واریس | علل، علائم، راه های درمان و پیشگیری

واریس و همه آنچه باید بدانید!

واریس یک بیماری عروقی سیاهرگی است که حدود ۱۰ الی ۲۰ درصد از کل جمعیت جهان را درگیر کرده است و به شکل‌های مختلفی بروز پیدا می‌کند. واریس به انگلیسی با عنوان «Varicose veins» شناخته می‌شود و وجه تسمیه خود را از واژه لاتین Varix گرفته که به معنای پیچ‌خوردگی است.

در این بیماری رگ‌های سطحی بدن به دلیل عوامل مختلف، بزرگ و متورم می‌شوند و گاهی برآمدگی بیش از حد آن‌ها ظاهر آن ناحیه از بدن را نامطلوب می‌کند. رگ‌های واریسی که گاهی به رگ‌های عنکبوتی نیز شناخته می‌شوند، می‌توانند در تمام سطح بدن حتی صورت پدیدار شوند، اما معمولاً بیشترین آثار این مشکل در پاها ظاهر خواهد شد.

در این مطلب از پذیرش ۲۴ علل ابتلا به واریس، علائم بیماری و راه‌های مختلف درمان آن را شرح می‌دهیم. همچنین زمان مناسب مراجعه به پزشک را نیز مشخص خواهیم کرد. پس اگر احساس می‌کنید در معرض ابتلا به این عارضه قرار گرفته‌اید یا در حال حاضر دچار آن هستید، تا پایان مطلب همراه ما باشید.

واریس چیست؟

سیاهرگ‌ها در تمام نقاط بدن وجود دارند. بعضی از این دسته از رگ‌ها در عمق اندام‌های مختلف بدن هستند و گروهی دیگر در سطوح مختلف بدن و نزدیک به پوست قرار گرفته‌اند. در حالت عادی سیاهرگ‌های مختلف از جمله سیاهرگ‌های سطحی، وظیفه خون‌رسانی به قسمت‌های مختلف بدن را برعهده دارند.

در مواردی ممکن است تحت شرایط ویژ‌ه‌ای دریچه‌های کبوتری سیاهرگ‌های سطحی تخریب شوند و این امر سبب بازگشت خون به داخل سیاهرگ و در نتیجه گشاد شدن، متورم شدن و پیچ‌وتاب خوردن این عروق شود.
به این رخداد که در اثر عوامل مختلفی به وجود می‌آید اصطلاحاً «واریس» گفته می‌شود که گاهی خطری برای فرد درگیر به وجود نمی‌آورد اما در بسیاری از موارد در صورت تشخیص ندادن و درمان نشدن به‌موقع می‌تواند، عارضه‌های مختلفی برای فرد ایجاد کند.

اگر احساس می‌کنید در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارید یا برای انتخاب روش درمانی مؤثر نیاز به کمک و مشاوره دارید، می‌توانید جواب سوال‌های خود را از مشاوران متخصص قلب و عروق پذیرش ۲۴ دریافت کنید.

انواع واریس

این بیماری برحسب شدت و ضعف یا ناحیه ایجاد آن به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شود که واریس پا، واریس شکمی، واریس متوسط و موارد دیگر از جمله این تقسیم‌بندی‌ها هستند. در ادامه انواع واریس را بر اساس معیارهای مختلف تقسیم‌بندی می‌کنیم:

شدت بروز واریس

رگ‌های واریسی بر اساس شدت به‌وجودآمدن و متورم شدنشان، به سه دسته کلی تقسیم می‌شوند:

• نوع خفیف که در این نوع واریس سیاهرگ‌های سطحی به‌طور بسیار کم و خفیف متورم می‌شوند و درهم‌تنیدگی آن‌ها از سطح پوست آشکار می‌شود.
• نوع متوسط یک مرحله حادتر از واریس خفیف است که در آن رگ‌های سطح پوست علاوه بر آشکار شدن، تا حدودی برآمده می‌شوند و می‌توان آن‌ها را با لمس سطح پوست حس کرد. در این مرحله سیاهرگ‌ها توانایی ارسال خون به سلول‌ها و بازگشت آن به قلب را از دست می‌دهند در نتیجه حوضچه‌های خونی در زیر پوست به شکل عروق عنکبوتی پدیدار خواهند شد.
  واریس متوسط باید به‌موقع تشخیص‌داده‌شده و برای درمان آن اقدامات لازم به عمل آید، زیرا در صورت تأخیر در درمان می‌تواند به نوع شدید تبدیل شود.
• واریس شدید یا حاد که بالاترین و خطرناک‌ترین نوع این بیماری است. در این نوع سیاهرگ‌ها به بالاترین حد تورم و پیچ‌خوردگی می‌رسند و در مواردی خطراتی جدی مانند ابتلا به بیماری‌های عروقی حاد یا ازکارافتادگی عضو را در پی خواهند داشت.

