شیمی درمانی چیست؟ هرآنچه باید در مورد شیمی درمانی بدانید

شیمی درمانی و هر چه باید درباره آن بدانید

شیمی درمانی به روش درمان دارویی بیماری‌هایی مانند سرطان گفته می‌شود. این درمان که بر روی بیماران سرطانی انجام می‌شود، بسیار گسترده بوده و جوانب زیادی دارد. در این مقاله توضیحاتی کلی در مورد اینکه شیمی درمانی چگونه است، عوارض آن چیست، مراقبت‌های بعد از شیمی درمانی، هزینه و موارد دیگر، داده شده است.

شیمی درمانی چیست؟

واژه شیمی درمانی (chemotherapy) مربوط به دارو‌هایی است که رشد سلول‌های سرطانی را در بدن مختل کرده و نمی‌گذارد سلول‌ها تکثیر شوند. این عمل و کشتن سلول‌های در حال تکثیر، به گونه‌ای است که به نوع سرطان و درصد پیشرفت آن در بدن فرد مبتلا بستگی دارد.

بر اساس مطالعات انجام شده بر روی بدن انسان، ثابت شده است سلول‌های بدن همواره در حال تقسیم هستند و جایگزین سلول‌های دیگر می‌شوند. هنگام ابتلای فرد به سرطان، رشد این سلول‌ها و تقسیماتشان به قدری بیشتر می‌شود که سلول‌های سالم بدن را نیز به خطر می‌اندازد. داروهای شیمی درمانی نیز در اصل برای جلوگیری از این امر به بیمار داده می‌شود.

متخصص آنلاین سرطان

شیمی درمانی چگونه است؟

روش این درمان به دو صورت تزریقی و یا استفاده از قرص است. در درمان سرطان به شیوه استفاده از قرص، پزشک با توجه به سطح بیماری، داروهای مخصوصی را تجویز می‌کند که این داروها از رشد و تکثیر سلول‌ها در بدن جلوگیری می‌کنند. لیست داروهای شیمی درمانی سرطان و تعداد جلسات آن به نظر پزشک بستگی دارد و کارایی هر کدام از داروهای سرطانی متفاوت است. هر کدام از داروهای کموتراپی، به روش‌های متفاوتی جلوی رشد سلول‌های سرطانی را می‌گیرد.

آیا سرطان با شیمی درمانی خوب می‌شود؟

در حالت کلی، می‌توان این نظریه را با قطعیت اعلام کرد که برخی از سرطان‌ها قابل پیشگیری و درمان هستند، اما همه سرطان‌ها نه. خیلی از سرطان‌ها درمان قطعی دارند و با شیمی درمانی از بین می‌روند. در مقابل، بعضی از سرطان‌ها نیز یا قابلیت درمان ندارند و یا فقط تا حدودی می‌توان جلوی پیشرفت آن‌ها را گرفت. برای دانستن اینکه کدام سرطان‌ها با شیمی درمانی درمان می‌شوند، یک مشورت آنلاین با پزشک متخصص توصیه می‌شود.

شیمی درمانی چند جلسه است؟

تعداد دوره‌های شیمی درمانی به نظر پزشک بستگی دارد. پزشک با توجه به نوع سرطان و میزان پیشرفت آن در بدن بیمار تصمیم می‌گیرد که جلسات چه مدت ادامه داشته باشد. متاسفانه هزینه این دوره ها در بیمارستان‌ها و نیز قیمت داروی شیمی درمانی به قدری بالا است که گاه برخی بیماران، از پرداخت آن ناتوان هستند. در ادامه، در مورد این مشکلات نیز توضیح خواهیم داد.

تاثیرات قرص شیمی درمانی به چه صورت است؟

داروی شیمی درمانی تاثیراتی بر روی بدن دارد که می‌تواند این بیماری را به‌طور کامل از بین ببرد و یا روند پیشرفت آن را کُند کند. در زیر به این تاثیرات اشاره شده است.

