هر آنچه که باید درباره عارضه پارزی یا ضعف در کنترل حرکت عضلات بدانید

تاکنون دچار ضعف در ماهیچه‌ها و اندام‌های حرکتی خود شده‌اید؟ اگر پاسختان مثبت است حتماً درک خواهید کرد که چنین اتفاقی اگر به صورت بلند مدت و مکرر رخ دهد، چه فاجعه‌ای خواهد بود! حرکت و حفظ تعادل، نقش به‌سزایی در اکثر فعالیت‌های روزمره ما دارد و طبیعی است که اختلال مکرر در آن، تمام زندگی ما را مختل کند.

با توجه به اهمیت این مسئله، ما در این مطلب به معرفی پارزی یا ضعف در کنترل حرکت عضلات می‌پردازیم و پس از مروری بر عوامل ایجادکننده این عارضه، انواع مهم و نشانه‌های این بیماری، به نکاتی درباره موثرترین راهکارهای درمانی اشاره خواهیم کرد.

با توجه به سبک زندگی مدرن، امروزه عارضه‌های عضلانی و حرکتی بسیار شایع بوده و به همین دلیل، ضرورت آگاهی در مورد آنها دوچندان شده است. پس اگر می‌خواهید در مورد پارزی و انواع آن بیشتر بدانید، ما را در ادامه این مطلب همراهی کنید.

عارضه پارزی یا ضعف در کنترل حرکت عضلات بدن چیست؟

پارزی به وضعیتی گفته می‌شود که در آن حرکات ماهیچه‌ای ضعیف یا مختل شده باشد، حتی در برخی اوقات این بیماری را “فلج خفیف” یا “فلج جزئی” می‌نامند. زمانی که پارزی در بدن به وجود می‌آید عضلات اولین عضوهایی هستند که تحت تاثیر قرار می‌گیرند که این فلج‌ معمولاً ناشی از آسیب‌های عصبی هستند.

در واقع این شبکه وسیعی از اعصاب هستند که حرکت ماهیچه‌های بدن را کنترل می‌کنند، اگر بخشی از این شبکه آسیب ببیند، مسلما عضلات ناحیه آسیب دیده به درستی کار نمی‌کنند. عوامل بسیار متنوعی باعث به وجود آمدن این فلج‌ها می‌شوند که انواع متنوعی دارند. پارزی اغلب بر اساس ناحیه‌ای از بدن که تحت تاثیر قرار گرفته است، طبقه‌بندی می‌شود.

بررسی انواع مختلف پارزی یا ضعف در کنترل حرکت عضلات

عارضه پارزی انواع مختلفی دارد که این گونه‌ها معمولا به دلیل تنوع مناطقی که تحت تاثیر ضعف قرار می‌گیرند، نام‌گذاری می‌شوند. رایج‌ترین انواع مشاهده شده از این بیماری عبارتند از:

• مونوپارزی: ضعف فقط در یک اندام مثل بازو یا پا اتفاق می‌افتد.
• دیپارزیس: ناحیه‌ای از دو طرف بدن، مثل هر دوتا پا یا هر دوتا دست دچار ضعف می‌شود.
• پاراپارزی: ضعف در هر دو پا و گاهی اوقات بخشی از تنه اتفاق می‌افتد. احساس ضعف در کنترل حرکت عضلات تحتانی نیز به وجود می‌آید.
• همی پارزی: ضعفی که هم بازو و هم پا را در یک طرف بدن تحت تاثیر قرار می‌دهد.
• همیپارزی مضاعف: در این نوع پارزی هر دو دست و پا ضعیف هستند که معمولا یک طرف بدن به نسبت طرف دیگر بدن بیشتر تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
• تری پارزی: ضعفی که بر سه قسمت از چهار عضو دست و پا تاثیر می‌گذارد؛ مثلا هر دو پا یا یک دست یا هر دو دست به همراه یک پا.
• کوادری پارزی: این نوع پارزی به نام تتراپارزی نیز شناخته می‌شود که ضعف در هر چهار عضو دست و پا اتفاق می‌افتد.
• پنتاپارزیس: هر چهار اندام دست و پا به همراه اندام‌های سر و گردن تحت تاثیر ضعف قرار می‌گیرد. احساس ضعف در کنترل حرکت عضلات از پشت نیز اتفاق می‌افتد.

بررسی علت بیماری پارزی یا ضعف در کنترل حرکت عضلات از جلو

همانطور که پیش‌تر اشاره کردیم، شرایط مختلفی وجود دارد که می‌تواند منجر به فلج شدن شود، با این حال در بیشتر موارد، مشکل اساسی در محلی جدا از ناحیه ضعیف بدن رخ می‌دهد.

علل پارزی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

سکته مغزی

سکته مغزی یکی از شایع‌ترین دلایل فلج مغزی است. این مشکل دقیقا زمانی رخ می‌دهد که جریان خون در یک ناحیه به دلیل انسداد یا پارگی رگ خونی قطع شود. سکته مغزی یا نخاعی می‌تواند منجر به ایجاد ضعف در صورت یا اندام‌ها شود.

