درباره انواع جراحی گوش بیشتر بدانید

اصولا جراحی گوش برای درمان بیماری‌ها، آسیب‌ها و تغییر شکل ظاهر گوش انجام می‌شود. انواع مختلفی از جراحی گوش وجود دارد، زیرا مشکلات زیادی می‌توانند ساختار داخلی و خارجی گوش را تحت تاثیر قرار دهند.

از رایج‌ترین انواع جراحی گوش می‌توان به استاپدوتومی برای درمان کم‌شنوایی، میرنگوپلاستی یا تمپانوپلاستی برای بازسازی پرده گوش آسیب‌دیده، ماستوئیدکتومی برای از بین بردن بیماری یا عفونت گوش، جراحی قرار دادن لوله گوش، جراحی کاشت حلزون، برداشتن تومور و جراحی برای رفع نقایص مادرزادی گوش اشاره کرد. جالب است بدانید که در حال حاضر جراحی گوش با لیزر به طور فزاینده‌ای محبوب شده است. زیرا میزان آسیب و تروما ناشی از جراحی را کاهش می‌دهد.

در آغاز معاینه کامل توسط یک پزشک متخصص گوش و حلق و بینی و جراحی سر و گردن برای تعیین اینکه آیا مشکل شما ممکن است با جراحی بهبود یابد، ضروری است. اگر از نظر پزشک لازم است برای عمل گوش اقدام کنید، مطالعه این مطلب می‌تواند پاسخ جامعی برای بسیاری از ابهامات ذهنی شما مانند آیا عمل گوش خطرناک است؟ هزینه عمل جراحی چسبندگی استخوان گوش چقدر است؟ جراحی زیبایی گوش با لیزر به شکل انجام می‌شود؟ انواع عمل‌های زیبایی گوش چه عوارضی دارند؟ ارائه دهد.

معرفی انواع عمل گوش برای درمان بالینی یا زیبایی

اگرچه برخی از مشکلات و اختلالات گوش با دارودرمانی رفع می‌شوند، اما در بسیاری از موارد حتی برای رفع عفونت شدید نیاز به جراحی است. به‌همین‌دلیل، در این بخش قصد داریم شما را با جزئیات انواع جراحی گوش آشنا کنیم تا با آگاهی بیشتری برای درمان اقدام کنید. می‌توانید در ادامه عکس جراحی گوش را نیز مشاهده کنید.

جراحی نوروم آکوستیک (شوانوم دهلیزی)

کم‌شنوایی در یک گوش می‌تواند یک علامت هشداردهنده برای تومور مغزی باشد. نوروم آکوستیک یک تومور خوش‌خیم و با رشد آهسته است که معمولا در بخش تعادلی عصب هشتم جمجمه‌ای (اعصاب حلزونی وستیبولار) بروز می‌کند.

این عصب در نزدیکی ساختارهای گوش داخلی و در یک کانال استخوانی بسیار باریک قرار گرفته است. وجود یک تومور به کوچکی ۱ میلی‌متر در این کانال، می‌تواند به عصب فشار آورده و باعث شنیدن صدای زنگ‎مانند یا کاهش شنوایی شود. تومورهای بزرگتر می‌توانند عصب صورت (عصب جمجمه‌ای VII) که در همان کانال استخوانی قرار دارد را تحت فشار قرار دهند.

در حال حاضر تصویربرداری ام‌آرآی (MRI) دقیق‌ترین راه برای تشخیص تومور آکوستیک است و می‌توان از آن برای نظارت بر روند رشد تومور و میزان پاسخ آن به درمان استفاده کرد. در بسیاری از موارد، تومور به‌قدری آهسته رشد می‌کند که با آزمایش‌های شنوایی دوره‌ای (آدیوگرام) و اسکن MRI می‌توان آن را با خیال راحت رصد کرد. اگر تومور سریع رشد کند و آنقدر بزرگ شود که باعث فشرده شدن ساختارهای حیاتی شود، نیاز به جراحی یا پرتودرمانی دارد.

اصولا جراحی تومور آکوستیک توسط جراح مغز و اعصاب و جراح گوش آموزش‌دیده انجام می‌شود. تومور ممکن است به‌مرور استخوان‌های گوش یا لوب تمپورال مغز را درگیر کند. این مساله در افزایش شدت کم‌شنوایی و احتمال خطر آسیب‌دیدگی عصب صورت موثر است.

