با انواع افتادگی پلک و راه های درمانی آن آشنا شوید

افتادگی پلک

افتادگی پلک یکی از مشکلات زیبایی و بینایی قابل درمان در سطح جهان است.

افتادگی پلک بالا تا زمانی که تماسی با مردمک چشم نداشته باشد و در میدان بینایی فرد اختلال ایجاد نکرده باشد نیاز به جراحی ندارد اما زمانی که افتادگی پلک شدید باشد و بخشی یا تمامی مردمک را بپوشاند نیاز به درمان و جراحی دارد.

پلک‌های شما در اصل حاصل شکل‌گیری دو چین بر روی نازک‌‌ترین پوست بدن شما هستند. آن‌ها از چشمان شما در برابر خشکی، ورود اجسام خارجی و فشار بیش‌ازحد محافظت می‌کنند و در هنگام خواب با توزیع یکنواخت اشک کمک می‌کند تا چشم‌ها مرطوب بمانند.

بااین‌وجود، گاهی ممکن است پلک‌ها شل و آویزان شوند. افتادگی پلک چشم که به آن پتوز، بلفاروپتوز یا بلفاروپتوزیس (Blepharoptosis) نیز گفته می‌شود، ممکن است به دلیل ژنتیک، ضربه، افزایش سن یا اختلالات پزشکی مختلف ایجاد شود.

این وضعیت درصورتی‌که یک چشم را تحت تأثیر قرار دهد، پتوز یک‌طرفه و هنگامی‌که بر هر دو چشم تأثیر بگذارد، پتوز دوطرفه نامیده می‌شود. در موارد شدیدتر این شرایط می‌تواند منجر به مشکلات بینایی، زیبایی و یا مشکلات سلامتی دیگر شود.

افتادگی پلک در مواردی مانند پتوز مادرزادی از بدو تولد وجود دارد. اما گاهی به‌‎عنوان پتوز اکتسابی بعدا ایجاد می‌شود و می‌تواند دائمی باشد و یا به‌صورت مقطعی بروز کند. گاهی افتادگی پلک یک مشکل جداگانه است که بدون تأثیر بر بینایی یا سلامتی فقط ظاهر فرد را تغییر می‌دهد.

اما اگر این مشکل در طی چند روز یا چند ساعت ناگهانی ایجاد شد، به احتمال زیاد نشان‌دهنده یک مشکل جدی پزشکی است و باید در اولین فرصت برای بررسی وجود یک بیماری زمینه‌ای یا بیماری چشمی به پزشک مراجعه کنید. خوشبختانه در اکثر موارد، این بیماری چه به‌صورت طبیعی و چه با مداخله پزشکی برطرف خواهد شد.

علائم افتادگی پلک چشم چیست؟

از نظر بالینی علامت اصلی افتادگی پلک این است که پلک فوقانی یک یا هر دو چشم حالت طبیعی ندارد و به‌صورت افتاده دیده می‌شود. بااین‌حال، افتادگی پلک گاهی به‌سختی قابل تشخیص است یا به طور مداوم اتفاق نمی‌افتد.

با نگاه مستقیم به جلو در آینه می‌توانید وجود این مشکل را بررسی کنید. همانطور که به چشم خود نگاه می‌کنید، باید قسمت قابل توجهی از عنبیه (دایره رنگی چشم) شما در بالای مردمک چشم دیده شود و هیچ بخشی از مردمک چشم نباید توسط پلک پوشانده شود.

زیرا این وضعیت می‌تواند با انسداد جلوی چشم، کیفیت بینایی شما را تحت تأثیر قرار دهد. همچنین ممکن است چشمان شما برای مدت طولانی به شدت خشک یا پر از آب شوند و یا کوچکتر دیده شوند، به‌طوری‌که چین‌وچروک پوست که به طور معمول بین پلک فوقانی و ابرو قرار دارند، از بین بروند.

در بعضی از افراد افتادگی پلک چشم با درد در نواحی اطراف چشم همراه است. برخی از افراد مبتلا به افتادگی پلک شدید ممکن است مجبور باشند در هنگام مکالمه سر خود را به عقب خم کنند یا ابروهای خود را به طرف بالا ببرند تا بتوانند چهره طرف مقابل را مشاهده کنند. پزشک معمولا برای کمک به رفع این مشکل، بیماری‌های زمینه‌ای را نیز بررسی می‌کند.

