حالت طبیعی خود باز می‌گردد. با این حال اگر به طور مداوم تحت استرس قرار بگیرید، بدن در این حالت غیر طبیعی باقی مانده و هورمون‌ها به طور مداوم آزاد می‌شوند. به همین جهت استرس مزمن باعث افزایش چربی شکم و میل به مصرف غذاهایی که باعث چاقی شکمی می‌شوند را بیشتر می‌کند و یکی از دلایل چاقی بدن است.
• چاقی شکم بعد از بارداری: بدن شما در طول بارداری تغییرات بسیاری را تجربه می‌کند که مشخص‌ترین آن بزرگ شدن شکم است که حتی اگر در زمان زایمان بخشی از این اضافه وزن را کم کنید، مقداری از چاقی در شکم شما باقی خواهد ماند.
• چاقی شکم به دلیل هورمون یائسگی: یکی از تأثیرات یائسگی افزایش وزن است. تغییرات هورمون در این زمان به افزایش وزن کمک کرده و گاهی از چند سال قبل از یائسگی شروع می‌شود. چاقی زمان یائسگی، در درجه‌ی اول چاقی شکم و زیر ناف را تحت تأثیر قرار می‌دهد. نوسانات هورمونی استروژن، مقاومت به انسولین، کاهش توده‌های عضلانی و کم خوابی عواملی است که در این مرحله از زندگی به جمع شدن چربی شکمی کمک می‌کنند.
• عدم سازگاری با غذا: هضم برخی از مواد غذایی برای افراد ممکن است، دشوار باشد و به آن‌ها حساسیت داشته باشند. این عدم هضم که یکی از دلایل چاقی است، می‌تواند نفخ شکم بعد از خوردن این مواد غذایی را به همراه داشته باشد. همراه با نفخ و شکم بزرگ علائم دیگری مانند گاز روده، درد معده و اسهال را نیز می‌توانید داشته باشید. لبنیات و کافئین از معمول‌ترین مواد غذایی هستند که برای برخی از افراد هضم سختی دارند.

علت چربی پشت کمر

کمبود ورزش‌های هوازی و سبک زندگی که در آن تحرک وجود ندارد یا بسیار کم است، در اضافه وزن شما پر رنگ‌ترین نقش را دارد. همچنین یک رژیم غذایی سرشار از سدیم و قند به تجمع چربی‌ها و نفخ معده کمک می‌کند. وضعیت نامناسب بدن هنگام نشستن یا راه رفتن نیز ممکن است موجب شود تا پشت کمر شما چاق به نظر برسد. با این حال توجه داشته باشید که در اکثر مواقع ژنتیک عامل اصلی اضافه وزن بدن شما در نقاطی خاص است. به طور کلی چربی پشت کمر شما با توجه به سبک و مرحله زندگی، کل وزن بدن، قد و سطح فعالیت شما می‌تواند تغییر کند. برای درمان چاقی پشت می‌توانید با انجام تمریناتی که روی پشت شما متمرکز است و همراه با یک رژیم غذایی عالی به کاهش چربی این بخش که از دلایل چاقی بدن است،  کمک کرده و آن را تنظیم کنید. اگر بتوانید یک دوست یا همراه در باشگاه یا برنامه کاهش وزن خود داشته باشید، به موفقیت چشمگیری خواهید رسید.

انواع چاقی در طب سنتی

چاقی در طب سنتی به دو دسته شحمی و لحمی دسته‌بندی می‌شود که در ادامه برای آشنایی بیشتر به توضیح مختصر آن‌ها پرداخته‌ایم.

چاقی شحمی

در این نوع از چاقی استخوان‌بندی و اندام فرد درشت نبوده و چربی‌ها هستند که چاقی را تشکیل می‌دهند و فرد مبتلا به این نوع چاقی به صورت یک بدن پف‌دار دیده می‌شود.

چاقی لحمی

چاقی لحمی ارتباط مستقیم با استخوان‌بندی بدن دارد و این افراد به دلیل درشت بودن استخوان‌بندی که دارند چاق به نظر می‌رسند که اغلب کاهش وزن در این افراد با موفقیت کمی همراه است.

