علائم سرطان تخمدان چیست؟ پیشگیری و درمان سرطان تخمدان

هر آنچه که باید درباره سرطان تخمدان بدانید

سرطان تخمدان در حال حاضر پنجمین علت شایع مرگ‌ومیر زنان است. تخمدان‌ها دو غده هستند که تخمک و هورمون‌های زنانه استروژن و پروژسترون را تولید می‌کنند. در واقع زمانی این بیماری بروز می‌کند که سلول‌های غیر طبیعی در تخمدان شروع به تکثیر خارج از کنترل کنند و تومور را تشکیل ‌دهند. در صورت عدم درمان، تومور می‌تواند به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابد و باعث بروز سرطان تخمدان متاستاتیک یا سرطان تخمدان پیشرفته شود.

سرطان تخمدان اغلب دارای علائم اولیه و هشداردهنده است و طبق آمار، ۲۰ درصد انواع آن در مراحل اولیه قابل شناسایی هستند. درمان سرطان تخمدان معمولاً شامل جراحی و شیمی‌درمانی است. در این مطلب قصد داریم به جزئیات کاملی از علائم سرطان تخمدان، علل سرطان تخمدان، نحوه تشخیص و درمان قطعی سرطان تخمدان اشاره کنیم.

سرطان تخمدان چه علائمی دارد؟

اغلب سرطان‌های تخمدان از اپیتلیوم یا پوشش خارجی تخمدان شروع می‌شوند. در مراحل اولیه، ممکن است علائم کمی وجود داشته باشد یا اصلاً وجود نداشته باشد.

معمولا پزشکان خیلی زود متوجه نشانه‌های اولیه سرطان تخمدان نمی‌شوند، زیرا یا مشابه سایر بیماری‌های رایج مانند سندرم پیش از قاعدگی، سندرم روده تحریک‌پذیر یا مشکلات مثانه هستند یا تمایل به از بین رفتن و عود دوباره دارند. از مهمترین علائم اولیه سرطان تخمدان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• احساس درد یا فشار در لگن
• خونریزی واژینال غیر منتظره
• احساس درد در کمر یا شکم
• نفخ
• احساس سیری سریع هنگام غذا خوردن
• تغییر در الگوی ادرار مانند تکرر ادرار
• تغییر در عادات حرکت روده مانند یبوست

اگر این موارد از اولین علامت سرطان تخمدان ۲ هفته یا بیشتر طول بکشند، فرد باید به پزشک مراجعه کند. سرطان تخمدان در صورت پیشرفت، می‌تواند علائم دیگری مانند موارد زیر نیز ایجاد کند:

• حالت تهوع و سوءهاضمه
• از دست دادن اشتها
• کاهش وزن
• تنگی نفس
• خستگی

معمولا علائم سرطان تخمدان در دختر باکره تفاوت زیادی با خانم‌های متاهل ندارد. در مطلبی با عنوان علائم سرطان تخمدان نی نی سایت، به نکات بیشتری در این زمینه اشاره شده است.

علل و عوامل خطر موثر در بروز سرطان تخمدان

سرطان تخمدان زمانی ایجاد می‌شود که سلول‌های این ناحیه از بدن به روشی کنترل نشده تقسیم و تکثیر می‌شوند. اینکه چرا سرطان تخمدان اتفاق می‌افتد دقیقا مشخص نیست، اما متخصصان برخی از عوامل خطر موثر در بروز آن را شناسایی کرده‌اند که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.

سابقه خانوادگی

داشتن یک خویشاوند نزدیک با سابقه سرطان تخمدان یا سینه، احتمال ابتلای شما را به سرطان تخمدان افزایش می‌دهد. به‌همین‌دلیل، انجام غربالگری ژنتیکی برای تشخیص به‌موقع جهش در ژن BRCA ممکن است به تعیین اینکه آیا فردی در معرض خطر بالاتر ابتلا به سرطان تخمدان و پستان است یا خیر کمک کند.

سن

با توجه به اینکه حدود ۵۰ درصد از موارد سرطان تخمدان پس از ۶۳ سالگی رخ می‌دهند، می‌توان گفت که با افزایش سن خطر بروز آن افزایش می‌یابد.

تاریخچه باروری خانم

هر چه تعداد بارداری یک زن بیشتر باشد، به نظر می‌رسد که خطر کمتری او را تهدید می‌کند. شیردهی نیز ممکن است این خطر را کاهش دهد. با این حال، داشتن فرزند در مراحل بعدی زندگی (پس از ۳۵ سالگی) یا هرگز بچه‌دار نشدن با خطر بیشتری همراه است.

