هنگام شکستگی جمجمه چه کنیم؟ روش‌های مراقبت و درمان شکستگی جمجمه

جمجمه یکی از سخت و محکم‌ترین استخوان‌های موجود در بدن است که وظیفه محافظت از مغز را برعهده دارد. یکی از رایج‌ترین انواع ضربه به سر، شکستگی جمجمه است. این شکستگی‌ها خفیفی یا شدید هستند، که هریک نحوه درمان و دوره نقاهت خاص خود را دارند. شکستن استخوان جمجمه یکی از گسترده‌ترین بحث‌های پزشکی است که با توجه به شرایط مختلف، راه‌حل‌های جدیدی ارائه می‌شود.

انواع شکستگی جمجمه کدام هستند؟ آیا شکستگی جمجمه باعث مرگ می‌شود؟ مدت‌ زمان ترمیم شکستگی جمجمه چقدر است؟ چه عواملی در دیه شکستگی استخوان جمجمه تاثیر دارند؟ در ادامه به این پرسش‌ها و همه سوال‌های شما در رابطه با شکستگی استخوان جمجمه پاسخ می‌دهیم؛ پس با ما همراه باشید.

آسیب‌های وارد شده به سر چه عوارضی را در پی دارند؟ شکستگی جمجعه و آسیب به سر

هنگامی‌که یک ضربه به سر وارد می‌شود ممکن است عوارض مختلفی برای فرد داشته باشد. در ادامه برخی از آسیب‌ها متداول را بررسی کرده سپس به توضیح موضوع اصلی یعنی شکستن استخوان جمجمه می‌پردازیم.

ضربه‌مغزی شدن در اثر آسیب به سر

یکی از آسیب‌هایی که احتمالا تاکنون نام آن را به‌دفعات زیاد شنیده‌اید، ضربه‌مغزی است. در این نوع آسیب که به دلیل وارد آمدن ضربه شدید به سر رخ می‌دهد، فرد بلافاصله یا پس از چند لحظه از بیهوش می‌شود. استخوان جمجمه یکی از سخت‌ترین استخوان‌های موجود در بدن است.

شکستگی جمجمه (شکستن سر) در اثر آسیب به سر

هنگامی‌که ضربه آن‌قدر شدید باشد که باعث ایجاد ترک یا شکستگی در استخوان جمجمه فرد شود، از اصطلاح شکستن جمجمه استفاده می‌کنند. شکستگی که در استخوان جمجمه رخ می‌دهد به ۴ دسته اصلی تقسیم می‌شوند که هر یک از آنها به شرح زیر هستند:

انواع شکستگی جمجعه

• شکستگی خطی جمجمه اولین نوع آسیب به جمجمه است آن را بررسی می‌کنیم. در این نوع از شکستگی جمجمه خط یا ترکی که در استخوان جمجمه ایجاد می‌شود، باعث تکان خوردن آن از جای خود نمی‌شود. در شکستگی خطی جمجمه فرد را تنها برای مدت کوتاهی در بیمارستان بستری می‌کنند، اما به اقدام پزشکی خاصی نیاز ندارد. همچنین او می‌تواند پس از چند روز فعالیت‌ها خود را دوباره از سر بگیرد.
• در شکستگی فرورفته جمجمه مشکل بیمار حتی بدون استفاده از دستگاه خاصی نیز قابل‌مشاهده است. در این نوع شکستگی بخشی از جمجمه به دلیل وارد آمدن ضربه به استخوان سر فر می‌رود. با توجه به‌شدت ضربه و آسیب واردشده به جمجمه، دکتر جراحی مغز و اعصاب تشخیص می‌دهد که فرد برای درمان به کمک جراح نیاز دارد یا به‌طور طبیعی مشکل او حل می‌شود.
• شکستگی دیاستیک جمجمه به‌نوعی شکستگی گفته می‌شود که در امتداد بخش‌هایی به نام بخیه در جمجمه ایجاد می‌شوند. بخیه‌ها بین ناحیه‌ها مختلف جمجمه قرار دارند که در دوران کودکی فرد به یکدیگر متصل می‌شوند. هنگامی‌که خطوط بخیه از حالت معمولی پهن‌تر می‌شوند، از اصطلاح شکستگی دیاستیک جمجمه برای فرد استفاده می‌شود. این نوع شکستگی بیشتر در سنین نوزادی و پیش از به هم پیوستن خطوط بخیه به یکدیگر رخ می‌دهد.
• شدیدترین نوع شکستگی که ممکن است در استخوان جمجمه افراد ایجاد شود، شکستگی جمجمه بازیلار (مرکب) گفته می‌شود. در قسمت‌های اطراف چشم و پشت گوش افرادی که به شکستگی جمجمه بازیلار مبتلا می‌شوند، کبودی به وجود می‌آید. اگر شدت ضربه خیلی زیاد باشد، ممکن است در بخشی از پوشش مغز پارگی ایجاد شود که درنتیجه آن مایع شفافی از گوش یا بینی فرد آسیب‌دیده خارج می‌شود. مدت‌زمان بستری این افراد در بیمارستان طولانی است.

