بیماری هپاتیت | علل، راه های تشخیص و درمان

بیماری هپاتیت

هپاتیت (Hepatitis) بیماری التهاب کبد است. بیماری که باعث ایجاد درد و تورم در داخل بافت کبد می‌شود. عوامل بسیاری برای این التهاب و بیماری هپاتیت وجود دارد که بر اساس آن، بیماری هپاتیت را به چند نوع تقسیم می‌کنند.

کبد یکی از مهم‌ترین اندام‌های بدن است که عملکردی خاص و پیچیده در بدن دارد. عضوی که هر نوع اختلال در عملکرد آن، باعث مشکلات بسیار زیاد در بدن خواهد شد. عوامل بسیاری مانند مصرف بی‌رویه مشروبات الکلی یا ویروس‌های مختلف، می‌توانند باعث ایجاد بیماری هپاتیت شوند. بیماری که باتوجه‌به درجه و نوع آن، درمان‌های متفاوتی دارد.

دیابت نوع A,B  و C بر اثر ویروس هپاتیت منتقل می‌شوند و انواع دیگر بیماری هپاتیت بر اثر سو مصرف مشروبات الکلی. در این مطلب به بررسی تمامی انواع هپاتیت و دلایل ابتلا، درمان و نکات مربوط به آن خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

هپاتیت نوع آ (A) چیست؟

این نوع از هپاتیت به‌وسیله ویروس هپاتیت A ایجاد می‌شود. بعد از ابتلا به این ویروس، کبد متورم و دردناک می‌شود. این نوع هپاتیت، خفیف‌ترین نوع این بیماری است که از جمله بیماری‌های خطرناک نیست. هپاتیت آ، بیماری مسری است که به‌راحتی از فرد بیمار به دیگران منتقل می‌شود.

راه‌های انتقال هپاتیت A

ویروس هپاتیت A از راه دهان یا مدفوع منتقل می‌شود. این ویروس ابتدا با مواد غذایی یا آب وارد روده شده و سپس در آنجا تکثیر می‌شود. ویروس از طریق روده وارد کبد می‌شود و در آنجا نیز مجدداً تکثیر شده و باعث تورم کبد می‌شود. سپس این ویروس‌ها از راه کبد وارد کیسه صفرا شده و از طریق ترشحات صفراوی، مجدداً وارد روده شده و از بدن خارج و آلودگی را با خود به محیط بیرون منتقل می‌کنند. راه‌های انتقال این ویروس شامل:

_ نوشیدن آب آلوده

_ خوردن غذای آلوده

_ تماس با فرد آلوده

_ ضعف بهداشت

_ انتقال از طریق رابطه جنسی مقعدی یا دهانی

علائم هپاتیت A چیست؟

علائم بیماری هپاتیت در زنان

فرد مبتلا به هپاتیت آ، دارای علائمی است که به‌محض دیدن آن‌ها باید به پزشک مراجعه کرد و از دیگر افراد خانواده و اطراف، فاصله گرفت.

_ استفراغ‌های ناگهانی و خیلی شدید

_ احساس گیجی و خواب‌آلودگی

_ تحریک‌پذیری

_ زرد شدن پوست

_ تب

_ درد در قسمت پایین شکم

_ ادرار تیره

_ دردهای عضلانی

نکته مهم در مورد هپاتیت A این است که این بیماری در بسیاری از افراد به‌خصوص در کودکان، بدون علامت ظاهر می‌شود. در این شرایط بیمار به‌راحتی این ویروس را به دیگران منتقل می‌کند. اما به دلیل اینکه این نوع از هپاتیت، خطرناک نیست، به‌تدریج فرد رو به بهبود می‌رود.

درمان هپاتیت A

بیماری هپاتیت A بیماری خفیفی است که نیاز به درمان خاصی ندارد. اما اگر بیمار به دلیل تب و استفراغ زیاد، آب بدنش کم شده باشد، ممکن است پزشک توصیه به بستری شدن برای مدتی کوتاه در بیمارستان بدهد. معمولاً برای درمان این بیماری، این موارد توصیه می‌شود:

_ استراحت کافی

_ رژیم غذایی سالم

_ قطع مصرف الکل

روش‌های پیشگیری از هپاتیت A

برای پیشگیری از ابتلا به هپاتیت A، باید به موارد خاصی توجه کرد:

_ شستشوی دست با آب گرم و صابون بعد از دستشویی

_ شستشوی دست با آب گرم و صابون قبل و بعد از آشپزی

_ شستشوی دقیق میوه و سبزیجات به‌خصوص اگر خام مصرف شوند.

