تب و لرز نشانه چیست؟ انواع درمان تب و لرز به روش طب سنتی و دارویی

تب و لرز چیست؟

تب و لرز عارضه‌ای است که همه افراد برای یک بار هم که شده در طول زندگی خود آن را تجربه کرده‌اند. این عارضه غالباً نشانه سرماخوردگی بوده و نشان‌دهنده وجود عفونت در بدن است. بسیاری از افراد از این عارضه وحشت دارند؛ چرا که خصوصاً در کودکان مشکلات زیادی را ایجاد می‌کند. اکنون، این سؤال مطرح می‌شود که چرا معمولاً تب با لرز همراه است؟ در این جا، قصد داریم کلیه اطلاعات مربوط به این عارضه و روش پیشگیری و درمان آن را با شما به اشتراک بگذاریم.

تب و لرز به خودی خود یک بیماری نیست. در اصل، این عارضه نوعی واکنش دفاعی بدن بوده و به درگیری سیستم ایمنی با بیماری و عفونت اشاره می‌کند. به این ترتیب، افزایش دمای بدن و لرز ناشی از آن را می‌توان پاسخی طبیعی به حضور عوامل بیماری‌زا در بدن و تلاش برای از بین بردن آن‌ها دانست.

تب و لرز نشانه چیست؟

روند ایجاد تب گاهی به صورت تدریجی و گاهی ناگهانی است، که این مسئله به عامل ایجاد کننده تب و نیز عملکرد سیستم ایمنی بدن بستگی دارد.
در برخی بیماری ها مانند انفلوانزا شروع تب ناگهانی است به طوری که فرد حتی ساعت و دقیقه آغاز آن را به خاطر می‌آورد و در بسیاری بیماری های دیگر تب کم کم شروع شده و به تدریج افزایش می‌یابد.

انواع تب

تب (hyperthermia) به معنای افزایش حرارت بدن و جابه‌جا شدن نقطه ثبت دما در مغز است. طبیعتاً، این اختلاف دما در مقایسه با حالت نرمال اندازه‌گیری می‌شود. در شرایط عادی، میانگین دمای بدن انسان در حدود ۳۷ درجه سانتیگراد است. معمولاً، اگر دماسنج طبی عدد ۳۸ درجه سانتی‌گراد یا بالاتر را نشان دهد، اصطلاحاً فرد بیماری را تب‌دار می‌نامند.

این عارضه، عملکرد کلی کودکان و بزرگسالان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. واقعیت این است که افزایش کوتاه‌مدت دمای داخلی به بدن شما کمک می‌کند تا با بیماری‌ها و عوامل به‌وجود آورنده آن‌ها مقابله کنید. با این حال، تب شدید بالاتر از ۴۰ درجه عارضه‌ای جدی است که به مراقبت‌های پزشکی فوری نیاز دارد؛ بنابراین، در هنگام بالا رفتن تب لازم است هر چه زودتر به پزشک مشورت کنید. استفاده از دکتر انلاین عفونی پذیرش ۲۴ یکی از سریع‌ترین و آسان‌ترین روش‌هایی است که دسترسی به بهترین پزشکان ایران را برای شما امکان‌پذیر می‌کند.

تب خفیف

همان طور که گفته شد، دمای طبیعی بدن به طور میانگین در حدود ۳۷ درجه سانتی‌گراد است. در حالت تب خفیف این دما به ۳۷.۵ تا ۳۷.۹ افزایش می‌یابد. تب خفیف و کوتاه مدت به بدن شما کمک می‌کند تا با عوامل بیماری‌زایی نظیر باکتری‌ها و ویروس‌ها مقابله کنید. چراکه بر هم خوردن تعادل دمای بدن در مختل کردن چرخه حیات این موجودات مؤثر بوده و به از بین بردن آن‌ها کمک می‌کند.

