آیا فلج ناشی از سکته مغزی قابل درمان است؟

سکته مغزی یکی از عارضه‌های ناگهانی است که زندگی فرد را تهدید می‌کند. هنگام برخورد با هرگونه علائم این بیماری، باید هرچه سریع‌تر نسبت به درمان فلج ناشی از سکته مغزی اقدام شود. این عارضه چه علائم و نشانه‌هایی دارد؟ فرد هنگام ابتلا به این عارضه، ممکن است قادر به حرکت دادن برخی از اندام‌های خود نباشد. با این وجود خوشبختانه امروزه راهکارهای زیادی، برای بهبود فلج صورت ناشی از سکته مغزی وجود دارد. این راهکارها کدامند؟

وقتی سکته مغزی رخ می‌دهد، مغز به‌طور موقت از کار می‌افتد. در این حالت نقش اطرافیان هم از اهمیت بالایی برخوردار است؛ چرا که در حالت‌های شدید این عارضه، فرد هیچ کنترلی روی حرکات خود نداشته و به کمک اطرافیان نیاز دارد. به همین دلیل بهتر است همه افراد در این زمینه اطلاعات لازم را داشته باشند تا هم خود و هم دیگران را از خطر نجات دهند. ابتلا به این عارضه دلایل مختلفی دارد. در این مطلب به‌طور خاص روی سکته مغزی و فلج ناشی از آن متمرکز خواهیم شد.

فلج ناشی از سکته مغزی انسان چیست؟

یکی از شایع‌ترین پیامدهای سکته مغزی، ناتوانی در به حرکت درآوردن گروهی از عضلات یا ماهیچه‌ها است. همانطور که می‌دانید، حرکت ماهیچه‌ها توسط پیام‌های ارسالی از مغز کنترل می‌شوند. یعنی حرکت عضلات و ماهیچه‌ها به عملکرد صحیح مغز و سیستم عصبی مرتبط است. وقتی ارتباط بین مغز و ماهیچه‌ها با اختلال مواجه شود، فرد دچار سکته مغزی شده است. درواقع در این حالت بخشی از مغز، عملکرد صحیح خود را متوقف می‌کند. در مواجهه با این حالت باید به دکتر سکته مغزی مراجعه کرد.

سکته مغزی به قطع شدن جریان خون در مغز گفته می‌شود. درواقع این حالت یک تعریف و فوریت پزشکی محسوب می‌شود. البته جای نگرانی زیادی هم وجود ندارد. امروزه با توجه به تکنیک‌های مدرن فیزیوتراپی، دارودرمانی و تمرینات بازیابی، امکان بهبود شرایط بیمار وجود دارد. به این ترتیب می‌توان امید داشت که فرد بعد از سکته مغزی هم رفته رفته با حالت عادی بازگردد.

بررسی علل شایع فلج مغزی

حملات سکته مغزی ممکن است برای همه افراد اتفاق بیفتند. به همین دلیل آشنایی با دلایل آن، کمک زیادی در پیشگیری خواهد کرد. به طور کلی ۳ دلیل سکته مغزی وجود دارد که در ادامه بررسی می‌شوند.

۱. حمله ایسکمیک گذرا (ischemic attack)

معمولا پزشکان این نوع سکته مغزی را به عنوان هشدار یا یک سکته مغزی کوچک می‌شناسند. احتمال رخ دادن فلج ناشی از سکته مغزی انسان در این حمله بسیار کم است. این حالت در اثر توقف ناگهانی و بسیار گذرای جریان خون به مغز اتفاق می‌افتد. البته همانطور که از عنوان آن پیداست، موقتی بوده و علائم آن ماندگاری بالایی ندارند.

۲. سکته مغزی ایسکمیک

این حالت در اثر جلوگیری لخته خون از ورود جریان خون به مغز رخ می‌دهد. وقتی رسوبات چربی در داخل رگ‌های خونی افزایش پیدا کنند، لخته خون ایجاد شده و درنهایت منجر به سکته مغزی می‌شود. شکسته شدن رسوبات چربی، باعث توقف جریان خون به مغز می‌شود. به این نوع سکته آمبولیک گفته می‌شود. دلیل این امر حرکت لخته خون از یک قسمت بدن به قسمتی دیگر بوده که ناشی از ضربان قلب نامنظم است. در این حالت به دلیل خطرناک بودن سکته، نیاز به درمان برای دستیابی به سلامتی ضروری است.

سکته مغزی هموراژیک (Haemorrhagic)

یکی از شدیدترین حالت‌های سکته مغزی است که در آن یکی از رگ‌های داخل مغز پاره می‌شود. با پاره شدن رگ‌های خونی داخل مغز، تمام سلول‌ها و بافت‌های مغز با خون پوشانده می‌شوند. فلج ناشی از سکته مغزی در انگلیسی معانی مختلفی دارد. خود این نوع سکته نیز به ۳ دسته زیر تقسیم می‌شود:

• آنوریسم: حالتی است که در آن رگ خونی تضعیف شده و پاره می‌شود.
• ناهنجاری شریانی وریدی: در این حالت علت سکته هموراژیک، وجود رگ‌های خونی غیرطبیعی است.
• خونریزی در مغز: با ضعیف شدن رگ‌های خونی در مغز به دلیل بالا رفتن فشار خون، احتمال پاره شدن آنها و خونریزی در مغز وجود دارد.

