۲۰ تمرین و ورزش سکته مغزی که عوارض سکته را کاهش می‌دهند
فهرست مطالب
ورزش سکته مغزی راهی برای کاهش مشکلات ناشی از سکتهی مغزی در بیماران است. همه‌ی ما می‌دانیم بیماری‌ها معمولاً پس از بهبود نسبی، عوارضی از خود به‌جا می‌گذارند، که گاه در تمام طول عمر با بیماران همراه خواهد بود.
سکتهی مغزی از دسته امراضی است که پس از بهبود معمولاً بیمار مجبور به گذر از بحران‌های سختی است. ورزش سکته مغزی یکی از راه حل‌های بسیار خوب برای کاهش تاثیرات مخرب سکتهی مغزی است. تمام پزشکان متخصص تاثیر ورزش بر سکته مغزی را همراه با تجویز دارو، بهترین راه برای کاهش اثر سکتهی مغزی بر بیماران می‌دانند. حتی پزشکان معتقدند ورزش برای جلوگیری از سکته مغزی بسیار کارساز است.
ورزش های مناسب سکته مغزی
پس از سکتهی مغزی (اگر مغز بتواند دوباره به زندگی ادامه دهد)، در صورت تحریک قادر است دوباره به فعالیت‌های خود ادامه دهد. از این‌رو معمولاً ۲۴ ساعت پس از سکتهی مغزی بهتر است فیزیوتراپی سکته مغزی در خانه شروع شود. لازم به ذکر است در ۶ ماه اول پس از سکته مغزی، که به آن دوران طلایی گفته میشود، مغز فرصت بیشتری برای بازیابی عملکرد خود دارد.
اقدامات جهت شروع ورزش توانبخشی سکته مغزی
برای شروع ورزش توانبخشی می‌توان به سه روش زیر عمل کرد:
استفاده از فیلم فیزیوتراپی سکته مغزی
از فیلم‌های فیزیوتراپی می‌توان جهت آموزش حرکات و تمرینات ورزشی برای درمان سکته مغزی استفاده کرد. این فیلم‌ها حاوی تمرینات مناسب برای سکته مغزی و انواع ورزش برای تقویت دست و حرکت انگشتان بیماران سکته مغزی است .
کمک مستقیم توسط کاردرمان و فیزیوتراپ
اگر بیمار نیازمند به ورزش بعد از سکته مغزی، مشکلی در صحبت کردن، جویدن غذا و قورت دادن آن دارد باید ورزش کاردرمانی سکته مغزی را انجام دهد که در این صورت از فیزیوتراپ یا کاردرمان می‌توان کمک گرفت،
کاردرمانی سکته مغزی در خانه بدون نیاز به کاردرمان
در این حالت بیمار خود به‌تنهایی یا با کمک یکی از نزدیکان، برنامه‌های ورزشی خود را انجام می‌دهد.
ورزش های کاردرمانی سکته مغزی را هم می‌توان به چند گروه عمده‌ی زیر تقسیم‌بندی کرد:
ورزش دست برای افراد سکته مغزی
ورزش دست سکته مغزی به گروه‌های زیر تقسیم میشود:
۱. تمرینات قدرتی دست برای درمان عوارض سکته مغزی
حرکت دست در سکته مغزی معمولاً با ضعف همراه است. از این رو چند ورزش برای افراد سکته مغزی به‌منظور تقویت انگشتان پیشنهاد میشود گرفتن و فشار دادن را امتحان کنند.
یک وسیله برای ورزش و سکته مغزی توپ فیزیوتراپی است. برای انجام این تمرین توپ را بین کف دست و انگشتان گرفته و فشار می‌دهیم. این ورزش برای هر دست سه بار و هر بار ده مرتبه انجام شود.
۲. خم کردن مچ دست برای درمان عوارض سکته مغزی
در حالی‌که آرنج خود را روی میز تکیه داده‌اید با دست دیگر مچ دست خود را که یک وزنه‌ی مناسب به آن آویزان است، به بالا خم کنید و ۵ ثانیه در همین حالت نگه دارید و سپس آرام به‌حالت اول برگردانید. این تمرین را برای هر مچ دست، ۳ بار هر بار پنج دفعه تکرار کنید.