تب شدید

افزایش دمای بدن تا بیش از ۴۰ درجه سانتی‌گراد را اصطلاحاً تب شدید می‌نامند. تب بالاتر از ۴۰ درجه ممکن است سلامت و زندگی انسان را با خطرات جدی روبه‌رو کند. دلیل این امر آن است که این میزان افزایش حرارت بر روی عملکرد آنزیم‌ها و پروتئین‌های بدن تأثیر گذاشته و آن را دچار اختلال می‌کند.

آنزیم‌ها در اصل، کاتالیزورهایی هستند که واکنش‌های حیاتی درون‌سلولی را به شدت تحت تأثیر خود قرار می‌‌دهند. عملکرد این کاتالیزورها در دمای مشخصی انجام می‌گیرد. در صورت برهم خوردن تعادل دما بسیاری از آنزیم‌های مذکور نابود شده و فعالیت‌های زیستی آن‌ها دچار اختلال می‌شود. بالا رفتن تب تا دمای ۴۴.۴ یا ۴۵.۵ به شدت خطرناک بوده و می‌تواند با مرگ بیمار همراه باشد؛ بنابراین، در صورت بالا رفتن تب لازم است هر چه زودتر با پزشک عفونی آنلاین پذیرش ۲۴ مشورت کرده یا به مراکز درمان مراجعه کنید.

انواع تب عبارت‌اند از:

• تب مداوم (Continuous fever)
• تب سینوسی، موجی یا متناوب (Remittent fever)
• تب متقاطع (Intermittent fever)

لرز

لرز را می‌توان پاسخی طبیعی به بالا رفتن ناگهانی دمای بدن دانست. این عارضه خود به افزایش حرارت و مبارزه با ویروس‌ها یا عفونت‌های باکتریایی کمک می‌کند. در واقع، در هنگام تب، بدن شما داغ شده و وقتی در معرض دمای عادی محیط قرار می‌گیرد احساس سرما می‌کند. این تغییرات ناگهانی به بروز لرز منجر می‌شوند.

علت تب و لرز  چیست؟

همان طور که پیش‌تر هم گفته شد، تب و لرز واکنشی طبیعی است که بدن در مواجهه با عوامل بیماری‌زا و عفونت از خود نشان می‌دهد. در هنگام تب، دمای داخلی بدن افزایش می‌یابد؛ بنابراین، وقتی در مجاورت دمای معتدل بیرون قرار می‌گیرید احساس سرما می‌کنید.

در این حالت، ماهیچه‌های شما به‌صورت خودکار منقبض و منبسط می‌شوند تا بتوانند گرما ایجاد کنند. این روند به نوبه خود موجب بالا رفتن مضاعف دمای بدن شده و میزان تب را افزایش می‌‌دهد. پیش‌تر هم ذکر شد که این روند غیرارادی برای ایجاد اختلال در عملکرد ویروس‌ها و باکتری‌های بیماری‌زا و مقابله با عفونت‌ها انجام می‌گیرد. زیرا، این عوامل بیماری‌زا در دمای بالاتر از ۳۷ درجه سانتی‌گراد زنده نمی‌مانند.

هیپوتالاموس (hypothalamus)، بخشی از ساختار مغز است که وظیفه کنترل دمای بدن را برعهده دارد. در هنگام تب، این بخش با جابه‌جا کردن نقطه تنظیم دما واکنش نشان می‌دهد. این جا است که عارضه لرز اتفاق می‌افتد تا بتواند گرمای بدن را افزایش داده و آن را به نقطه جدید برساند.

