۱۰ درمان خانگی آفتاب سوختگی که پوست شما را نجات می‌دهد!

آفتاب سوختگی در اثر قرارگرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش خورشید یا اشعه ماوراء بنفش از منابع مصنوعی رخ می‌دهد. درمان خانگی آفتاب سوختگی معمولاً در سوختگی‌های درجه یک و دو امکان‌پذیر است. آفتاب سوختگی درجه سه بسیار نادر است، اما نیاز به درمان اورژانسی دارد. آفتاب سوختگی می‌تواند باعث پیری زودرس پوست و سرطان پوست شود. شما می‌توانید با انجام اقداماتی برای محافظت از پوست خود، خطر آفتاب سوختگی را کاهش دهید. همچنین در صورتی که دچار این عارضه شُدید، می‌توانید با درمان خانگی آفتاب سوختگی مشکل را مرتفع کنید.

در این مقاله ما در ابتدا کمی درباره این مشکل، علائم و عوارض آن صحبت می‌کنیم و سپس به درمان خانگی آفتاب سوختگی می‌پردازیم.

آفتاب سوختگی چیست و چطور رخ می‌دهد؟

آفتاب سوختگی نتیجه قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید یا مشابه آن (مانند تخت برنزه یا سایر منابع UV) است. این عارضه در تابستان که پرتوهای خورشید از هر زمان دیگری قوی‌تر هستند، شایع‌تر است.

هنگامی که اشعه ماوراء بنفش خورشید به پوست می‌رسد، به سلول‌های پوست آسیب می‌رساند و باعث جهش در DNA آنها می‌شود.

بدن ما مکانیسم‌های شگفت انگیز زیادی برای جلوگیری و حتی اصلاح این جهش‌ها دارد. اما اگر سلول‌های پوست بیش از حد توانشان در معرض اشعه ماوراء بنفش قرار بگیرند، آسیب ممکن است غیر قابل ترمیم باشد و سلول‌ها از بین بروند. رگ‌های خونی برای افزایش جریان خون، گشاد می‌شوند و سلول‌های ایمنی را به پوست می‌آورند تا به پاکسازی مشکلاتی که ایجاد شده است، کمک کنند. همه اینها باعث قرمزی، تورم و التهابی می‌شود که ما آن را آفتاب سوختگی می‌نامیم.

آفتاب سوختگی در نهایت بهبود می‌یابد، اما برخی از سلول‌هایی که در آنها جهش ایجاد شده است زنده می‌مانند و در نهایت می‌توانند سرطانی شوند.

انواع آفتاب سوختگی

آفتاب سوختگی‌ها بر اساس شدت آسیب پوست دسته‌بندی می‌شوند. دو نوع رایج آفتاب سوختگی عبارتند از:

آفتاب سوختگی درجه یک: در این نوع عارضه، آسیب تنها به به لایه بیرونی پوست وارد می‌شود. این نوع از سوختگی معمولاً طی چند روز تا یک هفته بدون این‌که به درمانی نیاز باشد خوب می‌شود. با این حال درمان خانگی آفتاب سوختگی می‌تواند کمک کند.

آفتاب سوختگی درجه دو: آسیب ناشی از اشعه آفتاب به لایه داخلی پوست که «درم» نامیده می‌شود می‌رسد. این آسیب ممکن است باعث ایجاد تاول شود. در این حالت، ممکن است هفته‌ها طول بکشد تا مشکل پوستی ایجاد شده، بهبود یابد و ممکن است نیاز به درمان دکتر آفتاب سوختگی داشته باشد.

در موارد بسیار نادر، برخی‌ها ممکن است دچار آفتاب سوختگی درجه سه شوند که نیاز به درمان اورژانسی دارد. این نوع آفتاب سوختگی:

• به تمام لایه‌های پوست (پوست سه لایه دارد) آسیب جدی وارد می‌کند و حتی لایه چربی زیر پوست را نیز درگیر می‌کند.
• ممکن است پایانه‌های عصبی را از بین ببرد و به همین دلیل حس پوست مشکل‌دار شود.