چراکه گاهی این مشکل در اثر مشکلات عصبی و سردردهای میگرنی است. اگر مبتلا به پتوز ساده و بدون عارضه باشید، علائم دیگری نخواهید داشت. اما اگر پتوز شما به دلیل یک مشکل پزشکی جدی‌تر ایجاد شده باشد، ممکن است علائم دیگری نیز داشته باشید که مربوط به بیماری زمینه‌ای است.

به عنوان مثال، افتادگی پلک چشم ناشی از بیماری ام اس با علائم دیگری مانند دوبینی، ضعف در بازوها یا پاها و مشکل در گفتار، بلع یا تنفس همراه است. در بین نوزادان مبتلا به پتوز مادرزادی، تقریباً ۳۰٪ نیز دارای انحراف چشم (استرابیسم) یا برخی از اختلالات دیگر هستند که بر موقعیت یا حرکت چشم تأثیر می‌گذارند.

در پتوز ناشی از سندرم هورنر، مردمک چشم آسیب‌دیده به طور غیرمعمول کوچک است. در صورتی که نیاز به گفتگو با چشم‌پزشک دارید، میتوانید برای مشاوره آنلاین متنی و تلفنی با پزشک متخصص چشم کلیک کنید.

 چه کسانی دچار افتادگی پلک چشم می‌شوند؟

افتادگی پلک ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد، از علل طبیعی تا شرایط جدی‌تر! در نهایت این پزشک است که می‌تواند به شما کمک کند تا علت اصلی این مسئله را کشف کنید. پلک بالایی شما به عضله‌ای متصل است که به‌کمک یک عضله پشتیبان کوچکتر، به نگه‌داشتن و بالا و پایین رفتن پلک کمک می‌کند.

علاوه‌براین، عضله‌ای در زیر پوست ابرو وجود دارد که از بالا به بالا بردن پلک‌های شما کمک می‌کند. ضعف یا آسیب در هر یک از این سه عضله یا تاندون‌های آن‌ها می‌تواند باعث افتادگی پلک شما شود. به‌همین‌دلیل، این مشکل در بزرگسالان مسن به‌دلیل روند طبیعی پیری و ضعیف شدن عضلات، تاندون‌ها و پوست اطراف چشم شایع‌تر است.

البته به خاطر داشته باشید که افراد در هر سنی می‌توانند تحت تأثیر این بیماری قرار بگیرند. به‌طوری‌که درصد اندکی از نوزادان به‌صورت مادرزادی با این مشکل متولد می‌شوند. به طور کلی برخی از دلایل افتادگی پلک عبارتند از

پتوز مادرزادی

در این شرایط نوزاد به دلیل مشکلات ژنتیکی و عدم رشد صحیح عضلاتی که پلک فوقانی را بالا می‌برند، با افتادگی پلک متولد می‌شود. تقریباً در ۷۰ درصد موارد، این وضعیت فقط روی یک چشم تأثیر می‌گذارد. کودکانی که دچار افتادگی پلک هستند، در صورت عدم درمان به‌موقع ممکن است دچار تنبلی چشم (آمبلیوپی) شوند. اگر این مشکل بخشی از سطوح بینایی کودک را پوشانده باشد، می‌تواند بینایی او را به تأخیر بیندازد و یا محدود کند. به‌همین‌دلیل باید در اوایل زندگی جراحی انجام شود تا مانع از نابینایی شود.

پتوز آپونوروتیک

این نوع از افتادگی پلک چشم که مرتبط با افزایش سن است، به‌علت اثرات طولانی‌مدت گرانش زمین و پیری که باعث کشیدگی تاندون عضله بالابرنده پلک می‌شوند، بروز می‌کند. اگرچه معمولاً هر دو چشم تحت تأثیر قرار می‌گیرند، اما افتادگی ممکن است در یک چشم شدیدتر باشد.

بیماری ام اس یا میاستنی گراویس

افتادگی پلک می‌تواند یکی از اولین علائم ام اس باشد، یک اختلال نادر که بر روند واکنش عضلات به اعصاب تأثیر می‌گذارد. این بیماری نه تنها در عضلات پلک‌ها بلکه در عضلات صورت، بازوها، پاها و سایر قسمت‌های بدن نیز می‌تواند باعث ضعف عضلانی پیشرونده شود.

