جراحی لاپاراسکوپی چیست و چگونه انجام می شود؟

هر آنچه که باید درباره لاپاراسکوپی بدانید

در حین جراحی لاپاراسکوپی (laparoscopy) که به آن جراحی سوراخ کلید یا جراحی با حداقل تهاجم نیز گفته می‌شود، نیازی به ایجاد برش‌‎های بزرگ مانند آنچه که در انواع جراحی باز اتفاق می‌افتد نیست زیرا جراح از ابزاری به نام لاپاراسکوپ استفاده می‎‌کند.

این دستگاه یک لوله کوچک است که دارای منبع نور و دوربین با وضوح بالا است و از طریق یک برش در دیواره شکم وارد می‎‌شود و در حین حرکت تصاویر داخل شکم یا لگن را به مانیتور تلویزیون منتقل می‌کند.

از مزایای این روش نوین جراحی می‎‌توان به کاهش طول مدت بستری بیمار در بیمارستان بعد از جراحی، امکان بهبودی سریع‌تر بیمار، عوارض و درد و خون‌ریزی کمتر بعد از عمل و کاهش وسعت جای زخم یا اسکار بر روی پوست بیمار اشاره کرد.

به طور کلی، از این نوع جراحی کم تهاجم برای تشخیص یا درمان بیماری‎‌های بیشماری استفاده می‌شود. در لاپاراسکوپی تشخیصی به کمک دوربین دستگاه لاپاراسکوپ جراح به بررسی اندام‎‌های داخلی شکم می‎‌پردازد. اگرچه به کمک انواع تصویربرداری امکان مشاهده مشکلات و بیماری‎‌های شکمی و لگنی وجود دارد اما اگر این آزمایشات اطلاعات کافی را برای تشخیص پزشک فراهم نکند، انجام لاپاراسکوپی تشخیصی ضرورت پیدا می‌‎کند.

در این روش پزشک می‎‌تواند نمونه‎ های بیوپسی از بافت مورد نظر خود را نیز بدست آورد. امروزه حتی از روش لاپاراسکوپی برای برداشتن تومورهای خوش‌‏خیم یا سنگ کلیه نیز استفاده می‎‌شود. بنابراین اگر از نظر پزشک باید جراحی انجام دهید، بهتر است در مورد اینکه آیا امکان انجام آن به ‏صورت لاپاراسکوپی است یا خیر با وی مشورت کنید.

علائمی که نشان می‎‌دهند شما به یک جراحی لاپاراسکوپی نیاز دارید

درصورتی‎‌که شما با علائمی از مشکلات دستگاه تناسلی چه در خانم‌‎ها و چه در آقایان، مشکلات کلیه یا مجاری ادراری یا مشکلات گوارشی مواجه شوید که نیاز به جراحی داشته باشند، معمولا اولین نظر پزشک به جراحی لاپاراسکوپی است زیرا عوارض و خطرات بسیار کمی دارد. البته باید بدانید که همه انواع جراحی با روش لاپاراسکوپی قابل انجام نیستند.

مثلا در مواردی ‏که تومور نواحی مختلف بدن را درگیر کرده باشد پزشک مجبور است تا جراحی باز انجام دهد و بدن را از بابت این عارضه به خوبی پاکسازی کند.

پزشکان ابتدا از این روش برای جراحی کیسه صفرا و عمل‎‌های مربوط به زنان استفاده می‎‌کردند و بعدها برای جراحی روده‌‎ها، کبد و سایر اندام‎‌ها به کار گرفته شد.

علل معمول انجام جراحی لاپاراسکوپی چیست؟

ممکن است این سوال به ذهن شما برسد که با وجود امکان آزمایشات پیشرفته تصویربرداری فعلی، لاپاراسکوپی برای چه انجام می‌شود؟ در واقع اغلب می‌‎توان با استفاده از روش‌‎های غیرتهاجمی مانند :

• سونوگرافی
• توموگرافی کامپیوتری (CT) یا تصویربرداری با تشدید مغناطیسی (MRI)، یک بیماری را تشخیص داد.

