جلوگیری و درمان التهاب لگن | از کجا بفهمیم التهاب لگن داریم؟

التهاب لگن| علائم، علت و درمان آن

بیماری التهابی لگن  (PID) که با عنوان عفونت لگنی هم شناخته می‌شود به عفونت اندام‌‌های تولید مثل زنان اطلاق می‌شود. التهاب لگن غالباً زمانی اتفاق می‌افتد که عفونت‌های منتقله از راه جنسی از طریق واژن به رحم، لوله‌های رحمی یا تخمدان منتشر شوند.

گفتگوی آنلاین با متخصص زنان

لگن کجاست؟

لگن در قسمت زیرین شکم قرار گرفته و شامل لوله‌های رحمی، تخمدان‌ها، دهانه رحم و خود رحم می‌شود. این وضعیت می‌تواند حدود ۵ درصد از زنان را درگیر کند، بنابراین توجه به علائم عفونت لگن اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند. در ادامه مقاله پیش‌رو شما را به صورت دقیق‌تری با بیماری التهابی لگن (PID)آشنا می‌کنیم، با ما همراه باشید.

التهاب لگن چیست؟

بیماری عفونت لگن به عنوان یک اپیدمی خاموش شناخته می‌شود، چرا که در عین شایع بودن اغلب علائمی ایجاد نمی‌کند. این بیماری می‌تواند بافت اسکار با نوارهای رشته مانندی را در بافت‌ها و اندام‌ها ایجاد کند. طبق تحقیقات صورت گرفه در مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC)، از هر ۸ زن یک نفر مبتلا به التهاب لگن بوده که در هنگام بارداری با مشکل مواجه شده است.

علائم و نشانه‌های مربوط به بیماری التهابی لگن ممکن است طیفی از شرایط خفیف تا متوسط را شامل شود. در این میان برخی از زنان هم هیچ‌گونه علائم و نشانه‌ای را تجربه نمی‌کنند. بنابراین تا زمانی که دچار مشکلاتی در روند بارداری طبیعی نشده باشید یا به دردهای مزمن و گسترده رحمی مبتلا نشوید، احتمالا متوجه وجود این بیماری در خود نخواهید شد.

علائم بیماری التهاب لگن

علائم و نشانه‌های بیماری التهاب لگن در برخی موارد ممکن است خفیف بوده و در نتیجه تشخیص آن را با دشواری مواجه سازد. اگر‌چه برخی از زنان هیچ علائم و نشانه‌ای مربوط به این بیماری از خود نشان نمی‌دهند اما در هنگام بروز علائم نیز، احتمال مشاهده موارد زیر محتمل‌تر است:

• درد خفیف تا شدید در پایین شکم، لگن و مقعد
• درد در قسمت بالایی شکم
• ترشحات غیر‌طبیعی یا سنگین واژن که ممکن است بوی نامطبوعی داشته باشند.
• خونریزی غیرطبیعی رحم، به ویژه در حین یا بعد از رابطه جنسی، یا بین چرخه قاعدگی
• درد هنگام مقاربت
• خستگی
• اختلالات قاعدگی
• تب، گاهی اوقات همراه با لرز
• ادرار دردناک، تکرر ادرار یا دشواری در هنگام دفع ادرار

علت بیماری التهاب لگن

بسیاری از انواع باکتری‌ها می‌توانند به عنوان علت التهاب عضلات لگن به حساب بیایند، اما در میان آنها عفونت‌های سوزاک یا کلامیدیا شایع‌ترین است. این عوامل باکتریایی معمولاً در حین رابطه جنسی محافظت نشده وارد بدن می‌شوند. کلامیدیا مسئول ۵۰ درصد از موارد ابتلا به عفونت لگن بوده و سوزاک در ۲۵ درصد موارد دیده شده است.

خطر انسداد لوله‌های رحمی ناشی از عفونت با عامل باکتریایی سوزاک کمی بیشتر است.

