لتارژی یا کاهش سطح هوشیاری چیست؟
فهرست مطالب
لتارژی به انگلیسی به‌صورت lethargy نوشته میشود و به نوعی حالت گیجی و خوابآلودگی غیرطبیعی اشاره دارد. در واقع در اثر بروز اختلال توجه به زمان و مکان، هوشیاری بیمار کاهش می‌یابد ولی او در کما نیست.
اگرچه برخی از دلایل ساده، مانند فعالیت بیشازحد یا نخوابیدن کافی، میتوانند باعث بروز این حالت در فرد شوند اما ابتلا به بیماریهای زمینه‌ای نیز ممکن است باعث بیحالی و خستگی طولانیمدت شود.
معمولا فرد مبتلا به لتارژی در اثر کاهش هوشیاری احساس بیانگیزگی می‌کند و نسبت به فعالیت‌های روزانه خود نگرش بیتفاوتی دارد. وی ممکن است احساس کند که در حالت مه مغزی (خستگی ذهنی یا گیجی) راه میرود و انرژی لازم برای انجام وظایف عادی خود را ندارد.
سستی ناشی از لتارژی ممکن است ناشی از بروز یک مشکل جسمی یا ذهنی باشد. بههمیندلیل، درصورتی‌که این وضعیت برای مدت طولانی ادامه یابد، باید برای تعیین علت آن به دکتر مغز و اعصاب مراجعه کنید. در ادامه به جزئیات بیشتری از لتارژی در پزشکی مانند علت و نحوه درمان آن اشاره خواهیم کرد.
علائم بیماری لتارژی چیست؟
آیا میدانید لتارژیک یعنی چه؟ طبق اصول پزشکی، به افراد دارای علائم این بیماری لتارژیک (افراد بیحال) میگویند. علامت اصلی لتارژی احساس کندی یا سستی در عملکرد بدن بهخصوص مغز است که می‌تواند منجر به بروز نشانههای زیر شود:
- کاهش تمرکز و هوشیاری
- مشکل در توجه، تصمیم‌گیری یا یادآوری مسائل
- احساس سستی، خستگی مداوم و کمبود انرژی
- نیاز مکرر به نشستن و استراحت کردن
- خوابآلودگی و افزایش نیاز به خواب
- فقدان ابتکار یا انگیزه و کاهش علاقه به انجام کارهای روزمره
- تغییرات در خلقوخو
- تغییر در اشتها
- سفتی یا ضعف عضلانی
- سردرد یا بروز درد عضلانی در نواحی دیگر بدن
- کسالت یا احساس ناراحتی عمومی
لتارژی در نوزادان و کودکان خردسال
نوزادان یا کودکان خردسال نیز میتوانند بیحالی را تجربه کنند. علائم آن در بچهها که ممکن است نیاز به مراقبت فوری پزشکی داشته باشد عبارتند از:
- خواب بیشازحد، مشکل در بیدار شدن و کاهش گریههای طبیعی نوزاد
- تب بیشتر از ۳۸.۹ درجه سانتی‌گراد
- علائم کمآبی مانند گریه بدون اشک، خشکی دهان یا کاهش حجم ادرار
- بروز ناگهانی راش پوستی
- استفراغ شدید بهویژه برای بیش از ۱۲ ساعت
درصورتی‌که کاهش هوشیاری فرزند شما ناشی از ابتلا به یک بیماری زمینه‌ای مانند عفونت باشد، تاخیر در روند درمان گاهی تهدیدکننده زندگی است.
علت لتارژی (کاهش سطح هوشیار) چیست؟
علت کاهش سطح هوشیاری گسترده است و می‌تواند از حالت خستگی موقت تا یک وضعیتی سلامتی مزمن متغیر باشد.
