راه‌های تشخیص و درمان ناباروری مردان که لازم است بدانید

ناباروری مردان چیست؟

ناباروری به حالتی اطلاق می‌شود که یک فرد فعال جنسی توانایی باروری نداشته باشد. این مشکل در زنان و مردان دیده‌ می‌شود. علت ناباروری مردان تحت تاثیر کیفیت مایع منی است و کیفیت آن به تعداد اسپرم‌ها، قدرت حرکت‌ اسپرم و توانایی اسپرم برای لقاح با تخمک بستگی دارد. عوامل دیگری نیز در ناباروری مردان موثر است که در ادامه به آن‌ها نیز می‌پردازیم. می توانید با متخصص کلیه و مجاری ادرار گفت و گو کنید .

ویزیت آنلاین متخصص کلیه و مجاری ادرار

علائم ناباروری مردان چیست؟

علائم ناباروی در مردان این است که یک زوج در روابط جنسی از بارداری پیشگیری نکنند، با این‌حال بعد از مدت زمان یک سال هنوز صاحب فرزند نشده باشند.

علت‌ ناباروری مردان چیست؟

علل ناباروری مردان چندین مورد است که برخی تحت تاثیر شرایط زندگی و یا بیماری ایجاد می‌شود و برخی بدون هیچ دلیل و به طور طبیعی ایجاد می‌شود، اما نکته‌ی مهم این است که دلایل ناباروری در مردان قابل پیشگیری و درمان هستند. عوامل ناباروری باعث کم شدن اسپرم‌ها، ضعیف شدن اسپرم‌ها، کوچک شدن و کاهش قدرت حرکت آن‌ها می‌شوند. در ادامه عوامل نازایی در مردان را بیان می‌کنیم.

اختلالات اسپرم

علل ناباروری در مردان  به اسپرم‌ها ارتباط مستقیم دارد. اگر اسپرم‌های یک مرد به تعداد کافی نباشد و یا اصلا تولید نشود فرد قادر به باروری تخمک در لقاح نخواهد بود. این نوع از ناباروری شایع‌ترین نوع ناباروری در مردان است. در مواردی هم اسپرم ناقص تولید می‌شود و اینقدر ضعیف و ناتوان است که نمی‌تواند به سمت تخمک برود یا در آن نفوذ کند. علت ضعیف شدن اسپرم  و یا کم بودن تعداد آن که به آن آزواسپرمی گفته می‌شود، مواجهه فرد با اشعه‌های مضرر یا قرار گرفتن در معرض فلزات سمی مانند سرب است.

اختلالات نعوظ

 علت ناباروری در مردان  با عدم توانایی فرد برای حفظ حالت نعوظ در آمیزش جنسی هم می‌تواند بروز کند.

اختلالات انزال

 نداشتن توانایی انزال از دلایل نازایی مردان است. در این مورد مرد نمی‌تواند اسپرم را به بدن زن برساند و طبیعی است که با صورت نگرفتن لقاح بارداری اتفاق نمی‌افتد.

کهولت سن یک دلیل ناباروری مردان است که بر کیفیت انزال و تعداد اسپرم‌ها تاثیر می‌گذارد. همانطور که خانم‌ها با بالارفتن سن دچار یائسگی می‌شوند و قدرت باروری در آن‌ها از بین می‌رود در مردان هم سن نقش تعیین کننده‌ای برای تعیین قدرت باروری است.

عواملی که ریسک ناباروری در مردان را بالا می‌برد؟

عوامل ناباروری در مردان شامل عوامل محیطی و مواجهه‌های مضر، اختلالات مادرزادی و عوارض برخی بیماری‌ها است.

