آنچه باید درباره عارضه کلسترول پایین بدانید

کلسترول پایین خون، نحوه پیشگیری و تشخیص و انواع راه‌های درمان آن

در این مسئله که میزان بالای کلسترول خون خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر و سکته قلبی و مغزی را افزایش می‌دهد شکی نیست زیرا کلسترول، یک ماده چرب است که می‌تواند عروق شما را مسدود کند و با تداخل در جریان خون شریان آسیب‌دیده باعث حمله قلبی یا سکته مغزی شود. بنابراین میزان کم آن نباید مشکلی ایجاد کند. اما جالب است بدانید که کلسترول پایین خون نیز با برخی مشکلات سلامتی همراه است. پزشکان هنوز در تلاشند تا در مورد ارتباط بین کلسترول پایین و عوارض آن اطلاعات بیشتری کسب کنند.

اصولا اگر LDL یا کلسترول بد خون کمتر از ۴۰ میلی‌گرم در هر دسی‌لیتر باشد، خطر ابتلا به:

• سرطان
• بیماری‌های قلبی و عروقی
• سکته هموراژیک
• افسردگی و اضطراب افزایش می‌یابد.

اگر در دوران بارداری کلسترول شما پایین باشد، ممکن است با پدیده تولد زودرس یا وزن کم نوزاد هنگام تولد مواجه شوید. داشتن مقادیر کم HDL یا کلسترول خوب، خطر بروز فشار خون بالا و بیماری قلبی را افزایش می‌دهد.

محققان هنوز مطمئن نیستند که چرا LDL پایین مشکل‌ساز می‌شود، درحالی‌که HDL کم معمولاً با رژیم‌های غذایی پرکربوهیدرات و چاقی در ارتباط است. عوامل ژنتیکی و محیطی نیز وجود دارند که می‌توانند باعث افت سطح LDL و HDL شوند.

اگر نگران سطح کلسترول خود هستید، با متخصص داخلی آنلاین یا پزشک آنلاین قلب و عروق در پذیرش ۲۴ مشورت کنید. در‌صورتی‌که از داروهایی مثل آتورواستاتین استفاده می‌کنید، بدون مشورت با پزشک خودسرانه آن را قطع نکنید چراکه می‌تواند محدوده کلسترول مناسب شما را تعیین کند.

پزشک آنلاین متخصص قلب و عروق

دقیقاً کلسترول چیست؟

بدن شما به وجود کلسترول برای ساختن برخی هورمون‌ها نیاز دارد. این ماده در ساخت ویتامین D نقش دارد که به بدن کمک می‌کند کلسیم را جذب کند. کلسترول همچنین به ساخت برخی از مواد لازم برای هضم غذا کمک می‌کند.

اصولا کلسترول به‌صورت لیپوپروتئین‌ها که مولکول‌های ریز چربی درون ساختار پروتئین هستند در خون حرکت می‌کند. دو نوع عمده کلسترول وجود دارد:

• لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL)
• و لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL).

LDL گاهی «کلسترول بد» نامیده می‌شود زیرا نوعی کلسترول است که می‌تواند عروق شما را مسدود کند. HDL یا «کلسترول خوب» به انتقال کلسترول LDL از جریان خون به کبد کمک می‌کند. معمولا از کبد، کلسترول LDL اضافی خارج می‌شود.

کبد نقش کلیدی در کنترل میزان کلسترول بدن بازی می‌کند و بیشتر کلسترول بدن شما در کبد ساخته می‌شود و میزان اندکی از طریق رژیم غذایی تامین می‌شود. جالب است بدانید که کلسترول فقط در منابع غذایی حیوانی مانند تخم مرغ، لبنیات، گوشت و مرغ یافت می‌شود و در غذاهای گیاهی وجود ندارد. بنابراین یک رژیم غذایی کم‌چرب و کم‌کربوهیدرات می‌تواند به حفظ غلظت بالاتر HDL و غلظت کمتر LDL کمک کند.

سطح HDL و LDL را می‌توان با یک آزمایش خون ساده اندازه‌گیری کرد. معمولا HDL باید در رنج ۶۰ تا ۴۰ میلی‌گرم در هر دسی‌لیتر خون باشد و LDL باید زیر ۱۰۰ و نهایتا تا ۴۰ میلی‌گرم در هر دسی‌لیتر خون باشد. در آزمایش خون علاوه‌بر سطح HDL و LDL به میزان کلسترول تام یا کل نیز اشاره می‌شود. در صورت مشاهده کلسترول پایین در آزمایش خون یا کلسترول بالا حتما به پزشک اطلاع دهید.

علائم کلسترول پایین خون چیست؟

در افرادی‌که کلسترول LDL بالایی دارند، اغلب تا زمان بروز حمله قلبی یا سکته هیچ علامتی وجود ندارد. اگر انسداد جدی در شریان کرونر وجود داشته باشد، به دلیل کاهش جریان خون در عضله قلب، ممکن است درد قفسه سینه داشته باشید.