سرطان پستان

افرادی که سابقه سرطان سینه دارند شانس بیشتری برای ابتلا به سرطان تخمدان دارند. این مسئله ممکن است به‌دلیل تغییرات در ژن BRCA باشد.

به‌همین‌دلیل، برخی از افراد مبتلا به سرطان سینه که نتایج آزمایش آن‌ها برای جهش این ژن مثبت است. ممکن است به‌عنوان درمان پیشگیرانه، اوفورکتومی یا جراحی برای برداشتن تخمدان‌ها را انجام دهند.

هورمون درمانی

به نظر می‌رسد هورمون درمانی پس از یائسگی خطر ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش می‌دهد. هرچه فرد مدت زمان بیشتری از این نوع درمان استفاده کند، در معرض خطر بالاتری است. با این حال، ممکن است این خطر پس از توقف درمان کاهش یابد.

چاقی و اضافه وزن

 سرطان تخمدان در افرادی که شاخص توده بدنی (BMI) بالای ۳۰ دارند، شایع‌تر است.

سابقه جراحی رحم

انجام عمل جراحی برای برداشتن رحم که هیسترکتومی نامیده می‌شود، ممکن است خطر ابتلا به سرطان تخمدان را تا یک سوم کاهش دهد.

زگیل تناسلی

دانشمندان پیوندهایی بین ابتلا به ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) و انواع سرطان از جمله سرطان لوزه و سرطان دهانه رحم پیدا کرده‌اند. در سال ۲۰۱۳، نویسندگان یک متاآنالیز گزارش دادند که دوز بالایی از این ویروس در بین افراد مبتلا به سرطان تخمدان پیدا شده است.

عوامل دیگری که ممکن است خطر ابتلا به برخی از انواع سرطان تخمدان را افزایش دهند عبارتند از:

• داشتن سطوح بالایی از آندروژن‌ها یا هورمون‌های مردانه در بدن
• نوع رژیم غذایی
• استفاده از پودر تالک که اغلب در محصولات آرایشی یافت می‌شود

انواع سرطان تخمدان

بیش از ۳۰ نوع سرطان تخمدان بسته به نوع سلول‌های درگیر شده، وجود دارد. از رایج‌ترین انواع سرطان تخمدان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تومورهای اپیتلیال که در بافت خارجی تخمدان‌ها تشکیل می‌شوند و حدود ۹۰ درصد از سرطان‌های تخمدان از این نوع هستند.
• تومورهای استرومایی که در سلول‌های تولیدکننده هورمون‌های جنسی زنانه رشد می‌کنند و هفت درصد سرطان‌های تخمدان از این نوع هستند.
• تومورهای سلول زایا که در سلول‌های تولیدکننده تخمک ایجاد می‌شوند و اغلب خوش‌خیم هستند.

آیا امکان پیشگیری از سرطان تخمدان وجود دارد؟

اگرچه هنوز هیچ راه مطمئنی برای پیشگیری از سرطان تخمدان وجود ندارد، اما ممکن است راه‌هایی برای کاهش خطر ابتلا به وجود داشته باشد. مواردی مانند:

• مصرف قرص‌های ضد بارداری را در نظر بگیرید: از پزشک خود بپرسید که آیا مصرف قرص‌های ضد بارداری خوراکی ممکن است برای شما مناسب باشد یا خیر. با توجه به اینکه طبق تحقیقات انجام شده، مصرف آن‌ها خطر ابتلا به سرطان تخمدان را کاهش می‌دهد.
• فاکتورهای خطر خود را با پزشک در میان بگذارید: اگر سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان سینه و تخمدان را دارید، این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید. پزشک شما می‌تواند با توجه به شرایط بالینی شما میزان خطر را تخمین بزند. ممکن است به یک مشاور ژنتیک ارجاع داده شوید که می‌تواند به شما کمک کند برای انجام جراحی پیشگیرانه تصمیم بگیرید. اگر مشخص شد که جهش ژنی دارید که خطر ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش می‌دهد، ممکن است برای جلوگیری از بروز سرطان تخمدان جراحی برای برداشتن یک یا هر دو تخمدان را در نظر بگیرید.

راه‌های تشخیص سرطان تخمدان

زمانی‌که پزشک سرطان تخمدان را در مراحل اولیه تشخیص می‌دهد، روند درمان آن بسیار ساده‌تر می‌شود. با این حال، تشخیص سریع آن خیلی هم ساده نیست. زیرا تخمدان‌های شما در عمق حفره شکمی قرار دارند و بعید است که با لمس کردن جایگاه تومور را احساس کنید.

