علل و نحوه درمان سوزش نوک سینه در دوران بارداری و شیردهی

علت سوزش نوک سینه در دوران بارداری و شیردهی و راه‌های درمان آن

تغییرات هورمونی در دوران بارداری تاثیر زیادی روی بدن مادر می‌گذارد. یکی از این تغییرات، حساسیت بیش‌ازحد و سوزش نوک سینه به‌ویژه در هفته‌های اول است.  با ورود به ماه دوم و سوم بارداری ممکن است شدت این علائم بیشتر شود.

معمولا آغاز شیردهی نوزاد یا تحریک‌پذیری و سوزش نوک پستان همراه است. بخشی از این مسئله به این دلیل است که سینه‌ها به تجمع شیر عادت ندارند. باید طی یک تا دو هفته این مشکل برطرف شود. در غیر این صورت، احتمال وجود مشکلاتی مانند عفونت قارچی یا باکتریایی، وازواسپاسم یا انسداد مجاری شیر وجود دارد.

به‌همین‌دلیل، باید هرگونه علائم اولیه مانند سوزش نوک پستان، ترک‌خوردگی، خروج ترشحات زرد رنگ یا خونریزی از نوک پستان را تحت نظر داشته باشید. مشورت با پزشک متخصص زنان و زایمان یا پزشک اطفال می‌توان کمک زیادی به شما کند.

سوزش نوک پستانها در بارداری، طبیعیست؟

با توجه به وجود تغییرات هورمونی و افزایش تدریجی سایز سینه به‌خصوص در سه ماهه سوم بارداری، می‌توان انتظار داشت که بسیاری از خانم‌ها در این دوران درد و سوزش نوک سینه را تجربه کنند. این مشکل ممکن است در یک یا هر دو سینه رخ دهد، همیشگی باشد یا گه‌گاه بروز کند.

در اولین هفته‌های بارداری (هفته‌های سوم و چهارم بارداری)، سوزش نوک سینه معمولاً کسل‌کننده و دردناک است. چراکه با افزایش هورمون‌های استروژن و پروژسترون سینه‌ها شروع به متورم و سنگین شدن می‌کنند. سینه تحریک‌پذیر شده و هنگام لمس، سوزش نوک سینه در بارداری احساس می‌شود. گاهی سوزن‌سوزن شدن یا سوزش سر سینه در بارداری، باعث بیدار شدن خانم از خواب شبانه می‌شود.

معمولا احساس درد و سوزش نوک سینه، در سه ماهه اول به اوج خود می‌رسد. زیرا بدن شما مملو از هورمون است. این هورمون‌ها وظیفه مهمی دارند و بدن شما را برای رشد و تغذیه یک انسان کوچک آماده می‌کنند. هورمون‌ها به سرعت عمل می‌کنند تا سینه‌های شما را برای شیردهی آماده کنند. با افزایش جریان خون در سینه‌ها، آن‌ها بزرگتر می‌شوند.

مجاری شیر در سینه‌ها نیز رشد می‌کنند تا برای شیردهی آماده شوند. هورمون‌ها رشد غدد تولیدکننده شیر را نیز تحریک می‌کنند. در هفته‌های آخر بارداری، ممکن است متوجه شوید که سینه‌هایتان حتی بزرگ‌تر و سنگین‌تر از قبل شده‌اند. اصولا هرچه سایز سینه بزرگتر شود، پوست آن کشیده شده و باعث می‌شود که ناحیه حساس نوک سینه دچار سوزش شود.

درمان سوزش نوک سینه در بارداری

اگرچه سوزش نوک سینه در بارداری طبیعی است، اما می‌توانید از راهکارهای زیر برای تسکین آن استفاده کنید:

• استفاده از کمپرس گرم یا حوله داغ روی سینه‌ها
• گرفتن دوش آب گرم
• نخوابیدن روی سینه‌ها
• استفاده از یک سوتین ورزشی و منعطف
• استفاده از داروهای مسکن تحت نظر پزشک
• استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده در صورت احساس خشکی یا ترک در ناحیه نوک سینه

علت سوزش نوک سینه در شیردهی

شما ممکن است در روزهای اولیه شیردهی احساس سوزش و درد در ناحیه نوک پستان کنید. بخشی از این مسئله به‌دلیل عدم مهارت کافی شما و نوزاد است. باید بدانید که نوک پستان پوست خیلی ظریف و حساسی دارد و اگر نوزاد از لثه و کام سخت خود برای مکیدن شیر استفاده کند، مطمئنا دچار شقاق نوک سینه، سوزش، درد و حتی خونریزی خواهید شد.