در مورد کلسترول پایین خون نیز علائم محسوسی وجود ندارد و فقط ممکن است به‌صورت مشکلات خلقی مثل افسردگی و اضطراب خود را نشان دهد. از علائم این مشکلات روانی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ناامیدی
• عصبی بودن
• گیجی
• تحریک‌پذیری
• مشکل در تصمیم‌گیری
• تغییر در روحیه، خواب یا الگوی غذا خوردن

اگر هر یک از علائم فوق را تجربه کردید در اولین فرصت به پزشک خود مراجعه کنید. حتی از پزشک خود بخواهید که پیش از هر تصمیمی برای شما دستور انجام یک آزمایش خون را دهد.

علت کلسترول پایین خون چیست و چه کسانی بیشتر دچار این مشکل می‌شوند؟

هنوز پزشکان نتوانسته‌اند دلیل قطعی برای این مسئله پیدا کنند اما معمولا کسانی‌که سابقه خانوادگی آن را دارند، دچار افسردگی هستند و درمانی صورت نگرفته، به دلیل مشکلات فشار خون یا کلسترول بالا از داروهای خانواده استاتین مصرف می‌کنند؛ بیشتر در معرض خطر ابتلا به کلسترول پایین خون هستند.

HDL به‌عنوان یک آنتی‌اکسیدان عمل می‌کند و از آسیب شریانی ناشی از تجمع چربی‌های دیگر جلوگیری می‌کند. دلایل زیادی وجود دارد که ممکن است HDL شما پایین باشد. مهمترین آن یک رژیم غذایی پرکربوهیدرات است. یک رژیم غذایی از این نوع نه تنها بر قند خون شما تأثیر می‌گذارد، بلکه خطر مقاومت سلول‌ها به انسولین را افزایش می‌دهد و می‌تواند باعث کاهش HDL شود، درحالی‌که هم LDL و هم تری‌گلیسیرید را ۳۰ تا ۴۰ درصد افزایش می‌دهد.

دیگر فاکتورها و علل مرتبط با کاهش HDL عبارتند از:

• چاقی و سندرم متابولیک
• دیابت نوع ۲
• سیگار کشیدن
• افزایش سطح تری‌گلیسیرید
• مصرف داروهای ادرارآور تیازید با دوز بالا
• مصرف داروهای مسدودکننده بتا با دوز بالا
• بیماری شدید کبد
• بیماری کلیوی شدید
• بیماری تانژیر، یک بیماری ژنتیکی نادر است که با کاهش شدید و مزمن HDL همراه است
• شیوه زندگی کم‌تحرک

در مورد دلیل کلسترول پایین خون خود با پزشک متخصص داخلی صحبت کنید تا بتوانید هرچه سریعتر آن را کنترل کنید.

انواع عارضه کلسترول پایین خون

همان‌طورکه ذکر شد، دو نوع کلسترول به نام‌های HDL و LDL وجود دارد که کمبود هرکدام می‌تواند باعث بروز نوعی از عارضه کلسترول پایین خون شود. به عنوان مثال در صورت پایین بودن HDL مطمئنا خطر بروز کبد چرب، گرفتگی عروق و بیماری‌های قلبی و عروقی در شما افزایش می‌یابد و با کاهش LDL مشکلات سلامتی مثل سرطان، مشکلات روحی و سکته هموراژیک در کمین شما هستند.

با عوارض کلسترول پایین خون بیشتر آشنا شوید

سطح بالای LDL معمولا توسط داروهایی مانند استاتین و همچنین ورزش منظم و رژیم غذایی سالم کاهش می‌یابد و بیمار از خطر مشکلاتی مثل سکته قلبی خلاص می‌شود اما با کاهش شدید LDL به دلایل نامعلوم، بهتر است نگران وضعیت خود باشید.

درحالی‌که هنوز اثرات دقیق کلسترول پایین بر سلامتی در حال بررسی است، محققان نگران این هستند که چگونه کلسترول پایین خون بر سلامت روان تأثیر منفی می‌گذارد.

مطالعه‌ای در دانشگاه دوک در سال ۱۹۹۹ بر روی زنان جوان سالم نشان داد که کسانی‌که دارای کلسترول پایین هستند بیشتر علائم افسردگی و اضطراب دارند. محققان معتقدند، ازآنجایی‌که کلسترول در ساخت هورمون‌ها و ویتامین D نقش دارد، سطح پایین آن ممکن است بر سلامت مغز تأثیر بگذارد. وجود ویتامین D برای رشد سلول‌ها مهم است و اگر سلول‌های مغز سالم نباشند، ممکن است دچار اضطراب یا افسردگی شوید.