به‌همین‌دلیل، بسته به وضعیت شنوایی شما و اندازه و محل تومور نوروم آکوستیک، جراح یکی از روش‌های جراحی گوش (انواع برش‌های گوش) زیر را برای برداشتن نوروم آکوستیک انتخاب می‌کند:

• ترانس‌لابیرنت (Translabyrinthine): جراح استخوان ماستوئید و استخوان گوش داخلی را برای دسترسی به کانال گوش به‌منظور برداشتن تومور برمی‌دارد.
• رتروزیگموئید (Retrosigmoid): جراح را از طریق ایجاد سوراخ در جمجمه، برشی را در پشت قسمت ماستوئید گوش ایجاد می‌کند. این کار باعث می‌شود که عصب صورت راحت‌تر مشاهده شود و کمتر آسیب ببیند.
• حفره میانی (Middle Fossa): جراح تومور را از طریق بخش بالایی کانال گوش داخلی خارج می‌کند. معمولا این روش زمانی استفاده می‌شود که احتمال حفظ شنوایی زیاد است.

سرگیجه، کم‌شنوایی دائمی و فلج دائمی صورت از عوارض احتمالی انوع جراحی نوروم آکوستیک هستند.

جراحی کاشت حلزون برای بهبود قدرت شنوایی

کاشت حلزون یک فناوری تخصصی است که به افراد مبتلا به کم‌شنوایی شدید امکان شنیدن و درک صدا را می‌دهد. در واقع به طور الکتریکی سلول‌های عصبی گوش داخلی (حلزون گوش) را تحریک می‌کند و سپس سیگنالی را از عصب شنوایی به مغز می‌فرستد. بدین‌شکل دیگر نیاز به استفاده از سمعک نیست.

هم کودکان و هم بزرگسالان می‌توانند از آن بهره‌مند شوند. برای قرار دادن اجزای آن در گوش داخلی، به جراحی نیاز است. یک عمل سرپایی است که تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود. ابتدا یک برش در پشت گوش و سپس یک سوراخ در حلزون گوش که بخش گیرنده گوش داخلی است، ایجاد می‌شود.

ازآنجایی‌که حلزون گوش ارتباط نزدیکی با مایع مغزی نخاعی دارد، در صورت بروز عفونت گوش میانی بعد از جراحی، باید فورا برای جلوگیری از ابتلا به مننژیت درمان آغاز شود. البته خطر قرار دادن ناقص حلزون مصنوعی و شکسته شدن آن نیز بیمار را تهدید می‌کند.

جراحی کاشت سمعک باها (BAHA) به عنوان ایمپلنت استخوان تمپورال

سمعک باها یک دستگاه قابل کاشت است که می‌تواند توسط افراد مبتلا به کم‌شنوایی رسانا، کم‌شنوایی مختلط و کم‌شنوایی یک‌طرفه (ناشنوایی یک‌طرفه) استفاده شود. در واقع طی یک جراحی سرپایی، یک ایمپلنت تیتانیومی کوچک در استخوان پشت گوش قرار می‌گیرد.

پس از بهبودی و اجازه دادن به ایمپلنت برای ادغام با استخوان تمپورال، یک پردازشگر شنوایی تخصصی برای انتقال صدا به استخوان وصل می‌شود و به بیمار این امکان را می‌دهد که بشنود.

جراحی کاشت سمعک لنگر استخوانی

سمعک لنگر استخوانی با انتقال مستقیم امواج صوتی به استخوان‌های جمجمه، می‌تواند زمینه بای‌پس گوش میانی را فراهم کند. ابتدا یک پایه کوچک از طریق جراحی در جمجمه کاشته می‌شود و پس از مدتی بهبودی، سمعک را می‌توان بر روی آن قرار داد و مانند هر سمعک دیگری استفاده کرد.

کاشت سمعک لنگر استخوانی برای بیمارانی توصیه می‌شود که بیماری مزمن گوش میانی دارند. زیرا این بیماری مانع از استفاده راحت از سمعک‌های استاندارد می‌شود. هم‌چنین گزینه‌ای برای بیماران مبتلا به ناشنوایی یک‌طرفه است.

