راهکارهای پیشگیری از خودکشی که همه باید بدانیم!
راهکارهای پیشگیری از خودکشی
فهرست مطالب
خودکشی یعنی چه؟
خودکشی یک رفتار روانی غیرطبیعی است که با صدمه زدن به خود به قصد مرگ صورت میگیرد. عموماً خودکشی ریشه در افسردگی و استرسهای زندگی، به ویژه هنگام مشکلات شدید مالی، اجتماعی و شکست در روابط عاطفی دارد. متأسفانه طبق آمار خودکشی چهارمین علت اصلی مرگ در افراد ۱۵ تا ۱۹ ساله است و ۷۷ درصد این خودکشیها در کشورهای کمدرآمد و متوسط اتفاق میافتد. مصرف سموم دفع آفات، دارآویز و سلاح گرم از متداولترین روشهای خودکشی در سطح جهان است. خودکشی میتواند به ذهن هر کسی در هر جای دنیا با هر جنسیت و نژاد و فرهنگی خطور کند؛ بله این شدنی است! اما وظیفه ما به عنوان یک انسان سالم و آگاه این است دلایل و عوامل این اتفاق دردناک را کامل بشناسیم تا با کمک به خود و دیگران بتوانیم به پیشگیری از خودکشی کمک کنیم. برای آشنایی بیشتر با ما همراه باشید.
میخوام خودکشی کنم!
بدترین جمله ای که میتوان تصور کرد ممکن است به ذهن یک انسان برسد؛ “میخوام خودکشی کنم”! فقط در صورتی فرد میتواند چنین تصمیمی بگیرد که دیگر به ته خط رسیده است؛ درواقع کوچکترین انگیزه و دلیلی برای زندگی کردن ندارد و از نظر روانی کاملاً بیمار و افسرده شده است! بعضی از علائم خودکشی که هشدار میدهد فرد در این فکر است به زندگی خود پایان دهد عبارت است از:
اگر هر فکری در مورد خودکشی دارید، با شماره تلفن ۱۲۳ اورژانس اجتماعی یا ۱۴۸۰ بهزیستی تماس بگیرید و رایگان کمک بگیرید.
غمگین یا بدخلق بودن
فرد غمگینی طولانی مدت و نوسانات خلقی دارد و به نوعی به حالات افسردگی و دوقطبی دچار شده است. این حالات غیرطبیعی یک هشدار جدی برای احتمال رخداد خودکشی محسوب میشود.
آرامش ناگهانی
فرد بعد از یک دوره افسردگی یا بدخلقی ناگهان آرام میشود! این آرامش غیرطبیعی میتواند نشانه خطر خودکشی کردن فرد باشد.
کنارهگیری از دیگران
فرد انتخاب میکند تنها باشد و از دوستان یا فعالیتهای اجتماعی خود خودداری میکند. همچنین علاقه و لذت خود را نسبت به فعالیتهایی که قبلاً از آنها لذت میبرد از دست میدهد.
تغییر در شخصیت، ظاهر و الگوی خواب
در این حالت طرز صحبت یا رفتار فرد تغییر میکند؛ مانند گفتار یا یک حرکت سریع یا آرام اما غیرطبیعی. همچنین فرد ممکن است درمورد ظاهر شخصی خود کمتر نگران شود. معمولاً افراد افسرده که در معرض خطر خودکشی هستند کمتر یا بیشتر از حد معمول میخوابند.
نشان دادن رفتارهای خطرناک یا آسیب رساندن به خود
فرد رفتارهای بالقوه خطرناک مانند رانندگی بی پروا، رابطه جنسی ناایمن یا افزایش مصرف مواد مخدر و الکل انجام میدهد.
تجربه تروما یا یک بحران زندگی
نمونه هایی از این بحرانها شامل مرگ عزیز یا حیوان خانگی، طلاق یا قطع رابطه، تشخیص یک بیماری صعب العلاج، از دست دادن شغل یا مشکلات جدی مالی است.
ناامیدی عمیق
فرد در مورد احساس ناامیدی، نداشتن دلیل و انگیزه برای زندگی، سربار بودن برای دیگران، احساس اسارت یا یک درد شدید عاطفی صحبت میکند.
علائم گفته شده خیلی خطرناک است بنابراین چنانچه این حالات غیرطبیعی را در اطرافیان خود مشاهده کردید بالافاصله باید برای تماس فوری با پزشک و روانشناس اقدام کنید.