مصرف برخی از داروها، افراد را نسبت به اشعه ماوراء بنفش خورشید یا منابع مصنوعی حساس‌تر می‌کند و ممکن است به ندرت منجر به آفتاب سوختگی درجه سه شود. این اتفاق وقتی می‌افتد که ساعت‌های طولانی را در نواحی استوایی زیر نور آفتاب ظهر بخوابید. اما به طور معمول سوختگی‌های درجه سه بیشتر ناشی از آتش‌سوزی یا مواد شیمیایی هستند.

علائم آفتاب سوختگی

علائم خفیف آفتاب سوختگی شامل قرمزی و درد پوست است. اگر می‌خواهید بدانید این نوع آفتاب سوختگی چند روزه خوب می‌شود، باید بگوییم پس از حدود ۴-۷ روز، پوست پوسته‌پوسته می‌شود و پس از چند روز خوب می‌شود.

علائم شدید آفتاب سوختگی، مسمومیت با نور خورشید نامیده می‌شود و ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• سوزش و تاول زدن پوست
• از دست‌دادن مایعات (کم‌آبی)
• عدم تعادل الکترولیت
• عفونت

پیشگیری از آفتاب سوختگی

برای جلوگیری از آفتاب سوختگی لازم است موارد زیر را در پیش بگیرید:

• از آفتاب دوری کنید.
• پوست خود را بپوشانید.
• از عینک محافظ استفاده کنید.
• هنگام قرارگرفتن در معرض نور خورشید (حتی اگر هوا ابری باشد) از SPF (فاکتور محافظت در برابر آفتاب) ۳۰ یا بالاتر استفاده کنید.
• از سولاریوم خودداری کنید.

۱۰ درمان خانگی موثر و آسان آفتاب سوختگی

وقتی آفتاب سوختگی خفیف و یا متوسط باشد، درمان خانگی آفتاب سوختگی گردن، درمان خانگی آفتاب سوختگی بدن، درمان خانگی آفتاب سوختگی پوست صورت، درمان خانگی آفتاب سوختگی دست و به طور کلی درمان خانگی آفتاب سوختگی پوستِ تمام بدن، به طور کامل قابل انجام است و معمولا نیازی به درمان‌های پزشکی یا مکمل نیست. با این حال درمان خانگی آفتاب سوختگی شدید معمولا باید با مشورت دکتر پوست انجام شود و در کنار آن نیاز به اقدامات پزشکی و گاهی بستری در بیمارستان وجود دارد.

برخی از انواع درمان خانگی آفتاب سوختگی به شرح زیر هستند:

۱. آلوئه ورا (Aloe vera) برای درمان خانگی آفتاب سوختگی

آلوئه ورا می‌تواند به درمان آفتاب سوختگی و سوختگی‌های خفیف کمک کند و در عین حال پوست را آب‌رسانی کند تا از پوسته‌پوسته‌شدن آن جلوگیری کند. محتوای بالای آب و وجود مولکول‌های قند در این گیاه باعث محافظت و آب‌رسانی پوست می‌شود. آلوئه ورا همچنین حاوی «آلوئین» (aloin) است که به عنوان یک ضد التهاب عالی در نظر گرفته می‌شود. برای استفاده از این گیاه به عنوان درمان آفتاب سوختگی بعد از شنا و یا سایر شرایط مرتبط، کافی است محتویات درون برگ را خارج کنید و روی محل بمالید. علاوه بر این می‌توانید از ژل آلوئه ورا و پماد‌های آن هم استفاده کنید. آن را سه تا چهار بار در روز، روی نواحی آسیب دیده بمالید.

۲. کمپرس سرد برای تسکین پوست آفتاب سوخته

قرار دادن کمپرس سرد روی پوست آفتاب سوخته به مدت ۱۰ دقیقه چندین بار در روز، می‌تواند به تسکین سوزش کمک کند. برای تهیه کمپرس سرد، یک دستمال تمیز را در آب خنک خیس کنید، سپس آن را روی ناحیه آسیب‌دیده نگه دارید. همچنین می‌توانید از یخ استفاده کنید، اما آن را در پارچه بپیچید و مستقیما روی پوست قرار ندهید.

۳. کرم آنتی اکسیدان موضعی برای سوزش و قرمزی آفتاب سوختگی

وقتی نوبت به کاهش سوزش و قرمزی پوست می‌رسد، یک درمان موضعی حاوی آنتی‌اکسیدان‌های آرام‌بخش پوست مانند ویتامین E و ویتامین C مفید است. آنتی اکسیدان‌ها می‌توانند به ترمیم سلول‌های پوست پس از سوختگی کمک کنند.

