همه آن چه باید درباره اختلال مکیدن انگشت بدانید!

اختلال مکیدن انگشت و نحوه ترک آن

مکیدن انگشت در نوزادان یک رفتار طبیعی و غریزی است که به کسب آرامش و آمادگی برای تغذیه کمک می‌کند. اغلب نوزادان از بدو تولد، انگشتان دست یا پای خود را می‌خورند. این رفتار حتی در حالت جنینی و در رحم مادر نیز مشاهده می‌شود.

علاوه بر نوزادان، بسیاری از کودکان نوپا و خردسالان نیز این کار را انجام داده و اغلب، پیش از رسیدن به سن مدرسه انجام آن را متوقف می‌کنند. بر اساس مطالعات، نیاز به آرامش، آماده شدن برای خواب یا غذا خوردن و مقابله با استرس و اضطراب، اصلی‌ترین علت دست در دهان گذاشتن کودکان به حساب می‌آید. یعنی انجام این کار می‌تواند پاسخی به محرک‌ها و وقایع محیطی باشد. از این جمله می‌توان به دور شدن از آغوش والدین، قرار گرفتن در مکان‌های ناشناخته و خستگی بیش از اندازه اشاره کرد.

بنابراین، انگشت خوردن نوزاد سه ماهه رفتاری عادی بوده و پس از مدتی، خودبه‌خود متوقف می‌شود. با وجود این، در مواردی انجام این کار می‌تواند تبدیل به عادت شده و برای چندین سال ادامه یابد. برای آگاهی از عوارض انگشت مکیدن و راه‌های جلوگیری از آن پیشنهاد می‌کنیم با ما همراه شوید.

مکیدن انگشت شست در زبان انگلیسی

مکیدن انگشت شست در زبان انگلیسی با عبارت Thumb Sucking بیان می‌شود.

مکیدن انگشت نوزاد نشانه چیست؟

مکیدن انگشت نوزاد یک رفتار طبیعی و غریزی است که معمولاً نشانه گرسنگی بوده و نوعی ابراز آمادگی برای غذا خوردن به‌حساب می‌آید. با این حال، نوزادان از دهان خود به عنوان ابزاری برای شناسایی اندام‌هایی نظیر دست و پای خود نیز استفاده می‌کنند.

در کودکان نوپا، این کار به طور عمده از نیاز به امنیت ناشی شده و برای کاهش استرس، ترس، بی‌قراری یا اضطراب به‌کار می‌رود. با این حال، بعضی خردسالان این رفتار را در واکنش به گرسنگی و خواب‌آلودگی هم نشان می‌دهند؛ بنابراین، انگشت مکیدن نوزاد چهار ماهه را نمی‌توان امری نگران‌کننده دانست. این رفتار احتمالاً در سنین ۲ تا ۴ سالگی به‌کلی برطرف می‌شود. با توجه به آن چه گفته شد، اصلی‌ترین علت دست در دهان گذاشتن کودکان را می‌توان عواملی نظیر استرس، گرسنگی یا خواب‌آلودگی دانست.

مکیدن انگشت در بزرگسالان نشانه چیست؟

مکیدن انگشت در بزرگسالان عمدتاً نشانه وجود ترس، اضطراب و استرس یا ناشی از مشکلات و آسیب‌های روانی به‌جامانده از دوران کودکی است.

روش‌های مؤثر برای ترک عادت مکیدن انگشت کودکان

در اغلب مواقع، انگشت مکیدن کودک قبل از ورود به کودکستان یا مدرسه به‌صورت خودکار متوقف می‌شود. با این حال، در مواردی ممکن است توقف این رفتار به مداخله والدین نیازمند باشد. برای انجام این کار، راه‌کارها و ابزارهای مختلفی وجود دارند که از آن میان می‌توان نمونه‌های زیر را برشمرد:

گفت‌گوی صمیمانه

به‌جای دعوا کردن و محکوم کردن کودک لازم است دوستانه با او صحبت کرده و مشکلات احتمالی ناشی از انجام این کار را برای کودک توضیح دهید. از او بپرسید به چه دلیلی انگشت خود را می‌مکد؟ یا چه احساسی دارد؟ در این میان، ممکن است متوجه شوید مکیدن انگشت کودک از ترس یا اضطراب ناشی می‌شود. در این صورت، به جای تمرکز بر این رفتار می‌توانید برای آرام کردن او تلاش کتید. ارتباط کلامی و چشمی و در آغوش گرفتن کودک از مهم‌ترین رفتارهایی است که در آرامش او مؤثر خواهد بود. از طرف دیگر، بازی و وقت‌گذرانی با وی و همچنین، کارهایی نظیر تمرین تنفس شکمی در مقابله با استرس و اضطراب تأثیرگذار است.

آموزش غیرمستقیم

استفاده از ابزارهایی نظیر فیلم‌های عروسکی، کارتون، برنامه‌های تلویزیونی محبوب یا کتاب‌های مخصوص کودکان به آموزش غیرمستقیم آن‌ها کمک می‌کند. به این ترتیب، کودکان می‌توانند با عوارض عادات ناپسند خود آشنا شده و درباره توقف آن‌ها تصمیم‌گیری کنند. در حین تماشای این برنامه‌ها، می‌توانید گفت‌و‌گوی دوستانه‌ای را پایه‌ریزی کرده و مشکلات احتمالی این کار را به شکلی دوستانه برای کودک تشریح کنید.

استفاده از لاک تلخ برای جلوگیری از مکیدن انگشت

استفاده از لاک تلخ برای جلوگیری از مکیدن انگشت یکی از رایج‌ترین روش‌های مقابله با این عادت است. با این حال، بسیاری از پزشکان به‌کارگیری این روش را توصیه نمی‌کنند. این تکنیک، معمولاً برای کودکانی کاربرد دارد که برای توقف این رفتار از انگیزه کافی برخوردار نبوده و تنها به یک یادآور فوری نیاز دارند.

توجه به الگوی مکیدن انگشت

ممکن است کودک شما فقط قبل از خواب انگشت خود را بمکد. در این صورت، می‌توان دریافت که برای خوابیدن به روشی آرامش‌بخش نیاز دارد؛ بنابراین، می‌توانید جایگزین‌های آرامش‌بخشی را برای او پیدا کنید. به‌عنوان مثال، پیش از مسواک زدن برای او یک فنجان شیر گرم آماده کرده و در هنگام خواب برای مدتی هم که شده او را در آغوش بگیرید.

اگر متوجه شدید این رفتار در مواقع اضطراب یا ناراحتی بروز می‌کند. می‌توانید تکنیک‌ها و مکانیزم‌های دیگری را به او پیشنهاد کنید. از این جمله، می‌توان به شنیدن موسیقی آرامش‌بخش یا تمرین‌های مدیتیشن و یوگای مخصوص کودکان اشاره کرد.

استفاده از مشوق‌ها

با ایجاد یک نمودار پیشرفت و استفاده از برچسب، ستاره یا هر روش امتیازدهی دیگری کودک را برای کنار گذاشتن عادات ناپسند خود تشویق کنید. یعنی، به ازاء هر بار صرف نظر کردن از مکیدن انگشت یک امتیاز برای او در نظر گرفته و با بالا رفتن امتیازها به کودک جایزه بدهید.

استفاده از گارد یا محافظ انگشت

این روزها، انواع گاردها و ابزارهای محافظ برای جلوگیری از مکیدن انگشت کودکان وجود دارند که برخی از آن‌ها از جنس پلاستیک سخت و بعضی شبیه دستکش هستند. ابزارهای ارتودنسی مخصوصی هم وجود دارند که در داخل دهان نصب شده و از مکیدن انگشت جلوگیری می‌کنند. برای انتخاب بهترین گزینه، لازم است با پزشک اطفال یا متخصص دندانپزشک مشورت کنید. به‌خاطر داشته باشید، محافظ‌های انگشت فاقد مواد شیمیایی زیان‌آور بوده و به طور اختصاصی برای کودکان طراحی شده‌اند.

