درباره تاثیر ورزش برای بهبود اختلال حافظه بیشتر بدانید
فهرست مطالب
آیا ورزش برای تقویت حافظه مفید است؟
مغز پیچیده‌ترین اندام بدن است. چراکه عملکردهای متعدد بدن را تنظیم، اطلاعات حسی دریافتی را تفسیر و احساسات ما را پردازش می‌کند. هم‌چنین جایگاه اصلی حافظه، هوش و خلاقیت است.
اگرچه مغز همیشه حتی در هنگام خواب فعال است، اما برخی از فعالیت‌ها ذهنی و جسمی می‌توانند مغز را به روش‌های جدیدی درگیر کنند و به طور بالقوه منجر به بهبود قدرت یادگیری، تمرکز، عملکرد شناختی یا خلاقیت شوند. از نظر پزشکان، با افزایش سن انجام انواع ورزش برای بهبود اختلال حافظه ضرورت بیشتری پیدا می‌کند. زیرا سلول‌های مغز مستعد تحلیل و ابتلا به انواع بیماری‌های مغزی مانند آلزایمر، پارکینسون و غیره هستند.
ورزش کردن برای حفظ قدرت عضلات، قوی نگهداشتن قلب، حفظ رنج وزنی سالم و جلوگیری از بیماری‌های مزمن مانند دیابت ضروری است. علاوه بر این، تمرینات ورزشی به‌خصوص ورزش‌های هوازی و قدرتی می‌توانند به تقویت مهارت‌های فکری نیز کمک کنند.
ورزش به طور مستقیم و غیرمستقیم قدرت حافظه و مهارت‌های فکری شما را تقویت می‌کند. در واقع با تحریک تغییرات فیزیولوژیکی مانند کاهش مقاومت به انسولین و التهاب و تشویق تولید فاکتورهای رشد (مواد شیمیایی که بر رشد عروق خونی جدید در مغز و حتی فراوانی، بقا و سلامت کلی سلول‌های جدید مغز اثر دارند) روی بدن تأثیر مثبت می‌گذارد.
با توجه به اینکه در حال حاضر بیش از ۵۰ میلیون نفر در جهان درگیر بیماری‌های زوال عقل هستند، نباید تاثیر عوامل محیطی مانند سبک زندگی، نوع تغذیه و ورزش را بر بهبود مشکلات مغزی افراد در سنین مختلف دست کم بگیرید. در این مطلب به نکات جالبی در زمینه بهبود اختلال حافظه با ورزش و ورزش‌هایی برای تقویت حافظه کوتاه‌مدت اشاره خواهیم کرد.
تاثیر ورزش بر تقویت حافظه
اخیرا نتایج یک مطالعه روی شرکت‌کنندگانی که به طور متوسط در دهه ۷۰ زندگی خود بودند، نشان داد که حتی در سنین بالا نیز می‌توان از مزایای ورزش بهره‌مند شد. بنابراین، هیچ وقت برای شروع و بهره‌مندی از تاثیر ورزش بر حافظه دیر نیست. در ادامه به علل تقویت حافظه به‌وسیله ورزش اشاره خواهیم کرد:
- از نظر محققان، فعالیت بدنی زیاد با تولید پروتئین‌های سیناپسی بیشتر در بافت مغز همراه است. وجود این پروتئین‌ها برای سیگنالینگ مغز ضروری است.
- ورزش منظم ممکن است التهاب مرتبط با افزایش سن که می‌تواند بر مغز تأثیر بگذارد را کاهش دهد. بهتر است بدانید که التهاب مزمن در بروز بیماری‌هایی مانند سرطان، مشکلات قلبی و زوال عقل دخیل است.
- به کمک تحقیقات صورت‌گرفته، اثرات بهبودی حافظه و جریان خون با ورزش به‌دلیل تقویت تولید سلول‌های جدید مغز و هورمون‌های شادی و ضدپیری ثابت شده است.
انواع ورزش برای بهبود اختلال حافظه
پس از آگاهی از اثرات مفید ورزش و بهبود حافظه افراد پیر یا جوان، احتمالا این ابهام در ذهن شما شکل گرفته است که منظور چه ورزش‌هایی است؟ در این بخش قصد داریم تا شما را با تعدادی از ورزش‌های جسمی موثر در بهبود قدرت مغز آشنا کنیم. مطمانا انجام منظم آن‌ها تاثیر زیادی در پیشگیری از ابتلا به اختلالات حافظه یا کاهش سرعت پیشرفت آن‌ها دارد.
۱. ورزش‌های هوازی
از انواع ورزش‌های هوازی می‌توان به دوچرخه‌سواری، دویدن، پیاده‌روی، شنا کردن، طناب زدن، ایروبیک و حرکات موزون، کوهنوردی و اسکی اشاره کرد.