۴. دوش آب سرد موثرترین درمان خانگی آفتاب سوختگی

پس از یک روز قرار گرفتن زیر نور خورشید، ایستادن زیر آب خنک یا سرد یک راه ساده اما موثر برای درمان آفتاب سوختگی است. طبق گفته آکادمی پوست آمریکا (AAD) دوش مکرر و خنک می‌تواند گزش را کاهش دهد و به تسکین درد ناشی از آفتاب سوختگی کمک کند.

۵. بلغور جو دوسر برای درمان خانگی آفتاب سوختگی

شما می‌توانید بلغور جو دوسر را به عنوان ماده اصلی در چندین محصول مراقبت از پوست، از لوسیون‌ها و صابون‌ها گرفته تا ماسک‌ها و اسکراب‌ها پیدا کنید. بر اساس تحقیقات، بلغور جو دوسر کلوئیدی دارای خواص آنتی اکسیدانی است که ممکن است خشکی را بهبود بخشد و شدت خارش را برای انواع بیماری‌های پوستی از جمله سوختگی کاهش دهد. همچنین در طب سنتی طبع جو سر مرطوب است که می‌تواند با آفتاب سوختگی مقابله کند.

۶. چای سبز برای تسکین درد و درمان پوست آفتاب سوخته

پلی‌فنول‌های موجود در چای سبز می‌تواند به تسکین پوست آفتاب‌سوخته کمک کنند. چند کیسه چای سبز را در آب گرم خیس کنید و روی پوست بگذارید.

۷. جوش شیرین برای خنک شدن محل آفتاب سوختگی

این درمان خانگی می‌تواند به خنک شدن پوست و کاهش قرمزی کمک کند. ۶۰ گرم جوش شیرین را به آب سرد یا ولرم وان اضافه کنید. حداقل ۱۵ دقیقه در وان غوطه‌ور شوید.

۸. اسانس و روغن‌های گیاهی برای آفتاب سوختگی

روغن‌های ضروری، مانند اسطوخودوس، ممکن است به از بین بردن سوزش آفتاب سوختگی کمک کنند. تحقیقات در مورد اثربخشی آنها محدود است، اما روغن‌های مرطوب کننده، مانند روغن جوجوبا یا روغن نارگیل، می‌توانند به آب‌رسانی پوست کمک کنند. همان‌طور که در انتهای مقاله خواهید دید، بسیاری از این روغن‌ها در طب سنتی برای درمان آفتاب سوختگی تجویز می‌شوند.

۹. درمان خانگی آفتاب سوختگی با عسل

عسل به دلیل خواص ضد باکتریایی، آنتی اکسیدانی، ضد ویروسی و ضد التهابی برای درمان آفتاب سوختگی بسیار مفید است.

۱۰. درمان خانگی آفتاب سوختگی با ماست

ماست پوست را خنک می‌کند و در نظر طب سنتی هم سرد و مرطوب است. می‌توانید آن را را بر روی پوست سوخته قرار دهید تا آرام شود. همچنین می‌توانید آن را با خیار یا سدر مخلوط کنید تا بیشتر پوست شما را خنک کند.

رفع تیرگی پوست ناشی از آفتاب سوختگی

فارغ از سرطان‌زایی آفتاب سوختگی، این عارضه بالاخره بهبود می‌یاید. اما ممکن است جای آن باقی بماند. لیزر می‌تواند به درمان جای افتاب سوختگی قدیمی کمک کند. همچنین می‌تواند لک‌هایی را که به واسطه نور خورشید بر روی پوست افتاده‌اند از بین ببرد.

لیزر می‌تواند فواید زیر را برای آسیب ناشی از آفتاب داشته باشد:

• نیاز کمتر به داروهای مسکن
• افزایش انرژی سلول‌های ناحیه درمان
• بهبود پاسخ ایمنی
• بهبود پاسخ درمانی
• تقویت کلاژن برای تولید پوست جدید
• زهکشی لنفاوی بهتر که منجر به کاهش تورم می‌شود
• بهبود گردش خون در ناحیه درمان
• کاهش التهاب

لیزر آی پی ال (IPL) و همچنین میکرودرم ابریژن (Microdermabrasion) از جمله درمان‌های لیزر برای درمان آفتاب سوختگی و تیرگی پوست هستند.