محل بروز واریس

 همان‌طور که گفته شد واریس می‌تواند در سطوح مختلفی از بدن حتی صورت افراد نیز به وجود آید و آن‌ها را درگیر مشکلات فراوان کند. رایج‌ترین نواحی برای بروز این بیماری عبارت‌اند از:

• قسمت‌های مختلف پا از جمله پشت ساق پا یا ران‌ها. درصد بالایی از افراد مبتلا به واریس این عارضه را در قسمت‌های مختلف پا مشاهده می‌کنند. دلیل این امر فشار زیادی است که همه انسان‌ها روزانه به پاهای خود وارد می‌کنند. پیاده‌روی زیاد یا ماندن به مدت طولانی روی پا سبب بروز واریس در نواحی پشت ساق یا ران خواهد شد.
• برخی از افراد به‌ویژه خانم‌های باردار در ناحیه شکم دچار این بیماری می‌شوند و سیاهرگ‌های سطحی شکم آن‌ها به شکل رگ‌های بنفش یا آبی تا حدی متورم خواهند شد.
• یکی دیگر از نواحی درگیر با عروق واریسی لگن افراد مختلف به‌ویژه خانم‌های باردار است. در دوران بارداری فشاری که برای آمادگی زایمان به لگن وارد می‌شود، موجب پدیدارشدن عروق واریسی در این ناحیه از بدن خواهد شد.
• شاید تصور واریس رحم و واریس واژن برای برخی از افراد سخت باشد اما بهتر است بدانید رحم و واژن جزو مستعدترین نواحی برای به‌وجودآمدن این مشکل هستند. این نواحی فشار بیشتری را در خانم‌های باردار تحمل می‌کنند به همین دلیل بروز واریس رحمی یا واژنی در این گروه بیشتر دیده می‌شود.
  تشخیص بیماری موردنظر در این نواحی سخت‌تر از سایر نواحی بدن است و همچنین درمان آن نیز با پیچیدگی‌های بیشتری مواجه است. اما نکته امیدوارکننده درباره این است که معمولاً دیدن چنین رگ‌هایی در این نواحی بسیار حاد و خطرناک نخواهد بود.

علل ایجاد واریس

در یک دسته‌بندی دیگر واریس را بر اساس علل ایجاد آن تقسیم‌بندی خواهیم کرد. رایج‌ترین آن‌‌ها فشار زیادی است که به عروق آن ناحیه از بدن وارد می‌شود. به همین سبب می‌توان گفت که واریس‌ها بر اساس علل ایجاد به واریس بارداری، واریس سرپا ماندن و چند دسته دیگر تقسیم می‌شوند.

شکل تشکیل واریس

این بیماری به اشکال گوناگونی در افراد ظاهر می‌شود که بر اساس شکل بروز در دسته‌های زیر قرار می‌گیرند:

• رتیکولر
• طنابی
• کلانژکتازی

عکس واریس پا را در زیر مشاهده می‌کنید.

تشخیص واریس در نواحی مختلف بدن

تشخیص به‌موقع این بیماری در درمان مؤثر آن اهمیت بسیار بالایی دارد. معمولاً پزشک در مرحله اول با معاینه قسمت درگیر در حالت ایستاده، واریس را تشخیص می‌دهد اما برای تعیین میزان شدت و نوع آن معمولاً از روش‌های مختلفی استفاده می‌کند که عبارت‌اند از:

• سونوگرافی داپلکس ترکیبی از سونوی سنتی و داپلر است که تصویر این عروق را با استفاده از امواج صوتی، چاپ می‌کند.
• سونوگرافی که توسط تزریق ماده کنتراست، چگونگی عملکرد و جریان خون رگ‌های مشکل‌دار را مورد بررسی قرار می‌دهد.

