تپش قلب | علل تپش قلب، علائم و درمان آن

تپش قلب

اگرچه ضربان قلب ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد اما چه زمانی طبیعی تلقی می‌شود؟ و چه زمانی ضربان قلب در محدوده خطرناکی قرار دارد و تپش قلب رخ می‌دهد؟ برای کسب اطلاعات بیشتر با ما همراه باشید!

قلب عضوی عضلانی در مرکز قفسه سینه است و در هر ضربان، خون حاوی اکسیژن و مواد مغذی را به اطراف بدن پمپ می‌کند و مواد زائد را بازمی‌گرداند. یک قلب سالم با سرعتی مناسب خون کافی را برای هر کاری که بدن نیاز دارد، تأمین می‌کند. به‌عنوان‌مثال در اثر آزاد شدن هورمون آدرنالین به دلیل ترس یا انجام حرکات ورزشی، به طور خودکار ضربان قلب سریع‌تر می‌شود تا اکسیژن و انرژی بیشتری به بدن برسد.

اصولاً تعداد نبض دقیقاً برابر با ضربان قلب است زیرا انقباضات قلب باعث افزایش فشار خون در عروق می‌شوند که منجر به ظهور قابل توجه نبض می‌شود. بعد از سن ۱۰ سالگی، تعداد ضربان قلب طبیعی هر فرد باید در حالت استراحت بین ۶۰ تا ۱۰۰ ضربان در دقیقه باشد. تعداد ضربان قلب کودکان به طور معمول سریع‌تر از بزرگسالان و معمولاً بین ۷۰ تا ۱۱۰ ضربان در دقیقه است. عوامل زیادی مانند میزان فعالیت بدنی می‌‎توانند بر تعداد ضربان قلب طبیعی در حال استراحت تأثیر بگذارند.

معمولاً ورزشکاران با مهارت بالا در حالت استراحت تپش قلب نرمال حدود ۴۰ ضربان در دقیقه دارند. درجه حرارت بدن، عوارض جانبی داروها، احساسات و عواطف، وزن، موقعیت قرارگیری بدن و سیگارکشیدن از فاکتورهای دیگری هستند که می‌توانند بر روی ضربان قلب تأثیر بگذارند.

نکته قابل توجه این است که علاوه‌بر سرعت ضربان قلب، ریتم ضربان قلب نیز بسیار مهم است و ضربان قلب نامنظم می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری جدی باشد. قلب باید با یک ریتم ثابت تپش کند و بین ضربان‌ها باید یک فاصله منظم وجود داشته باشد. معمولاً در جهان از هر چهار مرگ، یک مورد در نتیجه بیماری قلبی اتفاق می‌افتد.

نظارت صحیح بر ضربان قلب می‌تواند به جلوگیری از عوارض قلبی کمک کند. به‌همین‌دلیل توصیه می‌کنیم با افزایش سن به‌صورت دوره‌ای به پزشک متخصص قلب و عروق مراجعه کنید تا به‌محض مشاهده هرگونه علائم تپش قلب یا آریتمی (ضربان نامنظم قلب) علت آن کشف و به‌موقع درمان شود.

علائم تپش قلب که ممکن است با آن مواجه شوید

تپش قلب اصولاً به صورت‌های مختلف مانند کوبیدن، تپیدن یا لرزیدن احساس می‌شود چراکه حاصل ضربان غیرعادی قلب است. حتی ممکن است علاوه‌بر قلب و قفسه سینه، آن را در گلوی خود نیز حس کنید. شاید شنیده باشید که بعضی از افراد می‌گویند قلبمان هُری ریخت یا برای چند دقیقه قلبمان تاپ‌تاپ زد و دوباره عادی شد. البته افرادی وجود دارند که تپش قلب را به‌صورت دائم حس می‌کنند و نشانه‌ای از بروز یک بیماری زمینه‌ای است.