گفتگوی آنلاین با روانشناس برای جلوگیری از خودکشی
برنامه ریزی برای خودکشی
فرد شروع انجام کارهای عجیب و غریب میکند؛ مثل درخواست بیشتر دیدن دوستان و اعضای خانواده، بخشیدن وسایل شخصی به اطرافیان، نوشتن وصیتنامه، نظافت خانه و…! گاهی اوقات شخص به صورت آنلاین راههای مردن یا خرید اسلحه را در اینترنت جستجو میکند! برخی افراد قبل از اقدام به خودکشی یادداشت مینویسند.
تهدید به خودکشی یا صحبت درمورد تمایل به مرگ
هرکسی که قصد خودکشی دارد این حرف را نمیزند و هرکسی که تهدید به خودکشی میکند لزوماً این مسئله را دنبال نخواهد کرد. با این حال هر تهدید به خودکشی باید جدی گرفته شود.
چه کسانی خودکشی میکنند؟
در حالی که ارتباط بین خودکشی و اختلالات روانی (به ویژه افسردگی و اختلال استفاده از الکل) در کشورهای با درآمد بالا کاملاً ثابت شده است، بسیاری از خودکشیها در لحظات بحرانی با از بین رفتن توانایی مقابله با استرسهای زندگی مثل مشکلات مالی، قطع رابطه یا درد و بیماری مزمن اتفاق میافتد. علاوه بر این تجربه درگیری، فاجعه شدید، خشونت، سؤاستفاده یا از دست دادن و احساس انزوا به شدت با رفتار خودکشی در ارتباط است.
میزان خودکشی در میان گروههای آسیب پذیر که تبعیض را تجربه میکنند مانند پناهندگان و مهاجران زیاد است. افراد لزبین، همجنسگرایان، دوجنسگرایان و زندانیان طبق آمار تا حد زیادی به خودکشی اقدام کرده اند. همچنین در تاریخ شواهدی درباره خودکشی سرخپوستان آمریکا و رنگینپوستان تحت استعمار وجود دارد.
عواملی که میتواند فرد را به سمت خودکشی سوق دهد چیست؟
اگرچه ممکن است شما ندانید که چه عواملی باعث میشود دوست یا یکی از عزیزان شما اقدام به خودکشی کند اما حداقل یک سری ویژگیهای مشترک وجود دارد که باید از آن آگاه باشید. عوامل شناخته شده ای که خطر خودکشی در فرد را افزایش میدهد عبارت است از:
اگر هر فکری در مورد خودکشی دارید، با شماره تلفن ۱۲۳ اورژانس اجتماعی یا ۱۴۸۰ بهزیستی تماس بگیرید و رایگان کمک بگیرید.
عوامل فردی
- فرد در گذشته اقدام به خودکشی کرده است.
- فرد مبتلا به بیماری روانی مانند افسردگی و اختلالات خلقی، اسکیزوفرنی، اختلالات اضطرابی است.
- فرد از یک درد طولانی مدت یا یک بیماری ناتوان کننده رنج میبرد که احتمالاً با این بیماری در نهایت قرار است بمیرد.
- فرد احساس ناامیدی را بیان میکند.
- فرد دارای مشکلات مالی یا حقوقی است.
- فرد رفتاری خشن یا تکانشی دارد.
- فرد به شکل افراطی از مشروبات الکلی اسنفاده میکند یا سابقه سؤمصرف مواد دارد.
- دسترسی آسان به روشهای خودآزاری مانند سلاح گرم یا داروها یکی دیگر از عواملی است که ریسک خودکشی در فرد را افرایش میدهد.
عوامل ارتباطی
- سابقه سؤاستفاده جسمی، عاطفی یا جنسی
- از دست دادن عزیزان از طریق قطع رابطه، طلاق یا مرگ
- سابقه خانوادگی مرگ بر اثر خودکشی
- فرد از نظر اجتماعی منزوی، تنها و فاقد پشتیبان است.
عوامل اجتماعی و فرهنگی
- فرد به دلایلی خاص شرمسار است که درخواست کمک کند؛ به ویژه کمک برای درمان اختلال روانی خود!
- فرد دسترسی به خدمات مراقبتهای بهداشت روانی و درمان مصرف مواد ندارد.
- فرد دارای یک اعتقاد فرهنگی یا مذهبی است که خودکشی را گزینه ای اصیل برای حل معضل شخصی خود میداند.
- فرد از آمار افزایش تعداد خودکشیهای محلی یا افزایش پوشش رسانه ای مرگ ناشی از خودکشی آگاه شده است.
