علائم نارسایی کلیه چیست؟و راه های درمان دارویی و گیاهی آن

نارسایی کلیه

کلیه دو عضو در طرفین بدن و لوبیا شکل است و از میلیون‌ها نفرون تشکیل شده است. این نفرون‌ها وظیفه‌ی دفع مواد شیمیایی و سموم از بدن و جذب مواد غذایی را دارد. اگر اختلالی در این فعالیت ایجاد شود فرد مبتلا به نارسایی کلیه می‌شود. این نارسایی ممکن است به‌دلیل مشکلات در بافت و ساختار کلیه باشد یا در اثر بیماری در قسمت‌های دیگر بدن ایجاد شود. می توانید با متخصصان کلیه و مجاری ادرار گفت و گو نمایید .

علائم نارسایی کلیه چیست؟

عارضه و بیماری قطعا با نشانه‌هایی همراه خواهد بود. بیماری نارسایی کلیه به دلیل عملکرد و وظایف کلیه‌ها با مشکلات ادراری همراه است. به‌علاوه ادرار باعث دفع مواد زائد از بدن می‌شود و طبیعی‌ست دفع نامناسب می‌تواند باعث تجمع سموم در بدن شود. علائم نارسایی کلیه موارد زیر است.

• کاهش میزان دفع ادرار
• به دنبال دفع نشدن ادرار، احتباس مایع در بدن موجب تورم اندام‌های تحتانی، پاها و زانو می‌شود.
• پف کردن زیر چشم
• خستگی و ضعف
• گیجی
• حالت تهوع
• تنگی نفس و درد قفسه سینه
• اریتمی یا ضربان قلب نامنظم
• کاهش هوش
• خارش مداوم
• کرامپ و انقباض ناگهانی عضلات
• تشنج
• در موارد شدید نارسایی کلیه موجب کما و در مواردی مرگ هم می‌شود.

انواع نارسایی کلیه چیست؟

اختلال در عملکرد کلیه تحت عنوان نارسایی کلیه شناخته می‌شود. معادل نارسایی کلیه به انگلیسی (Kidney failure) است. نارسایی کلیه چند نوع طبقه بندی دارد. اما اگر بخواهیم نارسایی کلیه را با توجه به مدت زمان بروز و شدت عارضه تقسیم کنیم، باید دو نوع نارسایی حاد و مزمن را نام ببریم.

نارسایی حاد کلیه

در مواردی که کلیه‌ها به‌طور ناگهانی طی فاصله‌ی زمانی چند ساعت تا چند روز دچار مشکل می‌شوند و نمی‌توانند مواد سمی را دفع کنند نارسایی حاد کلیه ایجاد شده است. این مشکل بیشتر در کسانی که بستری هستند یا نیازمند مراقبت ویژه هستند مشاهده می‌شود.

نارسایی حاد کلیه با بروز ناگهانی عوارض بسیار جدی و شدیدی دارد و حتی ممکن است منجر به مرگ بیمار شود. نارسایی حاد کلیوی علاوه بر کشنده بودن، امکان برگشت نیز دارد و این دو دلیل کافیست که مبتلایان به این عارضه به آن توجه جدی کنند.

نارسایی مزمن کلیه

مهم‌ترین علامت در این نوع نارسایی خاموش بودن آن است. افراد مبتلا به نارسایی مزمن کلیه ممکن است از سال‌ها پیش دچار این بیماری باشند اما چون علامت خاصی ندارد یا روند بروز علائم کند است، به‌طور آرام و پنهانی بافت کلیه را از دست می‌دهند. علائم نارسایی کلیه در موارد مزمن  همان نشانه‌های نارسایی حاد کلیه است با این تفاوت که طی مدت زمان طولانی این نشانه‌ها ظاهر می‌شوند.

نارسایی خفیف کلیه با ارث، سبک زندگی ناسالم و چاقی، دیابت، بیماری قلبی و فشار خون تشدید می‌شود.

