غدد لنفاوی (Lymphatic Glands) چیست؟

غدد لنفاوی

سیستم ایمنی بدن انسان‌ها متشکل از بخش‌های مختلفی هستند که با کمک هم، در حفظ ایمنی بدن تلاش می‌کنند. غدد لنفاوی (Lymphatic Glands) یا گره‌های لنفاوی (Nodus Lymphoideus)، فرمی بیضی شکل دارند و در قسمت‌های مختلف بدن قرار دارند. تمرکز بیشتر غدد لنفاوی در ناحیه گردن، زیر بغل، معده و در کشاله ران است. این غده‌ها حاوی یک مایع بی‌رنگ به‌نام لنف هستند. علم پزشکی غدد لنفاوی را بخش مهمی از سیستم ایمنی بدن می‌داند.

این غده‌ها همانند یک فیلتر، ویروس‌ها، باکتری‌ها و تمامی ذراتی که به سلول‌های بدن هجوم می‌آورند را جذب کرده و از بین خواهند برد. به‌علاوه، غدد لنفاوی با عملکردی همانند گردش خون، با گردش مایع لنفاوی، گلبول‌های سفید را به قسمت‌های مختلف بدن می‌رسانند.

 این غدد می‌توانند در شرایط مختلف، با نشان دادن علائمی، ما را از وجود بیماری خاصی آگاه کنند. در کنار آن غدد لنفاوی گاهی خود نیز دچار بیماری خواهند شد. در این مطلب، به بررسی بیماری‌های مربوط به غدد لنفاوی خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

چه عواملی باعث تورم غدد لنفاوی می‌شود؟

ممکن است زیاد عبارت “متورم شدن غدد لنفاوی” به گوشتان خورده باشد. این عارضه معمولا به‌دلیل وجود عفونت ویروسی یا عفونت باکتریایی رخ می‌دهد. علت این عارضه به‌دلیل جذب عفونت‌ها توسط غدد لنفاوی رخ می‌دهد. گفتیم که این غدد مانند سدی محافظ در مقابل عفونت‌های مختلف هستند.

ورود این عفونت‌ها به داخل غدد لنفاوی، باعث تورم آن‌ها می‌شود. بزرگ شدن بیشتر از اندازه طبیعی غدد لنفاوی گردن یا کناره‌های چانه یا زیر بغل نشان‌دهنده تورم این غدد است. معمولا تورم غدد لنفاوی نشانه بیماری خطرناکی نیست.

حتما دیده‌اید که به هنگام سرماخوردگی، پزشکان، غدد لنفاوی زیر چانه و کنار گردن را لمس می‌کنند. بسیاری از مواقع؛ تورم غدد لنفاوی به دلیل سرماخوردگی و بیماری‌های ویروسی است. اما گاهی این تورم در کنار علائم دیگر می‌تواند نشانه سرطان غدد لنفاوی باشد. تورم غدد لنفاوی هم به صورت دردناک هم بدون درد بوجود می‌آید که هر کدام می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری باشد.  به‌همین دلیل باید حتما در صورت مشاهده تورم غدد لنفاوی، به پزشک غدد و متابولیسم مراجعه کرد.

علائم همراه با تورم غدد لنفاوی که باید به آن‌ها توجه کرد

غدد لنفاوی همراه با رگ‌ها و گره‌های لنفاوی، در سراسر بدن کشیده شده‌اند. گره‌های لنفاوی به‌دلایل مختلف، دچار تورم می‌شوند. همزمان با این تورم، علائم دیگری نیز در بدن افراد دیده می‌شود. بسیاری از این نشانه‌ها، دلیل وجود بیماری خاص و خطرناکی نیستند.