هماتوم داخل جمجمه در اثر آسیب به سر

از هماتوم داخل جمجمه با عبارت ICH نیز یاد می‌شود که انواع مختلفی دارد. در انواع مختلف این نوع آسیب ICH یا لخته خون داخل یا اطراف مغز ایجاد می‌شود. با توجه به محل قرارگیری لخته خون هماتوم داخلی جمجمه به دسته‌های مختلف مانند هماتوم اپیدورال، هماتوم داخل مغز، هماتوم زیر جمجمه و آسیب منتشر آکسون تقسیم می‌شوند. شکستگی جمجمه و خونریزی مغزی نیز در این نوع آسیب قرار میگیرد.

شکستن جمجمه و آشنایی با نکات مهم آن

به آسیب واردشده به سر، شکستگی جمجمه گفته می‌شود که این شکستگی مربوط به استخوان جمجمه است. احتمال دارد این آسیب مغزی تروماتیک یا TBI را بنامند که با کمی استراحت خفیف این مشکلات به‌مرور زمان بهبود خواهند یافت. اگر شکستگی‌های ایجادشده شدیدتر بوده و همراه با خونریزی باشد، در اطراف یا داخل مغز، مایع مغزی نخای نشت کرده، احتمال خونریزی، آسیب مغزی، تشنج و عفونت نیز وجود خواهد داشت. در این صورت بیمار باید حتما تحت عمل جراحی قرار گیرد.

توجه داشته باشید که با توجه به نوع و میزان آسیب واردشده مقدار دیه مشخص می‌شود. به‌طورکلی در سال ۱۴۰۱ دیه یک انسان کامل ۶۰۰ میلیون تومان است که حدود ۱۰ درصد از آن برای شکستگی سر در نظر گرفته می‌شود. همچنین طرفین می‌توانند مبلغ مشخصی را تعیین کنند و به توافق برسند.

علت و علائم شکستگی جمجمه چیست؟

شکستگی جمجمه در بزرگسالان علت‌های متفاوتی دارد که شامل موارد زیر می‌شود:

• شکستن سر در سقوط از ارتفاع
• ضربه خوردن با جسم
• مصدومیت ورزشی
• حمله فیزیکی
• شکستن جمجمه در تصادف

شکستگی جمجمه چه عوارضی دارد؟

علائم شکستگی در کودکان و بزرگسالان با توجه به‌شدت آن متفاوت است که درواقع به میزان جدی بودن آسیب واردشده بستگی دارد. به‌طورکلی از علائم وارد شدن آسیب به سر می‌توان موارد زیر را نام برد:

• برش کوچک یا و سطحی در عمق پوست
• حساسیت به نویز و نور
• تحریک‌پذیری
• احساس خستگی
• سرگیجه
• سردرد
• تشنج و شکستگی سر
• حافظه ضعیف
• وزوز گوش
• احساس خستگی بسیار
• خونریزی سر
• تهوع و استفراغ
• تورم سر
• کبودی زیر چشم یا پشت گوش
• از دست دادن هوشیاری
• نشت خون یا مایع شفاف از بینی یا گوش

به‌طورکلی در صورت داشتن علائمی مانند حالت تهوع، سردرد مداوم و علائمی که با گذشت زمان بدتر می‌شوند، باید با مرکز مراقبت‌های بهداشتی تماس گرفته و یا به مطب دکتر مغز و اعصاب مراجعه کنید.