چطور خودکشی کنیم؟
متأسفانه بعد از این که فرد تصمیم میگیرد خود را از زندگی خلاص کند حالا به این فکر میافتد که با چه شیوهای خود را بکشد. یکی از معروفترین راههای خودکشی که احتمالاً همه شنیده ایم یا در فیلمها دیده ایم مصرف قرص است! حالا شخص یا قرصهای سمی مثل آفتکش و قرص برنج مصرف میکند یا در خوردن قرصهایی مثل قرص خواب زیاده روی میکند به عبارتی دارو را در دوز غیراستاندارد و کشنده وارد بدن خود میکند.
تخمین زده میشود که حدود ۲۰٪ از خودکشیهای جهانی به دلیل مسمومیت با سموم دفع آفات باشد که بیشتر آن در مناطق کشاورزی و روستایی در کشورهای با درآمد کم و متوسط رخ میدهد. این مرحله پیشرفته ترین رفتار یک بیمار روانی است که عملاً برای خودکشی اقدام میکند؛ در این هنگام جای صبر وجود ندارد و باید بلافاصله برای پیشگیری از رخداد خودکشی تماس فوری با پزشک روانشناس داشته باشید.
میخوام خودکشی کنم چه قرصی بخورم؟!
از آنجا که مصرف قرص راحتترین و کم دردترین راه خودکشی است، بیشتر افراد ترجیح میدهند با خوردن قرصهایی مثل قرصهای خواب لورازپام و… خود را از زندگی جهنمی اطراف خود راحت کنند. بعضی با خوردن سمهای قوی مثل سیانور دست به این کار وحشتناک میزنند. بنابراین یکی از راههای جلوگیری از خودکشی که این است که لوازم خطرناک مثل قرصهای خواب را در خانه به راحتی در دسترس افراد قرار ندهید در صورتی که میدانید یکی از اعضای خانه به افسردگی یا نوعی بیماری روانی مبتلا است! در این هنگام تماس فوری و اورژانسی با پزشک ضروری است! اگر نمی دانید به کجا باید تماس بگیرید، مشاوران آنلاین روانشناس سایت پذیرش ۲۴، شبانه روز در دسترس شما قرار دارند.
نجات فرد از خودکشی
سازمان جهانی بهداشت (WHO) برای کمک به کسانی که قصد خودکشی دارند اقدامات زیر را توصیه میکند:
- دسترسی به وسایل خودکشی را محدود کنید (به عنوان مثال آفتکشها، سلاح گرم، داروهای خاص).
- برای آگاهی بیشتر از علل و علائم خودکشی با رسانه ها مثل اخبار تلویزیونی و سایتهای معتبر اینترنتی تعامل داشته باشید.
- مهارتهای زندگی اجتماعی _ عاطفی را در نوجوانان پرورش دهید.
هر کسی از اطرافیانتان را که تحت تأثیر رفتارهای خودکشی قرار گرفته است و احتمال زیادی وجود دارد تا دست به این کار بزند را زود شناسایی کنید و برای ارزیابی، مدیریت، پیگیری و درمان به متخصص اعصاب و روان ارجاع دهید. پیشنهاد میکنیم با مراجعه به پنل روانشناسان در سایت پذیرش۲۴ پیش مشاوران ما وقت فوری بگیرید تا از وقوع خطرناک خودکشی عزیزان و اطرافیان خود جلوگیری کنید.
اقدامات و عوامل جلوگیری از خودکشی مستلزم هماهنگی و همکاری بین بخشهای مختلف جامعه است؛ از جمله بخش بهداشت و سایر بخشها مثل آموزش، کار، کشاورزی، تجارت، دادگستری، قانون، دفاع، سیاست و رسانه ها. این تلاشها باید جامع و یکپارچه باشد زیرا هیچ رویکردی به تنهایی نمیتواند بر مسئله ای پیچیده مانند خودکشی تأثیر مثبت ایفا کند.
برای جلوگیری از خودکشی با قرص ترجیحاً قرصهای خواب و به طور کلی داروها را در فضاهایی مثل کمدها و کابینتهای دردسترس آشپزخانه قرار ندهید به ویژه اگر نوجوان یا جوان افسرده و بیمار در خانه دارید. زیرا در این سنین به خاطر یک سری بحرانها و فشارهای روحی عاطفی خاص احتمال بیشتری وجود دارد تا فرد دست به خودکشی با دارو و سم بزند!
