سندرم پیش از قاعدگی یا PMS چیست؟ روش‌های جلوگیری و درمان PMS

سندرم پیش از قاعدگی (PMS) چیست؟

واقع سندرم پیش از قاعدگی یعنی چی؟ سندرم پیش از قاعدگی به طیف متنوعی از علائم فیزیکی و روانی اشاره دارد که افراد قبل از دوره قاعدگی خود تجربه می‌کنند. تخمین زده شده است که از هر ۴ زن، ۲ نفر به‌نوعی سندرم پیش از قاعدگی (Premenstrual syndrome) را تجربه می‌کنند. این سندرم معمولا بین زمان تخمک‌گذاری و شروع پریودی (تقریباً ۲ هفته قبل از پریودی) بروز می‌کند و گاهی تا چند روز پس از شروع قاعدگی ادامه یابد.

هر ماه به طور مداوم با طیف وسیعی از علائم و نشانه‌ها از جمله نوسانات خلقی، حساس شدن سینه‌ها، افزایش میل به غذا، سردرد، درد خفیف شکم، خستگی، تحریک‌پذیری و افسردگی خود را نشان می‌دهد و تا حدودی بر زندگی روزمره و فعالیت‌های منظم تأثیر می‌گذارد. معمولا شدت این علائم از فردی به فرد دیگر متفاوت است.

با این وجود، لازم نیست اجازه دهید این مشکلات زندگی شما را تحت تاثیر قرار دهند. شروع درمان‌ها و تنظیم شیوه زندگی می‌تواند به شما در کاهش یا مدیریت علائم و نشانه‌های سندرم پیش از قاعدگی کمک کند. در ادامه به جزئیات بیشتری در این زمینه اشاره خواهیم کرد.

نشانه و علامت PMS چیست؟

اگرچه این سندرم اغلب شامل علائم خفیف یا متوسط ​​است، اما گاهی علائم سندرم پیش از قاعدگی می‌توانند به اندازه‌ای شدید باشند که بر فعالیت‌های روزمره و رفاه کلی شما تأثیر بگذارند. از علائم عاطفی و روانی آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اضطراب، بی‌قراری، یا احساس نگرانی بی‌دلیل
• عصبانیت و تحریک‌پذیری غیر طبیعی
• تغییر در میزان اشتها و افزایش میل به غذا به‌ویژه به مواد غذایی شیرین
• تغییر در الگوی خواب و بروز بی‌خوابی یا خواب زیاد
• احساس اندوه و ضعف روحی که ممکن است با گریه ناگهانی و غیرقابل کنترل همراه باشد.
• تغییرات سریع در خلق‌وخو
• کاهش میل جنسی
• مشکل در تمرکز یا به خاطر سپردن اطلاعات

از علائم فیزیکی یا جسمی آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نفخ شکم
• گرفتگی شکم
• کمردرد
• سینه‌های دردناک و متورم
• افزایش وزن مرتبط با احتباس مایعات
• آکنه
• یبوست
• اسهال
• سردرد
• درد مفصل و عضله
• افزایش ضربان قلب (سندرم پیش از قاعدگی و تپش قلب)
• مشکلات تنفسی (سندرم پیش از قاعدگی و تنگی نفس)
• حساسیت غیر معمول به نور یا صدا

معمولا سندرم پیش از قاعدگی چند روز است؟ چرخه قاعدگی حدود ۲۸ روز طول می‌کشد و تخمک‌گذاری یا آزاد شدن تخمک از تخمدان‌ها در حدود روز ۱۴ یا اواسط چرخه اتفاق می‌افتد. علائم سندرم پیش از قاعدگی می‌توانند هر زمانی پس از تخمک‌گذاری شروع شوند و تا ۵ روز یا بیشتر پس از شروع قاعدگی ادامه می‌یابند.