نتایج مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۲ در جلسات علمی کالج قلب و عروق آمریکا ارائه شد، ارتباط احتمالی بین کلسترول پایین و خطر ابتلا به سرطان را نشان داد. در واقع فرایندی‌که بر سطح کلسترول تأثیر می‌گذارد، می‌تواند بر بروز سرطان نیز تأثیر بگذارد اما تحقیقات بیشتری در این مورد لازم است.

یکی دیگر از نگرانی‌ها در مورد عارضه کلسترول پایین خون، خانم‌هایی هستند که ممکن است با وجود این مشکل و بدون اطلاع از آن باردار شوند. این دسته از خانم‌ها بیشتر در معرض خطر زایمان زودرس کودک یا داشتن کودکی که هنگام تولد وزن کمی دارد هستند. در ادامه به جزئیات بیشتر عوارض کمبود هر یک از انواع کلسترول اشاره خواهیم کرد.

خطرات HDL پایین خون

سطح کلسترول کل برای حفظ سلامت قلب هرگز نباید خیلی پایین باشد. به‌همین‌دلیل، اگر HDL به زیر ۴۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر کاهش یابد، یک مشکل بوجود می‌آید زیرا هرچه HDL در خون شما کمتر باشد، LDL کمتری می‌تواند از بدن دفع شود. این مسئله به نوبه خود خطر آترواسکلروز (تصلب شرایین)، حمله قلبی و سکته را افزایش می‌دهد. بنابراین اگر کلسترول خوب پایین باشد باید بیشتر نگران وضعیت خود باشید.

خطرات LDL پایین خون

اگرچه میزان پایین LDL خوب است اما سطح پایین مداوم آن ممکن است خطر ابتلا به بیماری‌های خاص را افزایش دهد. LDL لیپوپروتئینی است که نقش آن در رساندن لیپیدها به هر سلول در بدن است.

همانطور‌که ذکر شده، کلسترول یکی از اجزای مهم غشای سلولی است و به‌عنوان یک آنتی‌اکسیدان در مغز عمل می‌کند و توسط بدن برای ایجاد هورمون‌های استروژن، پروژسترون و تستوسترون استفاده می‌شود. به‌همین‌دلیل، سطح LDL پایین به‌صورت مزمن ممکن است فعالیت مغزی و هورمونی را مختل کرده و خطر ابتلا به هیپو بتا لیپوپروتئینمی یک بیماری مرتبط با افسردگی، سیروز، زایمان زودرس، سکته مغزی هموراژیک و انواع خاصی از سرطان‌ها را افزایش دهد.

به طور مشابه، سطح غیر طبیعی LDL در دوران بارداری ممکن است باعث عدم تعادل هورمونی شود که تا حدی به زایمان زودرس کمک می‌کند. LDL کم نیز با تنظیم غیر طبیعی فاکتور نکروزدهنده تومور آلفا (TNF-a) مرتبط است، شرایطی‌که ممکن است با سرطان، افسردگی اساسی و بیماری آلزایمر همراه باشد. به‌همین‌دلیل است که غالباً سرطان در اثر بیماری کبدی، سو تغذیه شدید و سایر اختلالات گوارشی ایجاد می‌شود.

اعتقاد بر این است که هیپو بتا لیپوپروتئینمی با جهش ژن موسوم به ANGPTL3 همراه است که منجر به میزان غیرطبیعی LDL و HDL می‌شود.

آیا امکان پیشگیری از کلسترول پایین خون وجود دارد؟

ازآنجایی‌که داشتن سطح کلسترول خیلی پایین چیزی نیست که اکثر مردم نگران آن باشند، اغلب افراد برای پیشگیری از آن اقداماتی انجام نمی‌دهند.

برای متعادل نگهداشتن سطح کلسترول، معاینه‌های مکرر انجام دهید. رژیم غذایی سالم برای قلب و یک شیوه زندگی فعال داشته باشید تا از مصرف استاتین‌ها یا داروهای ضد فشار خون جلوگیری کنید. از هرگونه سابقه خانوادگی خود در مورد میزان غیر طبیعی کلسترول خون آگاه باشید و به علائم اضطراب و استرس خود توجه کنید، خصوصاً علائمی که احساس خشونت در شما ایجاد می‌کنند.

از نظر کارشناسان تغذیه لازم است که در روز ۳۰۰ میلی‌گرم کلسترول مصرف شود. غذاهایی مانند تخم مرغ و صدف دارای کلسترول بالایی هستند اما چربی اشباع کمی دارند و همین مسئله آن‌ها را به منبع ایده‌آل کلسترول مورد نیاز بدن تبدیل کرده است.

نحوه صحیح تشخیص کلسترول پایین خون

تنها راه تشخیص صحیح سطح کلسترول از طریق آزمایش خون است. اگر کلسترول LDL کمتر از ۴۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد یا کلسترول کل شما کمتر از ۱۲۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر است، کلسترول LDL پایینی دارید.