سکته مغزی چه علائمی دارد؟

شناخت نشانه‌های این عارضه از اهمیت بالایی برخوردار است. چرا که در مراحل اولیه و خفیف، می‌توان نسبت به درمان و پیشگیری آن اقدام کرد. همچنین شناخت این علائم به تشخیص سکته مغزی شخص دیگر نیز کمک زیادی می‌کند. در این حالت می‌توان از مراقبت‌های ویژه پزشکی برای فرد آسیب دیده استفاده کرد و از فلج ناشی از سکته مغزی جلوگیری کرد. به طور کلی دکتر مغز و اعصاب کار بررسی این علائم را برعهده دارد. در ادامه با علائم اصلی این عارضه خطرناک بیشتر آشنا می‌شوید.

مشکل در تکلم

سکته مغزی ممکن است باعث ادای نامفهوم کلمات توسط فرد شود. معمولا افرادی که دچار سکته مغزی می‌شوند، گیج و سردرگم بوده و از درک دستورالعمل‌ها عاجز هستند.

سردرد شدید

گاهی سردردهای شدید و ناگهانی نادیده گرفته می‌شوند، اما ممکن است همین سردردها نشان از سکته مغزی داشته باشند. معمولا سردردهای ناشی از سکته مغزی بسیار شدید بوده و با سرگیجه، بیهوشی و استفراغ همراه است. درواقع این علائم نشان‌دهنده این هستند که فرد در آستانه سکته و فلج شدن قرار دارد.

بی‌حسی در برخی اندام‌های بدن

داشتن احساس ضعف یا بی‌حسی در برخی اندام‌های بدن ازجمله پاها، بازوها و … از علائم بارز فلج ناشی از سکته مغزی محسوب می‌شوند. این عارضه ممکن است برای اندام‌های یک طرف از بدن اتفاق بیفتد یا این که فرد در لبخند زدن هم دچار مشکل شود.

راهکارهای پیشگیری از فلج سکته مغزی کدامند؟

جدا از اهمیت بحث درمان این عارضه، باید نسبت به پیشگیری از ابتلا به سکته مغزی اقدام کرد؛ چرا که همواره پیشگیری بهتر از درمان است. درواقع پیشگیری هم هزینه کمتری دارد و هم ریسک ابتلا به سکته مغزی را بسیار کاهش می‌دهد. برای پیشگیری از این عارضه، بهتر است نکات زیر رعایت شوند:

• داشتن آشنایی و آگاهی کامل نسبت به عوامل خطر ابتلا به سکته مغزی
• رعایت دستورالعمل‌های تعیین شده توسط پزشکان
• کنترل مداوم و منظم فشار خون
• کاهش مصرف کلسترول در رژیم غذایی روزانه
• تغییر سبک زندگی و فعالیت و شادی بیشتر
• حفظ وزن ایده‌آل

فلج ناشی از سکته مغزی چقدر طول می‌کشد؟

معمولا نگرانی‌های زیادی درباره مدت زمان فلج شدن در این عارضه وجود دارد. با این وجود هنوز پاسخ استاندارد و تعیین‌شده‌ای برای این سوال وجود ندارد. همانطور که اشاره شد انواع و دلایل مختلفی برای ابتلا به سکته مغزی وجود دارد. به همین دلیل بهبود هر یک از این فلج‌های مغزی از شخصی به شخص دیگر، مدت زمان متفاوتی به طول می‌انجامد.

از سوی دیگر انتخاب نوع درمان هم تاثیر زیادی در زمان بهبود این عارضه دارد. هرچقدر شدت ابتلا به سکته مغزی بیشتر باشد، احتمالا زمان بهبودی هم طولانی‌تر خواهد بود. از طرفی تلاش خود بیمار هم برای تسریع در بهبودی بسیار حائز اهمیت است.

اگر توانبخشی‌های مناسب برای بیمار صورت بگیرد، احتمال بهبودی در کمتر از ۶ ماه هم وجود دارد. البته این زمان برای افراد مختلف یکسان نخواهد بود. نکته مهم در ابتلا به این عارضه و دستیابی به بهبودی کامل، تمرکز بیشتر و انجام تمرینات ذهنی مرتب است.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

به محض مواجهه با اولین نشانه‌های ابتلا به این عارضه، باید هرچه سریع‌تر به پزشک متخصص مراجعه کرد و تحت روند درمان قرار گرفت. هرگونه اهمال‌کاری در این زمینه، باعث به‌وجودآمدن پیامدهای سنگینی برای فرد خواهد شد. وقتی فرد به پزشک مراجعه می‌کند، ابتدا پزشک علائم موجود روی صورت بیمار را مورد بررسی قرار می‌دهد. در وهله اول از فرد درخواست می‌شود که لبخند بزند. در این حالت اگر صورت فرد آویزان شد، یکی از نشانه‌های ابتلا به سکته مغزی را دارد.

