سندروم گیلن باره چیست؟ علائم، تشخیص و درمان گیلن باره

سندروم گیلن باره یا GBS یک اختلال نادر و جدیست. این بیماری در دسته بیماری­های خودایمنی قرار دارد که با نارسایی عصبی و عضلانی حاد همراه است. اگر به این بیماری مبتلا هستید یا در اطرافیانتان فردی به این سندرم مبتلاست یا سوالاتی نظیر “سندروم گیلن باره چیه” دارید تا انتهای این مقاله همراه ما باشید. در این مقاله به بررسی علائم، علل و روش­های تشخیص این بیماری پرداخته و بررسی می­کنیم که آیا سندروم گیلن باره درمان دارد یا نه:

بیماری سندروم گیلن باره چیست ؟

سندروم گیلن-باره (Guillain-Barré syndrome) که تلفظ صحیح آن گی-ین-باره است یک اختلاف عصبی نادر اما جدیست. در این بیماری سیستم ایمنی بدن فرد به اشتباه به سیستم عصبی پیرامونی یا محیطی ( بخشی از دستگاه عصبی که مغز و نخاع را به سایر قسمت­های بدن متصل می­کند ) حمله می­کند و به غلاف میلین (Myelin  ) که اطراف آکسون­ها را گرفته­اند آسیب می­رساند. باکتری سندروم گیلن باره بیشتر روی پاها، دست ها و سایر اندام تاثیر گذاشته و باعث ضعف، درد و بی حسی آن­ها می­شود. میزان درگیری افراد مختلف با هم فرق دارد؛ به­طوری که گاهی یک بیمار تنها درد و ضعف خفیف را تجربه کرده و برخی دیگر فلج می­شوند. آماری که در مورد این بیماری وجود دارد عبارت است از:

• ابتلا به سندروم گیلن باره در بزرگسالان معمولا بین سنین ۳۰ تا ۵۰ سالگی اتفاق می­افتد. اما بیماری گیلن باره در کودکان نیز دیده می­شود.
• معمولا از هر ۱۰۰هزار نفر ۲ تا ۶ نفر به سندروم گیلن باره مبتلا می­شوند.
• در برخی از گزارشات وراثت نیز تاثیر دارد.
• مردها ۱.۵ برابر بیشتر از زنان به این سندروم مبتلا می­شوند.

انواع سندروم گیلن باره

در حال حاضر پژوهشگران انواع مختلفی از سندروم گیلن باره را کشف و شناسایی کرده­اند. اما یک فرد مبتلا ممکن است نشانه­هایی از دو یا چند نوع را به­طور همزمان داشته باشد؛ همین مساله گاهی تشخیص نوع آن­ها برای یک دکتر مغز و اعصاب را با پیچیدگی­هایی همراه می­سازد. مهمترین انواع این بیماری عبارتست از:

• پلی رادیکولونوروپاتی التهابی حاد دمیلینه کننده ( AIDP ): از جمله علائم این نوع ضعف عضلانیست که از پایین پا شروع شده و با ضعف اعصاب مغزی و درگیری سیستم اتونوم همراه است. این نوع در اروپا و آمریکای شمالی رایج­تر است.
• سندرم میلر فیشر: در این نوع از سندروم گیلن باره فلج و بی حسی معمولا از چشم شروع شده و با راه رفتن ناپایدار همراه است. این نوع در آسیا رایج­تر است. این نوع در مردان بیشتر از زنان رواج داشته و بیشتر در فصل بهار رخ می­دهد.
• اختلال آکسونی حرکتی حاد ( AMAN ): ضعف عضلانی شدید بدون بی حسی و بدون درگیری اعصاب مغزی دیده می­شود. به این نوع سندرم فلج کننده چینی­ها نیز گفته شده و در آسیا و آمریکای مرکزی و جنوبی بیشتر دیده می­شود.
• نوروپاتی آکسونی حسی و حرکتی حاد ( AMSAN ): ضعف عضلانی همراه با بی حسی دیده می­شود. این نوع در چین، ژاپن و مکزیک رایج­تر است.
• حلقی-گردنی-بازویی: در این نوع ضعف عضلانی در صورت، گردن، شانه ها و گلو حس می­شود.