درمان‌های طب سنتی آفتاب سوختگی

درمان آفتاب سوختگی در طب سنتی تا حدودی مشابه با درمان خانگی آفتاب سوختگی است که در ایران و تمام جهان به کار می‌رود. خیار، شیر سرد، عسل، آلوئه ورا، ماست، سرکه سیب، روغن نعناع فافلی، روغن اسطوخدوس و بابونه، روغن اکالیپتوس، روغن همیشه بهار، روغن مرمکی، روغن منتول، روغن چای سبز، روغن گل رز، روغن نرولی، روغن مانوکا، روغن لیمو، روغن سایپرس، روغن برگاموت، روغن چوب صندل، روغن کندر، روغن دانه یا تخم هویج، روغن چای و سیب زمینی برخی از این درمان‌ها هستند که باید به صورت موضعی روی پوست سوخته به کار بروند.

سوال‌های رایج درباره درمان خانگی آفتاب سوختگی

درمان افتاب سوختگی با سیب زمینی امکان‌پذیر است؟

اگرچه دلیل معتبری در طب جدید برای آن یافت نمی‌شود، اما بسیاری از افراد و سایت‌ها سیب زمینی را برای درمان آفتاب سوختگی توصیه می‌کنند. برای این کار لازم است چند برش از آن را روی قسمت‌های آسیب‌دیده بگذارید. از نطر طب سنتی سیب زمینی سرد و مرطوب است و می‌تواند با آفتاب سوختگی، که طبع آن گرم و خشک است، مقابله کند.

برای درمان آفتاب سوختگی بعد از شنا باید چه کرد؟

آفتاب سوختگی بعد از شنا معمولا خفیف و یا متوسط است و تمام انواع درمان خانگی آفتاب سوختگی که در این مقاله از آنها نام بردیم برای آن قابل انجام است. برای اطلاعات بیشتر، قسمت درمان خانگی آفتاب سوختگی را در همین مقاله بخوانید.

آیا لکه‌های ناشی از آفتاب سوختگی قدیمی را می‌توان با درمان خانگی آفتاب سوختگی برطرف کرد؟

اگرچه می‌تواند مفید باشد، اما به نظر می‌رسد درمان خانگی آفتاب سوختگی برای سوختگی‌های قدیمی و یا لک ناشی از آفتاب، چندان مفید نیست. برای برطرف‌کردن جای آفتاب سوختگی‌های قدیمی لازم است از درمان‌های پزشکی مثل لیزر و یا پمادهای روشن‌کننده پوست استفاده کنید. برای این کار می‌توانید از دکتر پوست آنلاین در سایت پذیرش ۲۴ کمک بگیرید.

سایت پذیرش ۲۴ به شما کمک می‌کند تا با مشورت با دکتر پوست و سایر پزشک‌های متخصص، به صورت آنلاین و مجازی مشکلات درمان آفتاب سوختگی دریا و سایر انواع آفتاب سوختگی (چه قدیمی و چه جدید) را برطرف کنید. تنها کاری که لازم است بکنید، این است که متخصص‌های پوست را از لیست پزشکان ما سرچ کنید و سپس از پزشکی که مورد نظر شماست به شکل آنلاین وقت بگیرید. شما می‌توانید نتیجه آزمایشات و حتی عکس و فیلم از پوست خود را برای دکتر بفرستید تا بتواند شما را بهتر راهنمایی کند.

سخن آخر

آفتاب سوختگی در نتیجه مواجه طولانی‌مدت یا شدید با نور آفتاب حاصل می‌شود. در انواع خفیف و متوسط این نوع سوختگی، می‌توانید از درمان خانگی آفتاب‌سوختگی استفاده کنید. روش‌های این نوع درمان به طور مفصل در این مقاله ذکر شدند. با این حال اگر جای سوختگی شما قدیمی است، برای برطرف کردن لکه‌ها لازم است از لیزر و یا کرم‌های روشن‌کننده استفاده کنید (لیزر مطمئن‌تر است). همچنین در مواردی که آفتاب سوختگی شدید باشد، حتما باید به پزشک مراجعه کنید.