رحم هتروژن چیست و چطور درمان می‌شود؟

رحم هتروژن و فیبروماتوز

رحم یا زهدان یک اندام زنانه است که تقریبا در بدن تمام پستانداران مونث وجود دارد و مسئول خونریزی‌های ماهانه و زایمان است.

این اندام شبیه گلابی وارونه بوده و بین مثانه و رکتوم قرار گرفته است. ساختار رحم لایه لایه و عضلانی است و این عضلات قوی‌ترین عضلات بدن یک زن هستند که انقباض این عضلات باعث درد زایمان و همچنین خروج جنین از رحم می‌شود.

در این مطلب به بررسی سونوگرافی رحم و همچنین حالت‌هایی که رحم در زیر دستگاه دیده می‌شود می‌پردازیم تا بتوانید پس از آن مشکل رحم هتروژن فیبروماتوز را بهتر متوجه شوید.

برای درک بهتر ابتدا به‌طور خلاصه باید با ساختار و وظایف رحم آشنا شویم و سپس به سوال رحم هتروژن یعنی چه پاسخ دهیم. می توانید با متخصص زنان و زایمان گفت و گو کنید .

همچنین اصطلاحات بافتی مربوط به سونوگرافی از جمله ضایعات هتروژنی و همچنین علائم رحم هتروژن را بررسی خواهیم کرد. پس تا انتها همراه ما باشید.

متخصص زنان آنلاین

سونوگرافی چیست؟

سونوگرافی دستگاهی است که بر اساس قوانین جذب، بازجذب و تابش کار می‌کند. این دستگاه تغییراتی را که هر بافت نسبت به حالت عادی و اولیه خود پیدا می‌کند، نشان می‌دهد.

میزان جذب و بازتاب امواج صوتی که همان معیار اکوژنیسیته بافت محسوب می‌شود، برای هر بافت فرق می‌کند و همین تفاوت اساس تصویربرداری بافت‌ها محسوب می‌شود. در حقیقت مقدار چگالی تصویر نشان‌ داده شده وابسته به همین مقدار است.

بسته به مقدار جذب و بازتاب شده در بافت‌ها این دستگاه تصویری سیاه و سفید به ما ارائه می‌کند.

توده هیپواکو

توده بافتی هیپواکو بافتی است که ضخیم‌تر و سفت‌‌تر از حالت عادی است. کلمه اکو نیز به معنای تصویر نشان داده شده در تصویر سونوگرافی است.

توده‌های هیپواکو (اکوژنیسیته کمتر) با توده‌های هایپراکو (توده اکوژن‌تر) خصوصیات بسیار متفاوتی دارند که در جدول زیر آ‌ن‌ها را طبقه بندی کرده‌ایم.

این توده‌ها در جاهای مختلفی از بدن و اندام‌ها قابلیت تشکیل دارند و بسته به این‌که این توده‌ها در کجا و با چه شدتی تشکیل شده‌اند عوارض مختلفی را نیز به همراه خود می‌آورند.

توده‌های هیپواکو و هایپواکو می‌توانند به شکل تومورهای بد خیم و همچنین تومورهای خوش خیم رشد داشته باشند.

این تومورها ممکن است دچار متاستاز (منتشر شدن به سایر بافت‌ها) شوند و اولین راه حل در چنین مواردی سونوگرافی به همراه بررسی پزشک است.

تا اینجای مقاله بررسی کردیم که انواع توده‌های ظاهر شده در سونوگرافی چه نام دارند و اساس کار چیست. حالا سعی می‌کنیم پاسخ سوال رحم هتروژن و میوماتوز چیست را در ادامه توضیح دهیم.

تشخیص رحم هتروژن

توده‌های هتروژن توده‌هایی هستند که هر دو توده‌های هیپواکو و هایپواکو را در خود دارند و به اصطلاح به‌صورت کاملا غیر یکنواخت به نظر می‌آیند.