از طرفی، هیچ غربالگری تشخیصی معمولی برای سرطان تخمدان وجود ندارد. به‌همین‌دلیل بسیار مهم است که علائم غیر معمول یا مداوم را به پزشک خود گزارش دهید.

در این شرایط اگر پزشک شما نگران سرطان تخمدان باشد، احتمالاً انجام معاینه لگن را توصیه می‌کند. در طی آن پزشک انگشتان خود را وارد واژن می‌کند و همزمان دست دیگر را روی شکم شما فشار می‌دهد تا اندام‌های لگنی شما را حس کند.

تومور با رشد خود به مثانه و راست‌روده فشار می‌آورد. پزشک در این مرحله می‌تواند تومور را در طول معاینه لگنی رکتوواژینال تشخیص دهد. از سایر آزمایش‌های موثر در تشخیص سرطان تخمدان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تست‌های تصویربرداری: آزمایشاتی مانند سونوگرافی یا سی‌تی اسکن شکم و لگن ممکن است به تعیین اندازه، شکل و ساختار تخمدان کمک کنند. برای تشخیص سرطان تخمدان با سونوگرافی معمولا علاوه‌بر سونوگرافی معمولی از سونوگرافی ترنس واژینال نیز استفاده می‌شود. روشی که پروب دستگاه سونوگرافی را از طریق واژن مستقیما در معرض بافت تخمدان قرار می‌دهد.
• آزمایش خون: ممکن است شامل چکاب کامل باشد که می‌تواند به تعیین وضعیت سلامت شما کمک کند. پزشک شما همچنین ممکن است با آزمایش خون به‌دنبال شناسایی میزان نشانگرهای تومور سرطان تخمدان باشد. به عنوان مثال، آزمایش آنتی‌ژن سرطانی CA-125 می‌تواند پروتئینی را که اغلب در سطح سلول‌های سرطانی تخمدان یافت می‌شود، شناسایی کند. آزمایش خون نمی‌تواند به پزشک شما بگوید که آیا سرطان دارید یا خیر، اما ممکن است سرنخ‌هایی در مورد تشخیص و پیش‌آگهی ارائه دهد.
• آزمایش ژنتیک: پزشک ممکن است انجام آزمایش خون را برای بررسی تغییرات ژنی که خطر ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش می‌دهند، توصیه کند. آگاهی از تغییر ارثی در DNA به پزشک کمک می‌کند تا در مورد برنامه درمانی شما بهتر تصمیم بگیرد. ممکن است بخواهید این اطلاعات را با خویشاوندان خونی خود، مانند خواهر و برادر و فرزندانتان به اشتراک بگذارید، زیرا آن‌ها نیز ممکن است در معرض خطر تغییرات ژنی مشابه باشند.
• عمل جراحی: گاهی اوقات پزشک شما نمی‌تواند از روند تشخیص خود مطمئن شود تا زمانی‌که تحت عمل جراحی لاپاروسکوپی برای نمونه‌برداری قرار بگیرید. نمونه بدست آمده در آزمایشگاه مورد بررسی قرار می‌گیرد تا درجه و نوع سرطان تخمدان را مشخص کند.

انواع روش‌های درمان سرطان تخمدان

یکی از سوالات رایج خانم‌ها این است که آیا سرطان تخمدان کشنده است؟ یا سرطان تخمدان چقدر طول می‌کشد؟ در پاسخ می‌توان گفت که در صورت برخورداری از روند درمان مناسب، طول عمر بیماران سرطان تخمدان ۵ سال یا بیشتر است.

روند درمان سرطان تخمدان معمولاً شامل ترکیبی از جراحی و شیمی‌درمانی است. درمان‌های دیگر آن ممکن است در شرایط خاص استفاده شوند. در ادامه به جزئیات هرکدام اشاره خواهیم کرد.