بااین‌حال، گاهی تنها راه برای تایید تشخیص نهایی، بررسی مستقیم قسمت آسیب‎دیده بدن با استفاده از لاپاراسکوپ است.

به‌همین‌‎دلیل، در حال حاضر از لاپاراسکوپی برای تشخیص بسیاری از شرایط مختلف و بررسی علائم خاص مانند موارد زیر استفاده می‎‌شود:

• بیماری التهابی لگن (PID) که نوعی عفونت باکتریایی دستگاه تناسلی فوقانی زنان شامل رحم، لوله‎‌های رحمی و تخمدان‏‌ها محسوب می‌‏شود
• آندومتریوز که در آن تکه‎‌های کوچکی از پوشش رحم (آندومتر) در خارج از رحم یافت می‏‌شود
• حاملگی خارج رحمی که نوعی حاملگی است که در خارج از رحم رخ می‎‌دهد
• کیست تخمدان یا همان کیسه‎‌ای پر از مایع که در تخمدان ایجاد می‎‌شود
• فیبروم که تومورهای غیر سرطانی هستند که در رحم یا اطراف آن رشد می‎‌کنند
• ناباروری زنان
• بیضه نزول نکرده که یک بیماری شایع در پسران کم سن و سال است و در آن یکی از بیضه ‏ها یا هر دو بیضه وارد کیسه بیضه نشده ‎اند
• آپاندیسیت یا تورم دردناک آپاندیس (کیسه کوچک متصل به روده بزرگ)
• بروز درد غیر قابل توضیح در لگن یا شکم

از لاپاراسکوپی می‎‌توان برای تشخیص انواع خاصی از سرطان‎‌ها نیز استفاده کرد. معمولا از لاپاراسکوپ برای بدست آوردن نمونه‌‎ای از بافت مشکوک به سرطان استفاده و در نهایت نمونه برای آنالیز به آزمایشگاه ارسال می‎‌شود. این کار به ‏عنوان نمونه ‏برداری شناخته می‎‌شود.

اصولا سرطان‌‏هایی که می‎‌توانند با استفاده از لاپاراسکوپی تشخیص داده شوند عبارتند از:

• سرطان کبد
• سرطان پانکراس
• سرطان تخمدان
• سرطان مجرای صفراوی
• سرطان کیسه صفرا

جالب است بدانید که امروزه از جراحی لاپاراسکوپی برای درمان بیماری‎‌های مختلفی مانند موارد زیر نیز استفاده می‏‌شود:

• برداشتن آپاندیس ملتهب به ویژه در موارد آپاندیسیت که خطر ترکیدن آپاندیس زیاد است
• برداشتن کیسه صفرا که اغلب برای درمان سنگ کیسه صفرا استفاده می‏‌شود
• برداشتن بخشی از روده که اغلب برای درمان بیماری‌‏های گوارشی مانند بیماری کرون یا دیورتیکولیت استفاده می‎‌شود زیرا این مشکلات به دارو پاسخ نمی‎‌دهند
• ترمیم فتق به‎ خصوص مواردی که در کشاله ران وجود دارد
• ترمیم زخم معده مخصوصا اگر با علائم خون‌ریزی معده باشد
• انجام جراحی کاهش وزن
• برداشتن برخی از اندام‎‌های مبتلا به سرطان مانند تخمدان‌‎ها، پروستات، کبد، روده بزرگ، کلیه یا مثانه
• درمان حاملگی خارج رحمی به منظور خارج کردن جنین و جلوگیری از آسیب به لوله ‎های رحمی
• از بین بردن فیبروم
• برداشتن رحم (هیسترکتومی) که گاهی اوقات برای درمان سرطان رحم، بیماری التهابی لگن (PID) و آندومتریوز رخ می‎‌دهد

معمولا جراحی لاپاراسکوپی تحت بیهوشی عمومی انجام می‌‎شود و در حین انجام آن جراح یک یا چند برش کوچک در شکم ایجاد می‌‎کند تا بتواند لوله دستگاه لاپاراسکوپ را وارد بدن کند. همراه با این دستگاه یک لوله پمپاژ گاز به داخل شکم برای باز کردن بافت‎‌های داخلی و افزایش وضوح دید جراح نیز وارد می‎‌شود. اگر نیاز به برداشتن بافت خاص یا تخلیه یک توده یا ارگان کوچک مثل صفرا باشد، یک لوله مخصوص که دارای گیره خاصی در سر آن است نیز وارد بدن بیمار می‌‏شود.

