آشنایی با رژیم غذایی نقرس، بهترین غذاها برای درمان نقرس

چگونه با رژیم غذایی نقرس را درمان کنیم؟

آیا پزشک به شما یا یکی از نزدیکانتان توصیه کرده که برای کمک به کاهش علائم دردناک نقرس از رژیم غذایی کم پورین استفاده کنید؟ اگر در چنین شرایطی هستید پس شناخت رژیم کم پورین برای شما اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند، چرا که به‌عنوان بخشی از برنامه کلی درمان نقرس، باعث مدیریت اثر‌بخش بیماری نقرس می‌شود.

اما در ابتدا اجازه دهید تا شما را کمی با بیماری نقرس و علائم آن بیشتر آشنا کنیم تا با نگاهی جامع‌تر به سراغ رژیم غذایی نقرس برویم، با ما همراه باشید. می توانید برای دریافت رژیم غذایی مناسب با متخصص تغذیه گفت و گو کنید .

بیماری نقرس چیست؟

نقرس (Gout) نوعی آرتروز مفاصل است که در زمان بالا رفتن ماده شیمیایی اسید اوریک در خون، باعث جمع شدن بلورهای اسید اوریکی در مفاصل می‌شود. این بلورهای جمع شده اسید اوریکی می‌تواند منجر به التهاب و درد مفصل شود که اغلب، انگشت شست پا و همچنین سایر مفاصل را درگیر می‌کند. حملات نقرس، یا آغاز حملات درد نقرسی، غالباً با شدت زیاد و به‌طور ناگهانی اتفاق افتاده و اغلب با درد شدید و ناتوان‌کننده‌ای همراه هستند.

در اکثر افراد، بدن مقادیر قابل کنترلی اسید اوریک تولید می‌کند و کلیه‌ها از طریق ادرار مازاد اسید اوریک را از بدن دفع می‌کنند. اما در بدن مبتلایان به بیماری نقرس، بدن کنترل خوبی روی میزان اسید اوریک موجود در خون ندارد.

به همین دلیل هدف از درمان نقرس کاهش سطح اسید اوریک و تنظیم کردن آن در یک محدوده طبیعی است تا مشکلی برای بدن ایجاد نشود. بسته به نیازهای خاص شما، ترکیبی از داروها برای کنترل نقرس و تغییر سبک زندگی، از جمله رژیم کم پورین توصیه خواهد شد، که می‌تواند به شما در رسیدن به این هدف کمک کند.

کنترل سطح اسید اوریک و نگه داشتن آن در محدوده مجاز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بدون درمان مناسب، شروع حملات نقرسی به‌صورت مکرر رخ داده و مفاصل بیشتری را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در نهایت این شرایط می‌تواند منجر به آسیب استخوان و مفصل و همچنین سایر عوارض قابل توجه نقرس شود همچنین می توانید با پزشک استخوان و مفصل هم گفت و گو کنید .

پورین چیست؟

پورین‌ها (Purines) موادی هستند که در همه موجودات زنده از جمله بدن ما وجود داشته و  همچنین در غذاهای مصرفی ما در سطوح مختلف یافت می‌شوند. زمانی که بدن شروع به تجزیه پورین‌ها می‌کند، موادی به نام اسید اوریک ساخته می‌شود که برای یک فرد مبتلا به نقرس، این حالت می‌تواند با مشکلاتی همراه شود. اگر مقدار زیادی مواد پورینی مصرف کنید، بدن شما در نهایت مقدار زیادی اسید اوریک تولید خواهد کرد.

اگر‌چه برای بسیاری از مبتلایان به نقرس بعید به نظر می‌رسد که تغییرات رژیم غذایی (مانند کاهش مصرف مواد پورینی) به تنهایی یک راه حل باشد، اما حدود ۱۵ درصد از اسید اوریک بدن از مواد غذایی تامین شده. همچنین دارو درمانی یک بخش دیگر درمانی محسوب می‌شود.