• این داروها از تکثیر سلول‌های زائد جلوگیری می‌کنند.
• منشا غذایی سلول‌ها، هورمون‌ها و آنزیم‌ها هستند. بیمار با مصرف داروی ضد سرطان اجازه، تغذیه سلول‌ها را نمی‌دهد.
• خزان یاخته‌ای (Apoptosis) در سلول‌ها اتفاق می‌افتد.
• رشد مویرگ‌های تازه را دچار اختلال می‌کند تا خون‌رسانی به غده سرطانی کم شود.

شیمی درمانی و عوارض آن

دارو‌های شیمی درمانی مانند همه دارو‌های دیگر، عوارضی نیز بر روی بدن دارند. عوارض آن در همه بیماران به یک شکل نیست. عوارض داروی شیمی درمانی ممکن است در برخی افراد نگران‌کننده باشد. در برخی مواقع، این داروها بر روی سلول‌های سالم بدن نیز تاثیر می‌گذارند. به گفته پزشکان، اگر مراحل درمانی از همان آغاز بیماری انجام شود، ممکن است تحمل فرد برای عوارض حاصل از آن راحت‌تر شده و روند درمان نیز سریع‌تر طی شود. عوارض قرص شیمی درمانی در بیماران مختلف شامل موارد زیر می‌شود:

• احساس حالت تهوع و استفراغ
• ریزش مو (ریزش مو می‌تواند در هر قسمتی از بدن اتفاق بیفتد)
• خستگی بیش از حد
• اختلالات شنوایی
• عفونت
• کاهش پلاکت خون در بدن
• کم خونی
• کم اشتهایی
• مشکلاتی در باروری
• اشکالات گوارشی
• از دست رفتن حافظه کوتاه‌مدت در برخی از بیماران

مدت زمان درمان نسبت به شدت بیماری و مقاومت بدنی هر فرد متفاوت است. اما در هر صورت، بیمار باید داروهای خود را طی دوره‌ای که پزشک متخصص تعیین کرده است، استفاده کند. طول هر دوره از درمان را آنکلوژیست یا متخصص سرطان برای فرد بیمار تعیین می‌کند.

هزینه شیمی درمانی

اکثر بیماران سرطانی به‌خاطر هزینه‌های گزافی که در طول درمان متحمل می‌شوند، شاکی هستند. البته اخیرا بعضی از شرکت‌های بیمه، قسمتی از این هزینه‌ها را در قالب بیمه تکمیلی تقبل می‌کنند و بیماران می‌توانند بخشی از هزینه‌های مصرفی خود را از شرکت بیمه دریافت کنند. هزینه‌های شیمی درمانی سرطان، در زیر تقسیم بندی شده است.

• هزینه آزمایش‌های مربوط به این بیماری که به تشخیص پزشک انجام می‌شود.
• هزینه تشخیص پاراکلینیکی
• هزینه‌های مربوط به بستری بیمار در بیمارستان
• هزینه‌های جراحی
• هزینه هر جلسه
• قیمت داروهای خارجی
• هزینه آمپول
• هزینه داروها
• هزینه‌های مربوط به پرتو درمانی
• هزینه جراحی‌های سرپایی
• هزینه رادیوتراپی

تفاوت شیمی درمانی با پرتو درمانی در کدام موارد است؟

هدف هر دو گزینه، در نهایت، از بین بردن بیماری سرطان از بدن است. انتخاب هر کدام از این روش‌ها نیز به تشخیص پزشک بستگی دارد. گاهی نیز ممکن است شیمی درمانی و پرتو درمانی (Radiotherapy) همزمان صورت بگیرد. گاهی با این سوال رو‌به‌رو می‌شویم که شیمی درمانی بهتر است یا پرتو درمانی؟ در وهله اول، بهتر است نوع تاثیر و کارکرد هر کدام را بر روی بدن بدانیم.