۳. گرفتن توپ فیزیوتراپی با نوک انگشتان
برای انجام این ورزش توپ را با انگشتان دست بهصورت کشیده بین شست و چهار انگشت دیگر فشار دهید. این تمرین برای هر دست سه بار هر بار ۷ دفعه تکرار شود.
۴. فشار دادن و هول دادن توپ برای درمان عوارض سکته مغزی
توپ را درحالی‌که روی میز است با کف دست فشار داده و به جلو و عقب برانید. این تمرین را برای هر دست ۲۰ بار تکرار کنید.
۵. خم کردن انگشتان برای درمان عوارض سکته مغزی
توپ فیزیوتراپی را در کف دست بگیرید. سپس بدون کمک شست و با نوک انگشتان محکم به توپ فشار بیاورید و انگشتان را باز کنید. برای هر دست این تمرین باید ۵۰ بار و هر بار هفت دفعه تکرار شود.
۶. کمک به چرخش شست برای درمان عوارض سکته مغزی
در حالی‌که توپ را در کف دست قرار داده‌اید، فقط با شست یک بار در جهت عقربه‌های ساعت و یک بار خلاف آن بچرخانید. این حرکت را برای هر دست، سه بار و هر بار به‌مدت ۳۰ ثانیه تکرار کنید.
۷. فشار جانبی انگشتان برای درمان عوارض سکته مغزی
توپ را بین هر دو انگشت قرار داده و برای هر دو دست و همه‌ی انگشت‌ها ۳ بار، هر بار پنج دفعه فشار دهید.
۸. غلت دادن و نگه داشتن برای درمان عوارض سکته مغزی
لازم به ذکر است این ورزش برای تقویت دست و حرکت انگشتان بیماران سکته مغزی بسیار پر‌کاربرد است.
یک وزنه‌ی نیم کیلویی استوانه‌ای را با یک دست روی کف دست دیگر که روی میز قرار دارد، بگذارید. به‌آرامی انگشتانتان را خم کنید و اجازه دهید وزنه در دستتان بغلتد و دوباره به سمت انگشتان برگردد و وزنه را محکم با انگشتان بگیرید. این تمرین را ۲۰ بار برای هر دست انجام دهید.
برای دریافت نوبت از دکتر سکته مغزی یا متخصص فیزیوتراپی کافی است با پذیرش ۲۴ تماس بگیرید.
۹. تمرینات کششی دست با (اکستنشن) بازکردن و (فلکشن) خم کردن
دو گروه تمرینات کششی زیر از بهترین ورزش های بیماران سکته مغزی به‌شمار می‌آیند:
- باز کردن و خم کردن مچ دست
بازوی خود را روی میز قرار دهید و مچ را از میز آویزان کنید، طوری‌که کف دست رو به پایین باشد مچ را به‌سمت بالا و پایین حرکت دهید. این حرکت سه بار، هر بار ۱۰ دفعه برای هر دست تکرار شود.
- باز کردن و خم کردن شست
کف دست را باز کنید و عدد ۵ را نشان دهید. سپس انگشت شست را خم کنید و عدد ۴ را نشان دهید. سه بار و هر بار ده دفعه این تمرین را با هر دست انجام دهید.
۱۰. چرخاندن کف دست برای درمان عوارض سکته مغزی
این تمرین اتصالات عصبی آسیب دیده را بهبود می‌بخشد. در حالی‌که کف دست دیده شود، دست خود را روی میز قرار دهید. سپس با انگشتان دست دیگر دست را بچرخانید تا روی دست دیده شود. این تمرین را برای هر دست ۲۰ بار تکرار کنید.
۱۱. خم کردن و باز کردن مچ دست به بالا و پایین و چپ و راست برای درمان عوارض سکته مغزی
آرنج خود را روی میز قرار دهید، با دست دیگر کف دست را گرفته به بالا و پس از ۵ ثانیه مکث به پایین خم کنید. این تمرین را برای هر دست ۲۰ بار تکرار کنید.
