ریزش مو بعد از کرونا | دلایل، نحوه تشخیص، درمان و پیشگیری

ریزش مو بعد از کرونا

همان‌طور که می‌دانید، رایج‌ترین علائم ویروس کرونا شامل تنگی نفس، ازدست‌دادن حس بویایی یا چشایی، سرفه خشک، تب و خستگی هستند که سازمان‌های بهداشت جهانی در مورد آن‌ها هشدار می‌دهند. اما اکنون چندین گزارش و مطالعه در مورد عوارض طولانی‌مدت بیماران کرونایی پس از بهبودی وجود دارد. یکی از این عوارض، ریزش مو است که به آن آلوپسی نیز می‌گویند. این عارضه که پس از بهبودی بیمار کرونایی رخ می‌دهد، می‌تواند برای بسیاری از افراد یک عارضه جانبی مخرب باشد. در این مقاله به بررسی علل و راه‌های پیشگیری و درمان ریزش مو بعد از کرونا می‌پردازیم.

علت ریزش مو کرونا

هنوز هیچ مدرکی برای اثبات این‌که ویروس کرونا مستقیماً باعث ریزش مو می‌شود، وجود ندارد؛ اما پزشکان معتقدند که علت اصلی این‌که ویروس کرونا باعث ریزش مو می‌شود، عارضه ریزش مو تلوژن افلوویوم است. همچنین به گفته کارشناسان، فهمیدن این موضوع دشوار است که چرا برخی از بیماران بهبودیافته از کرونا، دچار ریزش شدید مو می‌شوند و برخی دیگر نه.

به‌طورکلی علت ریزش مو در مردان و زنان ممکن است مربوط به چرخه رشد مو و ژنتیک آن‌ها باشد؛ بر این اساس می‌توان گفت که ریزش مو برای افرادی که مستعد آن هستند اتفاق می‌افتد ولی ما نمی‌دانیم که این افراد دقیقاً چه کسانی هستند.

تلوژن افلوویوم چیست؟

به‌طورکلی رشد موی انسان شامل سه مرحله‌ی رشد (آناژن)، گذار (کاتاژن) و استراحت (تلوژن) است. بخش زیادی از موهای شما در هر لحظه باید در مرحله رشد و بخش بسیار کمتری نیز در مراحل گذار و استراحت قرار داشته باشند. اما بااین‌حال، هنگامی‌که عارضه تلوژن افلوویوم (TE- Telogen Effluvium) یا ریزش موقتی مو را تجربه می‌کنید، چرخه رشد موی شما مختل می‌شود و تا ۵۰ درصد از موهای شما در مرحله استراحت قرار می‌گیرند. در نتیجه، شما بخش زیادی از موهای خود را (مخصوصاً هنگام شانه، برس و شامپو زدن) از دست می‌دهید. توجه داشته باشید که آلوپسی (Alopecia) یک اصطلاح عمومی به معنای «ریزش مو» است و تلوژن افلوویوم، نوعی آلوپسی محسوب می‌شود.

عارضه تلوژن افلوویوم معمولاً چند ماه پس از سپری‌شدن یک واقعه شدید یا آسیب‌زا رخ می‌دهد؛ به همین دلیل است که بسیاری از بیماران کرونایی، به‌علت فشار روحی و جسمی زیادی که طی بیماری تجربه می‌کنند، دو الی سه ماه پس از بهبودی دچار ریزش مو می‌شوند. سایر وقایعی که (حین یا پس از آن) بر اثر تلوژن افلوویوم، باعث ریزش شدید مو می‌شوند عبارت‌اند از:

• زایمان
• بارداری
• عمل جراحی
• استرس و فشار روحی و جسمی
• بستری‌شدن در بیمارستان
• اختلالات خودایمنی
• برخی از داروها
• بیماری‌های شدید مانند سکته قلبی یا سکته مغزی
• رژیم غذایی ضعیف
• کاهش ناگهانی وزن یا رژیم کتوژنیک

اما خبر خوب این است که این ریزش مو موقتی است، اما حل شدن آن به‌هرحال به زمان نیاز دارد. به این معنا که قبل از این‌که موهایتان به حالت عادی چرخه رشد خود برگردند، معمولاً ۶ الی ۹ ماه ریزش مو خواهید داشت.