علائم تپش قلب همیشه در اثر ضربان قلب خیلی سریع یا همان تاکی‌کاردی بروز نمی‌کند و گاهی در اثر ضربان قلب خیلی آهسته یا همان برادی‌کاردی نیز نمود پیدا می‌کند. به‌طورکلی، علائم تپش قلب ممکن است به یک دلیل موقت مانند استرس، ورزش یا هیجان بروز کند یا نشانه‌ای از یک بیماری جدی باشد.

علل تپش قلب چیست و چه کسانی بیشتر دچار این مشکل می‌شوند؟

طبیعی است که ضربان قلب در طول روز در پاسخ به ورزش، اضطراب، هیجان و ترس متفاوت باشد اما شما نباید در حالت استراحت ضربان قلب خود را حس کنید. اگر احساس می‌کنید مدام قلب شما خیلی سریع یا خیلی کند می‌تپد، در مورد علائم تپش قلب خود با پزشک صحبت کنید. افرادی‌که نگران تپش قلب اضافی یا ضربان‌های اضافی قلب خود هستند باید با پزشک مشورت کنند که با تست نوار قلب (ECG) ارزیابی کامل انجام شود.

شایع‌ترین ریتم غیرطبیعی قلب در بیماری فیبریلاسیون دهلیزی مشاهده می‌شود که در آن یک الگوی نامنظم جایگزین ضربان طبیعی قلب می‌شود.

وقتی ضربان قلب شما خیلی سریع باشد، تاکی‌کاردی نامیده می‌شود. برای بزرگسالان، ضربان قلب سریع به‌عنوان بیش از ۱۰۰ ضربان در دقیقه تعریف می‌شود که تاحدودی رنج دقیق آن به سن و سلامت کلی فرد بستگی دارد. تاکی‌کاردی انواع مختلفی دارد و تجربه آن به‌دلایل زیر ممکن است موقتی باشد و بعد از مدت کوتاهی قلب به ضربان عادی برگردد:

• اضطراب یا استرس
• خستگی
• مصرف زیاد کافئین
• مصرف زیاد الکل
• عدم تعادل الکترولیت بدن (علت تپش قلب و لرزش بدن)
• تب و لرز
• ورزش یا فعالیت بدنی شدید
• عوارض جانبی ناشی از مصرف دارو
• سیگارکشیدن
• استفاده از مواد مخدر خاص (مانند کوکائین)

معمولاً موارد ذکر شده از علت تپش قلب در جوانان هستند زیرا با سبک زندگی جوانان بیشتر تطبیق دارند. طبق آمار، خانم‌ها به‌دلیل احساساتی بودن بیشتر دچار تاکی‌کاردی (به‌عنوان علت تپش قلب در زنان) می‌شوند.

وقتی ضربان قلب شما خیلی آهسته است، از آن به‌عنوان برادی‌کاردی یاد می‌شود. برادی‌کاردی به طور معمول به‌عنوان ضربان قلب کمتر از ۶۰ ضربان در دقیقه تعریف می‌شود. جالب است بدانید که برای ورزشکاران و افرادی‌که به طور منظم ورزش می‌کنند، ضربان قلب کمتر از ۶۰ بار در دقیقه طبیعی و حتی سالم است اما در مورد افراد عادی یک اختلال است. تجربه برادی‌کاری ممکن است به‌دلایل زیر موقتی باشد و بعد از مدت کوتاهی قلب به ضربان عادی برگردد:

• عوارض جانبی داروها
• عدم تعادل الکترولیت بدن
• آپنه انسدادی خواب (علت تپش قلب ناگهانی در خواب)

تاکی‌کاردی و برادی‌کاردی می‌توانند شاخص‌های خوبی برای نشان‌دادن وجود یک بیماری زمینه‌ای باشند؛ بنابراین اگر به‌دلیل تاکی‌کاردی یا برادی‌کاردی مدام تپش قلب دارید؛ باید ارزیابی پزشکی و درمان کنید. تپش قلب ناشی از تاکی‌کاردی می‌تواند ناشی از وجود بیماری‌های زیر باشد:

• کم‌خونی
• بیماری قلبی مادرزادی
• بیماری قلبی که بر گردش خون تأثیر می‌گذارد
• پرکاری تیروئید
• آسیب به قلب، مانند حمله قلبی

تپش قلب ناشی از برادی‌کاردی می‌تواند ناشی از وجود بیماری‌های زیر باشد:

• بیماری قلبی مادرزادی
• آسیب به قلب (که می‌تواند ناشی از پیری، بیماری قلبی یا حمله قلبی باشد)
• کم‌کاری تیروئید
• بیماری‌های التهابی، مانند لوپوس یا تب روماتیسمی
• میوکاردیت یا عفونت و التهاب عضله قلب

باید بدانید که تپش قلب می‌تواند در بلندمدت باعث عوارض جدی بالقوه سلامتی مانند لخته شدن خون، نارسایی قلبی، غش کردن مداوم و ایست ناگهانی قلب شود. پس در اولین فرصت به فکر درمان تحت نظر پزشک متخصص قلب و عروق باشید.

انواع تپش قلب

تپش قلب انواع مختلفی دارد و طبقه‌بندی آن‌ها معمولاً بر اساس علت و ناحیه‌ای از قلب که تحت تأثیر قرار گرفته است انجام می‌گیرد. از انواع تپش قلب در اثر تاکی‌کاردی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تاکی‌کاردی فوق بطنی (SVT)
• تاکی‌کاردی سینوسی نامناسب
• فلوتر دهلیزی
• فیبریلاسیون دهلیزی (AF)
• تاکی‌کاردی بطنی (VT)
• فیبریلاسیون بطنی (VF)

از انواع تپش قلب در اثر برادی‌کاردی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بلاک‌های AV مابین دهلیز و بطن قلب
• سندرم تاکی – برادی

آیا امکان پیشگیری از تپش قلب وجود دارد؟

شما همیشه باید با انجام کارهایی مثل ورزش منظم، داشتن رژیم غذایی مناسب برای قلب و حفظ وزن مناسب مراقب قلب خود باشید. علاوه‌براین، باید برنامه‌ریزی کنید که به طور منظم برای معاینه به پزشک مراجعه کنید. این کار علاوه‌بر تشخیص به‌موقع تپش قلب، به تشخیص زودهنگام مواردی مانند کلسترول بالا یا ناهنجاری‌های فشار خون نیز کمک کند.

اگر قبلاً به بیماری قلبی مبتلا شده‌اید، باید شرایط خود را به‌دقت کنترل کرده و به برنامه درمانی خود پایبند باشید. طبق دستور پزشک همه داروها به‌خصوص انواع داروی تپش قلب را منظم مصرف کنید و حتماً علائم جدید یا وخیم را سریعاً گزارش کنید. برخی از نکات پیشگیرانه اضافی برای کمک به حفظ سلامت قلب و بروز تپش قلب، شما شامل موارد زیر است:

• راه‌هایی برای کاهش استرس پیدا کنید، مواردی مانند یوگا یا مدیتیشن.
• مصرف کافئین خود را محدود کنید. استفاده بیش‌ازحد از کافئین می‌تواند منجر به افزایش ضربان قلب شود.
• روند نوشیدن الکل خود را محدود ​​کنید. زنان و مردان بالای ۶۵ سال فقط باید یکبار در روز الکل بنوشند.
• سیگارکشیدن را ترک کنید. سیگارکشیدن ضربان قلب شما را افزایش می‌دهد و ترک سیگار می‌تواند به تنظیم آن کمک کند.
• همیشه قبل از مصرف داروها از عوارض جانبی احتمالی آن‌ها آگاه باشید زیرا برخی از داروها می‌توانند بر سرعت ضربان قلب شما تأثیر بگذارند.