جراحی کاشت ایمپلنت برای بهبود کم‌شنوایی رسانا

اصولا از ایمپلنت اوسیا (Osia) برای انجام این جراحی استفاده می‌شود. یک ایمپلنت تیتانیومی است که برای یکپارچگی سریعتر و قوی‌تر استخوان گوش دقیقا در زیر پوست قرار می‌گیرد. از طریق آهنربا به یک پردازنده خارجی متصل و برای درمان کم‌شنوایی رسانا استفاده می‌شود.

جراحی گوش شکسته

گوش شکسته یا گوش گل‌کلمی، به تغییر شکل ظاهر گوش در اثر وارد شدن ضربات متعدد اشاره دارد. این عارضه در بین بوکسورها، کشتی‌گیران و رزمی‌کاران رایج است. اصولا برای کاهش خطر آسیب دائمی، درمان سریع به کمک عمل جراحی گوش لازم است. اگر در شش ساعت اول پس از آسیب تحت درمان قرار بگیرید، احتمالا بدون عارضه بهبود خواهید یافت.

جراحی کنترل نشت مایع مغزی نخاعی از گوش

اتوره مایع مغزی نخاعی وضعیتی است که در آن مایع مغزی نخاعی به داخل گوش نشت پیدا می‌کند. اغلب منجر به کاهش شنوایی می‌شود و بیمار را در معرض خطر ابتلا به مننژیت قرار می‌دهد. این عارضه ممکن است زمانی اتفاق بیفتد که استخوان تِگمَن (استخوانی که گوش را از مغز جدا می‌کند) نازک یا فرسوده شده باشد. زیرا به مغز اجازه ‌می‌دهد تا به داخل حفره گوش منبسط شده و احتمالا پوشش داخلی را بشکند.

درمان جراحی شامل ترمیم استخوان تگمن و پوشش داخلی گوش در جهت جلوگیری از نشت مایع مغزی نخاعی و کاهش فشار ناشی از آن، بهبود کم‌شنوایی و کاهش خطر ابتلا به عفونت‌های جدی تهدیدکننده زندگی است.

جراحی تخلیه کانال گوش در زمان بروز آبسه یا هماتوم

ممکن است در اثر بروز آبسه یا هماتوم (خونریزی محیطی)، مایعات در کانال گوش یا داخل لاله گوش جمع شوند. این وضعیت اغلب به‌دلیل عفونت یا ضربه به گوش رخ می‌دهد و باید به‌سرعت توسط دکتر گوش حلق بینی تخلیه انجام شود.

جراحی برای خارج کردن جرم گوش

اگرچه وجود جرم در مجرای گوش مساله طبیعی است اما تجمع بیش‌ازحد آن می‌تواند باعث بروز درد، فشار، گوش‌درد، سرگیجه و سایر علائم نامطلوب شود. متخصص گوش و حلق و بینی می‌تواند با داروهای موضعی و ابزار فیزیکی، عمل سرپایی تخلیه جرم انباشته‌شده را انجام دهد.

جراحی برای کاهش فشار کیسه اندولنف در بیماری منییر

افراد مبتلا به بیماری منییر (Meniere) ممکن است سرگیجه و کاهش شنوایی را تجربه کنند. به‌همین‌دلیل، به‌منظور کمک به حفظ فشار هیدرواستاتیک و هموستاز اندولنف در گوش داخلی، جراحی انجام می‌شود. هدف کنترل سرگیجه و جلوگیری از کاهش شنوایی بیشتر است. این روش را می‌توان در یک محیط سرپایی یا در یک مرکز جراحی با بیهوشی عمومی انجام داد.

جراحی برداشتن توده خارجی گوش

گاهی توده در لایه خارجی گوش رشد می‌کند و باعث کاهش شنوایی یا فلج صورت می‌شود. در این شرایط، برای بهبود ظاهر صورت و کنترل رشد توده، از روش جراحی گوش استفاده می‌شود.

جراحی سینوس جلوی گوش

حفره‌های سینوسی در زیر پوست و درست در جلوی گوش خارجی قرار دارند. این حفره‌ها که در بدو تولد وجود دارند، ممکن است دارای ساختاری ساده یا پیچیده باشند و در بافت‌های اطراف گوش منشعب شوند. احتمال بروز کیست یا آبسه در این حفره‌ها وجود دارد و باید به‌سرعت توسط جراحی برداشته شوند تا کم‌شنوایی بروز نکند.