نحوه عملکرد تلوژن افلوویوم

وقتی شوکی به سیستم بدنی شما وارد می‌شود، بدن به حالت قفل می‌رود و فقط روی عملکردهای اصلی تمرکز می‌کند. حال ازآنجاکه رشد مو به انرژی زیادی نیاز دارد و ازطرفی نیز به اندازه سایر عملکردهای بدن ضروری نیست، شما در نهایت دچار ریزش مو خواهید شد.

مکانیزم تلوژن افلوویوم به این صورت است که وقتی بدن شما تحت یک عامل استرس‌زا قرار می‌گیرد، باعث می‌شود بخش زیادی از موها رشد نکنند و به یک‌باره وارد مرحله استراحت (تلوژن) شوند. در مرحله تلوژن، موها قبل از این‌که شروع به ریزش کنند ابتدا به مدت ۲ تا ۳ ماه استراحت می‌کنند (و رشد آن‌ها متوقف می‌شود) تا محیطی برای رشد موهای جدید روی پوست سر شما ایجاد شود. به همین دلیل است که ریزش مو بر اثر تلوژن افلوویوم، بعد از سپری‌شدن مدت طولانی از رویداد محرک‌کننده آن (مانند بیماری کرونا) اتفاق می‌افتد.

چه کسانی بعد از کرونا دچار ریزش مو می‌شوند؟

ریزش موی تلوژن افلوویوم، تمام مردان، زنان و کودکان را تحت تأثیر قرار می‌دهد اما معمولاً درصد بیشتر کسانی که برای این موضوع به دکتر ریزش مو مراجعه می‌کنند زن هستند. دلیل این امر فقط این است که مردان اهمیت کمتری به ریزش موی خود می‌دهند، اما زنان آن را مشکلی حادتر دانسته و تمایل دارند که سریع‌تر به درمان آن بپردازند.

علائم ریزش مو بعد از کرونا

همان‌طور که گفتیم، ریزش مو پس از کرونا به‌دلیل استرس رخ می‌دهد و استرس نیز عامل محرکه تلوژن افلوویوم است که ۲ الی ۴ ماه پس از بهبودی شما از بیماری رخ می‌دهد؛ بنابراین شما علائم ریزش مو بر اثر کرونا را پس از طی‌شدن این زمان مشاهده خواهید کرد.

 همچنین شما پس از شروع ریزش شدید موها، باید از خود بپرسید که ۲ الی ۴ ماه گذشته چه اتفاقی برای شما افتاده بوده است، زیرا ممکن است دلایل دیگری برای ریزش موی شما وجود داشته باشد که ارتباطی با کرونا و سایر عوامل تحریک‌کننده تلوژن افلوویوم نداشته باشد.

افراد به‌طورمعمول، روزانه تا تعداد ۱۰۰ تار مو از دست می‌دهند، اما تلوژن افلوویوم می‌تواند باعث شود که به مدت حدود ۶ ماه، تا ۳۰۰ تار مو در روز را از دست بدهند؛ بنابراین نحوه فهمیدن علائم ریزش مو از فردی به فرد دیگر متفاوت است و بستگی به تراکم و حجم کلی موهای او دارد. برای مثال اگر تراکم اولیه موهای شما کم باشد، بسیار زودتر از فردی با تراکم موی بالاتر، متوجه ریزش موهای خود خواهید شد.