این توده‌ها ممکن است که خطرناک باشند و به سرطان منجر شوند. آزمایش‌هایی که ممکن است پزشک برای تشخیص دقیق‌تر رحم مختصر هتروژن و این توده‌ها برای شما تجویز کند به شرح زیر هستند:

• سی تی اسکن
• ام آر آی
• ماموگرافی
• بیوپسی
• آزمایش خون
• سونوگرافی مجدد برای پیگیری و فالوآپ بیمار

این توده‌ها در تصویر سونوگرافی نشانه‌هایی دارند که چند مورد از آن‌ها را نام می‌بریم.

• توده‌هایی که به‌صورت پراکنده و نامنظم رشد کرده‌اند.
• ممکن است تحت شرایطی سایز اندام تغییر کند.
• رشته‌هایی که به شکل شاخه شاخه (ستاره‌ای شکل) پراکنده هستند.
• این توده‌ها رشد سریعی دارند و حاوی رنگ‌های خونی هستند.
• مرز بین سلول‌های خود بافت و توده به‌صورت سایه و هاله است و مرز مشخصی ندارد.
• توده‌های هتروژن در هر جای بدن به‌ویژه کبد، کلیه و رحم ممکن است تکثیر شوند.

توده‌های هتروژن در رحم

یکی از اندام‌هایی که به‌طور شایع به این توده‌ها دچار می‌شود، رحم است. این توده‌ها در رحم معمولا میوم یا لیومیوم نامیده می‌شوند و اکثرا نیز خوش خیم هستند.

این توده‌ها به احتمال ۷۰ درصد ممکن است در زنان بالای ۴۵ سال تشکیل شوند. رحم‌های هتروژن معمولا نرمال هستند و مشکلی را برای شخص ایجاد نمی‌کنند. اما در بعضی موارد می‌توانند خونریزی‌های سنگین ماهیانه، سکس دردناک و نازایی را به همراه بیاورند.

اکوی رحم هتروژن به دلایل مختلفی می‌تواند رخ دهد. ممکن است که رحم خانم دچار میوم (فیبروماتوز) و یا ادنومیوز باشد. در ادامه این وضعیت‌ها را بیشتر بررسی خواهیم کرد.

بافت پارانشیم رحم میوم (فیبروماتوز)

فیبروم یا میوم به تومورهای خوش خیمی هستند که معمو‌لا در سنین باروری در رحم شکل می‌گیرند. این تومورهای خوش‌خیم عموما با نام‌های لیومیوما (leiomyoma) یا میوما (myoma) شناخته می‌شوند.

این تومورهای خوش‌خیم خطرناک نیستند و تقریبا هرگز به سرطان تبدیل نمی‌شوند. این تومورها معمولا بدون علامت هستند و هر خانمی حداقل یک بار در زندگی خود به این توده‌ها مبتلا می‌شود. پزشکان نیز به‌طور اتفاقی در طی سونوگرافی و معاینه لگن به وجود تومورها پی می‌برند.

در مواردی ممکن است این توده‌ها رشد کنند یا تعدادشان زیاد شود و باعث افزایش وزن رحم‌ و بزرگ شدن سایز آن شوند.

انواع میوما

برای پاسخ به سوال میوم هتروژن رحم چیست؟ ابتدا باید توده‌های فیبروزی یا میوما را بشناسید که بر اساس مکان تشکیل خود در رحم طبقه‌بندی می‌شوند.

• فیبروم­های اینترامورال (Intramural fibroids) در دیواره عضله رحمی
• میوماهای زیر مخاطی (Submucosal fibroids)
• داخل حفره رحم
• فیبروم‌های زیر پوستیSubserosal fibroids) ) به طرف خارج از رحم
• ساب موکوزال پدانکوله (Pedunculated Submucosal) به‌صورت آویزان

علت رحم هتروژن چیست؟

علت‌های دقیق رخ دادن میوما در رحم و در نتیجه رحم هتروژن دقیقا مشخص نیست اما تحقیقات نشان‌ داده‌اند که رخ دادن دلایل زیر در آن نقش دارند:

هورمون‌ها

هورمون‌های زنانه از جمله پروژسترون و استر‌وژن در طول هر ماه باعث ضخیم‌ شدن دیواره رحم و‌ جمع شدن خون در آن می‌شوند و بدن زن را برای بارداری احتمالی آماده می‌کنند.

