بیماری سارکوئیدوز چیست؟

سارکوئیدوز (Sarcoidosis) یک بیماری روماتیسمی نادر است که باعث می‌شود قسمت‌های کوچکی از بافت بدن قرمز و متورم شوند. به این قسمت‌های کوچک و ملتهب گرانولوما می‌گویند که بخش‌های مختلفی از بدن را درگیر می‌کند.

این بیماری می‌تواند با اثری که روی بخش‌های مختلف بدن دارد، آن‌ها را درگیر کرده و عملکردشان را مختل کند. در ادامه مطلب همراه ما باشید تا با تعریف این بیماری، علائم و روش‌های درمانی آن را نیز بررسی کنیم.

سارکوئیدوز چیست؟

در پاسخ به سوال بیماری سارکوئید چیست باید بگوییم، به‌شکل کلی این بیماری ممکن است بر اثر واکنش اشتباه سیستم ایمنی بدن به ویروس‌ها، باکتری‌ها یا مواد شیمیایی ایجاد شود. این بیمار باعث می‌شود سیستم ایمنی بدن بر علیه خودش فعالیت کند و به آن آسیب برساند. مناطقی از بدن که معمولا درگیر بیماری سارکوئیدوز می‌شوند شامل موارد زیر هستند:

• گره‌های لنفاوی
• ریه‌ها
• چشم‌ها
• پوست
• کبد
• قلب
• طحال
• مغز
• مفاصل

سارکوئیدوز چه علائمی دارد؟

برخی از افراد مبتلا به سارکوئیدوز هیچ علائمی را نشان نمی‌دهند، اما موارد زیر به‌شکل کلی می‌توانند از علائم این بیماری باشند:

• خستگی
• تب
• کاهش وزن
• درد مفاصل
• خشکی دهان
• خونریزی بینی
• تورم شکم
• کهیر
• ضایعات پوستی

علائمی که بر اثر این بیماری ایجاد می‌شوند بسته به این‌که کدام قسمت از بدن را درگیر کرده است، می‌توانند متفاوت باشند. سارکوئیدوز ممکن است قسمت‌های مختلف بدن را درگیر کند اما بیشتر ریه‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. علائم بیماری سارکوئیدوز ریه می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• سرفه خشک
• تنگی نفس
• خس خس سینه
• درد قفسه سینه

علائم سارکوئیدوز پوستی

• راش پوستی
• زخم‌های پوستی
• ریزش مو
• زخم‌های برجسته

علائم سارکوئیدوز سیستم عصبی

• تشنج
• از دست دادن شنوایی
• سردرد

علائم بیماری سارکوئیدوز چشمی

• خشکی چشم
• خارش چشم
• چشم درد
• از دست دادن بینایی
• سوزش چشم
• ترشحات غیرطبیعی چشم

علائم سارکوئیدوز قلبی

• درد قفسه سینه
• تنگی نفس
• غش کردن
• خستگی مفرط
• تپش قلب

علائم سارکوئیدوز مفصلی

• درد
• تورم مفاصل
• سفت شدن مفاصل
• التهاب عضله

برای آگاهی بهتر از این علائم توصیه می‌کنیم با فوق تخصص سارکوئیدوز مشورت کنید.

چه چیزی باعث سارکوئیدوز می‌شود؟

علت دقیق ابتلا به سارکوئیدوز هنوز ناشناخته است. سیستم ایمنی بدن با کمک گلبول‌های سفید به هر عامل خارجی و ناشناخته‌ای که وارد بدن می‌شود واکنش نشان می‌دهد و آن را از بین می‌برد.

درگیری سیستم ایمنی باعث التهاب و قرمزی در آن محل می‌شود. این باور وجود دارد که سارکوئیدوز زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن فرد بیش از حد معمول فعالیت کند و به اندام‌های داخلی بدن نیز واکنش نشان دهد.

در نتیجه، التهاب حاصل از این درگیری خود را به‌شکل گرانولوم در اندام‌های بدن نشان می‌دهد. این بیماری به بیماری‌های آرتریت روماتوئید و لوپوس شباهت زیادی دارد و همه آن‌ها از بیماری‌های خود ایمنی هستند.

این بیماری عفونی نیست، به‌همین دلیل امکان انتقال آن از فردی به فرد دیگر وجود ندارد. اما عواملی مانند جنسیت، نژاد، و ژنتیک می‌توانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند. از طرفی باید اشاره کنیم بیماری سارکوئیدوز در زنان و افراد سیاه‌پوست شایع‌تر است.