نحوه تشخیص ریزش مو مربوط به کرونا

اگر ریزش موی شما به‌دلیل کرونا رخ داده باشد، دکتر کرونا شما باید به دنبال تشخیص علائم تلوژن افلوویوم بگردد. آزمایش‌هایی که می‌توانند برای تشخیص تلوژن افلوویوم انجام شوند به شرح زیرند:

• قطر و طول موهای ازدست‌رفته می‌تواند به پزشک کمک کند تا تفاوت بین ریزش مو بر اثر تلوژن افلوویوم و سایر موارد را تشخیص دهد.
• آزمایش کشیدن مو که از طریق آن می‌توان فهمید که چه مقدار مو ریخته شده است.
• انجام آزمایش شستشو که به موجب آن تعداد موهای ازدست‌رفته هنگام شستشو محاسبه می‌شود.
• آزمایش خون برای بررسی علت ریزش مو مفید است. این آزمایشات می‌توانند به تشخیص کمبود آهن یا کمبود تیروئید که از علل ریزش مو هستند، کمک کنند.

یک متخصص پوست و مو تواند تلوژن افلوویوم را تشخیص دهد و به شما مشاوره دهد. آن‌ها همچنین سایر شاخص‌های سلامت مو مانند ظاهر پوست سر، هر نوع طاسی یا کم‌پشتی کلی‌تر موهای شما را نیز بررسی می‌کنند.

جلوگیری از ریزش مو

ابتدا درنظر داشته باشید که دلیل بیشتر ریزش موها، ژنتیک فرد (طاسی آندروژنیک) است. طاسی آندروژنیک به‌معنی داشتن طاسی با الگوی مردانه (علت ریزش مو در مردان) و طاسی با الگوی زنانه (علت ریزش مو در زنان) است. این نوع ریزش مو قابل پیشگیری نیست.

 اما تنها عامل جلوگیری از ریزش مو بر اثر عارضه تلوژن افلوویوم، کاهش استرس و دوری از فشارهای روحی و جسمی است. اما به‌هرحال بسیاری از افراد پس از ابتلا به کرونا و سایر موارد، دچار این استرس می‌شوند که منجر به ریزش موهای آن‌ها می‌شود.

بااین‌وجود، نکاتی که ممکن است در جلوگیری از ریزش مو به شما کمک کنند، عبارت‌اند از:

• با ملایمت با موهایتان رفتار کنید؛ هنگام شستن و شانه زدن، موهای خود را زیاد نکشید (یک شانه دندانه پهن ممکن است به جلوگیری از کشیده شدن مو کمک کند).
• اگر داروهای خاصی مصرف می‌کنید، از پزشک خود بپرسید که آیا این داروها باعث ریزش مو می‌شوند یا خیر.
• از موهای خود در برابر نور خورشید و سایر نورهای ماوراء بنفش محافظت کنید.
• از سیگارکشیدن پرهیز کنید.

درمان ریزش مو کرونا

توجه داشته باشید که موها به‌آرامی رشد می‌کنند؛ بنابراین ممکن است که در چند ماه اول پس از رفع شدن مشکل تلوژن افلوویوم، بلافاصله شاهد رشد مجدد و رویایی موهای خود نباشید. قطع ریزش موی شما در اثر این عارضه به‌مرورزمان (طی ۶ ماه الی یک سال) اتفاق می‌افتد.

شما برای درمان ریزش موی خود باید بر ایجاد یک سبک زندگی سالم تمرکز کنید. به این معنا که یافتن راه‌هایی برای کنترل استرس می‌تواند در شروع رشد مجدد مو مفید باشد. همچنین داشتن یک رژیم غذایی غنی از مواد مغذی و اجتناب از سیگار کشیدن نیز تأثیر به‌سزایی در جلوگیری از ریزش مو دارد. سایر اقدامات مراقبتی که حین سپری‌شدن دوره ریزش مو پس از کرونا می‌توانید برای تقویت و جلوگیری از ریزش موهایتان انجام دهید، به شرح زیر است:

• روی رژیم غذایی و تغذیه مناسب تمرکز کنید.

اگر بدن شما با کمبود برخی ویتامین‌ها و مواد مغذی که برای سلامت مو مهم هستند (مانند ویتامین D، روی و آهن)، مواجه باشد، باید از پزشک خود بخواهید تا سطح این ویتامین‌ها را درون خون شما بررسی کند. قدم بعدی، داشتن یک رژیم غذایی متعادل برای اطمینان از دریافت تمام مواد مغذی موردنیازتان است.