_ تزریق واکسن هپاتیت آ در دوران کودکی که تا ۲۰ سالگی فرد را از ابتلا به این بیماری مصون می‌کند.

بیماری هپاتیت ب (B) چیست؟

این بیماری به‌وسیله ویروس هپاتیت B ایجاد می‌شود. این نوع از بیماری هپاتیت، نسبت به نوع A، شایع‌تر است. تفاوت این بیماری با هپاتیت نوع A این است که نوع B هپاتیت، فقط از طریق جنسی منتقل می‌شود. این نوع از هپاتیت به دو صورت حاد و مزمن ایجاد می‌شود.

هپاتیت B حاد

هپاتیت B حاد، نوع کم‌خطر و خفیف این بیماری است. در این نوع بیماری، از زمان ابتلا تا تکمیل دوره بهبودی، حدود ۶ ماه زمان لازم است. بعد از بهبودی نیز بدن کاملاً از این ویروس پاک خواهد شد. در این نوع از هپاتیت، کبد آسیبی نمی‌بیند.

هپاتیت B مزمن

نوع مزمن هپاتیت B، بیماری شدید و خطرناک‌تر است. در این نوع بیماری، ویروس بیشتر از ۶ ماه در بدن باقی می‌ماند. در واقع سیستم ایمنی بدن نمی‎تواند حریف این ویروس شود. هپاتیت ب مزمن خود به دو صورت بروز می‌کند:

هپاتیت B مزمن فعال

در این حالت، کبد دچار التهاب شده و سلول‌های آن تخریب می‌شوند. تعداد بالای ویروس و فعال بودن آن در بدن، باعث بروز علائم مختلف در بیمار می‌شود. در این حالت بیمار نیاز به درمان دارد.

هپاتیت B مزمن غیرفعال

در این حالت ویروس در بدن فعال نیست و بیشتر از ۶ ماه در بدن باقی می‌ماند. در این نوع از بیماری، ویروس به سلول‌های کبد آسیبی نمی‌رساند. بیمار مبتلا به این بیماری از نظر ظاهری هم هیچ علامتی ندارد. ممکن است حتی هپاتیت ب مزمن غیرفعال تا پایان عمر فرد در بدن او باقی بماند و ویروس همزیستی مسالمت آمیزی با بدن میزبان ایجاد کند. به دلیل اینکه امکان تبدیل هپاتیت ب مزمن غیرفعال به نوع فعال دارد، بهتر است که در صورت مثبت بودن تست هپاتیت، فرد به دنبال درمان بیماری خود باشد.

راه‌های انتقال هپاتیت B

_ تماس جنسی

_ انتقال از مادر به نوزاد

_ انتقال از طریق وسایل نوک‌تیز مانند سوزن سرنگ به‌ویژه در بیمارستان‌ها

پیشگیری از هپاتیت B

برای پیشگیری از بیماری هپاتیت B مهم‌ترین عامل، داشتن رابطه جنسی مطمئن است. در کنار این عامل اصلی، موارد دیگری نیز توصیه شده است:

_ واکسیناسیون نوزادان

_ واکسیناسیون مسافران بین‌المللی که از مناطق با سطح بالای پاندمی ویروس هپاتیت وارد کشور می‌شوند.

_ خودداری از رفتارهای پرخطر جنسی

_ مراقبت‌های بهداشتی لازم در همه زمینه‌ها

درمان هپاتیت B

هپاتیت B، با کمک نمونه‌برداری از کبد یا با کمک دستگاه فیبرواسکن، تشخیص داده می‌شود. دستگاه فیبرو اسکن، میزان التهاب و درگیری سلول‌های کبد را نشان می‌دهد و از روش بیوپسی آسان‌تر است. برای درمان هپاتیت B در کنار درمان دارویی، رژیم غذایی حاوی سبزیجات و فاقد قند و چربی نیز توصیه می‌شود.