صدمات به نخاع

این آسیب‌ها معمولا پس از تصادف یا زمین خوردن اتفاق می‌افتد که ممکن است باعث مشکلات حرکتی مشابهی نیز شود.

تشنج

اختلالی به نام پارزی تاد وجود دارد که می‌تواند باعث شود یک یا هر دو طرف بدن (معمولا در اندام‌ها) به طور موقت دچار ضعف شوند.

فلج مغزی

این عارضه در نتیجه آسیبی که به مغز کودک در زمانی که در رحم است یا در حین زایمان رخ می‌دهد، به وجود می‌آید. در مورد فلج موضعی‌تر، چندین موضوع ممکن است علت به وجود آمدن پارزی یا ضعف در کنترل حرکت عضلات باشد. این عوامل عبارتند از:

فلج بل

این عارضه یک بیماری خودایمنی است که منشا آن ناشناخته است. فلج بل منجر به افتادگی و فلج موقت یک طرف صورت می‌شود.

عفونت‌های ویروسی یا جراحی در گلو

این عوامل می‌توانند باعث فلج شدن تارهای صوتی شوند.

آسیب به عصب واگ ( عصب بلندی که از صورت تا شکم امتداد دارد)

این عارضه همچنین ممکن است که منجر به گاستروپارزی شود. گاستروپارزی وضعیتی است که در آن معده تا حدی فلج می‌شود و نمی‌تواند به طور موثر غذا را هضم کند.

در نهایت چندین مشکل عصبی یا باکتریایی وجود دارد که باعث به وجود آمدن پارزی یا ضعف در کنترل حرکت عضلات ثانویه می‌شود که به نسبت عوامل قبلی بسیار نادرتر هستند.

شرایطی که می‌تواند منجر به فلج شدن شود، عبارتند از:

مولتیپل اسکلروزیس: یک بیماری خود ایمنی که به سیستم عصبی مرکزی حمله می‌کند.

اسکلروز جانبی یا آمیوتروفیک: این عارضه به عنوان ALS یا بیماری لو گریگ نیز شناخته می‌شود.

سندرم گلین باره: یک اختلال پیشرونده است که به اعصاب بدن حمله می‌کند.

علاوه بر عواملی که گفته شد، یک عفونت سیفلیس درمان نشده که در طول سالیان متمادی باقی می‌ماند نیز وجود دارد که در نهایت می‌تواند مغز را تحت تاثیر قرار دهد. این عفونت با نام مرسوم نوروسیفلیس نیز شناخته می‌شود که باعث مبتلا شدن فرد به فلج عمومی می‌شود.

بررسی بارزترین علائم بیماری پارزی یا ضعف در کنترل حرکت عضلات

بیشترین عواملی که باعث به وجود آمدن عارضه پارزی می‌شود، در مغز یا ناحیه ستون فقرات رخ می‌دهد. به همین دلیل است که طیف گشترده‌ای از علائم دیگر هستند که می‌تواند با از دست دادن عملکرد حرکتی فرد رخ بدهد.

در مورد آسیب نخاعی، پارزی می‌تواند با نشانه‌های زیر همراه باشد:

• مشکلات تنفسی یا گوارشی (ضعف در کنترل حرکت عضلات تنفسی)
• از دست دادن کنترل روده یا مثانه
• اختلال عملکرد جنسی
• مشکلات تنظیم ضربان قلب

پس از سکته مغزی عوامل می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• بی اختیاری روده یا مثانه
• بی‌حسی و گزگز در اندام‌ها
• لکنت زبان
• افتادگی صورت
• دشواری در احساس دمای گرم یا سرد

در افراد مبتلا به فلج مغزی، مشکلات می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• بی اختیاری روده
• بی اختیاری مثانه
• دستگاه گوارش

همراه با این مشکلات گفته شده، ممکن است اختلالات شناختی یا عقلانی، مشکلات بینایی یا شنوایی، تشنج و درد مزمن نیز وجود داشته باشد.

افراد مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس معمولا علائمی را تجربه می‌کنند که ممکن است گاهی به صورت شدید عود کند و سپس وارد دوره بهبودی شود.

بررسی مشکلات پارزی یا ضعف در کنترل حرکت عضلات که عود می‌کند

معمولا عارضه پارزی زمانی که عود می‌کند با مشکلات زیادی همراه است، این مشکلات عبارتند از:

• تاری دید
• خستگی مفرط
• سوزن سوزن شدن بدن و احساس درد
• بی‌اختیاری روده یا مثانه
• سرگیجه

شکل‌های موضعی‌تر فلج پارزی می‌تواند با علائم دیگری در ناحیه آسیب دیده همراه باشد. به عنوان مثال فلج بل می‌تواند باعث بروز موارد زیر باشد:

• بی‌حسی صورت
• عدم کنترل آب دهان
• از دست دادن چشایی
• حساسیت بیش از حد در گوش آسیب دیده

نحوه تشخیص پارزی یا ضعف در کنترل حرکت عضلات تقویت

برای تشخیص عوامل موثر در بروز پارزی به پزشک مراجعه کنید.