عمل جراحی

از انواع روش‌های جراحی برای درمان سرطان تخمدان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• جراحی برای برداشتن یک تخمدان: معمولا در مراحل اولیه سرطان که بیش از یک تخمدان درگیر نمی‌شود، جراحی ممکن است شامل برداشتن تخمدان آسیب‌دیده و لوله فالوپ آن باشد. این روش ممکن است توانایی شما برای بچه‌دار شدن را حفظ کند.
• جراحی برای برداشتن هر دو تخمدان: اگر سرطان هر دو تخمدان را درگیر کرده باشد و هیچ نشانه‌ای از گسترش سرطان به نواحی دیگر وجود نداشته باشد، جراح ممکن است هر دو تخمدان و هر دو لوله فالوپ را بردارد. این روش رحم شما را دست‌نخورده می‌گذارد. بنابراین ممکن است همچنان بتوانید با استفاده از جنین یا تخمک منجمد خود یا با تخمک‌های اهداکننده باردار شوید.
• جراحی برای برداشتن هر دو تخمدان و رحم. اگر سرطان شما گسترده‌تر شود یا برای شما مهم نیست که توانایی خود را برای بچه‌دار شدن حفظ کنید، جراح تخمدان‌ها، لوله‌های فالوپ، رحم و غدد لنفاوی مجاور را برمی‌دارد.
• جراحی برای درمان سرطان پیشرفته تخمدان. اگر سرطان شما بدخیم و پیشرفته شده باشد، پزشک ممکن است جراحی را برای برداشتن همه بافت‌های سرطانی توصیه کند. گاهی اوقات شیمی‌درمانی قبل یا بعد از جراحی در این شرایط انجام می‌شود.

شیمی‌درمانی

شیمی‌درمانی نوعی درمان دارویی است که از مواد شیمیایی برای از بین بردن سلول‌هایی با قدرت رشد بالا از جمله سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. داروهای شیمی‌درمانی را می‌توان به داخل رگ تزریق کرد یا به‌صورت خوراکی مصرف کرد.

شیمی‌درمانی اغلب پس از جراحی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی باقیمانده استفاده می‌شود. قبل از جراحی نیز می‌توان از آن استفاده کرد. همچنین در صورت نیاز می‌توانید به متخصص انکولوژی زنان مراجعه کرده و راهنمایی‌های لازم را دریافت نمایید.

در شرایط خاص، داروهای شیمی‌درمانی ممکن است گرم شوند و در حین به داخل شکم تزریق شوند جراحی (شیمی‌درمانی داخل صفاقی هیپرترمیک).

درمان هدفمند

اصولا درمان‌های دارویی هدفمند بر نقاط ضعف سلول‌های سرطانی تمرکز دارند و با حمله به این نقاط می‌توانند باعث مرگ سلول‌های سرطانی شوند.

اگر این نوع درمان برای شما قابل انجام باشد، پزشک ممکن است ابتدا سلول‌های سرطانی شما را آزمایش کند تا مشخص کند کدام درمان هدفمند بیشترین تأثیر را بر آن‌ها دارد.

هورمون‌درمانی

هورمون‌درمانی از داروهایی برای جلوگیری از اثرات هورمون استروژن بر سلول‌های سرطان تخمدان استفاده می‌کند. برخی از سلول‌های سرطانی تخمدان از استروژن برای کمک به رشد خود استفاده می‌کنند، بنابراین مسدود کردن استروژن ممکن است به کنترل سرطان کمک کند.

هورمون‌درمانی ممکن است یک گزینه درمانی برای برخی از انواع سرطان‌های تخمدان با رشد آهسته باشد. همچنین اگر سرطان پس از درمان‌های اولیه عود کند، ممکن است یک گزینه مطلوب باشد.

ایمونوتراپی

در واقع ایمونوتراپی از تقویت سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سرطان استفاده می‌کند. سیستم ایمنی بدن ممکن است به سلول‌های سرطانی حمله نکند، زیرا آ‌ن‌ها پروتئین‌هایی تولید می‌کنند که به آنها کمک می‌کند از تهاجم سلول‌های سیستم ایمنی پنهان شوند. ایمونوتراپی با تداخل در این فرآیند کمک می‌کند تا سیستم ایمنی بهتر عمل کند. ایمونوتراپی ممکن است گزینه‌ای برای درمان سرطان تخمدان در شرایط خاص باشد.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر علائمی دارید که شما را نگران می‌کنند و مشابه علائم اولیه سرطان تخمدان هستند، حتما با پزشک متخصص زنان و زایمان و یا متخصص درمان سرطان خود قرار ملاقات بگذارید. به‌خصوص اگر این علائم با گذشت زمان برطرف نشده و بدتر شوند.

گفتگوی آنلاین با متخصص زنان و زایمان

درصورتی‌که شرایط مراجعه حضوری را ندارید، پیشنهاد می‌کنیم از صدها پزشک آنلاین زنان و زایمان پذیرش ۲۴ مشاوره آنلاین تلفنی و متنی بگیرید. مشکلات خود را مطرح کرده و از مشاوره‌های بهترین دکتر آنلاین زنان برای درمان استفاده کنید. در این سامانه امکان پرسش و پاسخ در مورد سرطان تخمدان وجود دارد.