عوامل مؤثر در بروز تب و لرز

موارد زیر از اصلی‌ترین عوامل مؤثر در بروز تب و لرز به حساب می‌آیند:

• عفونت و ابتلا به بیماری‌هایی نظیر آنفولانزا و ذات‌الریه
• برخی انواع واکسیناسیون
• ابتلا به برخی بیماری‌های التهابی
• لخته شدن خون
• آفتاب سوختگی شدید
• مسمومیت غذایی
• مصرف برخی داروها از جمله بعضی از آنتی‌بیوتیک‌ها

علائم تب و لرز

از رایج‌ترین علائم تب و لرز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تعریق
• لرز ناگهانی و طولانی مدت
• سردرد
• دردهای عضلانی
• از دست دادن اشتها
• کمبود آب بدن
• ضعف عمومی

تب و لرز نوزادان

تب و لرز نوزادان می‌تواند صدماتی جدی را در عملکردهای حیاتی آن‌ها ایجاد کند؛ بنابراین، در موارد زیر حتماً به پزشک مراجعه کنید:

• تب بالای ۳۸ درجه در نوزادان زیر ۳ ماه
• تب بالای ۳۸.۹ درجه در نوزادان ۳ تا ۶ ماه
• پایداری تب ۳۸.۹ درجه برای مدت بیش از یک روز در نوزادان ۶ تا ۲۴ ماه
• همراه بودن تب با علائمی نظیر تحریک‌پذیری، بی‌حالی و بی‌قراری در نوزادان

تب و لرز کودکان

در شرایط بروز تب و لرز کودکان و در صورت مشاهده علائم زیر، لازم است هر چه زودتر به پزشک متخصص اطفال و کودکان مراجعه کنید:

• تب بالای ۳۹.۴ درجه
• تداوم تب برای مدت سه روز
• برقرار نکردن ارتباط چشمی یا برقراری ارتباط چشمی ضعیف
• بی‌قراری و تحریک‌پذیری
• تب ناشی از واکسیناسیون
• سابقه ابتلا به برخی بیماری‌های زمینه‌ای جدی و اختلال عملکرد سیستم ایمنی
• سابقه سفر به کشورهای در حال توسعه و امکان قرار گرفتن در معرض برخی بیماری‌های ناشناخته

تب و لرز در بزرگسالان

تب و لرز بزرگسالان هم در شرایط زیر ممکن است خطرآفرین باشد؛ بنابراین، در صورت مشاهده هر یک از نشانه‌های یاد شده سریعاً به مراکز درمانی مراجعه کرده یا از طریق اپلیکیشن یا وب‌سایت پذیرش ۲۴ با پزشکان حاذق مشورت کنید:

• تب بالای ۳۹.۴ درجه
• تداوم تب به مدت سه روز یا بیش‌تر
• سابقه ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای جدی و اختلال سیستم ایمنی
• سابقه سفر به کشورهای در حال توسعه و احتمال قرار گرفتن در معرض بیماری‌های ناشناخته

در کلیه موارد یاد شده، اگر تب و لرز با هر یک از نشانه‌های زیر همراه باشد باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید:

• سردرد شدید
• تورم گلو
• التهاب و بثورات پوستی
• حساسیت شدید به نور
• گرفتگی عضلات گردن
• استفراغ
• بی‌حالی یا تحریک‌پذیری
• درد شکم
• احساس درد در هنگام دفع ادرار
• ضعف عضلانی
• گرفتگی نفس یا درد قفسه سینه
• گیجی
• ناتوانی در حفظ تعادل بدن
• تشنج
• توهم
• بی‌قراری و گریه شدید و مداوم (در کودکان)

علت تب و لرز ناگهانی در بزرگسالان

هر عاملی که سبب فعال شدن سلول های ایمنی و ایجاد پاسخ های التهابی در بدن شود، می‌تواند سبب ایجاد تب گردد. هنگامی که درجه تب خیلی بالا رود، هیپوتالاموس که مرکز تنظیم دمای بدن است، تنظیمات دما را تغییر می‌دهد که همین عامل موجب احساس سرما و به دنبال آن ایجاد لرز می‌شود.