کمک‌های اولیه در هنگام برخورد با فردی که دچار شکستگی جمجمه شده چیست؟

در هنگام برخورد با فردی که دچار شکستگی جمجمه شده، مثل شکستگی جمجمه در اثر تصادف، ضربه به سر یا شکستگی جمجمه کودکان، باید به ترتیب مراحل زیر را انجام داد:

• ابتدا باید نفس، گردش خون و مجراهای تنفسی بیمار را بررسی کرده تا در صورت نیاز سی پی آر را آغاز کنید.
• تا زمان رسیدن پزشک از جابجایی مصدوم خودداری کنید و سریعا با اورژانس تماس بگیرید.
• در صورت نیاز به جابجایی بیمار باید مراقب ثابت ماندن گردن و سر او باشید. بهتر است دست‌ها را در هنگام جابجایی در زیر شانه و دو طرف سر او قرار دهید.
• با دقت محل آسیب را بررسی کنید. باید این موضوع که جمجمه دچار فرورفتگی یا شکستگی شده است یا خیر؟ تشخیص داده شود.
• در صورت مشاهده خونریزی با استفاده از دستمال تمیز روی ناحیه را ببندید.
• در صورت استفراغ بیمار باید گردن و سر او را ثابت نگه دارید و برای جلوگیری از خفگی با احتیاط او را بچرخانید.
• در صورت هوشیار بودن بیمار و مشاهده هر یک از علائم حتما او را به یکی از مراکز درمانی انتقال دهید.

درمان شکستگی جمجمه چیست؟

برای درمان این مشکل دکتر جراحی مغز و اعصاب ابتدا میزان آسیب واردشده را بررسی می‌کند، به‌عنوان‌مثال در صورت وارد شدن آسیب جدی‌تر، بیمار سریعا به انجام جراحی نیاز خواهد داشت. همچنین احتمال دارد بیمار به مدت چند ساعت تحت مراقبت قرار گیرد و سپس مرخص شود. ممکن است در برخی از موارد برای جلوگیری از کزاز، تشنج یا عفونت پزشک برای شما داروهای مختلفی را برای شما تجویز کند.

حال سوال این است که شکستگی جمجمه در حد هاشمه یعنی چه؟ هاشمه به جنایتی گفته می‌شود که باعث شکستگی استخوان شود و ۱۰ درصد دیه کامل را برای آن در نظر گرفته‌اند.

مراقبت‌های بعد از شکستگی جمجمه چیست؟

لازم به ذکر است که برای شکستگی جمجمه مانند سایر شکستگی‌های استخوان عمل نمی‌کنند. درمان شکستگی جمجمه به عوامل مختلفی مانند وضعیت سلامتی، سابقه پزشکی، شدت و نوع شکستگی و سن بیمار بستگی دارد. بیشتر شکستگی‌های جمجمه درد شدید ندارند و در برخی از موارد به‌خودی خود بهبود می‌یابند. پزشک بعد از معاینه بیمار و تشخیص دادن وضعیت وی، برای کنترل درد مسکن‌ تجویز می‌کند.

در برخی از موارد باید مسکن قوی برای کاهش میزان درد مصرف شود. اگر شکستگی بازال باعث خروج مقدار زیادی مایع مغزی- نخاعی از گوش و بینی شود که در این صورت نیاز به جراحی است.

همچنین اگر شکستگی از نوع فشرده شدید باشد، باید حتما جراحی انجام شود؛ زیرا در این صورت شکستگی بسیار دیر التیام می‌یابد. این نوع شکستگی علاوه بر ایجاد مشکل زیبایی، در صورت عدم درمان باعث آسیب وارد شدن به مغز هم می‌شود.