وضع قوانین و مقررات

برای جلوگیری از مکیدن انگشت کودکان بزرگ‌تر می‌توانید با صمیمیت و در عین حال، به شکلی قاطعانه با آن‌ها صحبت کرده و قوانین و مقررات ویژه‌ای وضع کنید. به‌عنوان مثال، به او بگویید تنها در هنگام تماشای تلویزیون یا موقع خواب می‌تواند این کار را انجام دهد. سپس، به تدریج می‌توانید برای توقف این کار برنامه‌ریزی کنید.

شبیه‌سازی موقعیت

با استفاده از اسباب‌بازی‌های محبوب کودک و در حین بازی می‌توانید شرایط و موقعیت موردبحث را شبیه‌سازی کرده و برای ارائه راه‌حل از او کمک بخواهید. در حین بازی، عوارض انگشت مکیدن کودک را برای او شرح دهید.

مشورت با پزشک

برای مقابله با عادت مکیدن انگشت کودک خود می‌توانید به پزشک یا متخصص دندانپزشک مراجعه کرده و از او کمک بخواهید. پزشکان از طریق صحبت و تشریح زیان‌های احتمالی انگشت مکیدن ممکن است بتوانند کودکان را برای ترک عادت خود مجاب کنند.

چرا بچه‌ها دست می‌خورند؟

مکیدن یک رفتار غریزی است که تغذیه از پستان مادر یا بطری را امکان‌پذیر می‌کند. به‌علاوه، مکیدن پستان مادر یا انگشت از جمله رفتارهای تسکین‌دهنده‌ای است که به تأمین آرامش نوزادان و خردسالان کمک کرده و آن‌ها را برای خوابیدن آماده می‌کند. در برخی از کودکان، عادت مکیدن انگشت شست ممکن است تا سنین ۲ تا ۴ سالگی هم طول بکشد. این یک مکانیزم تسکین‌دهنده است که کودکان از آن برای رویارویی با موقعیت‌های استرس‌زا استفاده می‌کنند. به همین دلیل، بسیاری از کودکان نوپا در برخی از ساعات روز از پستانک استفاده می‌کنند. این در حالی است که تعداد دیگری از آن‌ها مکیدن دست و پای خود را ترجیح می‌دهند! بر اساس مطالعات انجمن دندانپزشکی آمریکا، این رفتار عموماً در فاصله سنین ۲ تا ۴ سالگی متوقف می‌شود.

عوارض مکیدن انگشت نوزادان و کودکان

انگشت مکیدن به‌ویژه اگر با شدت و برای طولانی‌مدت انجام شود به شکل قابل‌توجهی بر روی تغییر شکل دندان‌ها، فک و سقف دهان تأثیرگذار خواهد بود. این امر از فشار شدید و مکرری ناشی می‌شود که در هنگام انجام این کار به وجود می‌آید. از مهم‌ترین عوارض مکیدن انگشت نوزادان و کودکان می‌توان موارد زیر را برشمرد:

اوربایت دندان (overbite)

در حالت عادی، دندان‌های بالا و پایین به طور منظم بر روی هم قرار گرفته و جفت یا هم‌تراز می‌شوند. اوربایت دندان به معنای به‌وجود آمدن هم‌پوشانی قابل‌توجه دندان‌های بالا و پایین بوده و علاوه بر تغییر چهره ممکن است برخی مشکلات دیگر را نیز به همراه داشته باشد.

تغییر شکل دندان‌ها

مکیدن شدید و طولانی‌مدت انگشت ممکن است باعث تغییر شکل، کج شدن و جابه‌جایی دندان‌های جلو شود. این امر، فرآیند غذا خوردن و جویدن را به شدت دچار مشکل کرده و ظاهر ناخوشایندی را هم برای کودک ایجاد می‌کند. در عین حال، بروز این آسیب می‌تواند از بسته شدن کامل دهان جلوگیری کرده و مشکلات متعددی را به همراه داشته باشد.