در حرکت دیگر در حالی‌که کف دستتان روی میز است، با دست دیگر مچ آن را ۵ ثانیه به سمت راست و پس از آن، ۵ ثانیه به سمت چپ خم کنید. این تمرین برای هر دست ده بار به چپ و ده بار به راست تکرار شود.
۱۲. تقویت انگشتان دست برای درمان عوارض سکته مغزی
بیماران سکته مغزی باید وادار بشوند تا از انگشتان دست استفاده کنند. حرکت دست در سکته مغزی با ضعف زیادی همراه است، بنابراین جهت تقویت دست باید آن‌ها را در بازی‌هایی مانند تخته نرد، شطرنج یا منچ شرکت داد.
زدن پیانو و حتی پیانوی مجازی کمک موثری در تقویت انگشتان دارد. پس می‌توانیم از بیماران بخواهیم تا سکه‌ها یا مهره‌هایی را روی هم قرار دهند یا دکمه‌های پیراهن را ببندند و باز کنند.
ورزش های ساده دست که سبب هماهنگی عصب و عضله می‌شوند
از جمله‌ی این ورزش‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- با دست بگیرید و رها کنید
کنار میز بنشینید و مدادی را در طرف دیگر میز قرار دهید. به آرامی دست خود را دراز کنید و مداد را با انگشتان خود بگیرید و به‌مدت ۵ ثانیه مکث کنید. سپس مداد را در بین انگشتان دست بالا و پایین ببرید و در همین حالت دست را در حالی‌که مداد در بین انگشتان قرار دارد، به سمت گوشه‌های میز حرکت دهید. آخر کار مداد را در جای اول رها و این تمرین را برای هر دست، ده بار تکرار کنید.
- مداد روی میز را مانند فرفره بچرخانید
سعی کنید با نوک انگشتان مداد را مانند فرفره بچرخانید و با هر دست یک الی سه دقیقه این کار را انجام دهید.
- انگشتان خود را به نوبت خم کنید
ابتدا با رساندن انگشت شست و اشاره به هم، یک دایره بسازید. سپس هر یک از انگشتان را به نوبت به نوک انگشت شست برسانید. این تمرین را برای هر دست ۵ بار انجام دهید.
ورزش پا برای سکته مغزی
این دسته از ورزش‌ها جهت تعادل در راه رفتن بیمار سکته مغزی بسیار مفید هستند.
۱۳. ورزش مچ پا برای درمان عوارض سکته مغزی
کافیست مچ پایی که آسیب دیده را روی پای دیگر قرار دهید و سعی کنید کف پا را به‌طرف جلو و عقب حرکت دهید. برای این کار می‌توانید از دستتان کمک بگیرید. حداقل ده بار این حرکت را انجام دهید.
۱۴. تمرینات کششی زانو برای درمان عوارض سکته مغزی
روی صندلی بنشینید و سعی کنید پای چپ خود را در یک خط راست بالا بیاورید. سپس به آرامی در حالی‌که صاف و کشیده است، (بدون خم کردن زانو) آن را پایین بیاورید. لزومی ندارد وقتی پا در بالا قرار دارد مدت زیادی در ارتفاع بماند. این کار را برای هر پا ده بار انجام دهید.
۱۵. رژه‌ی نشسته روی صندلی برای درمان عوارض سکته مغزی
روی صندلی بنشینید و زانوی آسیب دیده را تا سینه‌ی خود بالا بیاورید. سعی کنید تعادل خود را حفظ کنید و ده بار این حرکت را انجام دهید.
ورزش‌های تعادلی سکته مغزی برای درمان عوارض سکته مغزی
بعضی بیماران سکتهی مغزی هنگام راه رفتن ممکن است بیفتند. ورزش‌های تعادلی به ایجاد تعادل در راه رفتن، کمک زیادی می‌کنند.
۱۶. چرخاندن تنه در حال نشسته برای درمان عوارض سکته مغزی
در حالی‌که نشسته‌اید دو دست خود را روی یک ران قرار دهید، تنه‌ی خود را به سمت دو دست آرام بچرخانید و تا زمانی که درد زیاد نشود این چرخش را ادامه دهید. معمولاً بعد از ۱۵ دقیقه چرخش تنه کامل میشود. این کار را برای هر دو ران انجام دهید.