علائم واریس

مشاهده کردن هر یک از علائم زیر می‌تواند نشان‌دهنده ابتلای فرد به این بیماری باشد:

• ظاهرشدن شکل رگ‌ها در سطح پوست به رنگ آبی یا بنفش
• تورم و برآمدی رگ‌ها در نواحی مختلف بدن
• احساس درد یا گاهی سنگین شدن پاها
• سوزش در ناحیه ظاهرشدن رگ‌ها
• تغییر رنگ پوست در ناحیه رگ‌های ظاهر شده
• تیرکشیدن عضلات پا در واریس پا
• خارش نقاطی که رگ‌های واریسی ظاهر شده‌اند.
• گرفتگی پا در هنگام ایستادن

اگر هرکدام از این علائم را دارید می‌توانید با مشاوران متخصص قلب و عروق پذیرش ۲۴ تماس بگیرید و با مطرح‌کردن آن از مشکل خود آگاهی بیشتری به دست آورید و تا دیر نشده است برای درمان اقدام کنید.

دلایل ایجاد واریس

پزشکان هنوز دلیل مشخص و قطعی را برای بروز این مشکل در نواحی مختلف بدن نیافته‌اند، اما در حالت کلی و بر طبق تحقیقات انجام شده مهم‌ترین عللی که در بروز این بیماری نقش دارند، عبارتند از:

• چاقی و اضافه‌وزن یکی از اصلی‌ترین دلایل هستند.
• سابقه ارثی در خانواده نیز یکی دیگر از دلایل اصلی در افراد مختلف است.
• جنسیت نیز می‌تواند روی بروز این بیماری تأثیر بگذارد. طبق تحقیقات انجام شده درصد بالایی از مبتلایان به واریس را زنان تشکیل می‌دهند.
• سن افراد در به‌وجودآمدن این مشکل در نواحی مختلف بدن تأثیر بسیار زیادی دارد. بیشتر افرادی که به واریس مبتلا می‌شوند، در محدوده سنی بالای ۳۰ الی ۳۵ سال قرار دارند.
• کسانی که سابقه داشتن مشکلات قلبی و عروقی دارند، بیشتر در معرض ابتلا به چنین مشکلی قرار می‌گیرند.
• نوع فعالیت شغلی و روزانه افراد در ابتلا به این عارضه بی‌تأثیر نیست. کسانی که به مدت طولانی در یک مکان می‌نشینند یا برای زمان زیادی روی پا می‌ایستند در معرض ابتلا به آن قرار دارند.
• با باردار شدن جنس مؤنث، مقدار خون بیشتری در بدن تولید می‌شود که این خون برای رشد جنین لازم و ضروری است. اما در مواردی نیز افزایش حجم خون موجب بروز واریس در نواحی مختلفی از بدن زن باردار نیز خواهد شد.

پیشگیری از واریس

همواره شعار پیشگیری بهتر از درمان است برای هر بیماری نتیجه مثبتی دارد. دررابطه‌با این عارضه پیشگیری قطعی و مطمئنی تأیید نشده است اما بیشتر پزشکان معتقد هستند با انجام کارهایی که به بالابردن و بهبود گردش خود در بدن کمک می‌کنند، می‌توان تا حد بسیار زیادی از بروز واریس در بدن جلوگیری کرد.

مؤثرترین راه‌ها برای پیشگیری از واریس عبارت‌اند از:

• انجام روزانه و مرتب فعالیت ورزشی
• تغییر مرتب و سریع حالت و وضعیت بدن
• بالاگرفتن پاها چندین مرتبه در روز
• جلوگیری از اضافه‌وزن و حفظ وزن متعادل
• استفاده‌نکردن از کفش‌های نامناسب و پاشنه بلند
• اجتناب از مصرف مواد غذایی ناسالم و شور

خطرات واریس

در حالت کلی این بیماری عوارض گوناگونی به دنبال دارد اما بیشترین عوارض دررابطه‌با خطرات واریس پا است که می‌تواند باعث به‌وجودآمدن مشکلاتی مانند موارد زیر شود:

• لخته شدن خون در نواحی درگیر واریس
• تورم ناحیه درگیر به‌ویژه پا، به دلیل جریان نداشتن خون در سیاهرگ‌های آن ناحیه، در نتیجه خروج آن از سیاهرگ‌ها و تجمع آن در بدن
• تغییر رنگ پوست به دلیل جریان نداشتن خون در ناحیه درگیر و در نتیجه تیره شدن رنگ پوست
• التهاب رگ‌ها و خارش آن‌ها
• ایجاد زخم وریدی در برخی از بیماران مبتلا به واریس حاد
• بروز آمبولی ریوی

درمان واریس

درمان‌های مختلفی برای این بیماری وجود دارند که در بیشتر آن‌ها عوارض بیماری تا حد زیادی برطرف شده و گاهی به‌طور کامل حل می‌شوند. رایج‌ترین درمان واریس پا یا سایر نواحی بدن در زیر آورده شده‌اند. بیماران می‌توانند برای درمان به کلینیک واریس مراجعه کنند.

اسکلروتزاپی با سونو

در این روش محلول اسکلروزانت در رگ‌های واریسی تزریق می‌شود و موجب تخریب دیواره رگ‌ها در نتیجه درمان قطعی واریس پا یا سایر نقاط بدن می‌شود. در این روش پزشک از سونوگرافی برای هدایت محلول اسکلزو به داخل رگ‌ها استفاده می‌کند.

فشرده‌سازی

فشرده‌سازی یکی از رایج‌ترین درمان‌ها برای درمان سریع واریس است. در این روش که بیشتر برای درمان واریس پا استفاده می‌شود، بیمار با پوشیدن جوراب واریس، به عروق پیچ‌خورده فشار زیادی وارد می‌کند در نتیجه جریان خون را به قلب هدایت و تسهیل می‌کند.

برای درمان این بیماری در سایر نقاط بدن با استفاده از فشرده‌سازی علاوه بر جوراب واریس، محصولات دیگری مانند شکم‌بند یا لباس زیر مخصوص توصیه می‌شوند که عملکرد آن‌ها نیز مشابه جوراب ویژه است.

میکروفلبکتومی

در این روش که تقریباً جزو روش‌های غیرتهاجمی یا کم تهاجم به شمار می‌آید، برش‌‌های کوچکی در سطح پوست ایجاد می‌شود که با استفاده از آن‌ها اقدام به خارج کردن عروق مشکل‌دار می‌کنند.

مسدودکردن رگ واریسی

در این روش سیاهرگ‌های واریسی قبل از رسیدن به یک سیاهرگ عمیق و اصلی، گره زده می‌شوند سپس آن‌ها را از میان برمی‌دارند. این روش یک درمان سرپایی و مؤثر است که درصد قابل‌توجهی از سیاهرگ‌های واریسی را درمان می‌کند.

لیزردرمانی

در این روش که کاملاً غیرتهاجمی است، پزشک عروق درگیر را با استفاده از لیزر مخصوص، مسدود می‌کند و آن‌ها را از بین می‌برد.

جراحی آندوسکپی

این روش زمانی به کار برده می‌شود که سایر روش‌ها اعمال شده باشند، اما نتیجه مطلوب از آن‌ها به دست نیامده باشد. در این روش پزشک یک برش در ناحیه درگیر ایجاد می‌کند، سپس سیاهرگ‌های درگیر را با فرستادن یک دوربین کوچک به داخل بدن شناسایی می‌کند و آن‌ها را با یک برش کوچک از بین می‌برد. می توانید در این زمینه با مشاور آنلاین متخصص جراحی در پذیرش ۲۴ در تماس باشید.

درمان‌های دارویی

در مواردی که واریس خیلی شدید نیست، پزشک با استفاده از نسخه‌های دارویی از جمله تجویز پماد برای درمان واریس یا توصیه مالیدن روغن برای درمان واریس، اقدام به ازبین‌بردن عروق درگیر می‌کند.
همچنین گاهی درمان واریس پا با ورزش در نوع خفیف آن توصیه می‌شود.