بیماری‌های عضلانی

افتادگی پلک می‌تواند نشانه‌ای از بیماری عضلانی ارثی به نام دیستروفی عضلانی دوشن باشد که بر حرکات چشم تأثیر می‌گذارد و می‌تواند در بلع مشکل ایجاد کند. در افراد جوان‌تر افتادگی پلک چشم می‌تواند در اثر گروهی از بیماری‌های عضلانی به نام اُفتالموپلژی خارجی مزمن پیشرونده ایجاد شود که باعث افتادگی پلک در هر دو چشم، مشکلات در حرکت چشم و گاهی درگیری عضلات گلو یا قلب می‌شود.

مشکلات عصبی

ازآنجایی‌که عضلات چشم توسط اعصاب مغز کنترل می‌شوند، هر شرایطی‌ که باعث آسیب به مغز یا اعصاب جمجمه‌ای آن شود، ممکن است باعث افتادگی پلک نیز شود. این شرایط شامل سکته مغزی، تومور مغزی، آنوریسم مغز (تورم رگ خونی داخل مغز) و آسیب عصبی مربوط به دیابت طولانی‌مدت هستند. علت دیگر افتادگی پلک، سندرم هورنر است که می‌تواند باعث ایجاد یک مردمک چشم کوچکتر و غیر طبیعی و از بین رفتن توانایی تعریق در نیمی از صورت شود. یکی از علل خطرناک بروز سندرم هورنر، تومورهای سرطانی است که در قسمت بالای ریه‌ها تکثیر پیدا می‌کنند.

مشکلات موضعی چشم

در بعضی موارد، پلک به‌دلیل عفونت یا تومور پلک، تومور داخل حفره چشم یا ضربه به چشم، حالت افتادگی پیدا می‌کند. مثلا در بیماری فلج عصب سوم، عصبی که در حرکت چشم شما نقش دارد آسیب می‌بیند. مصرف قطره‌های چشمی برای بیماری گلوکوم (آب سیاه) می‌تواند باعث از دست دادن چربی در ناحیه چشم شود و کمی حالت افتادگی به پلک دهد.

فاکتورهای خطر شایع ابتلا به افتادگی پلک چشم

اگر در حال حاضر درگیر این مشکل هستید، می‌تواند نشانه یک بیماری زمینه‌ای باشد؛ به‌خصوص اگر این مسئله بر روی هر دو پلک شما تأثیر گذاشته است. اما اگر فقط یکی از پلک‌های شما افتاده باشد، ممکن است در نتیجه آسیب و مشکل عصبی (میگرن) یا بروز موقت گل مژه باشد. جراحی معمول لیزیک یا آب‌ مروارید بعضاً در اثر ایجاد کشش عضله یا تاندون، باعث افتادگی پلک می‌شوند.

امروزه به علت تزریق اشتباه بوتاکس به عضلات ابرو یا پلک، موارد زیادی از فلج‌شدگی عضلات پلک و افتادگی آن مشاهده می‌شود. در بعضی موارد، افتادگی پلک به دلیل شرایط جدی‌تر مانند سکته مغزی، تومور مغزی یا سرطان اعصاب یا عضلات ایجاد می‌شود. اگر یک طرف صورت یا یک چشم شما به طور ناگهانی آویزان شد یا حالت افتادگی پیدا کرد، می‌تواند نشان‌دهنده سکته مغزی باشد که باید به‌سرعت دنبال خدمات اورژانس پزشکی باشید.

دکتر آنلاین متخصص چشم پزشکی

انواع افتادگی پلک 

۱-اکتسابی

• افتادگی پلکی اکتسابی که می‌تواند انواع زیر را در بر بگیرد:
• افتادگی پلکی عصبی (اعصاب پلکی درگیر شده و پلک را دچار مشکل می‌کنند)
• افتادگی پلکی عضله ای (اختلال در عضله‌ی پلکی که پلک را بالا نگه می‌دارد)
• افتادگی پلکی تاندونی (ضعف در تاندون چشمی که پلک را بالا نگه می‌دارد)
• افتادگی پلکی مکانیکی (پلک برای عضلات سنگین تر از آن است که بلندش کنند)

۲-مادرزادی

افتادگی پلک مادرزادی در کودکان می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله ضعف عضله ای ایجاد شود.