پرتو درمانی بهتر است یا شیمی درمانی

در مورد این سوال، نظرات مختلفی وجود دارد. پرتو درمانی نیز مانند شیمی درمانی عوارض مخصوص به خود را برجا می‌گذارد. همان‌طور که اثرات آن بر بدن بیمار ممکن است تا مدت‌ها باقی بماند، عوارض پرتو درمانی نیز از این حالت خارج نیست. دوره شیمی درمانی و پرتو درمانی، متناسب با نظر پزشک تعیین می‌شود. گاهی پرتو درمانی می‌تواند جایگزین شیمی درمانی شود، چرا که فقط یک نقطه از بدن را مورد هدف قرار می‌دهد.

در شیمی درمانی پزشک برای جلوگیری از رشد سلول‌ها در بدن بیمار، داروهای مخصوصی را تجویز می‌کند، اما در پرتو درمانی به جای دارو، اشعه ایکس یا پروتون برای از بین بردن سلول‌ها به کار گرفته می‌شود. در این روش، پرتوهای تابشی سبب می‌شوند تا سلول‌های سرطانی کوچک شده، یا به‌طور کامل از بین بروند. حال با درک تفاوت هر کدام، به سوال شیمی درمانی بهتر است یا پرتو درمانی، پاسخ می‌دهیم. پرتو درمانی به دلیل اینکه فقط یک قسمت از بدن را مورد هدف قرار می‌دهد، بهتر است و عوارض آن نسبت به شیمی درمانی کمتر است. اما در حالت کلی، تشخیص اینکه کدام یک باید انجام شود، بر عهده متخصص درمان سرطان است.

پرتو درمانی بعد از شیمی درمانی

به گفته پزشکان، اگر فرد مبتلا به سرطان برای درمان نیاز به شیمی درمانی داشته باشد، زمان پرتو درمانی به درستی مشخص نمی‌شود. ممکن است این درمان قبل، بعد و یا در زمان انجام شیمی درمانی صورت پذیرد.

سرماخوردگی و شیمی درمانی

بدن بیماران سرطانی در حین شیمی درمانی تضعیف می‌شود. این افراد باید مواظب باشند تا در این دوران از ویروس‌های دیگر در امان باشند. بیمارانی که تحت کموتراپی قرار گرفته‌اند، معمولا راحت‌تر و سریع‌تر دچار بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی می‌شوند.

مراحل شیمی درمانی

پزشک برای درمان بیماران سرطانی با توجه به نوع پیشرفت غده سرطانی، از یک برنامه‌‌ریزی خاص استفاده می‌کند. اولین جلسه ممکن است از یک دوز شروع شده و طول دوره درمان تا چند هفته ادامه داشته باشد. پس اینکه شیمی درمانی چقدر طول می‌کشد، بستگی به نظر پزشک دارد. بعد از اولین جلسه درمان، بیمار برای بهبود بدنی نیاز به استراحت دارد. بعد از اتمام دوره استراحت، دوباره داروها در اتاق به فرد داده شده و دوره بعدی درمان آغاز می‌شود. بخش سرطان‌شناسی (oncology) مربوط به بیماران سرطانی است و اتاق شیمی درمانی نیز در این بخش قرار دارد.

نام داروهای شیمی درمانی

داروهای این بیماری در دسته‌های مختلفی قرار دارند. در زیر، لیست داروهای شیمی درمانی آورده شده است.

• داروهای آلکیله کننده
• داروهای نیتروزو اوره
• آنتی متابولیت‌ها
• داروهای آنتی تومور
• داروهای مهارکننده توپوایزومراز
• داروهای مهارکننده میتوتیک
• کوتیکواستروئیدها
• سایر داروهای مربوط به غدد سرطانی

انواع سرطان در بدن

سرطان می‌تواند در هر قسمتی از بدن به وجود بیاید. نامگذاری سرطان بر اساس عضو بدن یا بافتی که سرطان در آن پدید آمده است، انجام می‌پذیرد. در زیر، انواع سرطان در بدن نام برده شده است که هر کدام می‌تواند علائم مخصوص به خود را داشته باشد.