علل و علائم سندروم گیلن باره

افرادی که به این بیماری دچار می­شوند همیشه از پزشک خود سوال می­کنند که چرا به این سندروم دچار شده­اند و علت بیماری گیلن باره چیست . پژوهشگران هنوز نتوانسته­اند به­درستی تشخیص دهند که چرا سیستم ایمنی بدن شروع به حمله به اعصاب کرده و به آن­ها آسیب می­زنند. اما سندروم گیلن باره معمولا چند هفته پس از عفونت دستگاه تنفسی یا دستگاه گوارش ایجاد می­شود. اما عوامل خطرزا و محرکی برای این بیماری وجود دارد که در ادامه به برخی از آن­ها اشاره می­کنیم:

• آمارها نشان می­دهد در موارد نادری ابتلا به سندروم گیلن باره واکسن آنفلوانزا می­تواند موثر باشد.
• عفونت با باکتری کامپیلوباکتر (Campylobacter) که معمولا در گوشت­های پرندگان نپخته پیدا می­شوند.
• ویروس سیتومگالوویروس (Cytomegalovirus)
• ویروس اپتیشن-بار (Epstein–Barr virus)
• ویروس زیکا (Zika virus)
• هپاتیت A، B، C و E
• ویروس HIV
• باکتری مایکوپلاسما پنومونیه (Mycoplasma pneumoniae)
• لنفوم هاجکین (Hodgkin’s lymphoma)
• برخی از عمل­های جراحی یا ضربه­های سنگین

عوارض و علائم سندروم گیلن باره چیست ؟

از جمله اولین و بارزترین نشانه­ها و علائم سندرم گیلن باره سوزنی شدن پاها و وجود ضعف در آن­هاست. این نشانه­ها می­تواند از پاها شروع شده و در تمام بدن گسترش یابد. البته گاهی ضعف و سوزنی شدن از بازوها نیز شروعی می­شود. در موارد حاد این مشکلات کم کم باعث فلج کل بدن می­شود. این علائم می­تواند به مدت ۲ تا ۴ هفته روند صعودی داشته باشد. متخصصین معتقدند زمانی که گزگز شدن دست و پا را مشاهده کردید باید حتما به دکتر نشانگان گیلن باره مراجعه کنید.

اما جدای از نشانه­های اولیه، سندروم گیلن باره علائم و عوارض بسیاری دارد که در ادامه به تک تک آن­ها اشاره خواهیم کرد:

• سوزنی شدن انگشتان دست و پا، مچ دست و پا
• ضعف در پاها که به سمت بالا کشیده می­شود
• عدم توانایی در راه رفتن و بالا و پایین رفتن از پله­ها و برقراری تعادل هنگام قدم برداشتن
• مشکل در عضلات چشم و بینایی و بروز دوبینی یا عدم توانایی در حرکت چشم
• ایجاد مشکل در صحبت کردن، جویدن و بلع به دلیل ناتوانی در حرکات صورت
• دشواری تنفس
• دردهای شدید و گرفتگی عضلات شبانه
• بالا رفتن ضربان قبل و فشار خون
• ناتوانی در کنترل مثانه و روده

روش­های تشخیص و درمان سندروم گیلن باره

تشخیص به موقع و شروع درمان می­تواند بیشترین شانس را در بهبودی سریع­تر به فردی که مبتلا به سندورم گیلن باره است بدهد. برای بررسی بالینی علائم و تشخیص باید به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید. البته باید بدانید گاهی تشخیص این بیماری به­ خصوص در مراحل اولیه و با وجود علائم بسیار خفیف سخت است. به همین دلیل پزشکان باید از روش­ها، آزمایشات و تست­های مختلف استفاده کنند.

• معاینات بالینی و بررسی علائم
• الکترومیوگرافی (EMG) یا نوار عضله که میزان پاسخ عضلات به سیگنال­های عصبی را مورد بررسی قرار می­دهد.
• تست هدایت عصبی (NCS) برای بررسی سرعت و قدرت فعالیت الکتریکی یک عصب مناسب است.
• پونکسیون کمری که در آن کمی مایع نخاعی از ستون فقرات گرفته شده و برای تشخیص سطح پروتئین به آزمایشگاه فرستاده می­شود.