تحقیقات نشان‌ داده‌اند که این هورمون‌ها علاوه بر ضخیم شدن دیواره رحم، در رشد توده‌های فیبروزی نیز موثر هستند. میوم‌ها گیرنده‌های هورمون‌های زنانه فراوانی در سطح خود دارند و علت تاثیرگذاری بالای هورمون‌ها بر آ‌ن‌ها نیز همین است.

ماتریس خارج سلولی  (ECM)

ماتریس خارج سلولی موادی هستند که سلول‌های بافت‌ها را مانند سیمان کنار هم نگه می‌دارند. به دلایلی نامشخص این مواد در فیبروم‌ها افزایش پیدا می‌کنند و همچنین فاکتورهای رشد را نیز در خود ذخیره می‌کنند.

تغییرات ژنتیکی

گاهی در سلول‌های پارانشیمی تغییرات ژنتیکی تحت جهش یا دیگر عوامل تغییر پیدا می‌کنند و باعث ایجاد میوما می‌شوند.

دیگر عوامل

فیبروم‌های رحمی تحت تاثیر عوامل محیطی یا ژنتیکی از تقسیم و تکثیر سلول‌های بنیادی موجود در رحم تشکیل می‌شوند. عوامل شناخته شده‌ دیگری علاوه بر موارد ذکر شده می‌توانند تشکیل این تومورها را تحریک کنند که عبارت هستند از:

• شروع قاعدگی در سنین پایین
• چاقی
• کمبود ویتامین
• رژیم غذایی غنی از گوشت قرمز و فقیر از سبزیجات برگی، میوه و لبنیات
• نوشیدن مشروبات الکلی از جمله آبجو

علائم میوما و رحم هتروژن

همان‌طور که گفته شد معمولا این عارضه علامتی به همراه ندارد. در صورتی که توده‌های فیبروز رشد کنند یا تعدادشان زیاد شود، می‌توانند علائمی داشته باشند. شایع‌ترین این علائم را در زیر نام بردیم:

• خونریزی شدید قاعدگی
• طولانی شدن دوره قاعدگی تا بیش از یک هفته
• فشار یا درد در ناحیه لگن
• تکرر ادرار
• مشکل در تخلیه مثانه
• یبوست
• کمردرد یا پا درد

چه زمانی برای درمان رحم هتروژن باید اقدام کرد؟

فیبروم‌های رحمی عارضه‌ای خطرناک نیستند اما در مواردی ممکن است ناراحتی‌هایی ایجاد کنند. از مهم‌ترین عوارض آن‌ها می‌توان کم خونی شدید و کمبود گلبول قرمز، خونریزی‌های شدید هنگام پریود ماهانه و مشکلات مشابه را نام برد.

در صورت مشاهده موارد زیر سریعا به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید.

• درد مستمر در ناحیه لگن
• دوره های قاعدگی بسیار سنگین، طولانی و دردناک
• لکه بینی یا خونریزی بین دوره ها
• مشکل در تخلیه مثانه

اگر به پزشک متخصص دسترسی ندارید، می‌توانید با متخصصان آنلاین زنان و زایمان پذیرش ۲۴ در هر ساعت از شبانه‌روز به‌صورت آنلاین در تماس باشید.

آدنومیوز

آدنومیوز به رشد بافت اضافی به سمت داخل اندام رحم گفته می‌شود. رشد این بافت اضافه باعث طولانی‌تر شدن سیکل ماهانه و‌ خونریزی شدید و آزاردهنده خانم‌ها در طول دوره پریود می‌شود.

علت دقیق این بیماری ناشناخته است و تفاوت ناچیزی با میوم رحم دارد.

در این بیماری سطح استروژن بدن بسیار بالا می‌رود و به دنبال بالا رفتن سطح استروژن خونریزی‌های جدید و شدید ایجاد می‌شوند. این عارضه حدود یک سال پس از یائسگی از بین می‌رود.