افتادگی پلکی در کودکان می‌تواند با ایجاد آستیگماتیسم یا تاری دید و یا انسداد مسیر بینایی منجر به شایع ترین اختلال ناشی از افتادگی پلکی در کودکان شود.

 علل بروز افتادگی پلک 

شایع‌ترین علت بروز افتادگی پلک نازک شدن عضله‌ی پلک می‌باشد که معمولا بر اثر بالا رفتن سن اتفاق می‌افتد هرچند ممکن است در جوانی هم دیده شود.

از دلایل ضعیف شدن این عضله میتوان به استفاده از لنزهای چشم ، مالش بیش از اندازه چشم‌ها ، حاملگی ، جراحی چشم ، التهاب چشمی و … اشاره کرد.

عوارض افتادگی پلک 

افتادگی پلکی علاوه بر مشکلات زیبایی که می‌تواند برای هر فرد به وجود بیاورد منجر به مشکلات جسمی نیز برای افراد می شود.

فرد مبتلا به افتادگی پلکی اگر دچار تاری دید باشد مدام مجبور میشود چشمان خود را جمع کند و به عضلات کناری چشم خود فشار بیاورد که این کار علاوه بر آسیب زدن به عضلات چشم منجر به چروک شدن پوست دور چشم میشود
همچنین فردی که بر اثر انسداد مسیر بینایی باید سر خود را به عقب ببرد و با این کار به مرور دچار کشیدگی عضلات گردنی می‌شود.

درمان افتادگی پلک 

درمان افتادگی پلک بستگی به نظر متخصص شرایط خود بیمار مثل سن، جنسیت، شدت مشکل و علت بروز مشکل دارد. اما بهرشکل درمان میتواند به شکل دارویی و یا جراحی باشد.

عوارض جراحی پلک بسیار نادر است و اکثر مواقع به دلیل بهبود زیبایی صورت می‌گیرد.

آیا می‌توان از افتادگی پلک چشم پیشگیری کرد؟

هیچ راهی برای پیشگیری از افتادگی پلک وجود ندارد، به‌ویژه اگر مادرزادی باشد. از طرفی معمولا انواع پتوز اکتسابی دلایلی غیر قابل پیشگیری دارند و کنترل روند پیری، ضربه به چشم، جراحی یا آسیب عضلانی و عصبی دشوار است. بااین‌حال، اجتناب از تزریق بوتاکس توسط افراد آماتور، استفاده از لنزهای تماسی و مالش بیش‌ازحد چشم می‌تواند خطر ابتلا به پتوز اکتسابی را کاهش دهد.

فقط آگاهی از علائم و معاینه منظم چشم می‌تواند به شما در مبارزه با این اختلال کمک کند. اگر احساس کردید که کودک شما پلک افتاده‌ای دارد، فوراً او را نزد پزشک ببرید تا تحت درمان و کنترل قرار گیرد. ازآنجایی‌که افتادگی پلک می‌تواند بینایی شما را تحت تأثیر قرار دهد، باید آن را جدی بگیرید. شاید بتوانید با مراجعه فوری به پزشک، جلوی بدتر شدن آن را بگیرید.

پیشگیری از افتادگی پلک 

• ورزش های چشمی به برطرف کردن پف چشم که میتواند باعث سنگینی پلک و فشار به عضلات پلک میشود کمک میکند.
• رژیم غذایی مناسب و کم نمک و کم چربی که پف چشم را تشدید نکند
• پرهیز از قرارگرفتن زیر نور مستقیم آفتاب
• استفاده مداوم از کرم ضدآفتاب و عینک آفتابی و کلاه لبه دار
• کاهش نورهای مصنوعی ، کمتر استفاده کردن از موبایل و لپ تاپ خصوصا در شب و پرهیز از مطالعه در نور کم.
• مراقبت از چشم یک امر ضروری است. با پیشگیری ، محافظت و رسیدگی به چشم هایتان آنهارا از گزند بیماری ها در امان بدارید