برای مثال در بسیاری از کودکان به‌هنگام سرماخوردگی، تورم غدد لنفاوی گردن زیاد دیده می‌شود اما این عارضه معمولا جای نگرانی ندارد. در بسیاری از این موارد پزشک از داروهای انتی بیوتیک برای تورم غدد لنفاوی و درمان آن‌ها استفاده می‌کند یا با کمپرس و درمان‌های ساده آن را درمان می‌کند. اما در بعضی موارد ممکن است این تورم، نشانه‌ای از یک بیماری باشد. پس لازم است که حتما در صورت مشاهده آن‌ها، با پزشک مشورت کنید. از شایع‌ترین این علائم به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:

• احساس درد و حساس شدن نواحی غدد لنفاوی
• احساس برجستگی به اندازه یک لوبیا در قسمتی که غدد لنفاوی وجود دارند.
• احساس تب و بیماری و عرق کردن شبانه
• آبریزش بینی که همراه با گلودرد و عفونت دستگاه تنفسی است.
• تورم در تمامی غدد لنفاوی در سراسر بدن
• تورم گره‌های لنفاوی در حالی که این تورم در یک بازه زمانی مرتب اتفاق افتاده و غده‌ها در حال رشد هستند.

سرطان غدد لنفاوی یا لنفوم  (Lymphoma)

یکی دیگر از بیماری‌های مربوط به غدد لنفاوی، لنفوم است. لنفوم نام سرطانی است که دلیل آن مانند بسیاری دیگر از سرطان‌های دنیا، ناشناخته مانده است. این سرطان، از سلول‌های ایمنی بدن انسان آغاز می‌شوند. سیستم لنفاوی، بخشی از سیستم ایمنی بدن ما را تشکیل می‌دهد که شامل غدد لنفاوی، مغز استخوان، غده تیموس و طحال است. این شبکه ایمنی، وظیفه مبارزه با عوامل خارجی که به بدن آسیب می‌زنند را بر عهده دارد. لنفوم، بیماری است که بر تمامی بخش‌های شبکه لنفاوی تاثیر می‌گذارد.

سرطان غدد لنفاوی در چهار مرحله خود را نشان می‌دهد. در سرطان مرحله ۱، سرطان فقط در یک گره لنفاوی یا در یک ارگان بدن وجود دارد. در سرطان مرحله ۲، این بیماری در دو غده لنفاوی که به‌هم نزدیک بوده و در یک قسمت بدن قرار دارند، خود را نشان می‌دهد.

 در سرطان مرحله ۳، آثار بیماری را در دو طرف بدن و در غدد لنفاوی بیشتری می‌توان دید. سرطان مرحله ۴، فراتر از غدد لنفاوی، به بعضی از ارگان‌های بدن متاستاز داده و بیشتر در کبد، ریه‌ها، مغز استخوان یا غدد لنفاوی شکمی نفوذ کرده است. تمامی این سرطان‌ها قابل درمان هستند. سرطان لنفوم به دو دسته هوچکین و غیر هوچکین طبقه بندی می‌شود.

علائم لنفوم (سرطان غدد لنفاوی) چیست؟

بر عکس بسیاری از انواع سرطان‌ها که بدون علامت خاصی به یکباره بیمار را درگیر خود می‌کنند، لنفوم با علائم بسیار مشخصی بروز می‌کند. اولین علامت لنفوم، تورم غدد لنفاوی در ناحیه گردن، زیر بغل و غدد لنفاوی کشاله ران است. این تورم معمولا هیچ دردی ندارد و از روی پوست قابل لمس و دیدن است. اما گاهی غدد لنفاوی در درون بدن متورم می‌شوند که عوارض مختلفی از خود نشان می‌دهند.

از جمله علائم لنفوم به این موارد می‌توان اشاره کرد:

• تب
• کاهش وزن
• تعریق شبانه
• سرفه و مشکلات تنفسی
• تورم غدد لنفاوی

توجه کنید که بسیاری از این علائم می‌توانند به‌دلایل دیگری در بدن رخ دهند و لزوما نشان دهنده سرطان غدد لنفاوی نیستند. اما با مشاهده این علائم باید به پزشک مراجعه کرد.