تغییر شکل فک

تغییر شکل فک از شایع‌ترین عوارض مکیدن انگشت به حساب می‌آید. این امر، علاوه بر تحت تأثیر قرار دادن ظاهر افراد و ایجاد مشکلاتی در زمینه غذا خوردن می‌تواند با ایجاد اختلال در الگوی گفتاری توأم باشد.

قرار گرفتن در معرض ابتلا به انواع بیماری‌ها

کودک در هنگام بازی با اشیاء گوناگونی در تماس بوده و دست خود را به دهان می‌برد. انجام این کار می‌تواند بدن او را در معرض انواع میکروب‌ها و ویروس‌ها قرار دهد.

نکته:

معمولاً در فاصله سنین ۲ تا ۴ سالگی کودکان به‌صورت خودکار این عادت را کنار می‌گذارند. در بسیاری از موارد، با افتادن دندان‌های شیری، رشد دندان‌های دائمی و کنار گذاشتن عادت مکیدن انگشت، اغلب مشکلات مذکور برطرف شده یا اصلاً ایجاد نمی‌شوند. با این حال، اگر درباره تغییر شکل فک و دندان‌های کودک خود نگران بوده یا در این زمینه پرسشی دارید، لازم است هر چه سریع‌تر با دندانپزشک آنلاین مشورت کنید.

چه زمانی باید به دکتر مراجعه کرد؟

همه کودکان از سن یک سالگی باید تحت‌نظر دندانپزشک بوده و به طور منظم ویزیت شوند. اگر کودک شما تا بعد از چهار سالگی هنوز هم مرتباً انگشت شست خود را می‌خورد یا در صورت مشاهده هرگونه تغییر شکل در ناحیه دندان‌ها و فک یا وجود مشکل در نحوه غذا خوردن، جویدن یا صحبت کردن کودک لازم است به پزشک مراجعه کرده یا از طریق خدمات مشاوره آنلاین پذیرش ۲۴ با بهترین متخصصان ایران در تماس باشید. پزشکان برای مقابله با این عادت روش‌های درمانی و استراتژی‌های مختلفی را به شما پیشنهاد خواهند کرد.

محافظ انگشت شست چیست؟

محافظ انگشت شست (T- Guard) ابزاری است که برای جلوگیری از مکیدن انگشت شست طراحی شده است. این وسیله پلاستیکی فاقد مواد زیان‌آور بوده و معمولاً با نقش‌های کارتونی تزیین شده‌اند. در عین حال، دارای بندی هستند که بر روی مچ دست کودک محکم شده و توسط والدین باز و بسته می‌شود. به خاطر داشته باشید، محافظ انگشت شست را باید به طور منظم و با دقت کافی شست‌وشو دهید.

ابزار ارتودنسی فک بالا چیست؟

ابزار ارتودنسی فک بالا یک ابزار فلزی است که توسط دندانپزشک در قسمت داخلی دهان بر روی سقف آن و پشت دندان‌های جلو ردیف بالا قرار می‌گیرد. این وسیله برای جلوگیری از مکیدن انگشت طراحی شده و در ترک این عادت مؤثر است.

با توجه به آن چه گفته شد، مکیدن انگشت یک رفتار طبیعی است که پیش از تولد آغاز شده و اغلب در سنین پیش از کودکستان به‌صورت خودکار کنار گذاشته می‌شود. با این حال، ادامه این رفتار می‌تواند کودک را در معرض انواع میکروب‌ها و ویروس‌ها قرار داده و مشکلاتی جدی را برای فک و دندان‌های وی ایجاد کند. شما با مراجعه به پزشک آنلاین اطفال یا پزشک آنلاین دندانپزشک از طریق خدمات مشاوره پذیرش ۲۴ می‌توانید به ترک عادت انگشت مکیدن کودک کمک کنید.

مشاوره آنلاین اطفال