کلسترول کل توسط میزان LDL و HDL و ۲۰ درصد تری‌گلیسیرید که نوع دیگری از چربی در جریان خون شما است تعیین می‌شود. سطح کلسترول کل بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ و سطح کلسترول LDL بین ۷۰ تا ۱۰۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر، معمولا ایده‌آل تلقی می‌شود.

پیگیری سطح کلسترول خون مهم است. اگر طی دو سال گذشته آن را بررسی نکرده‌اید بهتر است خیلی زود اقدام کنید.

انواع راه‌های درمان کلسترول پایین خون که باید بدانید

سطح پایین کلسترول خون شما به احتمال زیاد ناشی از مشکلی در رژیم غذایی یا شرایط جسمی شماست. برای درمان کلسترول پایین خون باید بدانید که صرف خوردن غذاهای غنی از کلسترول مشکلی را حل نمی‌کند. با گرفتن نمونه خون و ارزیابی سلامت روان، ممکن است پیشنهادهایی برای رژیم غذایی و سبک زندگی شما برای درمان کلسترول پایین شما ارائه شود. اگر سطح کلسترول بر سلامت روان شما تأثیر گذاشته باشد، ممکن است داروی ضد افسردگی برای شما تجویز شود.

اصولا مدیریت کلسترول پایین با هر چیز دیگری غیر از رژیم غذایی یا سبک زندگی دشوار است. در حال حاضر هیچ عامل دارویی قادر به افزایش HDL نیست. مصرف مکمل‌های ویتامین مثل ویتامین E با دوز بالا (۱۰۰ تا ۳۰۰ میلی‌گرم در کیلوگرم در روز) و ویتامین A (10000 تا ۲۵۰۰۰ واحد بین المللی در روز)، ممکن است به عادی‌سازی سطح LDL کمک کند. راه حل‌های زیر نیز می‌توانند به رساندن کلسترول به حد طبیعی کمک کنند:

• به طور منظم ورزش کنید
• اگر اضافه وزن دارید، برنامه‌ای برای کاهش وزن در پیش بگیرید
• مقدار زیادی میوه، سبزیجات، غلات کامل و مغزجات بخورید
• مصرف غذاهای فرآوری شده، شکر و آرد فرآوری شده را محدود کنید
• از مصرف چربی اشباع و چربی ترانس خودداری کنید
• سیگار نکشید

درمان کلسترول پایین خون با داروهای گیاهی

مطمئنا تغییر رژیم غذایی می‌تواند کمک زیادی به شما در تعدیل سطح کلسترول خون کند. پیشنهاد می‌کنیم از میوه‌های چربی مانند آواکادو بیشتر استفاده کنید و در عین حال مصرف روزانه انواع مغزها مانند گردو و بادام هندی را در رژیم غذایی خود بگنجانید.

در حال حاضر داروی گیاهی مشخصی برای افزایش سطح کلسترول وجود ندارد و محققان در حال بررسی و مطالعه بیشتر روی این مسئله هستند.

درمان کلسترول پایین خون در طب سنتی

از نظر متخصصان طب سنتی مصرف دمنوش‎های گیاهانی مثل زنجبیل، آویشن، شوید، برگ کاسنی و زنیان و عناب به کاهش کلسترول خون کمک می‌کند اما برای افزایش کلسترول خون راه حلی جز تغییر رژیم غذایی و مصرف بیشتر پروتئین‌های حیوانی و افزایش فعالیت بدنی وجود ندارد. در صورت وجود یک مشکل ژنتیکی یا داشتن سابقه خانوادگی کلسترول پایین خون بهتر است درمان‌های نوین انجام شوند.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

بنابراین کلسترول پایین خون با برخی از عوارض جدی سلامتی مرتبط است و یک عامل خطر برای خونریزی اولیه مغزی است که به طور معمول در بزرگسالان مسن اتفاق میافتد. همچنین خطر کم وزنی نوزاد یا زایمان زودرس در زنان باردار را به همراه دارد. از همه قابل توجه‌تر، کلسترول پایین فاکتور خطر خودکشی یا رفتارهای خشن تلقی می‌شود.

پس با انجام دوره‌ای آزمایش خون از وضعیت خود مطمئن شوید و اگر با علائم افسردگی، اضطراب یا بی‌ثباتی روانی مواجه شدید حتما با پزشک روانپزشک مشورت کنید. درصورتی‌که شرایط مراجعه حضوری ندارید، از صدها پزشک آنلاین متخصص پذیرش ۲۴، مشاوره آنلاین تلفنی و متنی بگیرید و مشکلات خود را مطرح کرده و از مشاوره‌های ایشان استفاده کنید.

مشاوره انلاین دکتر قلب و عروق