پیشگیری از خودکشی نوجوانان
نوجوانی یک مرحله حساس و بحرانی در زندگی را شامل میشود و یک نوجوان نیاز به مراقبت و پشتیبانی عاطفی ویژه از جانب والدین و مربیان را دارد. برای جلوگیری از خودکشی نوجوانان یک سری برنامه ها و رویکردهای آموزشی پیشگیری مناسب آورده شده است که در زیر باهم مطالعه میکنیم:
آموزش کادر مدرسه
این برنامه های آموزشی برای کمک به کارکنان مدرسه (مثلاً معلمان، مشاوران و مربیان) انجام میشود تا بتوانند دانش آموزان در معرض خطر خودکشی را شناسایی کنند و به پزشک ارجاع دهند. کادر مدارس نحوه پاسخگویی به خودکشی یا سایر بحرانهای روحی و عاطفی را هم آموزش میبینند.
آموزش جامعه
البته این آموزش کمی همه گیرتر است و جوانان و بزرگسالان را هم به خود اختصاص میدهد. طی این برنامه ها اعضای جامعه (یعنی روحانیون و افراد فعال مذهبی، پلیس، بازرگانان و کارکنان تفریحی) آموزشهای لازم را از ارائه دهندگان مراقبتهای بهداشتی بالینی دریافت میکنند تا بیماران در معرض خطر خودکشی در گروه سنی جوان و بزرگسال را شناسایی کنند و به مراکز درمان بیماری و اختلالات روانی ارجاع دهند.
آموزش خودکشی عمومی
دانش آموزان در مدارس درمورد خودکشی، علائم هشداردهنده آن و چگونگی کمک به خود یا کمک گرفتن از دیگران می آموزند. این برنامه های آموزشی غالباً فعالیتهای متنوعی را شامل میشود که افزایش عزت نفس و شایستگیهای اجتماعی را در نوجوانان به دنبال دارد.
برنامه های غربالگری
برای شناسایی نوجوانان و جوانان در معرض خطر سپس شروع ارزیابی و درمان، از یک پرسشنامه یا ابزار غربالگری دیگر استفاده میشود. ارزیابی مکرر میتواند در اندازه گیری و سنجش تغییرات نگرشی یا رفتاری در طول زمان برای آزمایش تأثیر پیشگیری و تشخیص رفتار بالقوه خودکشی استفاده شود.
برنامه های پشتیبانی دیگر که میتواند در مدرسه یا خارج از مدرسه انجام شود جهت تقویت روابط افراد بیمار و ارتقای اعتماد به نفس آنها در مهارتهای اجتماعی برای بزرگسالان و جوانان در معرض خطر طراحی شده است.
در مرحله آخر استراتژی این برنامه های حمایتی بر روی دوستان و بستگان افرادی که خودکشی کرده اند متمرکز است. این ترفندها برای پیشگیری و کمک به نوجوانان و جوانان برای مقابله مؤثر با احساس نابودی اعتماد به نفس و از دست دادن انگیزه که به دنبال آن مرگ ناگهانی یا خودکشی این افراد اتفاق افتاده طراحی شده است.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
خودکشی مسئله مهم و پیچیدهای است و به هیچ عنوان نباید برای درمان آن تأخیر صورت بگیرد. هنگامی که فردی در اطراف شما چه خانواده چه دوست بیان کرد که قصد دارد خودکشی کند یا حتی فقط با رفتارهای غیرمتعارف این را به شما نشان داد شما نباید یک لحظه درنگ کنید. با شخص خیلی با مهربانی و حالت حمایتگرانه رفتار کنید در عین حال او را مجاب کنید تا با شما به مراکز درمانی بیاید. مشاوره و روان درمانی برای این افراد به شکل اورژانسی انجام میشود.
یکی از بهترین مراجع معتبر در زمینه مشاوره پیشگیری از خودکشی متخصصان آنلاین روانشناس سایت پذیرش ۲۴ هستند و شما میتوانید با مراجعه به پنل روانشناسان از خدمات فوق العاده پزشکان ما بهره مند شوید.
درمان روانپزشکی و دارویی خودکشی
مداخلات دارویی ممکن است بهطور چشمگیری در کنترل اختلالات اساسی روانی و خطر خشونت مکرر و خطرناک برای آسیب فرد به خود مفید باشد. تمام داروها (داروهای تجویزشده، داروهای بدون نسخه و مکملها) که بیماران در معرض خطر خودکشی از آن استفاده میکنند باید بررسی شده تا مشخص شود تداخلات غیراستاندارد دارویی در درمان ایمن و مؤثر افراد نقش ندارد. هنگام تجویز دارو برای افرادی که به خود آسیب میرسانند پزشک دوز سمی دارو تجویزشده در صورت مصرف بیش از حد آن را در نظر میگیرد و آن را در مقدار محدود توصیه میکند.