علت چاقی بالاتنه در طب سنتی

علت چاقی بالاتنه در طب سنتی مزاج فرد عنوان شده است. همچنین مصرف بیش از حد کالری و فعالیت کم روزانه نیز به چاق شدن بالاتنه شما کمک می‌کند. با یک رژیم غذایی که فاقد چربی و شیرینی باشد، می‌توان برای درمان آن اقدام کرد.

مشاوره آنلاین متخصص طب سنتی

ویزیت متخصص طب سنتی

چه کسانی در معرض چاقی هستند؟

دلایل چاقی بدن که متفاوت نیز هستند و همچنین ترکیبی پیچیده از عوامل، خطر چاقی در افراد را می‌تواند، افزایش دهد. این عوامل عبارتنداز:

• ژنتیک: برخی از افراد به صورت ژنتیکی کاهش وزن برایشان دشوار است.
• محیط زیست و جامعه: محیط شما در خانه، مدرسه و جامعه می‌تواند بر نحوه‌ی فعالیت و همچنین مواد غذایی خوراکی شما تأثیرگذار باشد.
• عوامل روانی: افسردگی نیز می‌تواند منجربه چاقی شود. برخی افراد برای کاهش استرس و راحتی احساسات و عواطف خود به خوردن و غذا متوسل می‌شوند. علاوه‌بر این داروهای ضدافسردگی نیز خطر چاقی را افزایش می‌دهد. ترک سیگار بسیار خوب است، اما ترک کردن سیگار می‌تواند یکی از دلایل چاقی بدن باشد، حتی در برخی افراد چاقی بسیار مفرط را به دنبال دارد. بنابراین هنگامی که در ترک سیگار هستید، روی رژیم غذایی و فعالیت ورزشی خود باید توجه ویژه داشته باشید. برخی داروها مانند استروئیدها یا قرص‌های ضدبارداری نیز خطر چاقی در افراد را افزایش می‌دهد.

چگونه از چاقی پیشگیری کنیم؟

در چند دهه‌ی گذشته افزایش چشمگیری در چاقی و بیماری‌های مرتبط با چاقی در سراسر دنیا مشاهده شده است. به همین دلیل بسیاری از دولت‌ها، جوامع و پزشکان به رژیم‌های غذایی سالم برای کمک به کاهش چاقی تأکید دارند. شما به عنوان یک فرد می‌توانید با انتخاب شیوه و سبک زندگی سالم، از افزایش وزن و چاقی خود جلوگیری کنید. در این راه از موارد زیر نیز می‌توانید کمک بگیرید.

• هر روز به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه فعالیت ورزشی سبک مانند پیاده‌روی، شنا یا دوچرخه سواری داشته باشید.
• از غذاهای مغذی مانند میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین‌های بدون چربی به طور روزانه مصرف کنید.
• یکی از مهم‌ترین دلایل چاقی بدن غذاهای پرچرب است. مصرف غذاهای پرچرب و پر کالری خود را به حداقل ممکن برسانید.

چگونه می‌توان چاقی را درمان کرد؟

اگر اضافه وزن دارید و تنهایی نمی‌توانید آن را از بین ببرید، توصیه می‌کنم در اولین فرصت به یک متخصص برای این کار مراجعه کنید، البته از طریق پذیرش ۲۴ نیز می‌توانید با متخصص مورد نظر خود قرار ملاقات تنظیم کنید. در اولین اقدام پزشکتان سعی می‌کند، تغییراتی در سبک زندگی شما ایجاد کند. گاهی اوقات ممکن است داروها یا جراحی نیز برای کاهش وزن از طرف پزشک توصیه شود.

کدام تغییر سبک و رفتار در زندگی به کاهش وزن کمک می‌کند؟

یک برنامه‌ی غذایی سالم در کنار یک برنامه‌ی تمرینی و افزایش فعالیت روزانه به شما کمک می‌کند تا متابولیسم بدن خود را بالا ببرید و برای کاهش اضافه وزن خود گام بردارید. همچنین پزشک متخصص شما با شناسایی عوامل ناسالم و دلایل چاقی بدن شما کمک می‌کند تا هرگونه اضطراب، افسردگی و خوردن‌های احساسی را کنار گذاشته و با آن‌ها کنار بیایید. تغییر سبک زندگی یک روش ایده‌آل برای کاهش وزن کودکان است.