لنفوم هوچکین چیست و چه علائمی دارد؟

برای ابتلا به لنفوم هوچکین، هیچ دلیل به‌خصوصی ذکر نشده است. اما در بیماران مبتلا به این بیماری، علائم و شرایط مشترکی دیده می‌شود.

•  این بیماری بیشتر در مردان و در سنین ۱۵ تا ۳۵ سال یا افراد بالاتر از ۵۰ سال دیده می‌شود.
• تحقیقاتی در مورد ارثی بودن این سرطان نیز انجام شده که نشان می‌دهد برادران یا خواهران بیمار، در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.
• بعضی از عفونت‌ها مانند ویروس اپشتین بار یا عفونت هلیکوباکتر پیلوری در معده و هپاتیت C، می‌تواند با لنفوم در ارتباط باشد.
• در افرادی که مبتلا به بیماری‌های مربوط به سیستم ایمنی مانند لوپوس، سندرم شوگرن یا آرتریت روماتوئید هستند نیز، لنفوم دیده شده است.

علائم هوچکین شامل:

• تورم بدون درد غدد لنفاوی
• تب بدون علت
• تعریق شبانه
• درد قفسه سینه
• احساس تنگی نفس و سرفه
• عفونت‌های شدید و مکرر
• خارش‌های شدید پوستی
• کاهش شدید وزن که دلیل خاصی ندارد

در بسیاری از موارد، مشاهده این علائم دلیلی برای وجود لنفوم هوچکین نیستند اما برای اطمینان خاطر مشاوره با پزشک توصیه می‌شود.

لنفوم غیر هوچکین چیست و چه علائمی دارد؟

لنفوم غیرهوچکین، زمانی است که تکثیر سلول‌های غدد لنفاوی بیشتر از حد نرمال باشد. این سلول‌ها نه تنها در زمانی که باید از بین نمی‌روند، بلکه در برابر بیما‌ری‌ها نیز از بدن محافظت نمی‌کنند. زیاد شدن این سلول‌ها، تشکیل بافت توده‌ای را خواهند داد که تومور سرطانی است.

 لنفوم غیر هوچکین با علائمی کاملا شبیه به هوچکین خود را نشان می‌دهد.

• تب بدون علت
• خارش شدید پوستی
• تعریق شبانه
• خستگی بسیار زیاد و لکه‌های قرمز پوستی
• تورم بدون درد در غدد لنفاوی گردن یا زیر بغل و کشاله ران

این نوع سرطان در آقایان بیشتر از خانم‌ها دیده می‌شود و با بالا رفتن سن احتمال وقوع آن بیشتر است اما در جوان‎ها نیز دیده شده است. کاهش سیستم ایمنی بدن بر اثر بیماری‌های مختلف نیز می‌تواند منجر به لنفوم غیر هوچکین باشد.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

لنفوم علائم مشترکی با بسیاری از بیماری‌های ساده و بی‌خطر دارد. به‌همین دلیل در بسیاری موارد افراد خیلی دیر متوجه بیماری خود خواهند شد. کم شدن وزن ناگهانی، تورم بدون درد غدد لنفاوی به‌صورتی که در بازه زمانی طولانی مدت، از میزان تورم آن کم نشود، خارش‌های بی‌دلیل پوستی که به‌راحتی قابل درمان نیستند، تب‌های طولانی مدت و بی‌دلیل، علائمی هستند که در صورت مشاهده، بهتر است با پزشک مشورت کنیم. به‌خصوص اگر در خانواده نزدیک، سابقه لنفوم وجود دارد، باید بیشتر به علائم خود توجه کنید.

مشاوره آنلاین پزشک متخصص غدد

درمان لنفوم

درمان انواع سرطان‌ها، به‌میزان زیادی به نوع بیماری، مقدار گسترش آن در بدن و سن بیمار بستگی دارد. در بسیاری از بیمار‌ها که سرطان به بافت‌های سایر قسمت‌های بدن نیز متاستاز داده است، گاهی پزشک جراح ناگزیر از برداشتن بخشی از بافت یا عضو خواهد بود.