لتارژی یک علامت ذهنی است و افراد به طور متفاوت آن را توصیف میکنند. بههمیندلیل، هیچ راه مشخصی برای آزمایش آن وجود ندارد. تنها راهکار بررسی سبک زندگی و سابقه پزشکی بیمار برای حذف تعدادی از علل موثر در بروز آن است. از علل رایج ابتلا به لتارژی (کاهش سطح هوشیار) می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
فشار بیش از حد
وارد کردن فشار بیشازحد به بدن ممکن است یکی از دلایل ساده و موقتی ابتلا به لتارژی باشد. فردیکه بیشازحد خود را از نظر جسمی خسته می‌کند، ممکن است احساس کند که ذخایر انرژی او تخلیه شدهاند و حتی با کاهش هوشیاری مواجه شود.
انجام تمرینات ورزشی بسیار سخت، پیادهروی در مسافتهای طولانی، گذراندن زمان زیادی در آفتاب، ساعات طولانی کار کردن و انجام کارهای تکراری در وقوع این وضعیت موثر هستند. معمولا استراحت، افزایش مصرف آب و تغذیه خوب میتوانند به بهبودی فرد کمک کنند.
استرس و اضطراب مداوم
حضور در محیطهای پراسترس می‌تواند باعث شود که فرد احساس خستگی و بیحالی کند. بههمیندلیل، افراد مبتلا به افسردگی و اختلالات اضطرابی اغلب درگیر علائم لتارژی هستند.
آسیب و جراحت
برخی از آسیبهای حاد ممکن است باعث بیحالی و بروز سایر علائم لتارژی شوند، زیرا بدن از انرژی خود برای التیام جراحت استفاده می‌کند. به عنوان مثال افرادیکه دچار شکستگی استخوان میشوند، ممکن است متوجه شوند که در دوران نقاهت قابلیت انجام فعالیت کمتری دارند و بی‌حال‌تر هستند.
ورزش نکردن یا نداشتن فعالیت بدنی کافی
اگرچه فعالیت بیشازحد ممکن است فرد را با احساس خستگی یا بیحالی مواجه کند، اما نداشتن فعالیت بدنی کافی نیز ممکن است علائم مشابهی ایجاد کند. معمولا این مشکل در افراد مسن که کمتر ورزش میکنند یا حرکت بدنی دارند بیشتر مشاهده میشود.
مصرف مواد مخدر یا الکل
استفاده مداوم از الکل و مواد مخدر (مانند حشیش) می‌تواند منجر به بروز علائم لتارژی شود. این مساله ممکن است بهدلیل بروز عوارض جانبی آن‌ها یا سایر عوامل مرتبط با مصرف آن‌ها مانند کمبود خواب یا تغذیه نامناسب باشد.
کمبود خواب
فردیکه به اندازه کافی نمیخوابد یا کمخوابی شدید دارد، ممکن است روز بعد متوجه کمبود انرژی، بیحالی و کاهش هوشیاری خود شود. زیرا بدون استراحت مناسب، بدن زمان کافی برای ریکاوری ندارد.
خواب زیاد
پرخوابی نیز ممکن است باعث بروز علائم لتارژی شود. زیرا می‌تواند باعث اختلال در چرخه طبیعی خواب و بیداری بدن شود. بزرگسالان معمولا به حدود هفت تا نه ساعت خواب در هر شب نیاز دارند.
رژیم غذایی نامناسب
بدن شما به یک رژیم غذایی سالم و متعادل نیاز دارد تا تمام نیازهای غذایی خود را برآورده کند. داشتن یک رژیم غذایی نامناسب و حاوی پروتئین و کربوهیدرات اندک می‌تواند باعث بروز کمبودهای تغذیهای شود که در ابتلا به لتارژی و بیحالی موثر است. کربوهیدرات‌ها منبع اصلی سوخت بدن هستند.
داروها
مصرف برخی از دارو مانند قرصهای خواب، داروهای ضدفشار خون، مسکنها، داروهای ضدافسردگی، آنتیهیستامینها، استروئیدها و دیورتیکها ممکن است منجر به کمبود انرژی یا احساس بیتفاوتی شود.