علت بروز سندرم پیش از قاعدگی

تحقیقات علمی هنوز نتوانسته‌اند یک علت قطعی برای سندرم پیش از قاعدگی ذکر کنند. همچنین هنوز مشخص نیست که چرا برخی افراد علائم آن را شدیدتر از دیگران تجربه می‌کنند. از فاکتورهای موثر در بروز این مشکل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تغییرات هورمونی: بسیاری از کارشناسان معتقدند که این سندرم در پاسخ به تغییر سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون اتفاق می‌افتد. این هورمون‌ها به طور طبیعی در طول چرخه قاعدگی در نوسان هستند. در طول فاز لوتئال که پس از تخمک‌گذاری رخ می‌دهد، هورمون‌ها به اوج خود می‌رسند و سپس به سرعت کاهش می‌یابند که ممکن است منجر به بروز اضطراب، تحریک‌پذیری و سایر تغییرات خلقی شود.
• تغییرات شیمیایی در مغز: انتقال‌دهنده‌های عصبی سروتونین و نوراپی‌نفرین که چندین عملکرد مهم در بدن مانند کمک به تنظیم خلق‌وخو، احساسات و رفتار را برعهده دارند، ممکن است در بروز علائم سندرم پیش از قاعدگی نقش داشته باشند. به عنوان مثال، کاهش استروژن ممکن است باعث آزاد شدن نوراپی‌نفرین شود که منجر به کاهش تولید دوپامین، استیل‌کولین و سروتونین می‌شود. این تغییرات می‌توانند باعث بروز مشکلات خواب، خلق‌و‌خوی ضعیف یا افسردگی شود.
• مشکلات روانی زمینه‌ای: ابتلا به بیماری‌های روانی مانند افسردگی یا اضطراب می‌تواند شانس شما را برای تجربه این سندرم افزایش دهد. داشتن سابقه خانوادگی PMS و ابتلا به اختلال دوقطبی یا افسردگی پس از زایمان نیز می‌تواند موثر باشد.
• سبک زندگی: از عوامل بالقوه سبک زندگی که می‌توانند علائم سندرم پیش از قاعدگی را بدتر کنند، می‌توان به سیگار کشیدن، خوردن مقدار زیادی غذاهای چرب، شیرین و نمکی، نداشتن فعالیت بدنی منظم و کمبود خواب اشاره کرد.

مطمئنا برای پیشگیری از این مشکل باید به فکر کنترل این فاکتورها و ایجاد تغییراتی در سبک زندگی خود باشید!

سندرم پیش از قاعدگی و درمان

اگرچه سندرم پیش از قاعدگی و بارداری ارتباطی با یکدیگر ندارند، اما بهتر است برای افزایش رفاه زندگی خود به فکر راه‌حل باشید. معمولا پزشکان توصیه می‌کنند که ابتدا از راهکارهای درمان خانگی سندرم پیش از قاعدگی استفاده کنید. برای رهایی از علائم خفیف یا متوسط، ممکن است راهبردهای زیر موثر باشند:

• برای کاهش نفخ شکم، مایعات فراوان بنوشید: این مسئله شامل مصرف انواع چای گیاهی مانند برگ تمشک قرمز یا بابونه نیز می‌شود که ممکن است در کاهش گرفتگی عضلات موثر باشند.
• رژیم غذایی متعادلی داشته باشید: یک برنامه غذایی که شامل مقدار زیادی میوه، سبزیجات و غلات کامل باشد.
• کاهش مصرف شکر، نمک، کافئین و الکل را در نظر بگیرید: چراکه در بروز مشکلاتی مانند احتباس مایعات و نفخ شکم موثر است.
• از پزشک خود در مورد مصرف مکمل‌های ویتامین و مواد معدنی سوال بپرسید: پزشک بعد از انجام آزمایش خون و بررسی سطح ویتامین‌ها و مواد معدنی خون شما در مورد مصرف مکمل‌هایی مانند اسید فولیک، ویتامین B-6، کلسیم و منیزیم تصمیم می‌گیرد. این مسئله در کاهش گرفتگی عضلات و تغییرات خلق‌و‌خو موثر است.
• از سطح کافی ویتامین D در بدن خود مطمئن شوید: سعی کنید ویتامین D بیشتری از طریق نور طبیعی، غذا یا مکمل‌ها دریافت کنید.
• هر شب به موقع بخوابید: سعی کنید هر شب بین ساعت ۷ تا ۹ بخوابید تا به رفع خستگی و بهبود سلامت کلی شما کمک کنید.
• در صورت امکان روزانه حداقل نیم ساعت فعالیت بدنی داشته باشید: ورزش نه تنها می‌تواند به کاهش نفخ و گرفتگی شکم کمک کند، بلکه در کاهش علائم اضطراب و افسردگی نیز موثر است.
• هر روز زمانی را برای مراقبت از خود اختصاص دهید: ممکن است این مسئله شامل ورزش کردن، استراحت، زمانی برای سرگرمی‌ یا تعامل اجتماعی باشد.