در اصل باید کاملا نوک پستان را وارد دهان نوزاد کنید تا بتواند با پشت حلق خود شروع به مکیدن شیر کند. بدین شکل، فشار کمتری به نوک پستان وارد می‌شود. همیشه مطمئن شوید که بیشتر ناحیه آرئول (هاله قهوه‌ای رنگ دور سینه) وارد دهان نوزاد شده است.

اگر احساس می‌کنید که کودک شما در موقعیت مناسبی قرار نگرفته است، دهان او را از سینه خارج کرده و دوباره شروع کنید. مشورت با یک پزشک متخصص کودکان یا پزشک متخصص زنان می‌تواند کمک زیادی به آموزش تاکتیک‌های شیردهی کند. از سایر دلایل موثر در سوزش سر سینه در شیردهی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

بروز تاول در نوک سینه از علل سوزش نوک سینه

یک علت سوزش نوک سینه هنگام شیردهی، بروز تاول‌های دردناک در چند روز ابتدایی است. در این شرایط می‌توانید از کرم‌های ضد التهاب ایمن و بی‌خطر مانند لانولین استفاده کنید.

رویش دندان نوزاد از ماه چهار ماهگی به بعد

این مسئله نیز می‌تواند باعث تحریک و سوزش نوک سینه مادر شود. در این شرایط باید پس از مشورت با پزشک، از یک موقعیت مناسب برای پیشگیری از گاز گرفتن نوزاد استفاده کنید. اگر پس از گاز گرفتن شدت آسیب به‌حدی است که نمی‌توانید شیردهی را تحمل کنید، می‌توانید تا زمان بهبودی از پمپ مخصوص استخراج شیر استفاده کنید.

برفک دهان در اثر عفونت قارچی کاندیدا آلبیکنس باعث سوزش نوک سینه می‌شود

معمولا نوزادان شیرخوار در دوره‌ای از زندگی خود دچار بیماری برفک دهان می‌شوند. ازآنجایی‌که در این زمان، برای افزایش قدرت سیستم ایمنی نوزاد امکان قطع شیردهی وجود ندارد، اغلب مادران نیز در ناحیه نوک سینه دچار این عفونت قارچی می‌شوند. از علائم آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سوزش نوک سینه
• صورتی رنگ شدن نوک سینه و ناحیه آرئول
• پوسته‌پوسته شدن نوک سینه
• احساس درد نوک پستان بعد از یک دوره شیردهی بدون درد
• احساس یک درد شدید در عمق سینه پس از شیردهی

توصیه می‌کنیم برای پیشگیری از سرایت این بیماری، از علائم برفک دهان در نوزادان نیز آگاه باشید:

• بروز لکه‌های سفید خامه‌ای شکل در دهان نوزاد، روی زبان یا گونه‌ها که به‌راحتی ساییده نمی‌شوند
• ظاهر زبان یا لب‌ها ممکن است حالت سفید براق یا مرواریدی داشته باشد
• بروز راش همراه با ضایعات ماهواره‌ای شکل (نوع بثورات قرمز) در ناحیه باسن نوزاد

از فاکتورهای خطر موثر که احتمال ابتلا به بیماری برفک دهان در مادر و نوزاد را افزایش می‌دهند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سابقه ابتلا به عفونت برفک دهان
• مصرف بیش‌ازحد آنتی‌بیوتیک توسط مادر و کودک
• آسیب‌پذیری زیاد نوک سینه مادر در اثر ترک‌خوردگی یا شقاق

معمولا به‌محض درمان برفک دهان نوزاد و مشکلات پوستی مادر، علائم سوزش نوک سینه در شیردهی از بین می‌روند.