هپاتیت C چیست؟

هپاتیت C را با نام بیماری HCV نیز می‌شناسند. این نوع از هپاتیت یکی از انواع شایع بیماری هپاتیت است. در این بیماری، وجود ویروس هپاتیت C در بدن، با واکنش سیستم ایمنی بدن، باعث ایجاد التهاب در کبد می‌شود. مشکل هپاتیت C این است که به‌صورت خاموش در داخل کبد می‌ماند و به‌تدریج باعث مرگ سلول‌های کبدی می‌شود. علاوه بر ازبین‌بردن سلول‌های کبدی، ویروس هپاتیت C باعث ایجاد زخم در کبد نیز می‌شود. این زخم‌ها را اصطلاحاً سیروز می‌نامند. بیمار بعد از این مرحله دچار بیماری سیروز کبدی می‌شود. به‌این‌ترتیب، سلول‌های کبد به‌آرامی از بین رفته و فرد به‌مرورزمان مبتلا به سرطان کبد می‌شود.

علائم هپاتیت C

گفتیم که هپاتیت C بیماری خاموش و بدون علامت است. معمولاً در بیشتر موارد، افراد به‌صورت اتفاقی و در طی آزمایش خون، متوجه این بیماری در بدنشان می‌شوند. اما این بیماری گاهی هم با نشانه‌ها و علائمی همراه است که زنگ خطر را برای بیماران به صدا در می‌آورد:

_ درد مفاصل

_ کم شدن اشتها و خستگی

_ تیره شدن ادرار

_ کاهش ناگهانی وزن

_ تورم در قسمت شکم و پا

_ خارش شدید پوست

_ دردهای شکمی به‌خصوص در قسمت راست شکم

_ تب

_ زرد شدن چشم

_ مدفوع رنگی

اما بهتر است برای اطمینان از اینکه این علائم مربوط به هپاتیت می باشند با بهترین دکتر انلاین عفونی تلفنی و متنی مشورت کنید. 

راه‌های انتقال هپاتیت C

هپاتیت C با ورود ویروس به داخل خون فرد، ایجاد می‌شود. این بیماری برخلاف نوع A، از طریق تماس با فرد آلوده، یا از طریق دهان و غذا منتقل نمی‌شود. حتی انتقال این ویروس از طریق مادر به نوزاد هم به‌ندرت دیده شده است. راه‌های انتقال این ویروس به داخل خون شامل:

_ تماس با خون ‌آلوده به هر طریقی

_ استفاده از سوزن‌های مشترک در میان معتادان تزریقی

_ از طریق انتقال خون به فرد

_ از طریق عضو اهدایی آلوده

_ از طریق روابط جنسی پرخطر

راه‌های پیشگیری از هپاتیت C

هپاتیت C مانند بسیاری از بیماری‌ها، واکسن ندارد. به همین دلیل باید با انجام روش‌های پیشگیری، مانع از ورود این ویروس به بدن شد.

_ استفاده نکردن از سرنگ مشترک

_ استفاده از دستکش‌های طبی برای کادر درمان در مراکز درمانی

_ اطمینان از سلامت و تمیزی سوزن‌ها، در مراکز طب سوزنی و خال‌کوبی

_ نداشتن روابط جنسی پرخطر

_ استفاده از لوازم شخصی در آرایشگاه‌ها و مراکز زیبایی

_ عدم دریافت خون از مراکز غیر معتبر

درمان هپاتیت نوع C

هپاتیت C خیلی زود خودش را نشان نمی‌دهد. اما اگر فرد به‌صورت تصادفی متوجه وجود این بیماری در بدنش شود، پزشک بیمار را برای بررسی ژنتیکی ویروس ارجاع می‌دهد. به جز آزمایش هپاتیت و آزمایش ژنتیک، پزشک از کبد نیز نمونه‌برداری خواهد کرد تا میزان پیشرفت بیماری را بسنجد. سپس روند درمان این بیماری آغاز می‌شود:

ویزیت آنلاین متخصص عفونی

دارودرمانی بیماری هپاتیت

اولین راه درمان، استفاده از داروهای ضدویروسی است. در این روش، با عوارض جانبی کمتر، نتایج بهتری کسب شده است. دارودرمانی در مواردی استفاده می‌شود که ویروس هپاتیت C، آسیب چندان زیادی به کبد وارد نکرده باشد.