جراحی کانال‌پلاستی اگزوستوز (درمان بیماری گوش موج‌سوار)

گوش موج‌سوار یک بیماری با سرعت پیشرفت آهسته است که در اثر قرار گرفتن در معرض ترکیبی از هوا و آب سرد به وجود می‌آید. این مساله باعث انقباض و در برخی موارد مسدود شدن کامل کانال گوش می‌شود. در این شرایط، کانال‌پلاستی یک روش جراحی است که برای گشاد کردن مجرای گوش باریک‌شده انجام می‌شود. در واقع می‌توان آن را نوعی جراحی پولیپ گوش محسوب کرد.

جراحی برای رفع فشار عصب صورت

فشرده‌سازی عصب صورت ممکن است در نتیجه عفونت، جراحی، ضربه، تومور یا التهاب رخ دهد. این مساله می‎تواند منجر به فلجی، ضعف یا افتادگی بافت صورت شود. متخصص گوش، حلق و بینی ممکن است بتواند تورم عصب را با استفاده از درمان‌های محافظه‌کارانه مانند تحویز داروهای خوراکی کاهش دهد یا در موارد شدیدتر، فشار وارد شده به عصب را از طریق مداخله جراحی کاهش دهد.

جراحی گوش برای ترمیم فیستول

معمولا فیستول پری‌لنف در اثر پارگی بافت میان گوش میانی و گوش داخلی بروز می‌کند. این مساله ممکن است در نتیجه وارد شدن فشار شدید به گوش هنگام ضربه به سر، غواصی، زایمان و وزنه‌برداری رخ دهد. فیستول می‌تواند با جراحی و پیوند بافت نرم ترمیم شود. این روش معمولا تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود.

جراحی تومور گلوموس (تومور عروقی گوش میانی)

تومور گلوموس شایع‌ترین تومور خوش‌خیمی است که در گوش میانی دیده می‌شود. اگرچه تومورهای گلوموس سرطانی نیستند، اما می‌توانند با حمله به بافت اطراف، عروق، اعصاب و حتی مغز مشکلات جدی ایجاد کنند.

آن‌ها اغلب با شنیدن صدای نبض‌مانند در گوش تظاهر می‌کنند و سپس می‌توانند باعث درد، کاهش شنوایی و خونریزی شوند. تومورهای گلوموس ممکن است با جراحی گوش، رادیوسرجری یا ترکیبی از این دو روش درمان شوند. جراحی تومور گلوموس گوش خیلی خطرناک نیست و به‌عنوان یکی از انواع عمل‌های جراحی گوش میانی محسوب می‌شود.

جراحی گوش برای کم‌شنوایی

علل بالقوه بسیاری برای کاهش شنوایی وجود دارد و به‌همین‌دلیل، نحوه درمان نیز متفاوت است. درمان‌های رایج جراحی شامل کاشت حلزون، کاشت سمعک، قرار دادن لوله‌های یکسان‌سازی فشار هوا در گوش، کاشت ایمپلنت باها، استاپدکتومی با لیزر و سایر روش‌ها هستند که همه آن‌ها در این مقاله توضیح داده می‌شوند.

جراحی لابیرنتکتومی

برای افراد مبتلا به سرگیجه ناشی از بیماری منییر که به دارودرمانی پاسخ نمی‌دهند، مداخله جراحی ممکن است بهترین گزینه باشد. جراحی می‌تواند عملکرد گوش داخلی را تثبیت کند یا از انتقال اطلاعات حسی از گوش داخلی به مغز ممانعت کند. در واقع لابیرنتکتومی یک روش جراحی مخرب است که در آن بخشی از گوش داخلی که قابلیت تشخیص تغییرات حرکت و گرانش را دارد، برداشته می‌شود.

جراحی استاپدوتومی با لیزر

نوعی روش جراحی است که اغلب برای بیماران مبتلا به اتواسکلروز انجام می‌شود. هم‌چنین ممکن است برای بیماران مبتلا به مشکلات استخوان رکابی گوش (به‌عنوان عمل جراحی چسبندگی استخوان گوش) انجام شود.