• بیماری‌هایی که باعث اختلال در عملکرد بدن و تغییر در میزان ترشح هورمون‌ها می‌شود مانند دیابت، بیماری خود ایمن مالتیپل اسکلروزیس یا ام اس علت نداشتن اسپرم مردان یا ضعیف بودن اسپرم‌ها است.
• ابتلا به سندروم‌های کلاین فلتر و سندروم کارتانژر یکی از دلایل ناباروری است.
• غده‌ی هیپوفیز مسئول ترشح هورمون جنسی است . هر اختلال در عملکرد این غده که میزان ترشح هورمون‌ها را تغغیر دهد از دلایل ناباروری مردان است.
• افرادی که سوتغذیه دارند به دلیل کمبود ویتامین‌های ضروری، اسپرم‌های قوی نخواهند داشت.
• آسیب‌های نخاعی و آسیب‌های فیزیکی و در معرض حرارت بودن بیضه‌ها از عوامل ناباروری مردان است.
• مشکلات مادرزادی در ساختار و عملکرد بیضه‌ها فرد را برای باروری با مشکل مواجه می‌کند.
• شیمی درمانی و پر تو درمانی به‌دلیل درگیر شدن اعضای دیگر بدن می‌تواند عملکرد بیضه‌ها را دچار اختلال کند.
• بروز عفونت در بدن به صورت عفونت‌های قدیمی مانند اوریون و  عفونت‌های منتقله از راه تماس جنسی از عواملی است که تولید اسپرم را با مشکل مواجه می‌کند.
• مواجهه با مواد شیمیایی مضر یا فلزات سنگین مانند سرب ریسک ابتلا به ناباروری را افزایش می‌دهد.
• اعتیاد به مواد مخدر و استفاده از سیگار و قلیان با کم کردن تعداد اسپرم می‌تواند علت ناباروری مردان باشد.
• استفاده از داروهای ضد افسردگی، داروهای آرتروز و داروهای فشار خون در تولید اسپرم اختلال ایجاد می‌کند.
• چاقی نیز یکی از ریسک فاکتورها برای ناباروری در مردان است.
• واریکوسل: واریکوسل عارضه‌ای است که با تورم رگ‌های بیضه ایجادمی‌شود و تخلیه را با مشکل مواجه می‌کند. یکی از دلایل کم شدن اسپرم واریکوسل است.

 آیا با عمل واریکوسل ناباروری درمان می شود؟ بله در افراد مبتلا به واریکوسل یا التهاب بیضه درمان واریکوسل  با جراحی امکان‌پذیر است.

تشخیص ناباروری مردان چگونه است؟

تشخیص علل ناباروری در مردان شامل دو مرحله است. مرحله‌ی اول معاینه فیزیکی و مرحله‌ی دوم آزمایش‌های تشخیصی است.

معاینه‌ی فیزیکی:

در معاینه فیزیکی پزشک با معاینه بیمار به دنبال نشانه‌های واریکوسل با بروز اتساع و تورم سیاهرگ‌های بیضه  و ناهنجاری‌های ظاهری بیضه است. نحوه‌ی رویش مو در اطراف آلت تناسلی از علائم کمبود اسپرم است.  و بررسی غده‌ی پروستات نیز در این معاینه انجام می‌شود.

آزمایش‌های تشخیصی:

در مرحله‌ی بعد آزمایش‌های تشخیصی برای یافتن علت ناباروری در مردان انجام می‌شود. آزمایش‌ها به شرح زیر است:

آزمایش خون

در آزمایش خون میزان ترشح هورمون‌های FSH یا هورمون محرک فولیکول، هورمون تستوسترون، هورمون پرولاکتین و هورمون جسم زرد اندازه گیری می‌شود.

آزمایش مایع منی

یکی از مهم‌ترین آزمایش‌ها است و در آن خصوصیات مایع منی بررسی می‌شود. ویژگی‌های مایع منی مانند حجم و شدت آبکی بودن منی و خصوصیات  اسپرم مانند تعداد اسپرم، ضعیف بودن آن، تعیین آنتی بادی‌های اسپرم، بررسی قدرت نفوذ آن و شکل اسپرم در این آزمایش تعیین کننده است.

آزمایش ژنتیک

این آزمایش برای تشخیص ناهنجاری ژنتیکی و اختلالات کروموزومی انجام می‌شود.

اولتراسوند

در این روش با استفاده از امواج صوتی ساختار بیضه‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد.

نمونه‌برداری از بیضه

نمونه‌‌ی کوچک از بیضه برای بررسی بافت و مشکلات آن برداشته می‌شود.

آزمایش بعد از نزدیکی

میزان نفوذ اسپرم به درون مخاط رحم بررسی می‌شود.

راه‌های درمان نا باروری مردان

با علت‌های ناباروری در مردان و راه‌های تشخیص آن آشنا شدیم. شاید سوالات زیر برایتان مطرح شود.

آیا ناباروری مردان قابل درمان است؟

آیا اسپرم صفر درمان دارد؟

ناباروری مردان چگونه درمان میشود؟

علت واریس بیضه در مردان چیست؟

راههای درمان عقیمی مردان فقط با جراحی است؟

اگر مطلب را تا انتها بخوانید پاسخ سوالات خود را می‌گیرید.