• از موهایتان به‌خوبی مراقبت کنید.

اگر دچار تلوژن افلوویوم شده باشید، مهم است که هنگام آرایش موهایتان با ملایمت رفتار کنید. تا زمان بهبود وضعیت ریزش موهای خود بهتر است از سشوار کشیدن، اتو یا فر کردن مو خودداری کنید. رنگ‌آمیزی یا هایلایت مکرر نیز در این مدت می‌تواند باعث آسیب به مو و جلوگیری از رشد مجدد آن شود.

• ریلکس کنید.

اگر ریزش موی شما مربوط به استرس باشد، کاهش سطح استرس و اضطراب می‌تواند به جلوگیری از ریزش مو کمک کند. شما برای کمک به کنترل استرس خود می‌توانید با یک مشاور صحبت کنید و مدیتیشن و ورزش‌های آرامش‌بخشی مانند یوگا را انجام دهید. این موارد به پاک‌سازی ذهن شما کمک کرده و راهی سالم برای کنار آمدن با استرس شما ارائه می‌کند.

• از شامپوهای ضدریزش مو استفاده کنید.

به‌طورکلی، شامپوهای تقویت‌کننده یا ضدریزش مو تأثیر چشم‌گیری روی کاهش ریزش موهای شما نمی‌گذارند، اما بااین‌حال توصیه می‌شود که به‌جای شامپوهای معمولی از آن‌ها استفاده کنید.

• از انواع ماسک مو استفاده کنید.

ماسک موهای شیمیایی مختلفی برای مقاصد مختلف در بازار وجود دارند که برخی از آن‌ها می‌توانند استحکام ساقه مو را افزایش دهند، اما روی ریشه مو تأثیری نمی‌گذارند. ازاین‌رو بهتر است از ماسک‌های طبیعی و خانگی برای تقویت فولیکول مو و جلوگیری از ریزش مو استفاده کنید. استفاده از موادی مانند تخم‌مرغ، آب پیاز، آب سیب‌زمینی، روغن نارگیل، روغن رزماری و پودر قهوه در ماسک موی خانگی تأثیر به‌سزایی در کنترل ریزش مو خواهد گذاشت. توجه داشته باشید که برای نتیجه‌بخش بودن این ماسک‌ها باید در دوره‌های چندماهه، آن‌ها را روی موهای خود قرار دهید.

• عمل‌های مزوتراپی و PRP را انجام دهید.

مزوتراپی روشی است که از تزریق ویتامین‌ها، آنزیم‌ها، هورمون‌ها و عصاره‌های گیاهی برای جوان‌سازی پوست و تقویت و استحکام مو استفاده می‌کند. این موارد با سرنگ مخصوص به سر تزریق می‌شوند و باید طی دوره‌های درمانی مشخصی انجام شود تا اثربخش واقع شود.

عمل PRP (مخفف platelet-rich plasma و به معنای پلاسمای غنی از پلاکت) برای ریزش مو، یک درمان پزشکی سه‌مرحله‌ای است که در آن خون فرد گرفته، پردازش و سپس به پوست سر تزریق می‌شود. برخی از جامعه پزشکی معتقدند که تزریق PRP باعث رشد طبیعی مو می‌شود و با افزایش خون‌رسانی به پیاز مو و افزایش ضخامت ساقه مو، از آن محافظت می‌کند.

هردوی این عمل‌ها در کلینیک‌های تخصصی پوست مو و توسط پزشک انجام می‌گیرند و می‌توانند ریزش موهای شما را کنترل کنند.

• از دارو برای ریزش مو استفاده کنید.