در این شرایط بهتر است با پزشک خود صحبت کند. درصورتی‌که این مساله جز عوارض جانبی موقت دارو نباشد باید برای کاهش دوز یا تغییر دارو اقدام شود. بهتر است بدانید که ابتلا به بیماریهای جسمی و روانی زیر نیز در بروز لتارژی موثر است:
- عفونتها: آنفولانزا، کووید-۱۹، عفونتهای انگلی، هپاتیت، اچ آی وی یا ایدز، سل و مونونوکلئوز عفونی
- بیماریهای مزمن: بیماری کلیوی، بیماری کبدی، ام اس، سرطان، دیابت، فیبرومیالژیا و درد مزمن
- اختلالات خودایمنی: لوپوس و آرتریت روماتوئید
- مشکلات قلبی و عروقی: نارسایی قلبی، سکته قلبی و سندرم تاکیکاردی
- مشکلات مغزی: سکته مغزی، ضربه مغزی و سندرم خستگی مزمن
- شرایط ریوی: آمفیزم و بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)
- عدم تعادل هورمونی: کمکاری یا پرکاری تیروئید و بیماری آدیسون
- اختلالات خواب: نارکولپسی، آپنه خواب و بیخوابی
- کمبودهای تغذیهای: کمخونی، کمآبی، سوءتغذیه و کمبود ویتامین B12 و ویتامین D
- شرایط سلامت روان: افسردگی، غم و اندوه و اضطراب مزمن
- اختلالات خوردن: پرخوری عصبی، بیاشتهایی، چاقی و کمبود وزن
اخیرا مشخص شده است که روند درمان سرطان با شیمیدرمانی و پرتودرمانی نیز در بروز لتارژی موثر است. در این وضعیت، اقدامات پرستاری در کاهش سطح هوشیاری بیمار اهمیت زیادی دارد.
انواع لتارژی
به طور کلی، می‌توان این وضعیت را به دو شکل زیر دستهبندی کرد:
- لتارژی مرتبط با سبک زندگی: اغلب موقتی است و با تغییر سبک زندگی می‌توان آن را بهراحتی رفع کرد.
- لتارژی مرتبط با ابتلا به بیماری زمینه‌ای: اصولا تا زمانیکه بیماری درمان یا کنترل نشود، علائم لتارژی فروکش نمیکند.
نحوه پیشگیری از بروز لتارژی چیست؟
اگرچه همیشه پیشگیری از بروز این مشکل ممکن نیست، اما کارهایی وجود دارد که فرد می‌تواند انجام دهد تا انرژی بیشتری داشته باشد و هر روز با انگیزه بماند. مواردی چون:
- خواب کافی در هر شب
- کنترل تمرینات و زمان‌بندی فعالیت‌های خارج از منزل
- خوردن یک رژیم غذایی متنوع و متعادل که حاوی مقدار زیادی میوه و سبزیجات است.
- اجتناب از مصرف غذاهای شیرین که ممکن است باعث کاهش انرژی شود.
- اجتناب از مصرف زیاد نوشیدنیهای کافئیندار و سایر نوشیدنیهای انرژیزا، زیرا ممکن است بعد از چند ساعت باعث کاهش انرژی شود.
- هر شب تقریبا در ساعت مشخصی به رختخواب رفتن
- اجتناب از نگاه کردن به گوشی یا تلویزیون قبل از خواب شبانه
- انجام فعالیت‌های آرامشبخش در طول روز مانند یوگا و تکنیکهای ذهنآگاهی
اگر لتارژی نتیجه یک بیماری زمینه‌ای باشد، اتخاذ تدابیری برای درمان آن نیز به جلوگیری از احساس بیحالی و کاهش هوشیاری کمک می‌کند.