درمان تب و لرز در بزرگسالان

درمان تب و لرز به علت ایجاد کننده آن بستگی دارد. برای مثال تب ناشی از بیماری های ویروسی یا باکتریال را می‌توان با پاشویه یا داروهایی مانند استامینوفن و ایبوپروفن پایین آورد؛ اما در مورد تب ناشی از بیماری های التهابی یا روماتولوژیک ممکن است استفاده از داروهای کورتونی مدنظر قرار گیرد.
اما در تمام انواع تب، جایگزینی مایعات بدن که در اثر افزایش دما، به طور نامحسوس از بدن دفع می‌شود، اقدامی بسیار مهم و حیاتی است.
این مورد در کودکان و شیرخواران اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. زیرا این گروه های سنی، بسیار بیشتر از بزرگسالان در معرض خطر دهیدراتاسیون(کم آبی) و عواقب ناشی از آن قرار دارند.

روش‌های پیشگیری از تب و لرز

بهترین روش پیشگیری از تب و لرز این است که از قرار گرفتن در معرض عوامل بیماری‌زا و به وجود آورنده عفونت جلوگیری کنید. برای این منظور، لازم است رعایت نکات زیر را جدی بگیرید:

• شستن مداوم دست‌ها قبل از صرف غذا، بعد از توالت رفتن و پس از حضور در محافل عمومی
• آموزش شست‌وشوی صحیح دست به کودکان
• استفاده مداوم از دستمال‌ها یا اسپری‌های آنتی‌باکتریال و ضد عفونی‌کننده
• اجتناب از دست زدن به بینی، دهان یا چشم و جلوگیری از ورود ویروس از این مسیرها
• پوشاندن دهان و بینی در هنگام عطسه و سرفه
• اجتناب از به اشتراک‌گذاری لوازم شخصی نظیر حوله، لیوان و کلیه ظروف با سایر افراد
• جدی گرفتن نشانه‌های بروز هرگونه بیماری در مراحل اولیه

انواع روش‌های درمان تب و لرز

روش‌های درمان تب و لرز بسته به شدت و مدت درگیری با این عارضه متفاوت خواهد بود. با این حال، در این جا قصد داریم رایج‌ترین راه‌های درمان را با شما به اشتراک بگذاریم:

درمان تب و لرز در خانه

برای درمان تب و لرز و استفراغ در منزل، لازم است مراحل زیر را دنبال کنید:

• با استفاده از دماسنج طبی، به طور مداوم حرارت بدن خود را اندازه‌گیری کنید.
• در رختخواب بمانید و استراحت کنید.
• برای جبران مایعات از دست رفته بدن، تا جای ممکن آب، چای و آب میوه طبیعی نوشیده و از این طریق، بدن خود را هیدراته کنید.
• استفاده از شیاف برای تب و لرز بزرگسالان بدون مانع است.
• از داروهای بدون نسخه نظیر استامینوفن و ایبوبرفن برای درمان تب و لرز در بزرگسالان استفاده کنید. با این حال، لازم است به دوز مناسب دارو توجه داشته و بیش‌تر از میزان پیشنهادی مصرف نکنید.
• بدون مشورت با پزشک، هرگز از داروهای یاد شده برای کودک خود استفاده نکنید.
• تا جای ممکن بدن خود را خنک نگه‌داشته و لباس و روانداز خود را کم کنید.
• پاشویه و کمپرس با آب ولرم می‌تواند در پایین آوردن تب و پیشگیری از لرز مؤثر باشد. دقت کنید، برای این منظور به هیچ عنوان از الکل یا آب یخ استفاده نکنید. کاهش ناگهانی دما می‌تواند با مشکلاتی جدی همراه بوده و برای سلامت شما خطرآفرین باشد.
• در صورت تداوم تب و پایین نیامدن آن، لازم است هر چه زودتر با پزشک مشورت کنید.

نکته:

کلیه موارد یاد شده در درمان تب و لرز کرونا هم می‌توانند کاربرد داشته باشند.