تحقیقات زیادی در مورد آدنومیوز انجام شده است و نظریه‌های زیر را در مورد علت آن مطرح کردند:

• التهاب رحمی که به علت زایمان سنگین رخ می‌دهد. این التهاب سلول‌های رحم را دچار مشکلات فراوانی می‌کند.
• وجود سلول‌های بنیادی فراوان در رحم
• وجود بافت‌های اضافی در سطح داخلی رحم از بدو تولد که در بزرگسالی تحریک می‌شوند.
• ممکن است در هنگام عملکرد طبیعی بدن و یا برش در حین جراحی بافت‌های رحم شروع به رشد تهاجمی می‌کنند.

علائم آدنومیوز

این عارضه در اکثر موارد خود را در حین پریود و قاعدگی نشان می‌دهد. علائم آدنومیوز طیف گسترده‌ای از خفیف تا شدید را شامل می‌شوند.

شایع‌ترین این علائم به شرح زیر هستند:

• گرفتگی‌ عضلات به مدت طولانی در قاعدگی
• لکه بینی بین قاعدگی
• خونریزی شدید در قاعدگی
• طولانی شدن چرخه قاعدگی
• لخته شدن خون هنگام خونریزی قاعدگی
• رابطه جنسی دردناک
• حساسیت به لمس در ناحیه شکم

درمان هتروژن در رحم

این مشکل معمولا علائمی ندارد و بنابراین نیازی به درمان رحم هتروژن نیست. اما اگر این توده‌های هتروژن در رحم علائمی دردناک دارند و فعالیت روزانه شخص را مختل می‌کند و راهکارهای درمانی زیر توصیه می‌شود.

درمان هورمونی

اولین راه حلی که پزشک برای این مشکل در پیش می‌گیرد، تجویز دارو‌های هورمونی به‌صورت خوراکی‌  یا تزریقی است. این درمان شامل مصرف قرص‌های ضدبارداری، تزریق آمپول‌های استروژن و داروهای ضد بارداری پروژسترون (خوراکی، تزریقی یا دستگاه داخل رحمی) است.

آمبولیزاسیون شریان رحم هتروژن

در این روش خون‌رسانی با جراحی به دیواره رحم هتروژن و بافت‌های اضافی تشکیل شده قطع و یا کم می‌شود. با قطع جریان خون، توده‌های هتروژنی رحم کاهش می‌یابند.

هیسترکتومی

در این روش که بیشتر برای زنان یائسه انجام می‌شود، کل رحم را از بدن خارج می‌کنند. این روش معمولا در مواقعی انجام می‌شود که روش‌های درمانی دیگر جواب ندهند.

ابلیشن دیواره رحم هتروژن

در این روش پوشش حفره رحم یا آندومتر را تخریب می‌کنند. ابلیشن یک روش جراحی سرپایی با مدت زمان بهبودی کوتاه است.

درمان گیاهی رحم هتروژن

برای درمان فیبروم‌های رحمی همان‌طور که در بالا ذکر کردیم تنها باید از روش‌های درمانی تجویز شده توسط متخصص زنان، دارو درمانی یا جراحی استفاده کنید و روش قطعی به اسم درمان گیاهی رحم هتروژن وجود ندارد.

با این حال با بعضی از رژیم‌های گیاهی و رعایت مواد غذایی می‌توانید علائم فیبروم رحم را تسکین دهید و در ادامه رایج‌ترین آن‌ها را بررسی می‌کنیم.

چای سبز

چای سبز فلاونوئید در خود دارد که مانند یک آنتی اکسیدان عمل می‌کند و می‌تواند با کاهش استرس اکسیداتیو از شدت آسیب به سلول‌های بدن بکاهد.

رادیکال‌های آزاد بدن تحت استرس اکسیداتیو زیاد خواهند شد که نتیجه آن به هم خوردن تعادل رادیکال‌های آزاد و آنتی اکسیدان‌ها است. استرس اکسیداتیو عامل بسیاری از بیماری‌ها از جمله میوما، فیبروم رحم و سرطان است.