بعد از عمل، گاز پمپاژ شده از شکم شما خارج می‌‏شود، برش‏‌ها با استفاده از بخیه بسته می‏‌شوند و از پانسمان استفاده می‌‏شود. شما اغلب می‌‏توانید در همان روز لاپاراسکوپی به خانه بروید، اگرچه ممکن است لازم باشد به تشخیص جراح یک شب در بیمارستان بمانید.

هزینه جراحی لاپاراسکوپی

هزینه جراحی لاپاراسکوپی بسته به پزشکی که مراجعه می کنید هزینه های متفاوتی دارد.

انواع جراحی لاپاراسکوپی

همان‌طورکه متوجه شدید سه نوع جراحی لاپاراسکوپی برای تشخیص، درمان یا نمونه‎ برداری وجود دارد. گاهی از جراحی لاپاراسکوپی برای ترمیم جراحی‏‌های قبلی انجام شده نیز استفاده می‎‌شود. به عنوان مثال موارد زیادی مشاهده شده است که پزشک بعد از جراحی لاغری به دلیل تجمع مایعات زیر پوست (سروما) مجبور شده است لاپاراسکوپی ترمیمی انجام دهد.

با عوارض لاپاراسکوپی آشنا شوید

با وجود فوائد بسیار زیاد این روش نوین اما احتمال بروز عوارض خاص آن نیز وجود دارد. رایج‏ترین خطرات مرتبط با لاپاراسکوپی خون‌ریزی، عفونت و آسیب به اندام‌‎های شکم است. بااین‎‌حال، این موارد به ندرت رخ می‌‏دهند و از هر ۱۰۰ بیمار در یک یا دو مورد مشاهده می‌‎شوند. بعد از عمل، مهم است که علائم خود را بررسی کنید. در صورت مشاهده علائم زیر حتما به پزشک اطلاع دهید:

• تب یا لرز
• درد شکمی که با گذشت زمان شدیدتر می‌‎شود
• قرمزی، تورم، خون‌ریزی یا تجمع مایعات در محل‌‎های برش
• حالت تهوع یا استفراغ مداوم
• سرفه مداوم
• تنگی نفس
• ناتوانی در ادرار کردن
• سبکی سر

معمولا خطر کمی برای آسیب به اندام‎‌های داخلی مورد بررسی در حین لاپاراسکوپی وجود دارد. تخمین زده می‎‌شود که عوارض جدی بعد از لاپاراسکوپی از هر ۱۰۰۰ مورد ۱ مورد است. در صورت سوراخ شدن اندام ممکن است خون و مایعات دیگر در بدن شما نشت کنند. در این حالت، برای جبران آسیب به جراحی دیگری نیاز خواهید داشت. از عوارض جدی بعد از لاپاراسکوپی می‌‎توان به موارد زیر اشاره کرد:

• آسیب به عضوی مانند روده یا مثانه که می‌‏تواند منجر به از دست دادن عملکرد عضو مورد نظر شود
• آسیب به شریان اصلی
• عوارض ناشی از استفاده از پمپاژ گاز دی اکسید کربن در طول عمل مانند تجمع حباب‎‌های گاز در عروق
• واکنش آلرژیک جدی به بیهوشی عمومی
• لخته شدن خون در ورید که معمولاً در یکی از پاها (ترومبوز ورید عمقی یا DVT) ایجاد می‌شود و می‎‌تواند جریان خون را در یکی از رگ‎‌های خونی ریه قطع کرده و مسدود کند (آمبولی ریوی)

در برخی شرایط، جراح شما ممکن است خطر لاپاراسکوپی تشخیصی را بیشتر از مزایای آن بداند. این وضعیت اغلب برای کسانی‎‌که جراحی‎‌های قبلی شکمی انجام داده‎‌اند وجود دارد زیرا خطر ایجاد چسبندگی بین ساختارهای شکم و صدمه به اندام‎‌ها را افزایش می‏‌دهد.