نحوه صحیح تشخیص لتارژی
پزشک معمولا برای بحث در مورد هر یک از شرایط پزشکی قبلی شما، یک تاریخچه پزشکی کامل میگیرد. همچنین معاینه فیزیکی انجام میدهد که می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- گوش دادن به صدای قلب و ارزیابی وضعیت ریهها
- اندازهگیری فشار خون
- بررسی صداها و احساس درد در ناحیه شکم (بهخصوص در محل رودهها)
- ارزیابی کیفیت هوشیاری و آگاهی ذهنی
نوع آزمایش تشخیصی معمولا به آنچه که پزشک شما مشکوک است علت اصلی آن باشد بستگی دارد. به عنوان مثال، اگر پزشک فکر می‌کند که شما ممکن است اختلال تیروئید داشته باشید، ممکن است آزمایش خون را برای تعیین سطح هورمونهای تیروئید تجویز کند. از آزمایش خون برای بررسی کمخونی، دیابت، بیماریهای التهابی و عفونت احتمالی نیز استفاده میشود.
آزمایش آنالیز ادرار اصولا برای بررسی مشکلات کلیوی و مجاری ادراری تجویز میشود. پزشک ممکن است آزمایشهای تصویربرداری مانند سیتی اسکن یا ام آر آی را در صورت مشکوک بودن به مشکلات مغزی مانند ضربه مغزی، سکته مغزی یا مننژیت تجویز کند.
نحوه درمان کاهش سطح هوشیاری یا لتارژی به چه شکل است؟
روند درمان به علت زمینه‌ای و مرحله لتارژی بستگی دارد و می‌تواند از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت باشد. اگر لتارژی مربوط به اختلالات خواب باشد، می‌توان روی ایجاد یک روال ثابت برای خواب کافی و آرام کار کرد. دلایل سادهای مانند فعالیت بیشازحد، ممکن است فقط به استراحت، هیدراته ماندن و خوب خوردن نیاز داشته باشند.
اگر بیحالی و کاهش هوشیاری ناشی از بیماری جسمی یا روانی دیگری باشد، درمان علت زمینه‌ای مهم است. پزشک با شما همکاری می‌کند تا بسته به وضعیت سلامتی، علائمی که تجربه می‌کنید، سابقه پزشکی و شرایط و ترجیحات شما، بهترین مسیر درمانی را ترسیم کند.
اگر بعد از درمان علت لتارژی همچنان این مشکل ادامه یابد، ممکن است از داروهای محرک مانند مودافینیل برای افزایش انرژی استفاده شود.
راهکارهای خانگی برای درمان لتارژی (کاهش سطح هوشیاری)
می‌توانید از روشهای زیر برای مقابله با لتارژی استفاده کنید:
- برنامه زندگی خود را تنظیم کنید: سعی کنید برنامه و انتظارات خود را بهگونهای تنظیم کنید که با کاهش فعالیت بتوانید کمی بیشتر استراحت کنید.
- به عزیزان خود اطلاع دهید: اگرچه مراقبت از بیماران با کاهش سطح هوشیاری تا حد زیادی مشکل است، اما بهتر است از یکی از اعضای خانواده خود بخواهید که به شما کمک کند. با خانواده خود صحبت کنید و به آن‌ها بگویید که چه احساسی دارید تا آن‌ها بفهمند که سطح انرژی پایین، کاهش توجه و عدم مشارکت شما ناشی از بیعلاقگی نیست.
- کمی ورزش کنید: ورزش کردن می‌تواند به افزایش سطح انرژی شما کمک کند. حتی ۱۰ دقیقه پیادهروی در روز نیز در کاهش علائم شما موثر است.
- اجتناب از مصرف مواد مخدر: از مصرف موادی مانند الکل، نیکوتین، کوکائین یا سایر مواد مخدر خودداری کنید.