اما با یک احتمال ضعیف و غیر‌معمول، باکتری‌ها می‌توانند در هر زمان که سد طبیعی ایجاد شده توسط دهانه رحم با اختلال مواجه شود، به اندام‌های تولید‌مثلی شما نفوذ پیدا کنند. در نتیجه این شرایط می‌تواند در دوران قاعدگی و پس از زایمان، سقط جنین خودبخودی یا سقط عمدی اتفاق بیفتد؛ در این صورت هرچه سریع‌تر به دکتر سقط جنین مراجعه کنید. هر روش پزشکی که شامل قرار دادن دستگاه در رحم می‌شود مانند جاگذاری دستگاه رحمی  (IUD) که یک روش طولانی‌مدت پیشگیری از بارداری است، به ندرت احتمال انتقال باکتری‌ها به اندام‌های تولیدمثلی وجود دارد.

عوامل خطر التهاب لگن

تعدادی از عوامل قادرند خطر ابتلا به بیماری التهاب لگن را دوچندان کنند، از جمله:

• زنان فعال جنسی زیر ۲۵ سال
• داشتن چندین شریک جنسی
• داشتن رابطه جنسی با شخصی که بیش از یک شریک جنسی دارد.
• داشتن رابطه جنسی بدون کاندوم
• استفاده مداوم از دوش واژینال، که تعادل باکتری‌های مفید و مضر در واژن را بر‌هم زده و ممکن است علائم شما را پنهان کنند.
• داشتن سابقه ابتلا به بیماری التهاب لگن یا عفونت‌های مقاربتی
• پس از قرار دادن دستگاه داخل رحمی یا IUD، خطر ابتلا به التهاب عضلات لگن کمی افزایش می‌یابد. البته این خطر به‌طور کلی محدود به سه هفته اول جاگذاری می‌شود.

عوارض

التهاب لگن درمان‌نشده ممکن است باعث ایجاد بافت اسکار و کیسه‌های حاوی مایعات آلوده (آبسه) در دستگاه تولید‌مثل شود. در نتیجه این موارد قادرند باعث آسیب دائمی اندام‌های تولید‌مثلی شوند.

عوارض ناشی از این آسیب ممکن است شامل موارد زیر باشد:

حاملگی خارج رحمی

عفونت لگن، علت اصلی بارداری خارج رحمی است. حاملگی خارج رحمی زمانی می‌تواند اتفاق بیفتد که PID درمان نشده باعث ایجاد بافت اسکار در لوله‌های رحمی شود. اسکار یا بافت زخم مانع از عبور تخمک بارور شده در لوله های رحمی و کاشت در رحم شده و در عوض این تخمک در لوله‌های رحمی یا فالوپ کاشته می‌شوند. حاملگی‌های خارج رحمی می‌توانند باعث خونریزی گسترده و تهدید‌کننده زندگی شوند و نیازمند مراقبت و رسیدگی اورژانسی به وضعیت مادر باردار هستند.

ناباروری

آسیب به اندام‌های تولید‌مثلی ممکن است به ناباروری یا عدم توانایی در باردار شدن ختم شود. هر چه تعداد دفعات ابتلای به PID بالاتر رود، خطر ناباروری هم بیشتر می‌شود. تأخیر در درمان التهاب عضله لگن به طور چشمگیری خطر ناباروری را نیز افزایش می‌دهد.

درد مزمن لگن

بیماری التهابی لگن می‌تواند باعث درد لگن شود که ممکن است ماه‌ها یا سال‌ها همچنان ادامه داشته باشد. ایجاد زخم در لوله‌های رحمی و سایر اندام‌های لگن می‌تواند باعث درد هنگام رابطه جنسی و تخمک‌گذاری شود.

آبسه لوله تخمدان

التهاب لگن قادر است آبسه یا کیسه های حاوی چرک در دستگاه تولید مثل شما ایجاد کند. به‌طور معمول، آبسه‌ها بر لوله‌های رحمی و تخمدان‌ها تأثیر گذارند، اما احتمال ایجاد آنها در رحم یا سایر اندام‌های لگنی نیز وجود دارد. اگر این آبسه‌ها تحت درمان قرار نگیرند، می‌توانند به یک عفونت تهدید‌کننده زندگی تبدیل شوند.

پیشگیری از بیماری التهاب لگن

برای کاهش خطر ابتلا به بیماری التهاب لگن بهتر است نکات زیر را رعایت کنید:

رابطه جنسی ایمن داشته باشید. سعی کنید در هنگام رابطه جنسی از کاندوم استفاده کنید. تعداد شریک جنسی خود را محدود کنید و در مورد سابقه رابطه جنسی شریک زندگی خود سوال کنید.