توصیه‌های مراقبتی شکستن جمجمه: درمان‌های خانگی شکستگی جمجمه

بعد از وارد شدن هرگونه آسیب به سر باید به توصیه‌هایی مانند داشتن استراحت کافی، خواب کافی، خودداری از انجام فعالیت‌های سنگین مانند ورزش، رعایت رژیم غذایی مناسب و مراجعه به پزشک در صورت مشاهده هرگونه علائم نگران‌کننده توجه کرد.

توجه داشته باشید که اگر امکان مراجعه به مطب پزشک و ویزیت توسط وی را ندارید با استفاده از دکتر مغز و اعصاب آنلاین می‌توانید ویزیت شوید و پاسخ تمام سوالات خود را دریافت کنید.

سوالات متداول در شکستگی جمجمه

آیا شکستگی جمجمه باعث مرگ می‌شود؟

جمجمه استخوانی سخت و سفت است که وظیفه محافظت از مغز را بر عهده دارد. به همین دلیل این استخوان از وارد شدن ضربه و آسیب به مغز جلوگیری می‌کند. توجه داشته باشید که در اکثر موارد ضربه‌مغزی باعث ایجاد ناتوانی به‌صورت دائم یا موقت شده و همیشه باعث مرگ نمی‌شود. به‌صورت معمول بین ۷ الی ۱۰ درصد احتمال دارد که در اثر وارد شدن ضربه به سر فرد مرگ مغزی شده و فوت کند.

انواع شکستگی جمجمه چیست؟

به ۴ صورت زیر احتمال شکستگی جمجمه وجود دارد:

1. شکستگی خطی در جمجمه

در این نوع شکستگی پس از ایجاد شکستگی در استخوان، حرکت نمی‌کند. به‌عنوان‌مثال پس از ایجاد این شکستگی در کودکان باید به مدت چند روز آنها را در بیمارستان بستری کرد. معمولا پس از گذشت چند روز کودک توانایی انجام فعالیت‌های خود را خواهد داشت.

1. شکستگی افسرده در جمجمه

در این شکستگی براثر وارد شدن ضربه به جمجمه بخشی از آن فرورفته می‌شود که با وارد شدن هرگونه آسیبی به مغز، باید جراحی انجام شود.

1. شکستگی دیاستیک جمجمه

این نوع شکستگی بیشتر در نوزادان و کودکان ایجاد می‌شود و معمولا در امتداد خطوط بخیه جمجمه رخ می‌دهند.

1. شکستگی بازیلار (مرکب)

این نوع شکستگی که جدی‌ترین نوع آن است؛ به علت شکستگی استخوان در پایه جمجمه ایجاد می‌شود. در صورت بروز آن، معمولا در اطراف چشم و پشت گوش کودکان کبودی مشاهده می‌شود. همچنین در اثر پارگی قسمتی از پوشش مغز، احتمال خروج مایع شفاف یا خون از بینی یا گوش نیز وجود خواهد داشت. در این صورت کودک باید تحت مراقب ویژه قرار گیرد.

زمان جوش خوردن جمجمه چقدر است؟

به‌طورکلی مدت‌زمان جوش خوردن به عوامل مختلفی بستگی دارد که با توجه به نوع و میزان آن زمان جوش خوردن متغیر است. مواردی مانند وضعیت سلامت قبلی، نوع تغذیه فرد، سرعت بهبودی فرد و بیماری‌های زمینه‌ای اشاره کرد. به‌طورمعمول مدت ۶ هفته زمان برای جوش خوردن این استخوان زمان نیاز است.

سخن پایانی

استخوان جمجمه وظیفه محافظت از مغز و جلوگیری از وارد شدن هرگونه آسیب به آن را بر عهده دارد. یکی از مسائل پزشکی مهم که همواره روش‌های مختلفی در شرایط متفاوت برای آن وجود دارد، شکستگی جمجمه است. از علائم وارد شدن هرگونه آسیب یا شکستگی می‌توان سردرد شدید، وزوز گوش، تورم سر، خونریزی، تشنج، به هم خوردن تعادل، بی‌خوابی، تهوع و استفراغ، کبودی و… را نام برد. در صورت مشاهده هر یک از این علائم باید سریعا با اورژانس تماس گرفته یا به مطب پزشک مراجعه کنید.