به طور کلی، روی حفظ یک برنامه روزانه ثابت و متعادل، برنامه کاری معقول، خواب کافی و یک رژیم غذایی مغذی تمرکز کنید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
برخورد با بیمار کاهش سطح هوشیاری و مواجهه با علائم لتارژی ممکن است نیاز به مراقبتهای پزشکی اورژانسی داشته باشد، بهخصوص اگر به طور ناگهانی ظاهر شوند. در صورت احساس بیحالی همراه با علائم زیر، بهدنبال مراقبتهای فوری پزشکی باشید:
- درد در قفسه سینه
- عدم پاسخگویی یا حداقل پاسخگویی به محرکهای محیطی
- ناتوانی در حرکت دادن اندامهای یک طرف بدن
- سرگردانی مانند ندانستن نام، تاریخ یا مکان خود
- ضربان قلب سریع
- فلجی و بیحسی در یک یا هر دو طرف صورت
- از دست دادن هوشیاری
- خونریزی از راست روده
- سردرد شدید
- تنگی نفس
- استفراغ خونی
همچنین اگر هر یک از علائم زیر را در کنار کاهش هوشیاری تجربه کردید، بهتر است به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید:
- دردهایی که با مسکن از بین نمیروند
- مشکل در خوابیدن
- دشواری در تحمل دمای گرم یا سرد
- سوزش چشم
- خستگی که بیش از دو هفته طول بکشد
- احساس غم و اندوه یا تحریکپذیری بیشازحد
- تورم غدد گردن
- افزایش یا کاهش وزن غیرقابل توضیح
درصورتی‌که شرایط مراجعه حضوری را ندارید، توصیه می‌کنیم از خدمات دکتر مغز و اعصاب آنلاین پذیرش۲۴ استفاده کنید. مشکلات خود را مطرح کرده و از مشاوره آنلاین بهترین متخصص بیهوشی یا پزشک متخصص مغز و اعصاب برای درمان استفاده کنید.
پاسخ به سوالات متداول در زمینه لتارژی (کاهش سطح هوشیاری)
در این بخش می‌توانید پاسخ تعدادی از ابهامات ذهنی خود را بیابید.
لتارژی در پزشکی چیست؟
وضعیتی است که با خستگی، خوابآلودگی و کمبود غیرمعمول انرژی و هوشیاری ذهنی مشخص میشود. طبق اصول پزشکی، لتارژی یا بیحالی ممکن است نشانهای از یک مشکل سلامتی یا پاسخی طبیعی به کمبود خواب، استرس یا عادات غذایی ضعیف باشد. بههمیندلیل، در اولین فرصت مراجعه به پزشک لازم است. با جستجو در اینترنت می‌توانید با لتارژی معنی و لتارژی ویکی پدیا آشنا شوید.
لتارژی هیپنوتیزم چیست؟
مرحله لتارژی یا مرگ کاذب در هیپنوتیزم، از عمیقترین مراحل ریلکسیشن است. در این مرحله، فرد کاملا بیحس میشود و حتی اگر جسم تیزی به بدن او فرو کنید احساس درد و ناراحتی نخواهد کرد. بنابراین، لتارژی هیپنوتیزم برخلاف لتارژی پزشکی جای نگرانی ندارد.
درمان لتارژی (کاهش سطح هوشیاری) با طب سنتی چگونه است؟
طب سنتی علاوهبر تاکید بر یافتن علت اصلی بروز این مشکل، روی مصرف دمنوشهای آرامشبخش مانند دمنوش گل گاوزبان، اسطوخودوس و سنبلالطیب نیز متمرکز است. از طرفی، معتقد است که ورزش منظم، ماساژدرمانی، داشتن یک رژیم غذایی سبک و درمان بیماریهای زمینه‌ای مانند دیابت، فشار خون بالا و غیره نیز واقعا موثر است.
سلام پدرم سه ماه وزن کم کرده ریه هایش عفونت داشت بستری شد و آنتی بیوتیک مصرف کرد بهتر شد ولی هوشیاریست جالب نیست