در اتواسکلروز، بیمار با عدم تثبیت استخوان رکابی و کاهش شنوایی رسانایی پیشرونده مواجه است. با استفاده از استاپدوتومی با لیزر، یک دهانه کوچک (۰.۸ میلی‌متری) در پایه رکاب ایجاد می‌شود و یک پروتز رکابی برای ترمیم مشکل و بازیابی شنوایی قرار می‌گیرد.

اگرچه معمولا این جراحی حساس به‌صورت سرپایی انجام می‌شود، اما بسته به ترجیح بیمار ممکن است تحت آرام‌بخشی یا بیهوشی عمومی صورت گیرد.

جراحی ماستوئیدکتومی

ماستوئید استخوانی است که در پشت گوش قرار دارد. در شرایطی مانند عفونت مزمن و ابتلا به بیماری مانند کلستئاتوم، ممکن است بافت اسفنجی آن با مایع یا بافت نرم پر شود. منظور از کلستئاتوم، رشد غیرطبیعی بافت پوست در گوش میانی و استخوان ماستوئید است.

برای بازیابی سلامت گوش، نیاز به انجام جراحی ماستوئیدکتومی است. در عفونت‎های شدید و حاد ماستوئید (ماستوئیدیت حاد) ممکن است بیمار در بیمارستان بستری شود و عمل جراحی به‌صورت فوری انجام شود.

البته برای ترمیم سوراخ در پرده گوش (تمپانوپلاستی) نیز گاهی از روش ماستوئیدکتومی استفاده می‌شود. این روش به‌عنوان تمپانوماستوئیدکتومی شناخته می‌شود.

حذف استخوان ماستوئید روشی است که ممکن است برای بیماران مبتلا به عفونت‌های مکرر کاسه ماستوئید انجام شود. این روش شامل بستن کاسه ماستوئید و ایجاد مجدد یک کانال گوش طبیعی است.

جراحی میرینگوپلاستی (ترمیم پرده گوش)

میرینگوپلاستی یک روش ترمیمی است که معمولا برای ترمیم سوراخ‌‎های بسیار کوچک پرده گوش استفاده می‌شود. سوراخ پرده گوش به دلایل مختلفی مانند عفونت و ضربه ایجاد می‏شود. این مشکل اغلب با کاهش شنوایی همراه است و ممکن است منجر به عوارض دیگری مانند عفونت وخروج ترشحات از گوش شود. به‌همین‌دلیل، برای بازگرداندن سلامت و ایمنی گوش، لازم است جراحی انجام شود.

جراحی میرنگوتومی یا قرار دادن لوله در گوش

تجمع مایعات در پشت پرده گوش می‌تواند منجر به عفونت مزمن، آسیب شنوایی و درد شود. جراح گوش و حلق و بینی می‌تواند با استفاده از روش جراحی گوش میرنگوتومی، سوراخ کوچکی در پرده گوش ایجاد کند و اجازه دهد مایعات تخلیه شوند. در بیشتر موارد، جراح پس از جراحی یک لوله ظریف را در سوراخ قرار می‎دهد تا باز بماند.

این لوله باعث تعادل فشار هوا، تخلیه مایع آلوده و تحویل آسان دارو در فضای گوش میانی می‎شود. این روش گاهی اوقات تمپانوتومی نامیده می‌شود و لوله‌ها ممکن است به‌عنوان لوله‎های تهویه یا لوله‎های یکسان‎سازی فشار (PETs) نصب شوند.

لوله‎های گوش از مواد، اشکال و اندازه‎های مختلفی ساخته می‎شوند. معمولا لوله‎های موقت در طی ۶ تا ۱۲ ماه می‌افتند و پرده گوش خود‎به‎خود بهبود می‎یابد. لوله‎های بزرگتر برای باقی‏ماندن به مدت ۱ تا ۲ سال طراحی شده‎اند و ممکن است نیاز به برداشتن توسط پزشک داشته باشند. در این وضعیت، به‎ندرت ترمیم پرده گوش ضروری است.

جراحی اُسیکولوپلاستی (بازسازی زنجیره استخوانی گوش میانی)

گوش میانی از سه استخوان چکشی، سندانی و رکابی تشکیل شده است. این استخوان‎ها با هم حرکت می‎کنند تا صدا را از پرده گوش به گوش داخلی منتقل کنند. گاهی یکی از استخوان‎ها ممکن است به‎دلیل تروما، عفونت مزمن یا آسیب ناشی از کلستئاتوم شکسته یا جابه‎جا شود و منجر به کاهش شنوایی رسانا شود.