آیا امکان پیشگیری از جراحی لاپاراسکوپی وجود دارد؟

بنابراین جراحی لاپاراسکوپی نیز با وجود کم تهاجمی بودن عوارض مشخصی دارد و بهتر است در موارد ضروری انجام شود. این اطمینان را به شما می‌‏دهیم که اگر در سنین جوانی یک سبک زندگی سالم را در پیش بگیرید مطمئنا در سنین بالاتر با الزام انجام جراحی لاپاراسکوپی یا انواع جراحی باز مواجه نخواهید شد.

منظور از سبک زندگی سالم خوردن غذاهای کم‌چرب، با قند پایین و متنوع است که بیشتر شامل میوه و سبزیجات باشد، پرهیز از غذاهای آماده و فست فود، داشتن حداقل ۳۰ دقیقه ورزش یا پیاده‎روی سریع در روز، پرهیز از مصرف مداوم الکل و دخانیات است.

انواع راه‎‌های درمان که با جراحی لاپاراسکوپی ممکن می‌‎شوند

همانطورکه در بالا ذکر شد، لاپاراسکوپی می‌‎تواند به درمان بسیاری از بیماری‎‌ها مانند:

• بروز توده خوش‏خیم در شکم یا لگن
• برداشتن کیسه صفرا به دلیل سنگ صفرا
• برداشتن سنگ کلیه از نواحی مختلف مجاری ادرار
• ترمیم فتق و زخم معده
• برداشتن رحم به دلایل مختلف
• درمان حاملگی خارج رحمی
• برداشتن آپاندیس و غیره کمک کند.

معمولا بسته به نوع روش لاپاراسکوپی که انجام می‎‌شود، از شما خواسته می‌‎شود که از ۶ تا ۱۲ ساعت قبل چیزی نخورید و ننوشید. اگر داروی رقیق‎ کننده خون مانند آسپرین یا وارفارین مصرف می‎‌کنید، ممکن است از شما خواسته شود که از چند روز قبل آن را قطع کنید. این کار برای جلوگیری از خونریزی بیش ‏ازحد در حین عمل است.

اگر سیگار می‎‌کشید، ممکن است به شما توصیه شود که چند هفته قبل و بعد از عمل آن را ترک کنید زیرا سیگار کشیدن می‎‌تواند روند بهبودی پس از جراحی به تأخیر اندازد و خطر عوارضی مانند عفونت را افزایش دهد.

در حین لاپاراسکوپی، جراح یک برش کوچک در حدود ۱ تا ۱.۵ سانتی‏متر ایجاد می‎‌کند که معمولاً در نزدیکی شکم شما قرار دارد. اگر از لاپاراسکوپی برای انجام یک روش جراحی مانند برداشتن آپاندیس استفاده شود، معمولا برش‌‎های بیشتری در شکم شما ایجاد می‌‏شود. ابزارهای کوچک جراحی را می‌‎توان از طریق این برش‌‎ها وارد کرد و جراح می‌‏تواند آنها را با استفاده از نمای لاپاراسکوپ به مکان مناسب هدایت کند. هنگامی‏‌که در جای مخصوص خود قرار گرفتند، می‌‏توان از ابزارها برای انجام درمان مورد نیاز استفاده کرد.

بعضی از بیماران بعد از لاپاراسکوپی به دلیل اثرات بیهوشی دچار سردرد یا استفراغ می‎‌شوند. تا زمانی‏‌که بعد از عمل قادر به خوردن، نوشیدن و دفع ادرار نباشید، باید تحت نظر پرستار بمانید.

قبل از ترک بیمارستان، به شما در مورد مراقبت‌های بعد از عمل لاپاراسکوپی کیست تخمدان و غیره گفته می‎‌شود که چگونه زخم‎‌های خود را تمیز نگه دارید و چه موقع باید به منظور کشیدن بخیه ‎ها مراجعه کنید.

