دلیریوم چیست؟ آیا بیماری دلیریوم درمان دارد؟

یکی از بیماری­‌هایی که هوشیاری افراد را تحت‌­الشعاع قرار می­دهد دلیریوم است. دلیریوم ( Delirium ) یا روان آشفتگی یک اختلال جدی در توانایی‌های ذهنی است که منجر به آشفتگی تفکر و کاهش آگاهی نسبت به محیط می­شود. برای اینکه بدانیم اختلال دلیریوم چیست و آیا دلیریوم درمان دارد یا نه تا انتهای این مقاله همراه ما باشید:

بیماری دلیریوم چیست؟

برای اینکه با این بیماری بیشتر آشنا شویم باید بدانیم دلیریوم چه بیماری است. دلیریوم زمانی اتفاق می­افتد که فرد به ناگاه دچار گیجی یا تغییر نگهانی در وضعیت روانی، احساسات و آگاهی شود. فردی که به دلیریوم مبتلا شده است ممکن است تمام طول روز حالت عادی داشته باشد و فقط برای چند دقیقه تسلط خود را بر آگاهی، حافظه و احساسات خود از دست بدهد.

این بیماری شروعی حاد و غیر تدریجی دارد و مختص به سالمندان نیست و بروز انواع دلیریوم در جوانان نیز رایج است. اما احتمال ابتلای سالمندان ۶۵ سال به بالا که دچار سکته قلبی و مغزی شده­اند، نوعی عفونت در بدن خود دارند، بی­خوابی کشیده­اند و بدنشان بی آب شده بیشتر است. برخی از سالمندان نیز در سنین مختلف به سندرم غروب آفتاب در دلیریوم مبتلا می­‌شوند. دلیریوم در سالمندان را در مقاله‌ای دیگر مفصل توضیح دادیم. اطلاعات بیشتر درباره این بیماری در سالمندان و مسن‌ها در در آن بخوانید.

علائم بیماری دلیریوم

دلیریوم علائم و نشانه­ هایی دارد که شناخت آن­‌ها باعث می‌­شود بتوانید زودتر درمان را شروع کرده و از پیشرفت بیماری جلوگیری کنید.

به ­طور کلی داشتن یک یا چند مورد از علائمی که در ادامه گفته خواهد شد باید جدی گرفته شود:

• اختلال در حافظه
• ناتوانی در تمرکز روی موضوعات خاص
• عدم توانایی در پاسخ به سوالات و تصمیم­گیری
• حواس­پرتی
• عدم واکنش درست به اتفاقات محیطی
• کاهش هوشیاری و عدم آگاهی نسبت به زمان و مکان
• هذیان گویی

چه عواملی باعث دلیریوم می شود و روش پیشگیری از آن چیست؟

اگر از بروز عوامل خطر بیماری دلیریوم که قابل اصلاح هستند جلوگیری کنیم می­توانیم تا حدی از ابتلا به آن پیشگیری کنیم. مهمترین عواملی که باعث بروز بیماری دلیریوم می­شوند عبارتند از:

• عمل­های جراحی و تزریق داروهای بیهوشی
• ترک اعتیاد شدید به الکل و مواد مخدر
• سکته مغزی یا ابتلا به بیماری­هایی مانند دمانس و آلزایمر
• ابتلا به آسم شدید و نرسیدن اکسیژن به مغز
• رسیدن آسیب به مغز در اثر استفاده بیش از حد یا نادرست از داروهای شیمیایی
• مصرف برخی از قرص­های آرامبخش، مسکن­ها، فشار خون و قرص خواب
• تشدید و ماندگاری عفونت در بدن
• کمبود غذا و آب

انواع و نحوه تشخیص دلیریوم

دلیریوم را در دسته بندی­های مختلفی جای می­دهند. برخی از نمونه­ها به نام­های خاصی معرف هستند؛ به­طور مثال گاهی آن­ها را با نام­های دلیریوم آی سی یو و دلیریوم اختلال شناختی می­شناسند. اما علمی­ترین دسته­بندی برای این بیماری عبارتست از:

• دلیریوم هایپراکتیو (Hyperactive delirium) که علائمی مانند بی­قراری، تغییرات سریع خلق و خو، سراسیمگی، امتناع از مشارکت با دیگران و توهم دارد.
• دلیریوم هیپواکتیو ( Hypoactive delirium) که با نشانه­‌هایی مانند خواب‌­آلودگی و گیجی، تمایل به خوابیدن، بی‌­تحرکی و کاهش فعالیت همراه است.
• دلیریوم خمری (Delirium tremens) یا دلیریوم الکل برای کسانی که مدت طولانی اعتیاد شدید به الکل یا مواد مخدر داشته و سعی در ترک آن دارند اتفاق می­افتد.
• دلیریوم ترکیبی ( Mixed delirium) بین هایپراکتیو و هیپواکتیو است و فرد در طول روز ممکن است برخی از علائم هر دو نوع را داشته باشد.