در این شرایط، انجام جراحی اُسیکولوپلاستی برای ترمیم ضروری است. این ترمیم معمولا با قرار دادن یک پروتز کوچک برای برقراری اتصال مجدد انجام می‎شود. گاهی اوقات همزمان تمپانوپلاستی (ترمیم پرده گوش سوراخ‎ شده) نیز صورت می‎گیرد.

جراحی گوش مادرزادی

میکروشیا و آترزیا دو نوع ناهنجاری مادرزادی نادر هستند که به ترتیب در اثر آن‎ها نوزاد از بدو تولد غضروف گوش و کانال گوش (مجرای گوش) را ندارد. بازسازی این ساختارها با جراحی معمولا تا حدود ۸ سالگی به تعویق می‎افتد و پس از این سن به کمک پیوند غضروف و پوست، مشکل شنوایی کودک حل می‎شود. با این وجود، استفاده از سمعک برای برخی از بیماران ضروری است.

جراحی خارج کردن جسم خارجی از کانال گوش

جراحان گوش و حلق و بینی می‎توانند با جراحی اجسام خارجی مانند مهره‎، سنگ ، حشرات و غیره را که ممکن است در کانال گوش گیر کرده باشند، خارج کنند. این روش ممکن است تحت بیهوشی عمومی یا موضعی انجام شود.

جراحی اُتوپلاستی

انواع جراحی زیبایی گوش (ُاتوپلاستی) با هدف تغییر اندازه، موقعیت یا شکل گوش انجام می‎شوند. ممکن است فرد به دلایل مختلفی مانند آسیب‎دیدگی یا نقص مادرزادی، اتوپلاستی را انتخاب کند.

در این روش همزمان امکان جراحی نرمه گوش و لاله گوش توسط دکتر جراحی زیبایی گوش فراهم است. جراحی زیبای گوش را می‎توان از سن ۵ سالگی به بعد که ساختار گوش دیگر کامل شده است انجام داد. انجام عمل جراحی در سنین پایین دو مزیت دارد. اول اینکه ساختار غضروف انعطاف‎پذیرتر و تغییر شکل آن را آسان‎تر است و دوم اینکه کودک مزایای روانی بهبود زیبایی را تجربه خواهد کرد.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

حتی اگر آسیب گوش شما جدی به نظر نمی‎رسد، باید فورا به‎دنبال مراقبت و درمان باشید. زیرا ساختار گوش بسیار حساس است و برای شنوایی کامل به حفظ سلامت آن نیاز است. اگر از نظر پزشک متخصص گوش، حلق و بینی باید برای جراحی اقدام کنید، از این مساله نترسید.

درصورتی‌که شرایط مراجعه حضوری را ندارید، پیشنهاد می‌کنیم از خدمات پزشک متخصص گوش و حلق و بینی آنلاین پذیرش۲۴ استفاده کنید. مشکلات خود را مطرح‌ کرده و از مشاوره آنلاین بهترین دکتر جراح گوش برای درمان استفاده کنید.

پاسخ به سوالات متداول در زمینه جراحی گوش

در این بخش می‌توانید پاسخ تعدادی از ابهامات ذهنی خود را بیابید.

۱. چند نوع روش جراحی گوش وجود دارد؟

بیش از ۱۰ نوع روش جراحی گوش وجود دارد که هرکدام با هدف ویژه‎ای انجام می‎شوند.

۲. آیا جراحی گوش روشی خطرناک است؟

اگرچه برخی از روش‎های جراحی گوش مانند اُسیکولوپلاستی و ماستوئیدکتومی با عوارض خاصی همراه هستند، اما نمی‎توان مزایای ویژه آن‎ها را انکار کرد. پس نگرانی نسبت به خطرناک بودن انواع جراحی گوش نداشته باشید.

۳. جراحی گوش باید توسط کدام پزشک یا جراح انجام شود؟

اغلب روش‎ها توسط پزشک متخصص گوش، حلق و بینی قابل انجام هستند و در مواردی نیاز به حضور جراح مغز و اعصاب نیز است.