داروهایی که برای کنترل و یا جلوگیری از ریزش مو می‌توانید استفاده کنید به شرح زیرند:

• ماینوکسیدیل: یک محلول موضعی است که به‌صورت روزانه باید روی پوست سر استعمال شود. ماینوکسیدیل دارویی بدون نیاز به نسخه پزشک بوده و با غلظت‌های ۲ و ۵ درصد در داروخانه‌ها موجود است. ماینوکسیدیل با فعال‌سازی یا طولانی‌کردن مرحله رشد فولیکول مو (آناژن)، می‌تواند به رشد مجدد مو کمک کنند.
• قرص‌های مکمل و ویتامین: قرص‌های مکمل حاوی آمینو اسید، ویتامین D، روغن ماهی، بیوتین، زینک و آهن برای سلامت پوست، مو و ناخن مؤثر هستند. اما توجه کنید که همیشه بهتر است قبل از مصرف این داروها با پزشک خود مشورت کنید، زیرا برخی از مکمل‌ها می‌توانند با سایر داروهایی که مصرف می‌کنید، تداخل داشته باشند.
• قرص فیناستراید: دارویی برای کاهش سرعت ریزش مو و تحریک رشد مجدد موها در مردان است که توسط پزشک برای درمان طاسی آندروژنیک تجویز می‌شود.
• قرص اسپیرونولاکتون: دارویی که می‌تواند برای کاهش ریزش مو و بهبود ضخامت مو به‌عنوان درمان ریزش مو در زنان استفاده شود.
• آمپول‌های تقویتی: تزریق دوره‌ای آمپول‌های تقویتی حاوی ویتامین بیوتین و بپانتین می‌تواند تأثیر زیادی در کاهش ریزش مو داشته باشند. برای فهمیدن دوز مصرفی و مدت‌زمان استفاده از این آمپول‌ها بهتر است ابتدا با پزشک متخصص پوست و مو مشورت کنید.

مشاوره آنلاین متخصص پوست و مو

زمان مراجعه به پزشک

اگر مدتی است که بیماری کرونای شما بهبود یافته است و شاهد ریزش شدید موهای خود هستید، اولین توصیه پزشکان به شما این است که استرس نداشته باشید. زیرا اگر تلوژن افلوویوم عامل ریزش موی شما باشد، باید صبر کنید تا دوره آن بگذرد و موهای شما به‌تنهایی شروع به رشد مجدد کنند. شما می‌توانید طی این مدت با رعایت اقدامات پیشگیرانه و مراقبتی که در بخش‌های قبل گفته شد، تا حدی از ریزش موهای خود جلوگیری کنید.

توجه داشته باشید که اگر این مشکل بیش از ۶ ماه طول بکشد یا به‌طورکلی بسیار برای شما نگران‌کننده واقع شود، باید به یک متخصص پوست و مو مراجعه کنید تا سایر شرایط پزشکی شما را ارزیابی کند. چرا که عوامل دیگری مانند عدم تعادل هورمونی، کمبودهای تغذیه‌ای یا دلایل ژنتیکی نیز می‌تواند باعث ریزش مو شوند.

همچنین اگر ریزش مو با بثورات پوستی، پوسته‌پوسته شدن یا خارش پوست همراه است، باید به پزشک مراجعه کنید؛ زیرا این موضوع می‌تواند نشان‌دهنده یک مشکل متفاوت باشد. شما هم‌اکنون می‌توانید پزشک موردنظر خود را از بین پزشکان متخصص پوست و موی پذیرش ۲۴ انتخاب کرده و یک نوبت مشاوره یا ویزیت رزرو کنید.

ریزش مو بر اثر عارضه تلوژن افلوویوم دائمی نیست؛ اگرچه موهای شما احتمالاً طی شش ماه به الگوی رشد معمول خود بازمی‌گردند، اما ممکن است از یک سال تا ۱۸ ماه طول بکشد تا موهای شما کاملاً به شکل قبلی خود برگردند.

اگر در هر زمان علائم شما بدتر شدند، با استفاده از مشاوره آنلاین پزشکان متخصص پوست و مو در پذیرش ۲۴ مشورت کنید. پزشک می‌تواند دلیل ریزش موی شما را تشخیص دهد و به شما کمک کند تا یک برنامه درمانی مناسب برای جلوگیری از ریزش مو داشته باشید.

مشاوره آنلاین پزشک متخصص مو