درمان ناباروری مردان با اصلاح سبک زندگی

سبک زندگی افراد میزان سلامت عمومی آن‌ها را تعیین می‌کند. برخی عوامل ناباروی مردان در ارتباط با محیط کار، شرایط زندگی و نوع ارتباط جنسی آن‌هاست.  چند نمونه از مواردی که با رعایت کردن آن‌ها ناباروری کاهش می‌یابد را بیان می‌کنیم.

• ورزش کردن باعث تنظیم سوخت و ساز در بدن و تعادل در ترشح میزان هورمون‌ها می‌شود.
• نداشتن استرس و فشار روحی بر سلامت روحی و جسمی افراد تاثیر گذار است.
• تناسب اندام و حفظ BMI مناسب، بدن را در شرایط بیماری و اختلال قرار نمی‌دهد.
• از لباس‌ زیرهای تنگ استفاده نکردن یکی از عوامل موثر بر سلامت بیضه‌ها است. همچنین قرار نگرفتن در محیط‌هایی بسیار گرم در کارخانه‌ها و محیط‌های گرم یا سونا از عوامل موثر بر سلامت بیضه‌ها است.
• برای درمان تعداد کم اسپرم رعایت رژیم غذایی سرشار از ویتامین‌ها و املاح مورد نیاز بدن مفید است.
• درمان گیاهی ناباروری مردان برای افزایش و تقویت اسپرم با گیاهان جنسینگ، سیر و چای سبز امکان پذیر است. این گیاهان برای درمان ضعیفی اسپرم اقایان و افزایش میل جنسی توصیه می‌شود.
• ناتوانی جنسی یکی از علت‌های ناباروری در مردان است. در این موارد آموزش‌های رفتاری و مشاوره در مورد مشکلات مربوط به ناتوانی جنسی مانند اختلال نعوظ یا انزال زودرس باعث بهبود قدرت باروری می‌شود. اگر در این زمینه سوالی دارید یا نیاز به مشاوره دارید با پزشکان آنلاین سلامت جنسی پذیرش ۲۴ تماس بگیرید و سوالات خود را بپرسید.

درمان ناباروری مردان با دارو

داروهای مورد استفاده برای درمان عقیمی در مردان بستگی به علت ناباروری دارد. در مواردی تعادل نداشتن در ترشح هورمون‌ها، ضعیف بودن اسپرم‌ها علت ناباروی است که  قرص درمان اسپرم ضعیف  یا دارو برای درمان اسپرم صفر می‌تواند مشکل را رفع کند. داروی مورد استفاده به شرح زیر است.

داروی کلومیفن سیترات

این دارو با افزایش ترشح استروژن علاوه بر درمان ناباروی مردان در القای تخمک گذاری برای خانم‌ها  نیز کاربرد دارد . معمولا این دارو همراه با ویتامین E برای درمان ناباروری در مردان تجویز می‌شود.

داروی لتروزول

برای درمان مشکلات اسپرمی و افزایش ترشح تستوسترون تجویز می‌شود.

داروی بروموکریپتین

برای ایجاد تعادل در ترشح پرولاکتین تجویز می‌شود.

داروی ایمی پرامین

برای درمان مشکلات انزال در مردان توصیه می‌شود.

دریافت هورمون تستوسترون به صورت تزریقی یا ژل یا قرص

در مواردی که اختلالات در میزان هورمون تستوسترون مشاهده شود با توجه به پزشک یکی از انواع آن توصیه می‌شود.

آنتی‌بیوتیک و داروهای ضد قارچ

در مواردی که عفونت در مردان سبب بروز ناباروری می‌شود درمان علت عفونت می‌تواند ناباروی را رفع کند.

درمان ناباروری مردان با جراحی

داروی ناباروری اقایان با روش‌های مختلف جراحی امکان‌پذیر است. به طور مثال درمان ضعف اسپرم، انسداد مجاری یکی ازروش‌های مورد استفاده است. در موارد دیگر برای درمان عقیمی مردان با روش‌های جراحی اسپرم مستقیم از بیضه یا لوله‌ی اپیدیدیم خارج می‌شود و در روش‌های کمک باروری استفاده می‌شود.

 روش‌های مختلف درمان  ناباروری در آقایان با جراحی شامل موارد زیر است.