پیوند کبد در درمان هپاتیت

در صورت وارد شدن آسیب‌های زیاد به کبد و تخریب سلول‌های کبدی، چاره‌ای به جز پیوند کبد وجود ندارد. یعنی پزشک، کبد بیمار را با یک کبد سالم جایگزین خواهد کرد. اما مشکل این جاست که گاهی با پیوند و جایگزینی کبد، ممکن است باز هم بیماری از بین نرفته باشد و احتمال عود مجدد آن وجود داشته باشد. در این حالت، پزشک از داروهای ضدویروسی نیز استفاده خواهد کرد.

مشکلات روحی بعد از هپاتیت C

یکی از عوارض شایع بیماری هپاتیت C، مشکلات روحی است که بسیاری از بیماران با آن روبرو می‌شوند. در بیماری‌های مانند ایدز و هپاتیت C، بیمار با احساس غم و ناامیدی زیادی روبرو می‌شود. در کنار این عارضه، احساس گناه و بی‌ارزش بودن نیز همراه فرد خواهد بود. عدم تمایل به روابط جنسی و دور شدن از انسان‌ها نیز از دیگر مواردی است که این بیماران با آن روبرو هستند. به همین دلیل این بیماران در معرض فکرکردن به خودکشی یا اقدام‌های جنون‌آمیز دیگر قرار دارند.

در کنار درمان جسمی، پزشک باید برای درمان روحی بیماران مبتلا به هپاتیت C نیز، برنامه داشته باشد.

هپاتیت E چیست؟

این نوع هپاتیت نیز بر اثر خوردن مواد غذایی آلوده به ویروس ایجاد می‌شود. انتقال این بیماری نیز از طریق دهان و مدفوع است. هپاتیت E نیز درمان خاصی ندارد. این بیماری خطرناک نیست و به‌مرورزمان با استراحت و تغذیه مناسب، درمان خواهد شد.

در این نوع از بیماری با مشاهده علائم بیماری هپاتیت در زنان باردار، باید بیمار تحت مراقبت پزشکی باشند تا از مشکلات احتمالی پیشگیری شود.

هپاتیت الکلی چیست؟

همان‌طور که از نام این بیماری مشخص است، این نوع از هپاتیت از اثرات سو مصرف مشروبات الکلی است. الکل به‌مرورزمان باعث آسیب به بافت کبد شده و با تخریب سلول‌ها، باعث نارسایی کبد و سیروز کبدی می‌شود.

هپاتیت خودایمنی چیست؟

این نوع از بیماری هپاتیت، زمانی است که سیستم ایمنی بدن، به هر دلیلی، کبد را عضوی مضر برای بدن می‌شناسد و به آن حمله می‌کند. این بیماری در زنان بیشتر از مردان دیده شده است. برای درمان این بیماری، پزشک از داروهایی استفاده می‌کند که سیستم ایمنی بدن را سرکوب کنند!

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

در بسیاری از انواع بیماری هپاتیت، ویروس بدون علامت در بدن بیمار زندگی می‌کند و با گذشت زمان، یا از بین می‌رود و یا به بافت‌های کبد آسیب می‌زند. به همین دلیل، پزشکان به افرادی که در معرض این بیماری هستند، چکاپ‌های سالیانه را توصیه می‌کنند. اما در غیر این صورت، اگر فرد علائم خاص این بیماری را مشاهده کند باید برای درمان به پزشک متخصص عفونی مراجعه کند. علائمی مانند:

_ مدفوع روشن

_ ادرار تیره

_ دردهای شکمی شدید

_ پوست زرد

_ ازدست‌دادن اشتها و کاهش وزن شدید بدون دلیل

_ علائمی شبیه به آنفولانزا

بسیاری از این علائم، می‌توانند دلیلی بر وجود بیماری دیگری باشند. پزشک ضمن بررسی تمامی علائم بیمار، با آزمایش خون، از وجود ویروس هپاتیت در بدن آگاه شده و با تعیین نوع بیماری، درمان را آغاز خواهد کرد. درصورتی‌که حس می‌کنید در معرض این بیماری بوده‌اید یا نشانه‌هایی از آن را در بدن خود می‌بینید، می‌توانید با کمک دکتر انلاین عفونی سامانه پذیرش ۲۴، از وضعیت سلامتی خود اطمینان حاصل کنید.

گفتگو با دکتر عفونی انلاین