با پزشک خود در مورد استفاده از روش‌های پیشگیری از بارداری صحبت کنید. بسیاری از گزینه‌های پیشگیری از بارداری، محافظتی در برابر ابتلا به بیماری التهاب لگن ایجاد نمی‌کنند. استفاده از روش‌های محافظتی سد‌کننده، مانند کاندوم، به کاهش خطر ابتلای شما به این بیماری کمک می‌کنند. حتی اگر از قرص‌های جلوگیری از بارداری استفاده می‌کنید، زمانی که قصد برقراری رابطه جنسی با یک شریک جنسی جدید دارید، از کاندوم استفاده کنید. استفاده از کاندوم در پیشگیری از ابتلاء به عفونت‌های منتقله از راه جنسی بسیار موثر هستند.

چکاپ شوید. اگر در معرض ابتلا به بیماری مقاربتی هستید، برای آزمایش چکاپ از پزشک خود نوبت بگیرید. در صورت لزوم یک برنامه غربالگری منظم را با پزشک خود تنظیم کنید و در صورت نیاز به متخصص بیماری های مقاربتی مراجعه کنید. درمان زود‌هنگام یک عفونت مقاربتی (STI) بهترین فرصت برای پیشگیری از ابتلاء به عفونت لگن PID را در اختیار شما قرار می‌دهد.

از شریک جنسی خود بخواهید که آزمایش‌های غربالگری را انجام دهد. اگر به بیماری التهاب لگن یا عفونت‌های مقاربتی STI مبتلا هستید، به همسرتان توصیه کنید که تحت انجام آزمایش و درمان‌های لازمه قرار بگیرد. انجام این موارد می‌تواند از شیوع عفونت‌های جنسی و عود احتمالی بیماری التهاب لگن جلوگیری کند.

از دوش واژینال استفاده نکنید. دوش واژینال، تعادل باکتری‌های موجود در واژن شما را برهم می‌زند.

تشخیص التهاب لگن

هیچ آزمایشی وجود ندارد که بتواند به طور دقیق بیماری التهاب لگن را تشخیص دهد. در عوض پزشکان با تلفیقی از موارد قادر به تشخیص این بیماری در شما خواهند بود.

• سابقه پزشکی شما. پزشک احتمالاً سوالاتی را در مورد عادت‌های جنسی، سابقه عفونت‌های مقاربتی و روش‌های مورد استفاده به عنوان پیشگیری از بارداری از شما خواهد پرسید.
• علائم و نشانه‌ها. در مورد هر گونه علائمی که تجربه می‌کنید، حتی به نظر خفیف هم با پزشک خود صحبت کنید.
• معاینه لگن. در طول انجام یک معاینه لگن، پزشک زنان ناحیه لگن شما را از نظر حساسیت و تورم مورد بررسی قرار خواهد داد. پزشک همچنین ممکن است از یک سواب پنبه‌ای برای جمع‌آوری نمونه مایعات واژن و دهانه رحم استفاده کند. نمونه‌ها در آزمایشگاه از نظر علائم عفونت و باکتری‌هایی مانند سوزاک و کلامیدیا مورد آزمایش قرار می‌گیرند.
• آزمایش خون و ادرار. این آزمایشات ممکن است برای آزمایش بارداری، HIV یا سایر عفونت‌های مقاربتی، اندازه‌گیری مقدار گلبول‌های سفید خون یا سایر نشانگرهای عفونت یا حتی التهاب استفاده شود.
• سونوگرافی. این آزمایش از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از اندام‌های تولید‌مثل شما استفاده می‌کند.

اگر با وجود انجام موارد تشخیصی بالا، همچنان علت بروز علائم نامشخص بود، پزشک ممکن است آزمایش‌های بیشتری را از شما درخواست کند. آزمایشاتی مانند موارد زیر:

1. لاپاراسکوپی. در طی روش لاپاراسکوپی، پزشک زنان با ایجاد یک برش کوچک در شکم شما یک ابزار نازک و سبک وارد حفره شکمی می‌کند تا اندام‌های لگن را مورد مشاهده دقیق‌تری قرار دهد.
2. نمونه‌برداری از آندومتر. در طی این روش، پزشک زنان یک لوله نازک را وارد رحم شما می‌کند تا نمونه کوچکی از بافت آندومتر را از آن خارج سازد. این بافت از نظر علائم عفونت و التهاب مورد آزمایش قرار می‌گیرند.