• وازووازکتومی یا وازووازوستومی
• وازواپیدیدیموستومی یا VEA
• کشیدن اسپرم از اپی‌دیدیم به صورت زیر پوستی یا PESA
• کشیدن اسپرم از بیضه یا TESA
• استخراج اسپرم از لوله‌های اپی‌دیدم یا MESA
• استخراج میکروسکوپی اسپرم از بیضه یا میکروتسه
• واریکوسلکتومی
• استخراج اسپرم از بیضه یا تسه (TESE)

درمان ناباروری مردان با روش‌های کمک باروری

فناوری تولید مثل شامل روش‌هایی است که اسپرم و تخمک در آزمایشگاه بارور می‌شوند. در صورتی‌که اسپرم‌ها خیلی ضعیف باشند و به درمان ‌های پیشین پاسخ نداده باشد یا مایع منی اسپرم کافی نداشته باشد می‌توان از اسپرم‌های اهدایی هم استفاده کرد. روش‌های کمک باروری در مردان شامل موارد زیر است.

تلقیح داخل رحمی این روش که به آن  IUI گفته می‌شود از موارد درمان کم بودن اسپرم در مردان  یا وجود مشکل در دهانه‌ی رحم خانم است. برای انجام این روش اسپرم را با یک کاتتر به داخل رحم  یا دهانه‌ی رحم وارد می‌کنند تا فرایند لقاح انجام شود.

لقاح آزمایشگاهی

به این روش تلقیح مصنوعی IVF گفته می‌شود و رایج‌ترین شیوه‌ی کمک بارداری است. در این روش تخمدان‌ها برای تخمک گذاری تحریک می‌شوند، سپس در  محیط آزمایشگاه  تخمک در مجاورت اسپرم قرار می‌گیرد. جنین تشکیل شده را ۲ تا ۵ روز بعد از لقاح  داخل رحم می‌گذارند. لقاح آزمایشگاهی در مورد خانم‌هایی که لوله‌ی فالوپ آسیب دیده دارند و مردانی که اسپرم کم دارند استفاده می‌شود.

انتقال بلاستوسیست یا تخمک به داخل لوله رحم

بلاستوسیت جنین سه تا ۵ روزه است که در شرایط آزمایشگاهی از ترکیب تخمک و اسپرم تشکیل شده است  و بعد از تشکیل داخل رحم قرار داده می‌شود.

میکرواینجکشن یا تزریق اسپرم به داخل سیتوپلاسم(ICIS)

این روش بسیار شبیه روش IVF است و تنها تفاوت آن‌ها در این است که در میکرواینجکشن اسپرم  تکی مستقیم به داخل سیتوپلاسم  تخمک تزریق می‌شود. این روش برای درمان اسپرم ضعیف مردان  و تعداد کم اسپرم انجام می‌شود. در بعضی موارد هم به صورت توام با IVF انجام می‌شود. این شیوه از بارور کردن تخمک برای انتقال به رحم یا فریز کردن و استفاده در آینده موثر است.

چگونه از بروز ناباروری مردان پیشگیری کنیم؟

اقدامات پیگیری کننده قطعی برای ناباروری مردان وجود ندارد، اما برخی راهکارها می‌تواند بروز آن را تا حد زیادی کاهش دهد.

• سیگار کشیدن، استفاده از توتون، تنباکو و مواد مخدر مانند ماری‌جوانا با تاثیر بر DNA سبب بروز ناهنجاری در کروموزوم‌ها می‌شود. برای حفظ سلامت خود از استعمال آن‌ها پرهیز کنید.
• مشروبات الکی باعث ضعیف شدن اسپرم‌ها و نازایی در مردان می‌شود.
• لباس زیر تنگ نپوشید زیرا گرم شدن محیط بیضه باعث ناباروری می‌شود.
• در معرض اشعه‌های مضر و مواد شیمیایی سمی قرار نگیرید.
• اگر محیط کار پر خطر دارید یا با ورزش‌هایی که با توپ است در معرض آسیب به بیضه‌ها هستید حتما از محافظ بیضه یا بیضه بند استفاده کنید.
• برای پیشگیری از عفونت و بیماری‌های جنسی شریک جنسی متعدد نداشته باشید و حتما از کاندوم استفاده کنید.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

درصورتی‌که

• سابقه‌ی مشکلات جنسی یا عفونت دارید
• توانایی جنسی شما کم شده است برای درمان ناباروری باید به پزشک مراجعه کرد. پزشکان و متخصصان اورولوژی‌‌ پذیرش ۲۴ به سوالات شما در مورد علائم کمبود اسپرم و سایر علائم نازایی در مردان پاسخ می‌دهند.

مشاوره آنلاین متخصص کلیه و مجاری ادرار