روز‌های تشخیص بیماری دلیریوم

بروز این علائم نشان­دهنده ابتلای صد در صد به این بیماری نیست؛ بنابراین بهتر است با مشاهده آن­ها به پزشک مراجعه کنید. پزشک متخصص پس از صحبت با بیمار و بررسی نشانه‌­ها، از روش‌­های زیر برای تشخیص این بیماری و تست دلیریوم استفاده می­کند:

• آزمایش خون برای تشخیص دلیریوم
• اسکن سر دلیریوم
• آزمایش تیروئید
• آزمایش کبد
• رادیوگرافی قفسه سینه

چگونه دلیریوم را درمان کنیم؟

در پاسخ به این سوال که ” آیا دلیریوم قابل درمان است؟” باید بگوییم بله؛ تنها کافیست پزشک مربوطه علت بروز بیماری دلیریوم را به خوبی تشخیص داده و اقدامات لازم برای رفع آن­ها را انجام دهد.

به‌­طور مثال اگر در درمان دلیرویم متوجه شویمُ دلیریوم در اثر وجود عفونت در بدن است باید عفونت برطرف شود یا اگر آسم باعث ابتلا به دلیریوم است، باید این بیماری به سرعت درمان شود. به­طور کلی نیز بهترین داروی دلیریوم داروهای ضد روانپریشی آتیپیک (Atypical antipsychotic ) و هالوپریدول (Haloperidol ) است.

همچنین روش‌­های زیادی برای درمان دلیریوم در طب سنتی وجود دارد که می­توانید آن­ها را نیز امتحان کنید. اما توصیه پزشکان این است که برای شروع درمان خانگی دلیریوم هرگز داروهای شیمیایی را قطع نکنید؛ چراکه احتمال عود و پیشرفت بیماری وجود دارد.

برای درمان بیماری دلیریوم به چه پزشکی مراجعه کنیم؟

با بروز علائم و جهت تشخیص هر چه بهتر بیماری باید به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید. یک پزشک مغز و اعصاب در صورت نیاز پس از معاینه، بیمار را به پزشکان دیگر معرفی می­کند.

چنانچه ترجیح می­دهید برای درمان دلیریوم در کرونا از خانه خارج نشوید، می­توانید مشاوره آنلاین دکتر مغز و اعصاب را انتخاب کنید. با مراجعه به پذیرش ۲۴ علاوه بر پیدا کردن بهترین متخصصین و پزشکان در این زمینه، می­توانید روش­های مختلف مراجعه به پزشک مانند تماس تلفنی با پزشک، ارتباط آنلاین و مراجعه حضوری را نیز انتخاب کنید.

دلیریوم با آلزایمر چه فرقی دارد؟

با بروز علائم بیماری دلیریوم به­خصوص اگر فرد میانسال یا سالمند باشد، اطرافیان احتمال ابتلا به بیماری آلزایمر را داده و سخت نگران می­شوند؛ چراکه علائم این دو بیماری در برخی از مواقع شبیه هم است. در زمینه تفاوت دلیریوم با آلزایمر همینقدر بدانید که آلزایمر بیشتر روی حافظه فرد تاثیر می­گذارد، اما دلیریوم باعث از دست رفتن تمرکز و هوشیاری فرد می­شود.

همچنین آلزایمر یک بیماری پیش رونده است که بروز علائم آن بر خلاف بیماری دلیریوم در طول روز نوسان ندارد. در هر صورت تشخیص اینکه بیمار شما به کدامیک از این دو بیماری مبتلا شده است را باید به عهده متخصص بیماریهای مغز و اعصاب بسپارید.

تفاوت دمانس و دلیریوم چیست؟

از آنجایی­که علائم و نشانه‌­های دلیریوم و دمانس (dementia ) شبیه هم است، بسیاری از افراد این­ دو را باهم اشتباه می­گیرند. دمانس یا زوال عقل را نمی­توان یک بیماری نامید، چراکه دمانس در واقع مجموعه­ای از علائم و نشانه­‌هاست که نشان دهنده وجود اختلال در رفتار اجتماعی، احساسات، تفکر و حافظه است.

عوامل بسیاری مانند شوک ­های عصبی یا بیماری آلزایمر باعث ایجاد دمانس می­‌شوند که تشخیص آن به عهده دکتر متخصص مغز و اعصاب است.