درمان‌های سنتی و خانگی واریس

برخی از مردم برای درمان واریس خود از درمان‌های خانگی و سنتی مانند مالیدن روغن برای درمان واریس و ازبین‌بردن عروق درگیر استفاده می‌کنند. بعضی از مهم‌ترین درمان‌های خانگی واریس عبارت‌اند از:

• درمان واریس پا با ورزش یکی از مؤثرترین و بهترین درمان‌های خانگی برای ازبین‌بردن آثار واریس است. ورزش‌کردن ضمن کم کردن وزن، به افزایش گردش خون و کاهش فشار خون در بدن کمک می‌کند و این امر به‌تدریج باعث درمان واریس خواهد شد.
• مالیدن روغن برای درمان واریس نیز یکی دیگر از درمان‌های طب سنتی است که در بسیاری از موارد به‌ویژه در مورد واریس خفیف یا متوسط، عملکرد مثبتی دارد. روغن‌های طبیعی مانند روغن بابونه، روغن درخت سرو، روغن لیمو و روغن‌های مشابه موجب گشایش رگ‌های واریسی می‌شوند و گردش خون را در بدن افزایش می‌دهند.
• یکی دیگر از درمان‌های دارویی و گیاهی واریس، تجویز پماد برای درمان واریس است. برخی از متخصصان طب سنتی با استفاده از داروهای گیاهی پمادهایی می‌سازند که باعث باز شدن رگ‌ها و افزایش گردش خون در بدن می‌شود. اخیراً یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان نیز توانسته است از عصاره نرم برگ انگور قرمز پمادی درست کند که به گفته این شرکت در درمان واریس بسیار مؤثر است.
• ماساژ ناحیه درگیر نیز به درمان واریس کمک بسیار زیادی می‌کند. برای ماساژ ناحیه درگیر واریس نیازی نیست که در این زمینه تخصص داشته باشید. تنها نکته‌ای که باید به آن توجه کنید اجتناب از ماساژ رگ‌های اریسی به شکل محکم و شدید است.
• برخی دیگر از متخصصان طب سنتی اعتقاد دارند که استفاده از برش‌های گوجه‌فرنگی سبز و قراردادن آن‌ها روی رگ‌های واریسی در درمان این بیماری بسیار مؤثر است.

همچنین گوجه‌فرنگی رسیده نیز می‌تواند در کم شدن رگ‌های واریسی مؤثر عمل کند تنها فرق آن با گوجه‌فرنگی سبز این است که باید برش‌های گوجه‌فرنگی را روی ناحیه موردنظر قرار دهید و آن را با باند تمیز ببندید.

چه زمان به پزشک مراجعه کنیم؟

در بسیاری از موارد افراد با مشاهده رگ‌های واریسی در نقاط مختلفی از بدن خود، به تصور کم‌اهمیت بودن موضوع از مراجعه به پزشک خودداری می‌کنند. این موضوع در موارد متعددی حاد شدن عارضه و مشکلات مختلفی به همراه دارد.
بهتر است افراد مختلف در صورت دیدن هر نوع برآمدگی یا ظاهرشدن غیرعادی عروق خونی در قسمت‌های مختلف بدن، به پزشک مراجعه کنند حتی اگر این رگ‌ها ناحیه بسیار کوچکی را درگیر کرده باشند یا شدت بروز آن‌ها بسیار کم باشد.

از سوی دیگر به دلیل خطری که در کمین زنان باردار نشسته است، خانم‌هایی که باردار هستند یا به‌تازگی زایمان کرده‌اند، باید به‌طور مرتب توسط پزشک زنان مورد معاینه قرار گیرند تا در صورت مشاهده علائم واریس در واژن یا رحم آن‌ها، در سریع‌ترین زمان ممکن اقدام به درمان این بیماری کنند.

ممکن است برخی از افراد شرایط مراجعه به پزشک را برای تشخیص بیماری نداشته باشند، در این موارد می‌توانید با مشاوران آنلاین متخصص قلب و عروق پذیرش ۲۴ تماس بگیرند و ضمن شرح دادن وضعیت جسمانی و سلامتی خود، از تشخیص درست و راهنمایی‌های پزشکان متخصص این مجموعه بهره‌مند شوند.

مشاوره آنلاین متخصص قلب و عروق

آن‌ها می‌توانند به‌صورت ۲۴ ساعته و آنلاین با ارائه خدمات مشاوره آنلاین، تلفنی، متنی، صوتی در زمینه درمان واریس به شما کمک کنند.