استفاده از مواد غذایی با مقدار رسوراترول بالا

رسوراترول توسط گیاهان و تحت فشار و عفونت‌های محیطی تولید می‌شود و میوه‌هایی مانند بلوبری، تمشک، توت و انگور حاوی آن هستند.

طبق نتیجه تحقیقات این ماده ممکن است جلوی رشد و تکثیر سلول‌های فیبروئید رحم را بگیرد. البته محققان هنوز به توافق نرسیدند که غذاهای دارای رسوراترول بر فیبروم تاثیر می‌گذارند یا نه.

کورکومین

زردچوبه چندین ماده فعال از جمله کورکومین دارد که خاصیت‌های آنتی اکسیدانی، ضد باکتریایی و ضد التهابی آن قابل توجه هستند. براساس بعضی از تحقیقات کورکومین می‌تواند باعث نابودی سلول‌های فیبروتیک یا جلوگیری از تکثیر آن‌ها شود.

نتیجه تاثیر این ماده غذایی مانند مورد قبل تنها در محیط آزمایشگاهی دیده شده است و نتیجه آن روی انسان قطعی نیست.

اگر به سونوگرافی برای تشخیص رحم هتروژن رفتید، ممکن است سوالات زیر را داشته باشید که آن‌ها را پاسخ دادیم.

اکوی پارانشیمال هتروژن رحم چیست؟

برخی افراد پس از سونوگرافی این سوال را می‌پرسند که باید در جواب بگوییم اکوی میومتر هتروژن گاهی دلایل گوناگونی دارد. اگر خانمی خونریزی واژینال را تجربه می‌کند، علت آن رحم فیبروماتوز یا ادنومیوز می‌تواد باشد و باید سونوگرافی‌های دقیق‌تری انجام شود که سایز رحم و دیگر ویژگی‌های رحمی را نشان دهد.

اگر فرد خونریزی و درد شکمی ندارد و رحم او اندازه طبیعی دارد، هتروژنیسیته میومتر مهم نیست.

اکوژنیسیته هتروژن رحم چیست؟

اگر در نتیجه سونوگرافی شما چنین نتیجه‌ای آمده است باید اطلاعاتی از لیومیوم‌ها داشته باشید که به اسم فیبروئید رحم نیز شناخته می‌شوند و نوعی تومور خوش‌ خیم هستند. علائم با توجه محل قرارگیری این تومورها در اشخاص گوناگون فرق دارد.

در عده‌ای میوم می‌تواند باعث تداخل در لانه‌گزیری جنینی در رحم شده و فرد برای بارداری دچار مشکل شود. برای اطلاعات بیشتر حتما باید با یک پزشک متخصص زنان و زایمان صحبت کنید که متخصصان مشاوره آنلاین پذیرش ۲۴ را توصیه می‌کنیم.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت مشاهده خونریزی شدید، دردهای واژینال غیرعادی و با درد‌های ناگهانی در ناحیه لگن سریعا به پزشک مراجعه کنید. پزشک متخصص با سنجیدن شرایط داروهایی جهت از بین بردن درد یا صرفا کم کردن آن برای شما تجویز می‌کند.

یک پزشک متخصص زنان و زایمان می‌تواند به درمان رحم هتروژن به شما کمک کند. برای راهنمایی در این زمینه می‌توانید به دکتر آنلاین زنان پذیرش ۲۴ مراجعه کنید که به‌صورت آنلاین و در هر ساعت از شبانه‌روز می‌توانند به شما کمک کنند.

در پایان فراوش نکنید رحم یکی از مهم‌ترین اندام‌های بدن زنان است و عوامل محیطی و ژنتیکی می‌توانند باعث مشکلات بسیاری برای رحم شوند. زمانی که مشکلاتی که برای این اندام از جمله رحم هتروژن را جدی می‌گیرید، زندگی سالم‌تری را تجربه خواهید کرد و حتی در زندگی متاهلی و روابط شخصی برایتان مشکلی پیش نخواهد آمد.

مشاوره آنلاین دکتر زنان