یک مطالعه که در سال ۲۰۱۷ منتشر شد، ارتباط بین فعالیت بدنی کم و خطر زوال عقل را نشان داد. در این مطالعه محققان اسکن ام آر آی حدود ۲۰۰۰ فرد ۶۰ سال به بالا را بررسی کردند و دریافتند که هرچه فعالیت آن‌ها بیشتر باشد، هیپوکامپ آن‌ها بزرگتر می‌شود.
بنابراین، انجام منظم ورزش‌های هوازی جریان خون به مغز و هم‌چنین اندازه بخش هیپوکامپ (بخشی از مغز که در حافظه کلامی و یادگیری نقش دارد) را افزایش می‌دهد.
۲. تمرینات قدرتی با وزنه
یک مطالعه بالینی که در سال ۲۰۲۰ منتشر شد، نشان داد که انجام تمرینات قدرتی به مدت شش ماه می‌تواند به جلوگیری از کوچک شدن هیپوکامپ در افراد مسن کمک کند.
مطالعه دیگری روی زنان ۶۵ تا ۷۵ ساله که در طول ۱۲ ماه یک یا دوبار در هفته به انجام ورزش‌های مختلف پرداخته بودند نیز نشان داد که تمرینات قدرتی در مقایسه با تمریتان تعادلی و کششی در پمپاژ آهن به سلول‌های مغزی و در نهایت بهبود قدرت شناختی و حافظه موثرتر هستند. در واقع وقتی وزنه‌ها را بلند می‌کنید، به‌نوبه خود مدارهای عصبی مغز شما شروع به گسترش می‌کنند.
۳. یوگا
مطالعهای که در سال ۲۰۱۶ در مجله بیماری آلزایمر منتشر شد، نشان داد افراد ۵۵ ساله و بالاتر که در یک برنامه ۱۲ هفته‌ای یوگا ثبت‌نام کردند، هم در حافظه کلامی (توانایی به خاطر سپردن لیست کلمات) و هم در حافظه دیداری-فضایی (توانایی یافتن و به خاطر سپردن مکان‌ها) پیشرفت‌های قابل توجهی داشتند. از نظر پزشکان، تمرینات یوگا می‌توانند باعث ایجاد مسیرهای عصبی جدید در مغز شوند.
۴. مدیتیشن
مدیتیشن تکنیکی برای بهبود تمرکز و توجه به شیوه‌ای کنترلشده است. در واقع می‌تواند بدن شما را آرام کند، فرآیند تنفس شما را آهسته کند و استرس و اضطراب را کاهش دهد.
به‌همین‌دلیل، فواید متعددی برای مغز و بدن دارد. تحقیقات نیز نشان می‌دهند که انجام منظم تمرینات مدیتیشن ممکن است با کند کردن روند پیری مغز و افزایش توانایی مغز برای پردازش اطلاعات، برای مغز مفید باشد. پس یک نقطه آرام پیدا کنید، چشمان خود را ببندید و هر روز پنج دقیقه به مدیتیشن بپردازید.
۵. تایچی
بر کسی پوشیده نیست که تایچی می‌تواند از بسیاری جهات برای سلامتی به‌خصوص سلامت روان مفید باشد. تایچی نوعی تمرین بدنی است که شامل حرکات آرام بدن، تنفس موزون و مدیتیشن می‌شود. در مطالعهای که در سال ۲۰۱۹ به مقایسه عملکرد تمرین‌کنندگان تایچی و کسانی‌که آن را تمرین نمی‌کردند پرداخت، محققان دریافتند که انجام منظم این ورزش قدرت شناخت مغز را بهبود می‌بخشد و سرعت از دست دادن قدرت حافظه را کاهش می‌دهد. چراکه قدرت افزایش مسیرهای بین نواحی مختلف مغز را دارد.
طبق مطالعه دیگری که در سال ۲۰۱۸ منتشر شد، افراد مسنی که به مدت ۱۲ هفته تایچی تمرین کردند، نسبت به افرادی‌که آن را تمرین نمی‌کردند، به‌دلیل فعال‌تر شدن قشر جلوی مغز توانایی بیشتری در انجام چندین کار به طور همزمان داشتند.
اخیرا تحقیقات انجام‌شده توسط مرکز ملی سلامت آمریکا نشان داده‌اند که تایچی می‌تواند به بهبود قدرت استدلال، برنامه‌ریزی، حل مسئله و حافظه در میان سالمندان کمک کند. در این مطالعات جوانان مبتلا به اختلال شناختی خفیف به‌دلیل زوال عقل نیز شاهد افزایش توانایی یادگیری و تمرکز بودند.
۶. رقصیدن
رقص نوعی ورزش است که می‌تواند مناطقی از مغز را درگیر کند. متخصصان مرکز پیشگیری و کنترل از بیماری‌های آمریکا خاطرنشان می‌کنند که یادگیری حرکات رقص جدید می‌تواند سرعت پردازش و حافظه مغز شما را افزایش دهد.