برای چند روز پس از عمل، در محل ایجاد برش احساس درد و ناراحتی خواهید کرد و در صورت استفاده از لوله تنفسی حین عمل، ممکن است گلودرد هم داشته باشید. برای تسکین درد به شما داروی مسکن داده می‌‎شود. پمپاژ گاز حین لاپاراسکوپی ممکن است عوارضی مثل :

• نفخ شکم
• گرفتگی عضلات
• و درد شانه را داشته باشد که جای نگرانی نیست و بعد از گذشت یک روز برطرف می‌شوند.

در روزها یا هفته ‎های بعد از عمل، احتمالاً بیش‌ازحد معمول احساس خستگی خواهید کرد زیرا بدن برای بهبودی به انرژی زیادی نیاز دارد.

مدت زمان بهبودی از لاپاراسکوپی برای همه بیماران یکسان نیست و به نوع لاپاراسکوپی نیز بستگی دارد. اگر برای تشخیص یک بیماری لاپاراسکوپی انجام داده باشید، احتمالاً می‌‎توانید پس از ۵ روز فعالیت‌‎های عادی خود را از سر بگیرید.

پس از جراحی جزئی مانند برداشتن آپاندیس، ممکن است بتوانید در طی ۳ هفته فعالیت‎‌های عادی خود را از سر بگیرید و پس از جراحی بزرگی مانند برداشتن تخمدان‎‌ها یا کلیه ‎ها به دلیل سرطان، زمان بهبودی ممکن است تا ۱۲ هفته برسد. مشاوره با پزشک یا جراح می‎‌تواند اطلاعات بیشتری در مورد این مسئله و هزینه لاپاراسکوپی در اختیار شما بگذارد.

جایگزین جراحی لاپاراسکوپی در طب سنتی

امروزه طب سنتی راه‎‌های درمانی زیادی کشف کرده است که می‎‌توانند با درمان گیاهی مانع از انجام لاپاراسکوپی شوند. به عنوان مثال، متخصصان طب سنتی معتقدند که امکان از بین بردن سنگ صفرا یا پیشگیری از تشکیل آن با داروهای گیاهی وجود دارد. در مورد سنگ کلیه نیز چنین دیدگاهی وجود دارد. حتی در مورد مشکلات زنان و یا بیماری‎‌های گوارشی نیز روش‏‌های سنتی یافت می‌‎شود. بنابراین پیشنهاد می‌‎کنیم از اطلاعات متخصصان طب سنتی نیز استفاده کنید و پس از تجمیع نظران آن‌ها با پزشکان یک تصمیم کلی بگیرید.

گفتگوی آنلاین با متخصص طب سنتی

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

درصورتی‎‌که علائمی داشتید که از نظر پزشک نیاز به انجام جراحی لاپاراسکوپی است، از دستور پزشک امتناع نکنید. پس از جراحی نیز ۲۴ ساعت اول بسیار حیاتی است و به‌همین‎‌دلیل توصیه می‏‌شود در این بازه زمانی در بیمارستان بمانید. هنگامی‎‌که مرخص شدید در صورت مواجهه با علائم زیر حتما دوباره به پزشک مراجعه کنید:

• رسیدن دمای بدن به ۳۸ درجه سانتی‌گراد یا بالاتر
• لرز
• استفراغ شدید یا مداوم
• افزایش درد شکم
• قرمزی، درد، تورم، خونریزی یا ترشح در اطراف زخم‌ها
• ترشحات غیر طبیعی واژن یا خونریزی واژینال
• درد و تورم در یکی از پاها
• احساس سوزش هنگام ادرار کردن
• یبوست

درصورتی‌که شرایط مراجعه حضوری ندارید، از صدها پزشک آنلاین متخصص جراحی پذیرش ۲۴، مشاوره آنلاین تلفنی و متنی بگیرید و مشکلات خود را مطرح کرده و از مشاوره‌های ایشان استفاده کنید.

گفتگوی آنلاین با متخصص جراحی