علت نارسایی کلیه چیست؟

نارسایی کلیه به‌دلیل نرسیدن خون به کلیه یا عدم توانایی دفع مواد زاید توسط کلیه‌ها ایجاد می‌شود. این حالت‌ها ممکن است در اثر آسیب فیزیکی به کلیه در اثر سانحه یا بیماری‌ ایجاد شود. مشکلات مادرزادی کلیه، بیماری خود ایمن یا بیماری‌های دیگر هم می‌تواند علت نارسایی کلیه باشد. در ادامه تمام دلایل نارسایی کلیه را بررسی می‌کنیم.

اختلال در خونرسانی به کلیه ها

اختلال در خون‌رسانی به کلیه‌ها در اثر چند گروه از عوامل ایجاد می‌شود. علت بروز این عوامل ممکن است به‌دلیل بیماری‌های کلیه یا بیماری‌های دیگری باشد که به ساختار کلیه آسیب می‌زند، یا به‌دلیل مشکلات در دفع ادرار باشد. آسیب‌هایی که باعث کم شدن خون‌رسانی به کلیه‌ها می‌شود شامل موارد زیر است.

• کم شدن حجم خون به‌علت خونریزی که به آن هایپوولمیا گفته می‌شود. در اثر سوانح عمل جراحی ایجاد می‌شود.
• کم شدن مایعات دریافتی بدن یا بیماری‌هایی مانند اسهال، استفراغ، عرق کردن یا تب باعث کم آبی بدن در نتیجه کاهش خون‌رسانی به کلیه می‌شود.
• استفاده از داروهای ادرارآور که کاهش خون‌رسانی به کلیه را به همراه دارد.
• انسداد و آسیب به رگ‌های کلیه می‌تواند دلیلی برای نرسیدن خون به کلیه‌ها باشد.
• عفونت خون: قرار گرفتن سیستم ایمنی بدن در معرض التهاب باعث آسیب به اعضای بدن و کلیه می‌شود.

 داروها

مواد سمی بدن و داروها از طریق کلیه دفع می‌شود. مصرف برخی داروها باعث آسیب به کلیه می‌شود. این داروها شامل

• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند: ایبوپروفن و ناپروکسن‌ها
• آنتی بیوتیک‌ها مانند: آمینوگلی‌کوسید، جنتامایسین، توبرامیسین
• داروهای حاوی ید مانند: داروهای تزریقی حین رادیولوژی

دیابت

بیماری دیابت یا قند خون باعث آسیب به نفرون‌های کلیه می‌شود. نفرون‌های آسیب دیده نمی‌توانند خون را پالایش کنند و به همین دلیل کارکرد کلیه از دست می‌رود.

 بیماری‌های قلبی وعروقی

افرادی که مبتلا به بیماری‌های قلبی هستند، معمولا دچار مشکلات کلیوی هم می‌شوند. زیرا مشکلات قلبی مانع از خون‌رسانی به اعضا و کلیه می‌شود و در صورت کمبود اکسیژن ناشی از اختلال در خون‌رسانی، کلیه‌ها دچار اختلال در عملکرد می‌شوند. نارسایی کلیه در سالمندان اغلب از بی‌توجهی به بیماری‌های قلبی و فشار خون بالا ایجاد می‌شود.

بیماری لوپوس

لوپوس یک بیماری خود ایمن است که موجب آسیب به بافت‌های خودی و اندام‌ها می‌شود. اشتباه سیستم ایمنی بدن در تشخیص عوامل بیگانه باعث بروز این بیماری می‌شود و علت مشخصی هم برای آن تشخیص داده نشده است. یکی از اعضای بدن که در اثر ترشح آنتی‌بادی برعلیه بافت‌ها و اندام‌های بدن آسیب می‌بیند کلیه‌ها هستند.

در صورت بروز این بیماری، فرد دچار ضعف، بی‌حالی می‌شود و حجم ادرار وی کم می‌شود.

نقص مادرزادی کلیه

این بیماری از زمان تواد ایجاد می‌شود و مهم‌ترین علت نارسایی کلیه در نوزادان نارس است. ژنتیک هم در بروز این بیماری نقش دارد و افرادی که والدین آن‌ها به این بیماری مبتلا هستند با احتمال بیشتری با نقص مادرزادی در کلیه دنیا می‌آیند. البته این عارضه با آزمایش قبل از تولد قابل تشخیص است و می‌توان آن را با جراحی  بعد از تولد درمان نمود.