بهترین روش درمان افتادگی پلک چشم

اصولا نوع درمان افتادگی پلک به علت و شدت آن بستگی دارد. در ادامه به روش‌های رایج درمان این مشکل اشاره خواهیم کرد. افتادگی پلک اغلب یک مشکل طولانی‌مدت است. خوشبختانه در اکثر کودکان مبتلا به پتوز مادرزادی درمان‌نشده، وضعیت نسبتاً پایدار است.و در افراد مبتلا به پتوز آپونوروتیک (پتوز وابسته به سن)، افتادگی پلک می‌تواند با گذشت سال‌ها به‌تدریج افزایش یابد. پس در هر صورت باید به فکر درمان به‌موقع باشید!

قطره چشمی برای رفع افتادگی پلک

برای موارد موقت افتادگی پلک ناشی از تزریق بوتاکس، یک مطالعه قدیمی معتبر پیشنهاد کرد که قطره‌ چشم «لوپیدین» ممکن است به بهبودی سریعتر کمک کند، زیرا باعث انقباض سریع پلک‌ها می‌شود.

جراحی افتادگی پلک چشم

اگر افتادگی پلک چشم ناشی از افزایش سن باشد، معمولاً جراح پلاستیک با بالا بردن پلک به کمک جراحی زیبایی «بلفاروپلاستی» مشکل را برطرف کند. در اکثر موارد این یک روش سرپایی است که تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. بی‌حسی موضعی به بیهوشی عمومی ترجیح داده می‌شود، زیرا به جراح اجازه می‌دهد تا موقعیت پلک‌های شما را در حالی که چشمان شما باز است تنظیم کند.

اصولا در موارد خفیف افتادگی پلک، فقط برداشتن بخشی از عضلات پلک انجام می‌شود. در موارد متوسط ممکن است کوتاه کردن عضله اصلی پلک انجام شود و لیفت ابرو ممکن است در موارد شدیدتر توصیه شود. اخیر نیز نوعی از جراحی به نام «اسلینگ» رایج شده که در آن از لیفت عضلات پیشانی برای بالا بردن پلک‌ها استفاده می‌شود.

اگر کودک شما با پتوز مادرزادی شدید متولد شده باشد، احتمالاً پزشک انجام جراحی اصلاحی سریع را به شما پیشنهاد می‌کند، زیرا درمان زودرس خطر آسیب دائمی بینایی را کاهش می‌دهد. اگر کودک شما دچار پتوز خفیف‌تر و بدون اختلال در بینایی است، ممکن است پزشک برای اصلاح افتادگی پلک صبر کند تا کودک ۳ تا ۵ ساله شود.

در دوران کودکی، جراحی پلک تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود و احتمال بروز خطرات مرتبط با آن از جمله خشکی چشم، قرنیه خراشیده‌شده و هماتوم نیز وجود دارد. علاوه‌براین، غیر معمول نیست که جراحان پلک را بیش‌ازحد بالا یا پایین ببرند و پس از جراحی بیمار از ظاهر خود رضایت نداشته باشد. در برخی موارد، جراحی اصلاحی باعث می‌شود که چشم‌ها در حین خواب اندکی باز بمانند، بنابراین برای جلوگیری از خشک شدن آن‌ها قبل از خواب شبانه از روغن استفاده کنید.

مشاوره آنلاین با متخصص چشم پزشکی

تاثیر عصای پتوز بر درمان افتادگی پلک

در این روش غیر جراحی، معمولا چشم پزشک با افزودن یک زائده مخصوص عصا مانند به قاب عینک و نگه‌داشتن پلک در جای خود، از افتادگی آن جلوگیری می‌کند. در حال حاضر دو نوع عصای پتوز وجود دارد، قابل تنظیم و تقویت‌شده. عصاهای قابل تنظیم به یک طرف قاب عینک متصل می‌شوند، درحالی‌که عصاهای تقویت‌شده به دو طرف قاب عینک متصل می‌شوند.

این وسیله عالی را می‌توان تقریباً بر روی انواع قاب عینک نصب کرد، اما روی قاب‌های فلزی معمولا بهترین عملکرد را دارد. با توجه به اینکه این روش نتایج خوبی حتی بر روی بیماران با مشکل افتادگی چشم شدید داشته است، می‌توان از آن برای موارد اضطراری که بیمار به دلیل مشکلات زمینه‌ای مثل دیابت یا فشار خون بالا امکان جراحی ندارد، استفاده کرد.