افرادی که سابقه خانوادگی سارکوئیدوز دارند به میزان قابل توجهی در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند. اما نکته جالب این است که بیماری سارکوئیدوز ارثی نیست. سارکوئیدوز به‌ندرت در کودکان رخ می‌دهد. علائم این بیماری معمولا در افراد بین ۲۰ تا ۴۰ سال ظاهر می‌شود.

سارکوئیدوز چگونه تشخیص داده می‌شود؟

تشخیص این بیماری کار ساده‌ای نیست زیرا علائم آن با علائم بسیاری از بیماری‌های دیگر مشترک است. بنابراین دکتر مغز و اعصاب باید با آزمایش سارکوئیدوز این بیماری را از جنبه‌های زیادی بررسی کند تا از آن مطمئن شود.

بررسی زخم‌های پوستی، غدد لنفاوی متورم، قلب، ریه و همچنین کبد بیمار از مواردی هستند که پزشک آن‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهد. پزشک بر اساس نتایجی که از این معاینه به دست می‌آید ممکن است آزمایش‌های بیشتر را مانند سی تی اسکن قفسه سینه، آزمایش عملکرد ریه یا نمونه برداری از گرانولوم را تجویز کند.

آیا بیماری سارکوئیدوز درمان دارد؟

بیشتر افرادی که به سارکوئیدوز مبتلا می‌شوند نیازی به درمان ندارند و این بیماری اغلب خودبه‌خود و در عرض چند ماه یا چند سال از بین می‌رود. بیماران تنها کافی است که تغییرات کوچکی را در زندگی خود ایجاد کنند.

بیشتر این افراد تنها با مسکن‌های بدون نسخه درد ناشی از این بیماری را تسکین می‌دهند. اما اگر به این بیماری مبتلا هستید، توصیه می‌کنیم همیشه تحت نظر متخصص بیماریهای مغز و اعصاب باشید تا وضعیت شما را بررسی کند.

توجه داشته باشید اگر بیماری سارکوئیدوز به موقع درمان نشود می‌تواند اثرات جبران‌ناپذیری را روی اندام‌های اصلی بدن داشته باشد و درمان آن‌ها را پیچیده‌تر کند.

داروهای استروئیدی

برای درمان سارکوئیدوز معمولا از قرص‌های استروئیدی استفاده می‌شود. این داروها از آسیب به اندام‌ها و ایجاد اسکار جلوگیری می‌کنند و علائم بیماری را کاهش می‌دهند.

مصرف بالای داروهای استروئیدی عوارض جانبی مختلفی دارد. برای مثال باعث اضافه وزن و نوسانات خلقی می‌شود. همچنین اگر مدت زیادی از این داروها استفاده کنید، عوارض شدیدتری مانند پوکی استخوان نیز در انتظار شما است.

پزشکان معمولا در کنار داروهای استروئیدی مکمل‌های ویتامین دی را نیز تجویز می‌کنند که خطر پوکی استخوان را کم کند. از دیگر عوارض حانبی داروهای استروئیدی احتمال ابتلا به سنگ کلیه و نارسایی کلیه است.

داروهای سرکوب کننده

اگر داروهای استروئیدی برای درمان کافی نباشند یا عوارض جانبی آن‌ها برای بیمار زیادی باشد، پزشک برای درمان از داروهای دیگری استفاده می‌کند که سرکوب کننده نام دارند. داروهای سرکوب کننده با کاهش فعالیت سیستم ایمنی به بهبود علائم فرد کمک می‌کند تا کمتر به اندام‌های داخلی آسیب برساند.

درمان گیاهی سارکوئیدوز

متاسفانه تاکنون هیچ داروی گیاهی برای درمان قطعی این بیماری پیدا نشده است. اما بعضی از ادویه‌ها مانند زردچوبه می‌توانند اثرات و التهاب ناشی از این بیماری را کم کنند.

تغییر در روش زندگی

تغییرات زیر در روش زندگی می‌تواند به بهبود علائم این بیماری کمک کند:

• ترک کردن سیگار در صورت مصرف آن
• جلوگیری از قرار گرفتن در معرض هوای آلوده
• نوشیدن آب زیاد
• ورزش
• خواب کافی
• رژیم غذایی سالم

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

این بیماری برای بیشتر افراد پنهان است و علائم خاصی را از خود نشان نمی‌دهد. بیمار در این شرایط ممکن است به واسطه عکسی که به دلایل دیگر از قفسه سینه گرفته است، متوجه بیماری خود شود.