روش های تشخیص نارسایی کلیه

بروز علائم و اختلال در دفع ادرار و ادم در پاها باعث مراجعه به پزشک برای رفع مشکل می‌شود. پزشک برای تشخیص دقیق مشکل کلیه چند مورد را باید بررسی کند. موارد مورد بررسی میزان دفع پروتئین در ادرار، میزان اوره و کراتین در ادرار است.

 همچنین محاسبه GFR (Glomerular filtration rate)  براساس سن و جنسیت و وزن و میزان کراتینین سرم فرد  انجام می‌شود. بررسی اطلاعات حاصل میزان آسیب به کلیه تشخیص داده می‌شود و درمان متناسب با آن انجام می‌شود.

سایر روش‌های تشخیصی شامل موارد زیر است.

• تشخیص نارسایی کلیه با سونوگرافی
• نمونه‌برداری از کلیه

‌راه‌های درمان نارسایی کلیه چیست؟

پیشگیری از نارسایی کلیه

درمان نارسایی کلیه مبتنی بر راهکارهایی است که

• بیماری‌های مزمنی که باعث نارسایی کلیه شده درمان شود.
• از پیشرفت آسیب به کلیه جلوگیری کند.

به‌همین دلیل یک بخش از درمان را به درمان بیماری‌های مزمن عامل نارسایی کلیه اختصاص داده می‌شود و در قسمت بعدی درمان هدف درمان ناراحتی‌ها و آسیب‌های کلیوی است.

سبک زندگی سالم برای درمان نارسایی کلیه

سبک زندگی سالم در پیشگیری از ابتلا به نارسایی کلیه و بیماری‌های زمینه‌ای که باعث نارسایی کلیه می‌شود، نقش بسیار مهمی دارد. سبک زندگی فرد در چند بخش جداگانه قابل بررسی است.

• الگوی تغذیه
• ورزش کردن
• پرهیز از مصرف دخانیات و الکل

رژیم غذایی مناسب برای فرد مبتلا به نارسایی کلیه

افراد مبتلا به نارسایی کلیه نمی‌توانند:

• نمک
• پتاسیم
• و آب اضافه را دفع کنند.

به‌همین دلیل مصرف غذاهای حاوی نمک و پتاسیم را باید محدود کنند.

مصرف :

• موز
• ماست
• اسفناج و آووکادو
• سیب زمینی
• طالبی
• زردآلو در این افراد باید کم باشد.

غذاهای کم نمک مصرف کنند، ماهی دودی مصرف نکنند.

همچنین در افراد مبتلا به نارسایی کلیه میزان فسفر به علت سوخت‌و‌ساز کلسیم بالا می‌رود. پس غذاهای حاوی فسفر مانند :

• لوبیاسفید
• لوبیا قرمز
• عدس
• شیر
• ماهی ساردین
• و گوشت نیز باید محدود شود.

درمان نارسایی کلیه در طب سنتی

درمان گیاهی نارسایی کلیه در طب سنتی با استفاده ازعرقیات گیاهی یا دمنوش‌های گیاهی انجام می‌شود.

گفتگوی آنلاین با متخصص طب سنتی

درمان نارسایی کلیه در طب سنتی با عرق زنیان

گیاه زنیان به‌عنوان مرهمی برای دردها و مشکلات کلیه شناخته می‌شود. یکی از مهم‌ترین اثرات آن کمک به دفع سنگ کلیه است.برای استفاده از آن روزانه یک فنجان عرق زنیان را به تنهایی یا ترکیب با آب استفاده کنید.

درمان نارسایی کلیه در طب سنتی با دمنوش گزنه

گیاه گزنه خاصیت دیورتیک یعنی ادرارآور دارد و با افزایش حجم ادرار باعث می‌شود سموم از بدن دفع شود. همچنین با تنظیم سطح اسید اوریک مشکلات نارسایی کلیه را کاهش می‌دهد.

درمان نارسایی کلیه در طب سنتی با دمنوش بابونه

گیاه بابونه خاصیت آنتی اکسیدانی دارد و می‌تواند سیستم ایمنی بدن را در مقابل عوامل بیگانه محافظت و تقویت کند. همچنین گیاه بابونه به کلیه‌ها کمک می‌کند تا مواد سمی را از بدن دفع کند.