روش­های درمان بیماری گیلن باره چیست ؟

آنچه باید در مورد بیماری­های خود ایمنی بدانید اینست که تا کنون روش­های درمانی برای از بین بردن و درمان کامل آن­ها کشف نشده است. اما خوشبختانه روش­های درمانی مختلف می­تواند روی بهبودی این بیماری تاثیر گذاشته و در اکثر مواقع خطرات جدی را از بیمار دور کند. اما به شرطی که فرد پس از دریافت علائم و تشخیص صد در صد، درمان خود را شروع کند. برای این منظور باید تحت درمان بهترین پزشکان و متخصصان مغز و اعصاب باشد.

با مراجعه به سایت پذیرش۲۴ می­توانید برای پیدا کردن بهترین دکتر مغز و اعصاب آنلاین اقدام کرده و بهترین پزشکان نزدیکی خود را برای مراجعه حضوری، و بهترین پزشکان و متخصصان کشور را برای مشاوره آنلاین یا تلفنی انتخاب کنید.

در ادامه روش­های معمول درمان سندروم گیلن باره را معرفی می­کنیم:

• ایمونوگلوبولین وریدی ( IVIG): درمانی جایگزین پروتئین پلاسماست که سیستم ایمنی بدن را تحت کنترل خود در می­آورد. در این روش ترکیبی از آنتی بادی­هایی است که از بدن فرد در برابر عفونت ناشی از بیماری­های مختلف محافظت می­کند را به بدن فرد تزریق می­کنند.
• پلاسمافرزیس (Plasmapheresis): این روش که به تبادل پلاسما نیز معروف است خون را با حذف موادی که برای اعصاب مضر است تصفیه می­کند.
• تجویز مسکن: این داروها تنها برای کنترل درد و ضعف اندامی استفاده می­شوند.
• کاردرمانی و فیزیوتراپی: انجام مداخلات حسی حرکتی و یا تمرین درمانی زیر نظر متخصصین کاردرمانی یا فیزیوتراپی ممکن است کاردرمان نیز در این مسیر بتواند به شما کمک کند.

پاسخ به سوالات متداول سندروم گیلن باره

بسیاری از افراد به دنبال پاسخ سولات خود در مورد سندروم گیلن باره هستند. اما به شما پیشنهاد می­کنیم در مورد این بیماری و سایر بیماری­ها به سراغ نظرات پزشکان و متخصصان بروید. در ادامه به ۳ سوال پر تکرار در مورد سندروم گیلن باره پاسخ می­دهیم. پاسخ این پرسش­ها می­تواند زوایای نهان این بیماری را برای شما مشخص کند.

آیا بیماری گیلن باره خطرناک است ؟

سندروم گیلن باره به خودی خود خطر مرگ را به­همراه ندارد و میزان خطرات این بیماری با مراجعه به موقع پزشک و شروع درمان می­تواند کمتر شود. علاوه بر این عواملی مانند سن پیشرفت بیماری، شدت پیشرفت بیماری و کند بودن روند بهبودی آن در طولانی مدت، استفاده طولانی مدت از تنفس مصنوعی و ابتلای فرد به پنومونی و لخته خون می­توانند باعث ایجاد خطرات جدی برای بیمار شوند.

آیا واکسن کرونا باعث ابتلا به سندرم گیلن باره می­شود؟

سوال مهم دیگری که به ­تازگی برای افراد پیش آمده است ارتباط بین بیماری گیلن باره و کرونا است؛ چراکه در برخی از موارد نادر دیده شده که فرد پس از دریافت واکسن کرونا شرکت جانسون اند جانسون، به سندروم گیلن باره مبتلا شده است. اما پژوهشگران معتقدند بروز بیماری پس از دریافت واکسن کرونا کاملا تصادفی بوده است و تزریق واکسن خطری در رابطه با ابتلا به این بیماری ندارد.

روند بهبودی بیماری گیلن باره چقدر طول می­کشد؟

روند بهبودی حدود ۸۰ درصد افراد مبتلا به سندروم گیلن باره پس از مراجعه به­موقع به دکتر مغز و اعصاب ۶ تا ۱۲ ماه است. ۳۰ درصد مبتلایان نیز تا ۳ سال عوارض بعد از گیلن باره را به همراه دارند. حدود ۳ درصد نیز با عود علائم تا ۳ سال روبرو می­‌شوند.