در بررسی‌های دیگر از فرد تقاضا می‌شود که دست‌های خود را بالا بیاورد. اگر در انجام این کار ناتوان باشد یا این که یکی از دستان او قادر به همراهی نباشند، احتمالا دچار فلج ناشی از سکته مغزی شده است. همچنین از فرد درخواست می‌کنند که صحبت کند. اگر هنگام صحبت کردن گیج و سردرگم باشد، نشانه خوبی نخواهد بود. وجود هر کدام از این علائم در فرد، پزشک را مجاب به انجام درمان‌های فوری برای بهبودی خواهد کرد. باید به این نکته توجه داشت که در این عارضه مهلک، توجه به دقیقه‌ها و ثانیه‌ها هم برای احیای جان بیمار ضروری است. در این زمینه می‌توان به دکتر مغز و اعصاب آنلاین هم اعتماد کرد. کج شدن صورت در فلج مغزی امری رایج است. همچنین ممکن است کج شدن دهان در فلج مغزی هم اتفاق بیفتد.

چه عواملی باعث افزایش احتمال ابتلا به سکته مغزی می‌شوند؟

فاکتورهای زیادی روی ابتلای فرد به سکته مغزی تاثیرگذار هستند. معمولا افرادی که دارای سنی بیشتر از ۵۰ سال هستند، نسبت به جوان‌ترها احتمال فلج ناشی از سکته مغزی بیشتری دارند. حتی نژاد فرد نیز روی ابتلا به این عارضه تاثیرگذار است. برای مثال اسپانیایی تبارها و آمریکایی‌های آفریقایی تبار بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به این عارضه قرار دارند. در این حالت فقط درمان فلج سکته مغزی و توانبخشی کارساز است.

نباید نقش جنسیت را هم در ابتلا به سکته مغزی نادیده گرفت. معمولا مردان نسبت به زنان بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند. زنان وقتی مسن‌تر می‌شوند، احتمال بیشتری برای سکته مغزی دارند. همچنین استفاده از برخی داروهای استروژن و ضدبارداری، احتمال ابتلا به این عارضه را افزایش می‌دهد. به همین دلیل بهتر است حتما در مورد مصرف این داروها با پزشک مشورت‌های لازم صورت بگیرد. به طور کلی شناخت این عوامل خطرآفرین کمک زیادی برای پیشگیری از ابتلا به سکته مغزی می‌کند.

درمان و پیشگیری از سکته مغزی

سکته مغزی و فلج شدن سمت چپ بدن

یکی از عارضه‌های رایج این بیماری است که باعث هموراژیک در نیمکره راست مغز می‌شود. در این حالت فرد احساس فلج کامل یا ناقص در نیمه چپ بدن خود می‌کند. به این ترتیب بسیاری از مهارت‌های مرتبط با خلاقیت و غیرکلامی با اختلال مواجه می‌شوند.

بر اثر این اختلال ممکن است دید فرد هم دچار مشکل شده یا حتی با عدم بینایی مواجه شود. درواقع فرد میدان دید خود را از دست می‌دهد.

سوالات متداول

فلج ناشی از سکته مغزی قابل درمان است؟

در این عارضه با انجام برخی درمان‌ها، ازجمله فیزیوتراپی، درمان امکان‌پذیر است. با این حال بهبودی کامل بستگی به فاکتورهای زیادی دارد.

مدت فلج ناشی از سکته مغزی چقدر است؟

این زمان برای افراد مختلف متفاوت است؛ با این وجود حدودا بیش از ۶ ماه برای بهبودی زمان نیاز دارند.

فلج ناشی از سکته مغزی قابل پیشگری است؟

با اصلاح سبک زندگی و مصرف مواد غذایی مناسب، این عارضه به سادگی قابل پیشگیری است.

سخن پایانی

سکته مغزی یکی از عارضه‌های خطرناکی است که احتمال وقوع آن برای هر فردی وجود دارد. در فلج ناشی از سکته مغزی، گروهی از عضلات و ماهیچه‌های فرد از کار می‌افتند. در این حالت با انجام برخی تمرینات فیزیوتراپی، امکان برگشت بیمار به حالت عادی وجود دارد. البته باید توجه داشت که پروسه بهبودی، بستگی به تلاش خود فرد و شدت سکته مغزی او دارد.

راهکارهای زیادی برای پیشگیری از ابتلا به سکته مغزی هم وجود دارد که یکی از مهم‌ترین آنها، کنترل وزن و فشار خون است. بهتر است وزن به صورت ثابت و در حالت ایده‌آل قرار بگیرد. این امر با انجام تمرینات ورزشی و فعالیت بدنی امکان‌پذیر است. از سوی دیگر فشار خون بالا، نشانه خوبی برای عدم ابتلا به این عارضه نیست. به همین دلیل بهتر است قبل از ابتلا به سکته مغزی، تمام نکات پیشگیرانه با دقت بیشتری انجام شوند.