درصورتی‌که شدت علائم شما خیلی زیاد باشد یا راهکارهای خانگی برای رفع علائم متوسط موثر نباشند، پزشک نسبت به تجویز داروهای زیر اقدام خواهد کرد:

• داروهای ضد افسردگی: مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) که شامل فلوکستین، پاروکستین، سرترالین و غیره هستند در کاهش علائم خلقی موفق بوده‌اند. به‌همین‎‌دلیل به‌عنوان خط اول درمان PMS شدید در نظر گرفته می‌شوند. اگرچه اغلب روزانه مصرف می‌شوند، اما برای برخی از زنان استفاده از داروهای ضد افسردگی ممکن است به دو هفته قبل از شروع قاعدگی محدود شود (فلوکستین و سندرم پیش از قاعدگی).
• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs): مصرف داروهای غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن قبل یا بعد از شروع قاعدگی می‌تواند به کاهش گرفتگی شکم و تحریک‌پذیری سینه‌ها کمک کند.
• دیورتیک‌ها یا داروهای ادرارآور: اگر ورزش کردن و محدود کردن مصرف نمک برای کاهش وزن، تورم و نفخ ناشی از سندرم پیش از قاعدگی کافی نباشند، مصرف دیورتیک‌ها می‌تواند به بدن کمک کند تا مایعات اضافی را از طریق کلیه‌ها دفع کند. اسپیرونولاکتون یک نوع دیورتیک است که می‌تواند به کاهش برخی از علائم این سندرم کمک کند.
• داروهای ضد بارداری: این داروهای هورمونی می‌توانند تخمک‌گذاری را متوقف کنند که ممکن است در درمان سندرم پیش از قاعدگی یا PMS موثر باشد.

درمان سندرم پیش از قاعدگی در طب سنتی

متخصصان طب سنتی علاوه‌بر تایید راهکارهای خانگی ذکرشده در بخش قبل، توصیه می‌کنند که چند روز پیش از بروز قاعدگی مصرف دمنوش‌های گیاهی را آغاز کنید. از انواع دمنوش برای سندروم پیش از قاعدگی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• دمنوش بابونه
• دمنشو گل گاوزبان
• دمنوش اسطوخودوس
• دمنوش بیدمشک
• دمنشو بهارنارنج
• دمنشوش بومادران

این دمنوش‌ها در تسکین اعصاب و القای حس آرامش روانی و جسمی نیز موثر هستند.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر علائم سندرم پیش از قاعدگی هر ماه بر روال زندگی و کیفیت زندگی شما تأثیر می‌گذارند و درمان‌های خانگی و داروهای بدون نسخه در رفع آن‌ها موثر نیستند، بهتر است به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید. علائم شدید این سندرم ممکن است نیاز به رویکرد درمانی عمیق‌تری داشته باشند. درصورتی‌که شرایط مراجعه حضوری را ندارید، پیشنهاد می‌کنیم از صدها پزشک آنلاین زنان و زایمان پذیرش ۲۴ مشاوره آنلاین تلفنی و متنی بگیرید. مشکلات خود را مطرح کرده و از مشاوره‌های بهترین دکتر آنلاین زنان برای درمان استفاده کنید.

گفتگوی آنلاین با متخصص زنان و زایمان