به خاطر علت‌های بسیاری که باعث به وجود آمدن عارضه پارزی می‌شود، تشخیص مشکل زمینه‌ای می‌تواند بسیار مشکل باشد. مراجعه به متخصص بیماری‌های مغز و اعصاب برای ارزیابی کامل بیماری گام مهمی است که باید در طی فرآیند تشخیص بردارید.

معمولا دکتر متخصص مغز و اعصاب از طریق یک معاینه جامع با تمرکز بر موارد زیر به شما توصیه‌هایی می‌کنند:

• قدرت و حرکت عضلانی
• سیستم عصبی و رفلکس‌ها
• عملکرد ذهنی

همچنین متخصصان ممکن است برای بررسی هرگونه آسیب فیزیکی در مغز، ستون فقرات یا عروق خونی، تصویربرداری‌های مختلفی را مانند اشعه ایکس، ام آر آی یا سی تی اسکن را توصیه کنند. همچنین ممکن است برای بررسی مقادیر خاصی، نیاز به انجاک آزمایش خون باشد.

فراموش نکنید که مشاوره آنلاین دکتر مغز و اعصاب می‌تواند شما را برای کاهش ضعف در کنترل حرکت عضلات پا و دیگر نواحی بدن نیز بسیار کمک کند.

موثرترین درمان‌های پارزی یا ضعف در کنترل حرکت عضلات

هنگامی که علت عارضه پارزی تشخیص داده شود، متخصصان ممکن است از میان گزینه‌های زیر، مناسب‌ترین درمان را برای فرد مبتلا انتخاب کند:

• عارضه پارزی زمانی که ناشی از سکته انسدادی باشد، برای اقدام به درمان سریع از دارویی به نام فعال‌کننده پلاسمینوژن بافتی (t-PA) که به رفع انسداد رگ خونی کمک می‌کند، استفاده می‌کنند. این دارو می‌تواند تا حدی زیادی بروز علائم‌های مختلف را کاهش دهد.
• در مورد سکته مغزی هموراژیک، معمولا جراحی‌های زود هنگام برای بهبود ناحیه پارگی انجام می‌شود که باعث بهبودی قابل توجهی می‌شود.
• برای درمان نوع‌های تخصصی‌تر پارزی یا ضعف در کنترل حرکت عضلات، مثل فلج صوتی یا بل که ممکن است خود به خود بهبود پیدا کنند، از جراحی یا تزریق برخی مواد دارویی استفاده می‌کنند.

سخن پایانی

متاسفانه انواع بسیاری از فلج‌های پارزی درمانی ندارند. ضعف ناشی از فلج مغزی، سکته‌های مغزی شدیدتر یا آسیب نخاعی معمولا دائمی هستند و درمانی ندارند. بنابراین درمان و مراقبت‌های پزشکی برای به حداکثر رساندن استقلال فرد و قابل مدیریت بودن وظایف ورزانه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

همین شیوه درمانی برای شرایط پیشرونده‌تر مانند مولتیپل اسکلروزیس یا ALS نیز استفاده می‌شود. توجه داشته باشید که شما می‌توانید با استفاده از برخی داروهای کمکی سرعت پیشرفت این نوع فلج‌ها را بسیار کند کنید.

سوالات متداول پارزی یا ضعف در کنترل حرکت عضلات

عارضه پارزی یا ضعف در کنترل حرکت عضلات چه فرقی با فلج‌های دیگر دارد؟

معمولا پارزی با ضعف عضلانی مشخص می‌شود، اما فرد مبتلا همچنان می‌تواند عضله یا ماهیچه‌های آسیب دیده خود را حرکت دهد و این در حالی است که حرکات به نسبت ضعیف‌تر از حد معمول هستند. پارزی با فلج شدن فرق زیادی دارد. فردی که فلج است، به هیچ وجه قادر به حرکت دادن عضله یا گروه عضلانی خاصی در بدن خود نیست.

پارزی منجر به ظهور چه علائمی در ذهن می‌شود؟

• مشکلات حافظه
• مشکلات زبانی
• نوشتن کلمات به صورت نادرست
• کاهش عملکرد ذهنی
• تغییرات خلق و خوی
• تغییرات شخصیتی مثل تحریک پذیری و رفتار نامناسب

آیا استرس باعث به وجود آمدن عارضه پارزی می‌شود؟

برخی افراد بعد از اینکه در معرض برخی محرک‌ها مثل استرس، ضربه یا اضطراب می‌شوند، بیشتر در معرض ابتلا به دوره‌های فلج موقت می‌شوند. فلج دوره‌ای می‌تواند منجر به ضعف شدید عضلانی و ناتوانی جزئی یا کامل در حرکت بخشی از بدن شود.