درمان نارسایی کلیه با دارو

 چند گروه دارو برای درمان نارسایی کلیه استفاده می‌شود. استفاده از داروها تازمانی است که کلیه‌ها از کار نیفتاده است و با دارو می‌توان عملکرد ضعیف آن‌ها را جبران کرد.

• استفاده از دارو در درمان نارسایی کلیه برای پایین آوردن میزان فسفر با داروهای کلسیم‌کربنات، کلسی‌تریول، سولامر
• استفاده از داروهای محرک تولید گلبول قرمز با داروهای اریتروپویتین، داربپوتین و مکمل‌های آهن
• مصرف مکمل‌های ویتامین

درمان نارسایی کلیه با دیالیز یا پیوند کلیه

زمانی‌که بیماری‌های مزمن عامل نارسایی کلیه درمان نشود یا آسیب‌ها با درمان دارویی و خود مراقبتی کنترل نشود، ناچار به انجام دیالیز کلیه یا پیوند می‌شویم.

دیالیز روشی است که با استفاده از سیستم پاکسازی مواد زائد را از بدن تخلیه می‌کند. دیالیز به دو روش همو‌دیالیز و دیالیز شکمی انجام می‌شود. همودیالیز با کمک یک دستگاه به نام دیالیزر برای حذف آب و نمک اضافی انجام می‌شود و الکترولیت به تعادل می‌رسد. دردیالیز شکمی از دیواره‌ی حفره‌ی شکم مواد زائد خون خارج می‌شود و از این طریق الکترولیت‌ها به تعادل می‌رسند.

چگونه از بروز نارسایی کلیه پیشگیری کنیم؟

نارسایی کلیه یکی از مشکلاتی است که در مواردی با سبک زندگی سالم و رعایت رژیم غذایی می‌توان از بروز آن پیشگیری کرد، فقط کافیست موارد آسیب‌رسان به کلیه را بشناسیم. اگر  موارد زیر رعایت کنید می‌توانید تا حد زیادی از بروز نارسایی کلیه پیشگیری کنید.

• رژیم غذایی سالم داشته باشید؛ مصرف چربی و قندها را محدود کنید، میزان سبزیجات و میوه را در رژیم غذایی بیشتر کنید. تا حد امکان نمک کمتری استفاده کنید.
• روزانه حتما ۸ لیوان آب بنوشید. نوشیدن آب باعث فعال بودن کلیه و عملکردن منظم می‌شود.
• میزان قند خون را کنترل کنید تا مبتلا به دیابت نشوید.
• ورزش کردن را فراموش نکنید. فعالیت بدنی باعث افزایش گردش خون در بدن و تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود. همچنین از بروز بیماری‌های قلبی و عروقی جلوگیری می‌کند.
• مصرف داروهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن، آسپرین ناپروکسن را که در دوزهای بالا باعث آسیب به کلیه می‌شود را محدود کنید.
• استرس و اضطراب عواملی هستند که با تاثیر بر سیستم ایمنی بدن باعث نارسایی کلیه می‌شوند.
• مصرف سیگار و الکل را به حداقل برسانید. سیگار باعث کاهش خون‌رسانی به کلیه‌ها می‌شود و الکل ضمن بالا بردن فشار خون با کالری اضافه باعث چاقی می‌شود.
• وزن خود را متعادل نگه دارید. اضافه وزن و چاقی باعث بروز مشکلات قلبی و عروقی، دیابت و اختلال در خونرسانی به کلیه‌ها می‌شود.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

بروز مشکلات در ادرار کردن و ادم در پاها و زیر چشم از علائم کم کاری کلیه است و محکم‌ترین دلیل برای مراجعه به پزشک به‌منظور رفع مشکلات کلیه است. برای مشورت با متخصصان آنلاین اورولوژیست بدون مراجعه‌ی حضوری می‌توانید با  پذیرش ۲۴  به‌صورت متنی و اینترنتی در تماس باشید و سوالات خود را بپرسید.

گفتگوی آنلاین، تلفنی و متنی  با متخصصین اورولوژی