کدام دارو برای کاهش وزن مناسب است؟

متخصص شما علاوه‌بر برنامه غذایی و فعالیت‌های ورزشی ممکن است داروهایی نیز برای کاهش وزن شما تجویز کند. داروها فقط در مواردی تجویز می‌شوند که روش‌های دیگر برای کاهش وزن مؤثر واقع نشده و شاخص BMI  شما ۲۷ یا بیشتر باشد. شما تحت نظر پزشک خود از قرص لاغری بالاتنه نیز می‌توانید استفاده کنید. داروهایی که برای کاهش وزن تجویز می‌شوند مانع از جذب چربی شده یا اشتها را سرکوب می‌کنند و آن را کاهش می‌دهند. داروهایی که برای کاهش وزن خود استفاده می‌کنید ممکن است عوارض جانبی جبران‌ناپذیری داشته باشد، حتماً این داروها را با تجویز پزشک مصرف کرده و در زمان مصرف تحت نظر متخصص خود باشید.

جراحی‌های کاهش وزن

با شناسایی دلایل چاقی بدن در صورت لزوم می‌توان از جراحی برای کاهش وزن استفاده کرد. این نوع جراحی‌ها با محدود کردن میزان غذایی که می‌توانید میل کنید یا جلوگیری از جذب مواد غذایی و کالری توسط بدن شما کار می‌کنند که گاهی اوقات از هر دو نوع استفاده می‌شود. جراحی‌ها بسیار سنگین بوده و می‌تواند خطرات جدی به دنبال داشته باشد.

درمان چاقی با رژیم غذایی

برنامه‌ها و رژیم‌های غذایی لاغری زیادی وجود دارند که می‌توانند به شما در کاهش وزن کمک کنند، اما توجه داشته باشید که قبل از پیروی از آن‌ها باید مطمئن شوید که برای شما مناسب بوده و خطری به دنبال ندارند. در ادامه سعی کردیم برخی نکات مهم در این مورد را به شما یادآوری کنیم.

• کالری شماری: برای کاهش وزن باید کالری کمتری نسبت به میزانی که می‌سوزانید دریافت کنید. در واقع ساده‌ترین راه برای کاهش وزن توجه به میزان کالری است که دریافت می‌کنید.
• کربوهیدرات: از یک برنامه‌ی غذایی پیروی کنید که در طی آن کربوهیدرات کم و پروتئین بالایی دریافت کنید.
• رژیم‌های گیاهی: مواد غذایی گیاهی مانند میوه‌ها، سبزیجات و غلات در کاهش وزن بسیار چشمگیر عمل کرده و تمامی عناصری که نیاز دارید را در اختیار شما قرار می‌دهند.

ورزش برای درمان چاقی

بعد از شناخت دلایل چاقی بدن می‌توان بهترین برنامه برای فعالیت‌های ورزشی را داشت. در ابتدا بهتر است که تنها ۳۰ دقیقه در روز را به ورزش اختصاص داده و به مرور زمان مدت را افزایش دهید. از ورزش برای چاقی بالاتنه نیز می‌توانید استفاده کنید که بهترین کمک برای کاهش اضافه وزن این ناحیه است. بهترین ورزش برای چاقی بالاتنه ورزش‌های هوازی است که به تعدادی از انواع آن اشاره کرده‌ایم.

• دویدن آهسته
• دوچرخه سواری
• پیاده‌روی
• شنا
• راه رفتن با سرعت بالا

امروزه کاهش وزن و درمان چاقی به دغدغه‌ای بزرگ تبدیل شده است، اما این کار غیرممکن نیست. با مراجعه به یک پزشک متخصص، برنامه غذایی سالم، فعالیت ورزشی روزانه و کمی صبر و شکیبایی می‌توانید به نتایج خیره کننده دست پیدا کنید. برای دریافت مشاوره آنلاین و رژیم غذایی مناسب خود می‌توانید از طریق پذیرش ۲۴ به صورت متنی و تلفنی اقدام به دکتر انلاین داخلی کنید.

مشاوره آنلاین پزشک متخصص داخلی