با این حال اگر با علائم بیماری سارکوئیدوز مواجه شدید، به دلیل تشابه علائم این بیماری با سایر بیماری‌ها بهتر است برای اطمینان حتما با یک دکتر التهاب مشورت کنید. اما اگر نسبت به بیماری خود آگاه هستید در صورتی باید به پزشک مراجعه کنید که نوع و شدت علائمتان تغییر کرده یا عوارض داروهای درمانی شما را اذیت کرده باشند.

رابطه بین سارکوئیدوز و کرونا

همانطور که قبل‌تر نیز گفتیم افراد مبتلا به بیماری سارکوئیدوز باید داروهایی را مصرف کنند که تا حدودی فعالیت سیستم ایمنی بدن را کم کرده و آن را سرکوب می‌کند. در نتیجه بدن آن‌ها بیشتر در معرض ویروس کرونا قرار می‌گیرد و احتمال ابتلای آن‌‌ها به این ویروس بیشتر است. در صورت ابتلا نیز علائم شدیدتری را نسبت به افراد سالم نشان می‌دهند.

سخن نهایی

در این مطلب بیماری سارکوئیدوز، دلایل ابتلا و روش‌های درمان آن را بررسی کردیم. در مرحله‌های پیشرفته، بیماری سارکوئیدوز خطرناک است اما خوشبختانه روش‌هایی برای درمان سارکوئیدز وجود دارد که می‌توانند آن را کنترل کنند.

این بیماری ممکن است ظاهر افراد را تغییر دهد و بسیاری از بیماران را آزار می‌دهد. بنابراین مهم است که آن‌ها را درک کنیم و با نگاه‌های خیره آزارشان ندهیم. بیماری سارکوئیدوز نیما کرمی مجری توانمند کشورمان نیز باعث زخم‌هایی روی پیشانی او شده بود که بارها بخاطر آن مورد قضاوت مردم قرار گرفت.

اگر با علائم این بیماری مواجه هستید یا به‌شکل دقیق‌تری می‌خواهید بدانید بیماری سارکوئیدوز چیست می‌توانید از طریق سامانه پذیرش۲۴ از یک دکتر مغز و اعصاب آنلاین نوبت بگیرید و با او مشورت کنید.

سوالات متداول بیماری سارکوئیدوز

در ادامه به ۳ سوال متداول پاسخ می‌دهیم.

آیا بیماری سارکوئیدوز خودایمنی است؟

همانطور که قبل‌تر هم گفتیم علت دقیق ابتلا به این بیماری هنوز پیدا نشده است، اما برخی از دانشمندان اعتقاد دارند که این بیماری خود ایمنی است و در نتیجه حمله اشتباه بدن به اندام‌های خود رخ می‌دهد.

از طرفی بیماری سارکوئیدوز شباهت زیادی به بیماری‌های شناخته شده خود ایمنی دیگر مانند آرتریت روماتوئید دارد. با این‌حال به نظر می‌رسد عوامل ژنتیکی و محیطی نیز روی این بیماری تاثیر دارند و در نتیجه هیچ کدام از آن‌ها به‌عنوان دلیلی برای ابتلا به این بیماری شناخته نشده است.

طول عمر افراد مبتلا به بیماری سارکوئیدوز چقدر است؟

افرادی که به این بیماری مبتلا هستند اما علائمی ندارند معمولا به درمان نیز نیازی ندارند. بسیاری از افراد برای سال‌ها بدون هیچ علائم پیشرفته‌ای به زندگی خود ادامه می‌دهند. با وجود این افرادی نیز که علائم پیشرفته‌ای را از خود نشان می‌دهند، اگر درمانشان را پیگیری کنند با خطر مرگ روبرو نخواهند شد و به زندگی خود ادامه خواهند داد.

دسته سومی نیز وجود دارد که به درمان پاسخ نمی‌دهند یا آن را پیگیری نمی‌کنند. این افراد ممکن است به دلیل نارسایی تنفسی شدید که بر اثر زخم‌های روی ریه رخ می‌دهد، با مشکلات مختلف و خطر مرگ مواجه شوند.

چگونه افراد به بیماری سارکوئیدوز مبتلا می‌شوند؟

چون هنوز دلیلی برای خود بیماری پیدا نشده است، علت ابتلای فرد به آن نیز مشخص نیست. تحقیقات نشان داده‌اند که عواملی مانند ژنتیک و محیط زندگی فرد می‌تواند در احتمال ابتلا به این بیماری اثر داشته باشد. اما دانشمندان به دنبال راه‌های پیشگیری و دلیل ابتلا به این بیماری هستند.