یک مطالعه برجسته در مجله پزشکی نیوانگلند به مدت بیش از ۲۰ سال سالمندان را دنبال کرد و نشان داد که رقصیدن منظم خطر زوال عقل را تا ۷۶ درصد کاهش می‌دهد. اخیرا نیز یک بررسی در سال ۲۰۱۷ به این نتیجه رسید که مداخلات رقص باعث بهبود عملکرد شناختی در بیماران مبتلا به زوال عقل می‌شود.
نمونه‌ای از تمرینات ذهنی برای بهبود قدرت حافظه
تحقیقات پزشکی نشان می‌دهند که وقتی افراد ذهن خود را فعال نگه می‌دارند، مهارت‌های فکری آن‌ها دیرتر تضعیف میشوند. بنابراین انجام ورزش‌های ذهنی یا بازی‌های فکری مانند پازل، شطرنج، جدول و سودوکو ممکن است به کاهش سرعت روند از دست دادن حافظه و سایر مشکلات ذهنی کمک کند.
یک مطالعه به مدت ۵ تا ۶ هفته روی ۲۸۰۰ بزرگسال ۶۵ سال به بالا نشان داد که آن‌ها بعد از ۱۰ جلسه تمرین مغزی به مدت ۱۰ ساعت توانستند بهبود قابل توجهی در قدرت حافظه، استدلال و سرعت پردازش اطلاعات خود بیایند. آن‌ها هم‌چنین در انجام کارهای روزمره مانند توانایی مدیریت پول و انجام کارهای خانه پیشرفت زیادی کردند. بنابراین علاوه‌بر انجام ورزش برای بهبود اختلال حافظه، باید همزمان روی تمرینات ذهنی نیز تمرکز کرد.
اخیرا یک مطالعه نشان داده است که انجام ورزش‌های ذهنی، مطالعه مداوم و آموزش یک زبان جدید می‌توانند روند زوال مهارت‌های تفکر را به تاخیر بیاندازد. این مساله برای افراد سالمند مبتلا به آلزایمر یا افراد جوان درگیر آلزایمر زودرس اهمیت ویژه‌ای دارد.
به طور کلی، افرادی‌که به طور منظم ذهن خود را به چالش می‌کشند ممکن است بخش کوتاه‌تری از زندگی خود را در حالت افول سپری کنند، حتی اگر آلزایمر داشته باشند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
پیشنهاد می‌کنیم اگر سابقه خانوادگی ابتلا به زوال عقل یا سایر بیماری‌های مرتبط با تحلیل مغز را دارید، در سنین جوانی برای پیشگیری و آگاهی از انواع ورزش برای بهبود اختلال حافظه به پزشک متخصص مراجعه کنید. وی می‌تواند با توجه به شرایط بالینی فعلی شما بهترین تمرینات ذهنی و جسمی را ارائه دهد.
درصورتی‌که شرایط مراجعه حضوری را ندارید، پیشنهاد می‌کنیم از خدمات ویزیت دکتر آنلاین مغز و اعصاب پذیرش۲۴ استفاده کنید. مشکلات خود را مطرح کرده و از مشاوره آنلاین بهترین فوق تخصص مغز و اعصاب یا همان دکتر آلزایمر برای درمان استفاده کنید.
پاسخ به سوالات متداول در زمینه ورزش برای بهبود اختلال حافظه
در این بخش می‌توانید به پاسخ تعدادی از ابهامات ذهنی خود در این زمینه دست پیدا کنید.
۱. منظور از ورزش بهبود حافظه چیست؟
در حال حاضر تحقیقات از هر نوع حرکتی، از پیاده‌روی و رقص گرفته تا تایچی و یوگا برای بهبود قدرت حافظه پشتیبانی می‌کنند. البته نمی‌توان اثرات مفید تمرینات ذهنی را نیز نادیده گرفت.
۲. ارتباط میان ورزش و بیماری آلزایمر چیست؟
مطالعهای در سال ۲۰۱۸ نشان داد بزرگسالان ۴۵ تا ۷۵ ساله که حداقل سه ساعت در روز می‌نشینند، علائم باریک شدن قابل توجهی در لوب گیجگاهی میانی (بخشی از مغز که مسئول تشکیل خاطرات جدید است) خود دارند. به‌همین‌دلیل، ورزش برای بهبود اختلال حافظه و پیشگیری و کنترل آلزایمر لازم است.
۳. آیا ارتباطی بین ورزش و بهبود حافظه برای کودکان وجود دارد؟
متاسفانه امروزه اغلب کودکان از بیش‌فعالی و عدم تمرکز رنج می‌برند. در این شرایط ورزش جسمی و ذهنی می‌تواند به بهبود قدرت حافظه و توجه آن‌ها کمک کند.
مطالب مفیدی بود