۱۷. نزدیک کردن زانو به سینه در حالت درازکش
در حالی‌که به پشت دراز کشیده‌اید، پای چپ را به آرامی از زانو خم کرده به سمت سینه خود بکشید. سعی کنید فشار بر روی پا نباشد و بر تنه وارد شود. این کار را با پای راست هم انجام دهید.
۱۸. ضربات انگشتان پا به کف زمین
در حالی که به پشت دراز کشیده‌اید هر دو پا را با زاویه‌ی ۹۰ درجه بالا بیاورید و یکی از پا‌ها را آرام پایین آورده و به کف زمین با انگشتان ضربه بزنید و دوباره به حالت زاویه ۹۰ درجه برگردانید. این ورزش را با پای دیگر انجام دهید و برای هر پا ده بار تکرار کنید.
ورزش هوازی سکته مغزی
مناسب‌ترین ورزش برای افراد سکته مغزی ورزش هوازی است. ورزش‌های هوازی مثل یوگا باعث افزایش انعطاف‌پذیری عصبی و بهبود نتیجه‌ی عملکردی در افراد مبتلاء به سکته مغزی میشود،
سایر تمرینات کاردرمانی سکته مغزی
برخی از تمرینات دیگر کاردرمانی افرادی که به سکتهی مغزی دچار شده‌اند شامل موارد زیر می‌شوند:
۱۹. آب درمانی برای سکته مغزی
هیدرو‌تراپی یا آب درمانی به بیماران سکتهی مغزی کمک می‌کند تا با شناور شدن در آب گرم، عضلات آن‌ها تقویت، مفاصل آن‌ها نرم شوند و در نتیجه تحریک‌پذیری بیشتری را تجربه کنند. با راه رفتن بیمار سکته مغزی در آب گرم، آب در برابر حرکت مقاومت ایجاد می‌کند و در نتیجه به تقویت عضلات کمک کرده و سبب بهبودی آثار سکته مغزی میشود.
۲۰. ماساژ به‌وسیله روغن برای درمان عوارض سکته مغزی
بهترین روغن برای ماساژ سکته مغزی روغن‌های گیاهی است. برخی روغن‌های گیاهی مانند روغن اسطوخودوس، رزماری، لیمو، نعناع فلفلی، روغن دارچین و زیتون را می‌توان به‌عنوان بهترین روغن‌ها برای مغز دانست.کافیست ده تا دوازده قطره از یکی از این روغن‌ها را در دو قاشق سوپ‌خوری روغن بادام شیرین در یک کاسه ریخته و شقیقه‌ها و گردن بیمار را با آن ماساژ دهید. چند بار در هفته می‌توانید از این ماساژ استفاده کنید (مراقب باشید این ترکیب به چشم بیمار وارد نشود).
شاید برای شما هم سوال باشد:
آیا ورزش سکته مغزی ایستاده هم پیشنهاد میشود؟
معمولاً از آنجاییکه هدف ورزش برای افرادی که سکتهی مغزی را از سر گذراندند، توانبخشی است، ورزش ایستاده میتواند کمی مشکل باشد.
آیا لازم است پس از سکته مغزی به فیزیوتراپ مراجعه کرد؟
بسته به میزان آسیب به مغز و سایر اندام‌ها، پزشک متخصص مغز و اعصاب شما را راهنمایی خواهد کرد.
ورزش سکته مغزی بهصورت روزانه است؟
میزان ورزش نیز به شدت آسیبدیدگی بستگی دارد. پزشک متخصص مغز و اعصاب و فیزیوتراپ بهطور تخصصی در اینباره اظهار نظر مینمایند.
سخن آخر
اگرچه درباره‌ی ورزش‌های تاثیرگذار بعد از سکتهی مغزی صحبت شد، اما می‌توان گفت با ورزش پیشگیری از سکته مغزی و بیماری‌های دیگر امکان‌پذیر است. یادمان باشد پیشگیری همیشه بهتر از درمان است.
برای دریافت نوبت از دکتر مغز و اعصاب یا ویزیت دکتر مغز و اعصاب آنلاین کافی است اپلیکیشن پذیرش ۲۴ را دانلود کنید.