اگر به‌دلیل بیماری‌های زمینه‌ای و مشکلات عضلانی، عصبی یا مربوط به چشم دچار افتادگی پلک شده باشید، پس از درمان آن‌ها معمولا مشکل شما برطرف و یا از بدتر شدن آن جلوگیری می‌شود. البته اگر افتادگی پلک شما آنقدر شدید باشد که سطوح بینایی شما مسدود شده باشد، علاوه بر درمان بیماری‌های زمینه‌ای نیاز به جراحی نیز خواهید داشت.

درمان افتادگی پلک چشم با داروهای گیاهی

طبق تجربه، استفاده موضعی از چای کیسه‌ای بابونه به‌دلیل آنکه یک ضد التهاب عالی است، برای رفع این مشکل موثر است. فقط کافی که شب قبل دو عدد چای کیسه‌ای را در فریزر بگذارید و صبح روز بعد به مدت ۲۰ دقیقه روی پلک‌های خود قرار دهید. حتی می‌توانید گل بابونه را با آب و خیار در دستگاه مخلوط‌کن به‌خوبی ترکیب کنید و از خمیر بدست آمده روی پلک‌های خود استفاده کنید. از ترکیب جو، عسل و تخم مرغ برای درمان موضعی افتادگی پلک غافل نشوید. ژل آلوئه‌ورا با قدرت آبرسانی زیاد خود می‌تواند به استحکام پلک‌ها کمک کند.

درمان افتادگی پلک چشم با طب سنتی

از نظر متخصصان طب سنتی علاوه بر داروهای گیاهی، ماساژ و طب سوزنی نواحی اطراف چشم و پلک نیز در رفع افتادگی پلک بسیار موثر است. روغن‌های گیاهی مانند روغن زیتون و روغن نارگیل به‌دلیل خاصیت آبرسانی، ضد التهابی، جوانسازی و سفت‌کنندگی خود می‌توانند به روند درمان این مشکل کمک کنند. امروزه کرم‌های موضعی زیادی نیز در بازار موجود است که فرمولاسیون گیاهی آن‌ها تحت نظر متخصصان طب سنتی برای رفع افتادگی پلک به‌صورت تدریجی موثر واقع شده است.

برای درمان افتادگی پلک چشم چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر افتادگی پلک شما با موارد زیر همراه است، حتما در اولین فرصت با یک پزشک متخصص چشم یا داخلی مشورت کنید:

• در طی چند روز یا چند ساعت ناگهان بروز کرده است.
• با دوبینی، ضعف عضلات صورت، ضعف در بازوها یا پاها، مشکل در گفتار یا بلع یا سردرد شدید همراه است.
• با علائم عفونت چشم از جمله درد و قرمزی چشم، تب، تورم و برآمدگی چشم یا مشکل در حرکت دادن چشم همراه است.
• پلک‌های شما با افزایش سن حالت افتادگی پیدا کرده‌اند و این مسئله باعث اختلال در بینایی شما شده و یا ظاهر شما را به طور جدی تحت تأثیر قرار داده است.

درصورتی‌که تصور می‌کنید یک چشم کودک شما کوچکتر از دیگری است و یا در هنگام صحبت کردن کودک سعی می‌کند با بالا بردن ابروها دید بهتری پیدا کند، حتما با پزشک متخصص اطفال یا چشم‌پزشک مشورت کنید. اگر شرایط مراجعه حضوری ندارید، از صدها پزشک آنلاین متخصص چشم در پذیرش۲۴، مشاوره آنلاین تلفنی و متنی بگیرید و مشکلات خود را مطرح کرده و از مشاوره‌های ایشان استفاده کنید. با توجه به امکان پیشرفت اختلال افتادگی پلک و عوارض جانبی آن، مسئله ساده‎ای نیست که به‌راحتی از آن بگذرید. برای اطلاعات بیشتر درباره جراحی افتادگی پلک نیز میتوانید با متخصص اکولو پلاستیک مشورت کنید.

مشاوره آنلاین با متخصص چشم پزشکی