شباهت عفونت لگن و رحم و تشخیص آن

گاهی اوقات علائم این بیماری شبیه به کیست تخمدان، آپاندیسیت، آندومتریوز یا عفونت مجاری ادراری (UTI) به نظر می‌رسد. بیماری التهابی لگن می‌تواند به‌صورت حاد بوده و تا ۳۰ روز به طول بینجامد، اما در مواردی که بیش از ۳۰ روز طول بکشد، مزمن خواهد بود.

درمان التهاب لگن

درمان سریع با دارو به‌راحتی می‌تواند شما را از شر عامل بیماری التهاب لگن نجات دهد. اما هیچ راهی برای بازگرداندن عواقب ناشی از هرگونه زخم یا آسیب دستگاه تناسلی که التهاب لگن ممکن است علت ایجاد‌کننده آن باشد، وجود ندارد. درمان PID اغلب شامل موارد زیر است:

آنتی بیوتیک‌ها

برای شروع سریع روند درمانی، پزشک ترکیبی از بهترین آنتی بیوتیک برای عفونت لگن را به شما تجویز خواهد کرد. پس از دریافت نتایج آزمایشات، پزشک ممکن است نسخه دارویی مطابق با شرایطتان را تنظیم کند تا با عوامل ایجاد‌کننده عفونت مطابقت داشته باشد. اما برای اطمینان از موثر بودن روند درمانی، شما احتمالاً پس از گذشت سه روز از مصرف داروهای آنتی بیوتیکی، مجددا ویزیت خواهید شد. حتما بایستی تمامی داروهای خود را به‌دقت مصرف کنید، حتی اگر بعد از چند روز احساس بهتری داشته باشید.

درمان شریک جنسی

برای جلوگیری از عفونت مجدد با عفونت‌های مقاربتی STI، شریک جنسی شما نیز باید تحت معاینه و درمان قرار بگیرد. شرکای جنسی آلوده ممکن است هیچ علائم قابل توجهی نداشته باشند.

پرهیز موقت

تا پایان درمان و رفع علائم از داشتن رابطه جنسی خودداری کنید.

اگر باردار هستید، یا به شدت بیمار، مشکوک به آبسه یا به درمان های خوراکی خود پاسخ چندانی نمی‌دهید، ممکن است به بستری شدن در بیمارستان نیاز داشته باشید. این احتمال وجود دارد که شما نیازمند دریافت آنتی‌بیوتیک‌های داخل وریدی به همراه آنتی بیوتیک‌های خوراکی باشید.

این بیماری به‌ندرت نیازمند درمان‌های تهاجمی هم چون جراحی است. با این حال، اگر آبسه پاره شود یا در معرض پارگی قرار داشته باشد، پزشک ممکن است آن را تخلیه کند. اگر به درمان آنتی بیوتیکی پاسخ ندهید یا تشخیص مشکوکی داشته باشید، مانند عدم وجود یک یا چند مورد از علائم عفونت لگن، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشید.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت تجربه هر یک از موارد زیر به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کرده و یا کمک‌های اورژانس پزشکی دریافت کنید:

• درد شدید در ناحیه شکم
• حالت تهوع و استفراغ، با ناتوانی در نگه داشتن هر ماده غذایی در معده
• تب بالاتر از ۳۸.۳ درجه سانتی گراد
• ترشحات بدبوی واژن

اگر برخی از علائم بیماری التهاب لگن تجربه می‌کنید که شدید نیستند، باز هم در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. ترشحات واژن با بوی بد، ادرار دردناک یا خونریزی بین چرخه قاعدگی نیز می‌توانند از جمله علائم عفونت مقاربتی  (STI) باشند. در صورت بروز این علائم و نشانه‌ها رابطه جنسی خود را متوقف کرده و به پزشک مراجعه کنید. درمان سریع عفونت‌های منتقله از راه جنسی می‌توانند به پیشگیری از ابتلاء به عفونت لگنی کمک کنند.

خبر خوب این که شما می‌توانید به‌راحتی با متخصص آنلاین زنان و زایمان پذیرش ۲۴ در ارتباط باشید.

ویزیت آنلاین متخصص زنان و زایمان