• سرطان تروفوبلاستیک (GTD)
• تومور کارسینوئید ریه (carcinoid tumors)
• تومور هیپوفیز (Pituitary tumor)
• سارکوم استخوان (Ewing sarcoma)
• سارکوم بافت نرم
• سرطان با منشا ناشناخته (CUP)
• سرطان بیضه (Testicular cancer)
• سرطان پاراتیروئید (Parathyroid cancer)
• سرطان پروستات (Prostate cancer)
• سرطان پوست ملونا (Skin cancer)
• سرطان پوست (SCC/BCC)
• سرطان تخمدان (Ovarian cancer)
• سرطان تیروئید (Thyroid cancer)
• سرطان دهانه رحم (Cervical cancer)
• سرطان رحم (Uterus cancer)
• سرطان روده کوچک (Small bowel cancer)
• سرطان روده بزرگ (Colorectal cancer)
• سرطان ریه سلول کوچک (SCLC)
• سرطان ریه غیر کوچک (NSCLC)
• سرطان سینه (Breast cancer)
• سرطان غدد بزاقی (Salivary gland neoplasm)
• سرطان غدد فوق کلیوی (Adrenal)
• سرطان کبد (Liver cancer)
• سرطان کلیه (Kidney cancer)
• سرطان لوزالمعده (Pancreatic cancer)
• سرطان مثانه (Bladder cancer)
• سرطان مری (Esophageal cancer)
• سرطان معده (Gastric cancer)
• سرطان مغز (Brain tumor)
• سرطان مقعد (Anal cancer)
• سرطان واژن (Vaginal cancer)

‌شیمی درمانی چیست و چگونه است؟

تحقیقات انجام شده در مورد شیمی درمانی نشان داده است که این روش از تکثیر سلول‌ها در بدن جلوگیری می‌کند. روش‌های شیمی درمانی نیز بر اساس نوع سرطان در بدن فرد بیمار مشخص می‌شود. برخی سرطان‌ها خوش‌ خیم و برخی بدخیم هستند. سوالات زیر را در مورد این بیماری، به اجمال توضیح می‌دهیم.

آیا سرطان خوش خیم نیاز به شیمی درمانی دارد؟

در پاسخ به این سوال که آیا تومور خوش خیم نیاز به شیمی درمانی دارد، باید گفت این نوع سرطان‌ها گاهی با دارو از بین می‌روند و گاهی به شیمی درمانی نیاز دارند. تومور خوش خیم، بدون درگیر کردن قسمت‌های زیاد بدن می‌تواند بیماری را با این روش به‌طور کامل از بین ببرد، اما درصد کامل درمان برای تومور بد خیم پایین‌تر است.

علت پا درد بعد از شیمی درمانی

اسپاسم عضلات و پا درد از عوارض جانبی شیمی درمانی است. ممکن است این پا درد بعد از مدتی از بین برود. گاه نیز احتمال دارد که درمان نشود. علت استخوان درد بعد از شیمی درمانی به درستی مشخص نشده، اما از دردهای رایج این بیماری است.

شیمی درمانی چه زمانی انجام می‌شود؟

زمانی که پزشک تشخیص دهد برای تکمیل روند درمانی، بیمار نیاز به شیمی درمانی دارد. طریقه انجام آن نیز با نظر آنکلوژیست انجام می‌پذیرد. نحوه انجام آن گاه به‌صورت تزریقی و گاه با دارو است.

شیمی درمانی سرطان خون چگونه انجام می‌شود؟

سرطان خون از شایع‌ترین سرطان‌ها در بین کودکان است. اگر پیشرفت این نوع سرطان در بدن بالا باشد، شیمی درمانی نیز با دوز بالا انجام می‌پذیرد. جراحی، پرتو درمانی و شیمی درمانی، از راه‌های مختلف درمان سرطان خون در کودکان هستند.