وازواسپاسم یا انقباض تدریجی عروق نوک سینه از علل سوزش نوک سینه

وازواسپاسم زمانی اتفاق می‌افتد که گردش خون به نوک پستان در اثر فشار بیش‌ازحد زبان و کام نرم نوزاد، محدود ‌شود. از علائم آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سفید شدن، صورتی شدن و سپس بنفش شدن نوک پستان بعد از شیردهی
• سوزش نوک پستان پس از پایان شیردهی
• سوزش نوک سینه همراه با درد ضربان‌دار
• له یا تخت شدن نوک سینه بعد از شیردهی

تعداد کمی از مادران ممکن است به‌دلیل پدیده رینود (Raynaud’s Phenomenon) دچار اسپاسم عروقی در ناحیه نوک سینه شوند. این مسئله زمانی رخ می‌دهد که رگ‌های خونی بسیار کوچک منقبض شوند. سپس ناحیه آسیب‌دیده سفید و گاهی سرد می‌شود. مشورت با پزشک متخصص زنان و زایمان کمک زیادی به رفع این مشکل می‌کند.

معمولا وازواسپاسم درمان دارویی ندارد. اما با اصلاح نحوه شیر خوردن کودک تحت نظر ماما یا پزشک و قرار دادن حرارت روی نوک پستان بلافاصله پس از تغذیه نوزاد، می‌توان به‌تدریج آن را درمان کرد. معمولا گرمای خشک (مانند سشوار یا بطری آب گرم پیچیده شده در حوله) بهتر از گرمای مرطوب (مانند بخور آب گرم) است.

تجمع شیر در پستان در اثر انسداد مجاری از علل سوزش نوک سینه

گاهی غلظت شیر افزایش پیدا کرده و باعث ایجاد پلاک یا توده در مجاری پستان می‌شود. در این شرایط نوزاد سعی می‌کند با قدرت بیشتری شیر را بمکد و همین مسئله باعث سوزش نوک سینه می‌شود. در این شرایط می‌توانید به کمک ماساژ یا کمپرس آب گرم، انسداد را رفع کنید.

درمان سوزش نوک سینه در شیردهی

علاوه‌بر استفاده از کمپرس آب گرم، خوردن مایعات فراوان، داشتن یک رژیم غذایی سالم و تحرک کافی، در بعضی موارد شما نیاز به درمان دارویی سوزش نوک سینه در شیردهی دارید. پس برای درمان سوزش نوک سینه از همان ابتدا به پزشک مراجعه کنید. معمولا پزشک برای درمان برفک دهان موارد زیر را تجویز می‌کند:

• یک پماد یا کرم ضد قارچ برای درمان موضعی نوک پستان
• یک ژل خوراکی ضد قارچ برای نوزاد
• استفاده خوراکی یا موضعی از پروبیوتیک‌ها

بنابراین، سوزش نوک سینه در دوران بارداری طبیعی است و ممکن است پس از گذشت سه ماه اول از بین برود. شما زمانی باید نگران باشید که سوزش و درد سینه شما در اثر بروز یک توده باشد. زیرا توده‌های خوش‌خیم (بی‌ضرر) می‌توانند در دوران بارداری ظاهر شوند.

مطمئنا مشورت به‌موقع با یک پزشک متخصص یا ماما در آغاز شیردهی و پس از آن، کمک زیادی به رفع بسیاری از علل سوزش نوک سینه در هنگام شیردهی می‌کند.

درصورتی‌که امکان مراجعه حضوری را ندارید، پیشنهاد می‌کنیم از صدها پزشک آنلاین زنان و زایمان پذیرش ۲۴ مشاوره آنلاین تلفنی و متنی بگیرید. مشکلات خود را مطرح کرده و از مشاوره‌های بهترین دکتر آنلاین زنان و زایمان، داخلی یا انکولوژی برای درمان استفاده کنید. در این سامانه، امکان پرسش و پاسخ و مشاهده نظرات در مورد سوزش نوک سینه در دوران بارداری و شیردهی وجود دارد.