 درمان‌های رایج در سرطان‌های مختلف، برای سرطان غدد لنفاوی نیز تجویز می‌شوند:

1.  شیمی درمانی
2. پرتو درمانی
3. پیوند مغز استخوان
4. پیوند سلول‌های بنیادی

با شیمی درمانی و پرتو درمانی، سلول‌های سرطانی از بین خواهند رفت و سپس با پیوند مغز استخوان، سلول‌های مغز استخوان که در جریان درمان از بین رفته‌اند، جایگزین خواهند شد. در کنار این درمان‌ها، تغییراتی در سبک زندگی، و برنامه‌های مختلف ورزشی و غذایی نیز به بهبود بیماران کمک شایانی خواهد کرد.

نکته امیدوارکننده در مورد لنفوم این است که این بیماری در مراحل اولیه قابل شناسایی و درمان است. اما اگر فرد به نشانه‌های طولانی مدت خود توجه نکرده و به‌دنبال درمان نباشد، ممکن است بیماری وارد فاز وخیم شده و درمان آن زمان‌بر شده و گاهی نیز بیماری کشنده باشد.

پزشک با گرفتن شرح حال از بیمار، و بعد از بررسی نشانه‌های اولیه، ابتدا آزمایش خون را انجام داده و در صورت تشخیص لنفوم، به‌سراغ نمونه‌برداری از غدد لنفاوی خواهد رفت تا نوع و میزان سلول‌های سرطانی را شناسایی کند. در این میان، برای بررسی بافت‌های داخلی، سی تی اسکن و ام آر آی نیز انجام خواهد شد.

 بعد از انجام تمامی مراحل درمان، بیمار باید به‌صورت مرتب توسط پزشک معاینه شود تا از درمان کامل، و از بین رفتن توده‌ها، اطمینان حاصل شود. در صورت عود مجدد بیماری، درمان‌های قبلی با شدت بیشتر انجام خواهند شد.

پیشگیری از لنفوم

از آن جایی که سرطان، بیماری است که بدون دلیل مشخصی بروز می‌کند، نمی‌توان توصیه خاصی برای پیشگیری از آن ارائه کرد. اما آن‌چه مسلم است، سبک زندگی سالم یکی از مواردی است که افراد را از بسیاری از بیماری‌ها دور نگه خواهد داشت.

 تغذیه سالم و پرهیز از غذاهای ناسالم و الکل، از مواردی است که پزشکان به آن توصیه می‌کنند. فعالیت بدنی و ورزش منظم، در حفظ سلامت سلول‌های بدن نقش مهمی دارد. اگر در خانواده سابقه مشکلات مربوط به غدد لنفاوی و سرطان لنفوم وجود دارد، بهتر است معاینات سالانه را داشته باشید. پرهیز از استرس و اضطراب از مواردی است که پزشکان برای جلوگیری از انواع سرطان و البته بیماری‌های دیگر، آن را پیشنهاد می‌دهند.

علائمی که در مورد سرطان غدد لنفاوی گفته شد، در بسیاری از بیماری‌های معمول هم دیده می‌شود. بنابراین به‌محض دیدن یکی از این علائم، به هراس ابتلا به این بیماری دچار نشوید.

در این ایام که بیماری کرونا، وحشت عجیبی در میان مردم ایجاد کرده است، هر نوع گلودردی افراد را به شک خواهد انداخت ولی نمی‌توان رابطه‌ای میان هرگونه گلودرد یا تورم غدد لنفاوی و کرونا پیدا کرد. مشاوره با پزشک آنلاین متخصص غدد در سامانه پذیرش ۲۴، می‌تواند خیال شما را از بابت نشانه‌های احتمالی راحت کند. سرطان لنفوم، از سوی بسیاری از مراکز معتبر درمانی در جهان دیگر به‌عنوان یک سرطان خطرناک شناخته نمی‌شود. بلکه بیماری قابل درمان است.

مشاوره آنلاین متخصص غدد و لنف