افراد بیمار و افسرده که در معرض خطر خودکشی هستند در کنار درمان دارویی باید تحت رواندرمانی هم قرار بگیرند و ما روانشناسان مجرب و معتبر سایت پذیرش۲۴ را به شما معرفی میکنیم. کافیست با مراجعه به بخش روانشناسان برای عزیز خود که شرایط اضطراری دارد نسبت به دریافت وقت مشاوره بلافاصله اقدام نمایید.
افرادی که دارای مشکلات روانپزشکی و مصرف مواد هستند باید در کنار دارو خدمات مشاوره و روانشناختی دریافت کنند. دو دارو که رفتارهای خودکشی را کاهش میدهد لیتیوم و کلوزاپین است. داروهای ضداضطراب، آرامبخش، خوابآور و داروهای ضدروانپریشی کوتاهمدت برای رفع تحریک پذیری، اضطراب روانی، بی خوابی و روانپریشی حاد تا زمانی که ارزیابی سلامت رفتاری صورت گیرد استفاده میشود. مقدار و نوع دارو باید با دقت انتخاب و تجویز شود.
لیتیوم
لیتیوم که یک تثبیتکننده خلق و خوی مؤثر است، برای درمان شیدایی و اختلال دوقطبی تأیید شده است. تعدادی از مطالعات مزایای ضدخودکشی لیتیوم را برای افرادی که در طولانیمدت انگیزه خودکشی را داشتند توصیف کرده است. لیتیوم تشدید اختلالات خلقی را کاهش میدهد. افراد تحت درمان یک اختلال عاطفی ۳۰ برابر بیشتر از مردم در معرض خطر خودکشی قرار دارند و شواهد نشان میدهد لیتیوم از نظر بالینی برای این افراد نقش مهمی ایفا میکند.
کلوزاپین
کلوزاپین یک داروی ضدروانپریشی غیرمعمول است که در درجه اول برای درمان افراد مبتلا به اسکیزوفرنی که ممکن است در معرض خطر خودکشی هم باشند استفاده میشود. در حالی که کلوزاپین برای برخی از بیماران مفید است خطرات مرتبط با این دارو هم وجود دارد.
کلوزاپین میتواند تعداد نوتروفیلها، نوعی گلبول سفید خون را که برای مقابله با عفونتها در بدن فعالیت میکنند به طور قابل توجهی کاهش دهد که ممکن است نوتروپنی شدید ایجاد شده و بدن مستعد عفونت شود. به همین دلیل بیمارانی که از کلوزاپین استفاده میکنند باید به طور منظم تعداد نوتروفیل مطلق (ANC) خود را کنترل کنند.
یکی از بهترین منابع برای کمک به شما عزیزان در زمینه مشاوره جلوگیری از خودکشی سایت پذیرش۲۴ است. با مراجعه سایت معتبر پذیرش۲۴ میتوانید با روانشناسان حرفهای و باتجربه ما که جزوه بهترین روانشناسان ایران هستند با دریافت وقت مشاوره آنلاین با کمترین هزینه ارتباط برقرار کنید.
دریافت مشاوره آنلاین روانشناسی
به فردی که قصد خودکشی دارد این چیز را نگویید!
اگر شخصی را که میشناسید علائم هشداردهنده ی خودکشی از خود نشان میدهد نترسید که آیا او افسرده شده یا به فکر خودکشی است؛ فقط و فقط بدون قضاوت به حرفهای او گوش کنید و در عین حال حرفهای او درباره تصمیمش برای خودکشی را جدی بگیرید.
گاهی دوست یا اعضای خانواده شما که قصد خودکشی دارد فقط میخواهد بداند که برای شما مهم است و مایلید بشنوید که او درمورد احساس خود صحبت کند. او را ترغیب کنید تا از متخصصان کمک بگیرد و برای بردن اون پیش متخصص روانشناس اقدام کنید. هرگز فردی که خود را تهدید به خودکشی کرده نصیحت یا مسخره نکنید طوری که متوجه شود از جانب شما نادیده گرفته شده است. بلکه خیلی جدی به فکر درمان اون باشید.