درمان تب و لرز در طب سنتی

درمان تب و لرز در طب سنتی با استفاده از برخی روش‌ها امکان‌پذیر است. از این میان، می‌توان موارد زیر را نام برد:

• ماساژ پا با استفاده از پیاز رنده شده
• دمنوش گل بنفشه، پونه و گل ختمی همراه با عسل طبیعی؛ نیم مشت گل بنفشه، یک مشت پونه و یک مشت گل خطمی را با یکدیگر ترکیب کنید. ترکیب مذکور را به چهار لیتر آب جوشیده و داغ اضافه کرده و اجازه بدهید دم بکشد. هر ۲ ساعت یک‌بار، یک لیوان از این دمنوش را با مقداری آبغوره و عسل طبیعی ترکیب کرده و نوش جان کنید.
• ماساژ پیشانی با چند قطره روغن بادام شیرین
• مصرف ترکیب عسل و سیاه‌دانه به صورت خوراکی؛ سه قاشق غذاخوری از مواد یاد شده را با یکدیگر ترکیب کرده و در طول روز، مرتباً نوش جان کنید.
• ترکیب دو عدد هلوی رسیده با یک قاشق غذاخوری عسل طبیعی و یک و نیم لیوان آب؛ مواد یاد شده را در مخلوط کن ریخته و نکتار به دست آمده را نوش جان کنید.

نکته:

کلیه موارد یاد شده در درمان تب و لرز کرونا نیز می‌توانند مؤثر باشند.

درمان تب و لرز خیراندیش

درمان تب و لرز خیراندیش بر آموزه‌های طب سنتی استوار بوده و عبارت از راه‌کارها و توصیه‌هایی است که این استاد شناخته شده برای درمان تب و لرز کرونا ارائه داده است. از این میان، می‌توان موارد زیر را نام برد:

• استفاده مداوم از زنجبیل
• ثابت نگه‌داشتن دمای منزل در محدوده ۱۸ تا ۲۲ درجه سانتی‌گراد
• خنک نگه‌داشتن بدن
• خواب کافی و به موقع
• مصرف میزان اندکی نمک قبل از مصرف غذا و پس از آن
• حجامت
• استفاده مداوم از نعناع و ترخون در اغلب غذاها
• استفاده مداوم از نوشیدنی‌های طبیعی نظیر آب پرتقال و آب سیب
• مصرف منظم ترکیب عرق نعناع، نمک، سیاه‌دانه و عسل

به طور معمول، تب خفیف را می‌توان در منزل معالجه کرد. با این حال، تب شدید می‌تواند با مشکلاتی جدی و جبران‌ناپذیر همراه باشد؛ بنابراین، در این موارد لازم است هر چه زودتر به مراکز درمانی مراجعه کرده یا از طریق وب‌سایت یا اپلیکیشن پذیرش ۲۴ با بهترین پزشکان ایران مشورت کنید:

تب و لرز عارضه‌ای شایع و قابل‌درمان است. با این حال، در صورت تداوم این عارضه و پایین نیامدن تب لازم است هر چه زودتر به پزشک مراجعه کنید. در عین حال، با بهره‌گیری از خدمات مشاوره پذیرش ۲۴ می‌توانید به صورت آنلاین با بهترین دکتر عفونی انلاین ایران در تماس بوده و در وقت و هزینه خود صرفه‌جویی کنید.

ویزیت آنلاین متخصص عفونی

دکتر گلاره رضایی

دکتر گلاره رضایی پزشک عمومی فارغ التحصیل از دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در سال ۱۳۸۷ هستند. زمینه‌های مشاوره و فعالیت ایشان شامل سیتی اسکن، ام‌آرآی، تفسیر آزمایش، سونوگرافی، مشکلات مفاصل و استخوان، کرونا ویروس و عوارض پس از آن، بیماری‌های عفونی،دیابت، فشارخون، بیماری‌های اعصاب، تجویز و ارائه نسخه آنلاین و… است.

• 
  
  وبسایت