قلب شما هر روز برای انتقال خون غنی از اکسیژن و مواد مغذی به بافت‌های بدن کار می‌کند. عضلات قلب شما منقبض و شل می‌شوند تا خون را از طریق رگ‌های خونی عبور دهند. تخمین زده شده است که در طی یک دوره ۷۰ ساله، قلب شما ممکن است بیش از ۲.۵ میلیارد بار ضربان داشته باشد. پس نیاز به مراقبت ویژه‌ای دارد!

نحوه صحیح تشخیص تپش قلب

پزشک شما ممکن است از انواع ابزارهای تشخیصی برای کمک به تشخیص وضعیت شما استفاده کند، از جمله:

• الکتروکاردیوگرام. این ابزار تشخیصی که به آن ECG یا EKG نیز گفته می‌شود، از الکترودهای کوچک برای ثبت فعالیت الکتریکی قلب شما استفاده می‌کند. پزشک می‌تواند از اطلاعات جمع‌آوری شده برای تعیین اینکه آیا ناهنجاری‌های قلبی در وضعیت شما تأثیرگذار بوده است یا خیر، استفاده کند.
• آزمایشات تصویربرداری. از تصویربرداری می‌توان برای ارزیابی وجود هرگونه ناهنجاری ساختاری در قلب شما که ممکن است در وضعیت شما نقش داشته باشد استفاده کرد. آزمایش‌های احتمالی تصویربرداری می‌توانند شامل اکوکاردیوگرام، سی‌تی‌اسکن و ام‌آرآی باشند.
• تست‌های آزمایشگاهی. پزشک شما ممکن است انجام آزمایش خون را برای تعیین اینکه آیا وضعیت شما ناشی از چیزی مانند عدم تعادل الکترولیت یا بیماری تیروئید است، تجویز کند.

پس از تشخیص، پزشک با شما همکاری خواهد کرد تا برنامه‌ای برای درمان و مدیریت وضعیت خود تهیه کنید. بسته به یافته‌های آزمایش‌های تشخیصی، پزشک ممکن است شما را به یک متخصص قلب و عروق ارجاع دهد. یک متخصص قلب و عروق تجربه لازم را در درمان و پیشگیری از بیماری‌های قلب و سیستم گردش خون دارد.

انواع راه‌های درمان تپش قلب که باید بدانید

معمولاً تا زمانی‌که پزشک شما تشخیص یک بیماری قلبی زمینه‌ای را ندهد، تپش قلب به‌ندرت به درمان و مصرف داروی تپش قلب نیاز دارد. در عوض، پزشک ممکن است روش‌های زیر را برای جلوگیری از محرک‌هایی که باعث تپش قلب شما می‌شوند توصیه کند:

• حذف فاکتورهایی مانند سیگار، قهوه، الکل، مواد مخدر و غیره
• تغییر سبک زندگی
• آغاز یک برنامه غذایی متعادل و متنوع
• شروع فعالیت‌های ورزشی
• به‌کارگیری روش‌هایی برای کنترل هیجانات و استرس‌های روزانه

درصورتی‌که تپش قلب شما در اثر ابتلا به بیماری‌هایی مانند موارد زیر باشد، مطمئناً پزشک متخصص قلب و عروق شما را به پزشکان متخصص دیگر برای درمان ارجاع می‌دهد:

• پرکاری یا کم‌کاری تیروئید
• افزایش فشار خون
• شروع دوران یائسگی
• تغییرات هورمونی و بیماری‌های روان‌شناختی

گاهی پزشک از تراپی‌هایی مثل موارد زیر نیز برای درمان تپش قلب استفاده می‌کند:

• تحریک عصب واگ
• ماساژ ناحیه کاروتید گردن
• مانور والسالوا

درصورتی‌که ضربان قلب بسیار سریع باشد معمولاً از داروهایی مانند موارد زیر برای کنترل و کاهش ضربان قلب استفاده می‌شود:

• مسدودکننده‌های کانال کلسیم
• داروهای ضد بتا آدرنرژیک

درمواردی‌که سرعت ضربان بسیار آهسته است ممکن است پزشک تشخیص دهد که نیاز به انجام راهکارهایی مانند موارد زیر است:

• جراحی
• جای‌گذاری یک ضربان‌ساز قلب (Pace maker)
• به‌ندرت شوک‌ الکتریکی‌ برای خاتمه دادن به تپش قلب ناشی از برادی‌کاردی

مشاوره آنلاین درمان تپش قلب

درمان خانگی تپش قلب

مناسب‌ترین راه برای درمان تپش قلب در خانه اجتناب از عوامل تحریک‌کننده علائم آن است. پس:

• استرس خود را کاهش دهید. هر روز قبل از رفتن به محل کار تکنیک‌های آرام‌سازی مانند مدیتیشن، یوگا یا تنفس عمیق انجام دهید.
• از محرک‌ها اجتناب کنید. کافئین، نیکوتین، برخی از داروهای سرماخوردگی و نوشیدنی‌های انرژی‌زا می‌توانند ضربان قلب شما را سریع یا نامنظم کنند.
• از مصرف داروهای غیرقانونی خودداری کنید. برخی از داروها مانند کوکائین و آمفتامین می‌توانند تپش قلب ایجاد کنند.

برخی از گیاهان دارویی مانند موارد زیر برای تسکین تپش قلب بسیار مؤثر هستند، پس مصرف دمنوش یا عرقیجات آن‎ها را در برنامه روزانه خود قرار دهید:

• اسطوخودوس
• بابونه
• بیدمشک
• بهارنارنج
• گل گاوزبان

درمان تپش قلب در طب سنتی

درمان گیاهی تپش قلب

طبق تجربه متخصصان طب سنتی، اگر بتوانید یک لیتر عرق سنبل‌الطیب و عرق بادرنجبویه را با کمی گیاه به‌لیمو (۶۰ تا ۷۰ گرم) مخلوط کنید و آنها را ۵ دقیقه حرارت دهید، مصرف عصاره آن برای زمان‌هایی که دچار تپش قلب می‌شوید عالی است. ترکیب عرقیجات گل‌ گاوزبان، سنبل‌الطیب، بیدمشک با گلاب نیز معجزه می‌کند. در کنار این‌ها، مصرف منظم دمنوش گل ساعتی و تخم گشنیز نیز بسیار مؤثر است. بهتر است میوه‌هایی مانند لیموشیرین، پرتقال و سیب را بیشتر در رژیم غذایی خود بگنجانید.

مشاوره آنلاین طب سنتی

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

برای اندازه‌گیری ضربان قلب خود در خانه می‌توانید از دستگاه‌های فشارسنج دیجیتالی استفاده کنید. اگر ضربان قلب شما به طور مداوم بیش از ۱۰۰ ضربان در دقیقه یا زیر ۶۰ ضربان در دقیقه است، باید به پزشک مراجعه کنید. توجه به علائم دیگری مانند تنگی نفس، تعریق زیاد، غش کردن، ازدست‌دادن هوشیاری، احساس سرگیجه یا سبکی سر، احساس لرزش یا تپش قلب در قفسه سینه و درد یا ناراحتی در قفسه سینه در اثر تپش قلب نیز مهم است و نیاز به مراقبت‌های فوری پزشکی دارد. درصورتی‌که شرایط مراجعه حضوری ندارید، از صدها پزشک آنلاین متخصص قلب در پذیرش ۲۴، مشاوره آنلاین تلفنی و متنی بگیرید و مشکلات خود را مطرح کرده و از مشاوره‌های ایشان استفاده کنید.

مشاوره آنلاین قلب و عروق