آیا تنگی نفس از عوارض شیمی درمانی است؟

بله. بیمار ممکن است دچار تنگی نفس، حالت تهوع و استفراغ، ریزش مو، کم شنوایی، پا درد و چاقی مفرط شود. درمان پا درد، چاق شدن، درمان زخم دهان و گلو ، توسط پزشکان متخصص هر کدام می‌تواند صورت بگیرد.

آیا شیمی درمانی درد دارد؟

شیمی درمانی برای بار اول ممکن است دردناک باشد. همچنین میزان درد آن نیز در افراد مختلف متفاوت است.

آیا شیمی درمانی فقط برای سرطان است؟

بله. یکی از روش‌های رایج برای درمان سرطان، شیمی درمانی است که باعث می‌شود از پیشرفت این بیماری در بدن جلوگیری شود.

شیمی درمانی برای چه بیماری‌هایی است و اگر آن را انجام ندهیم چه می‌شود؟

این نوع درمان، برای بیماری‌های سرطانی است. اگر شیمی درمانی انجام نشود، روند پیشرفت بیماری سریع‌تر می‌شود و در نهایت غیر قابل کنترل خواهد بود.

آیا تومور خوش خیم درمان می‌شود؟

با احتمال ۹۹ درصد بله. معمولا تومورهای خوش‌خیم راحت‌تر و سریع‌تر درمان می‌شوند و نگرانی زیادی در مورد آن‌ها وجود ندارد.

شیمی درمانی سرطان کبد چگونه است؟

روش‌های درمان سرطان کبد، جراحی، پرتو درمانی، شیمی درمانی و استفاده از دارو است. با نظر پزشک، روش درمانی مناسب برای این سرطان نیز انجام می‌شود.

فواید شیمی درمانی و مشکلات آن

این روش برای کاهش روند بیماری سرطان مفید است. اما متاسفانه قیمت شیمی درمانی برای برخی افراد بالا است. در سال‌های اخیر، داروهای شیمی‌درمانی نیز کمیاب‌تر شده است که این مساله خود به یکی از دغدغه‌های بیماران سرطانی و پزشکان تبدیل شده است.

کم کردن عوارض شیمی درمانی چگونه ممکن است؟

تغذیه و داشتن رژیم غذایی مناسب، از جمله راه‌هایی است که می‌تواند اثرات شیمی درمانی و عوارض آن را در بدن کم کند.

آیا شیمی درمانی باعث مرگ می‌شود؟

گاهی ممکن است افرادی که تحت شیمی درمانی قرار می‌گیرند، کمتر از افرادی زنده بمانند که برای درمان اقدام نکرده‌اند. اما این ریسک را نیز نمی‌توان پذیرفت که برای درمان اقدام نکرد، چرا که افراد سرطانی بسیاری بعد از آن به حیات گذشته خود بازگشته و بهبودی کامل خود را به دست آورده‌اند.

سوالات خود را از پذیرش ۲۴ بپرسید

خوشبختانه امروزه نیاز به مراجعه مکرر به مطب پزشکان و بیمارستان‌ها با وجود سامانه‌هایی مانند پذیرش ۲۴ کمتر شده است. برای مشورت آنلاین با پزشک، تفسیر آزمایش، دریافت رژیم‌های مختلف غذایی و همچنین مشورت دوران بارداری و… به سادگی می‌توانید با استفاده از پذیرش ۲۴، به‌صورت آنلاین، در خانه و در سریع‌ترین زمان، مشکلات خود را حل کنید. می توانید با فوق تخصص آنلاین سرطان، خون و انکولوژی سایت پذیرش ۲۴ در مورد شیمی درمانی مشاوره دریافت کنید؛ همچنین در صورت ابتلا به سرطان سارکوم، می‌توانید با متخصص سرطان سارکوم مراجعه کرده و راهنمایی‌های لازم را دریافت نمایید.

ویزیت آنلاین سرطان، خون و انکولوژی