با این حال، تغییرات رژیم غذایی و حفظ برنامه رژیم غذایی نقرس نیز می‌تواند بخش مهمی در برنامه درمانی این بیماران به حساب بیاید. در یک مطالعه دانشگاه بوستون بر روی بیش از ۶۰۰ فرد مبتلا به نقرس، افرادی که تحت مصرف رژیم غذایی با پورین بالا بودند، در مقایسه با افراد مصرف‌کننده رژیم‌های کم پورینی، حدود ۵ برابر احتمال حمله بیشتری داشتند.

چه غذاهایی اسید اوریک را بالا می‌برد؟

غذاهایی مانند :

• صدف
• گوشت قرمز
• نوشابه‌های شیرین‌شده با شربت ذرت همراه با فروکتوز بالا
• و نوشیدنی‌های الکلی، دارای مقادیر بالایی از پورین هستند.

در حالی که مصرف برخی از غذاها می‌توانند سطح اسید اوریک را افزایش دهند، اما شما می‌توانید با انتخاب برخی دیگر از مواد غذایی نتیجه عکسی را برای خود رقم بزنید و به کاهش پورین و سطح اسید اوریک کمک کنید.

برای درمان نقرس چه بخوریم؟

چه غذاهایی برای نقرس خوب است؟

رژیم غذایی DASH (رویکردهای غذایی به‌منظور جلوگیری از فشار خون بالا) در حال حاضر مورد توجه محققان نقرس است. این رژیم غذایی در ابتدا برای کاهش فشار خون ایجاد شده بود، اما به‌نظر می‌رسد که می‌تواند به‌عنوان رژیم غذایی نقرس مورد استفاده قرار گرفته و خطر نقرس را نیز کاهش دهد.

بر اساس مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۶ در مجله Arthritis & Rheumatology منتشر شد، افراد مبتلا به نقرس که به مدت ۳۰ روز از رژیم غذایی DASH پیروی کرده بودند، توانستند میزان اسید اوریک خود را به‌طور متوسط به ​​۳۵/۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر کاهش دهند. کسانی که با بالاترین سطح اسید اوریک از این رژیم غذایی نقرس پیروی کرده بودند، افت چشمگیری را مشاهده کردند.

گفتگوی آنلاین با متخصص ارتوپدی برای درمان نقرس

تمرکز رژیم غذایی DASH بر روی مصرف :

• میوه‌ها
• سبزیجات
• غلات کامل
• و لبنیات کم‌چرب همراه با برخی از ماهی
• مرغ
• حبوبات
• مغزها است.

همچنین مقدار مصرف گوشت قرمز و فرآوری شده و نوشیدنی‌های شیرین که جزو غذاهای با پورین بالا به حساب می‌آید، در مبتلایان به نقرس باید به حداقل برسد. رژیم غذایی DASH شباهت بسیاری به رژیم مدیترانه‌ای دارد.

آیا پنیر برای نقرس خوب است؟

تحقیقات همچنین حاکی از این موضوع است که خوردن لبنیات کم‌چرب مانند :

• ماست
• پنیر
• و شیر

ممکن است میزان اسید اوریک را در خون پایین آورده و التهاب ناشی از بلورهای اسید اوریک را کاهش دهد.

غذاهای کم پورینی که می‌توانند در رژیم غذایی نقرس گنجانده شوند شامل :

• میوه‌ها
• سبزیجات
• غلات کامل
• حبوبات
• مغزها
• و لبنیات کم‌چرب هستند.

کاهش وزن برای کنترل نقرس

توصیه دیگری که اغلب در مبتلایان به نقرس می‌تواند راهکار موثری واقع شود، کاهش وزن در صورت لزوم است. مطالعات نشان می‌دهد که کاهش وزن می‌تواند به کاهش سطح اسید اوریک و احتمالاً پیشگیری از بروز حملات کمک کند. با این حال، محققان بیان می‌کنند که نیاز به مطالعات دقیق‌تری در این زمینه وجود دارد.

مواد غذایی مضر برای بیماران نقرس

به‌طور کلی، غذاهای پر پورین جزو محدودیت‌های اصلی رژیم غذایی نقرس هستند، که به‌عنوان غذاهایی با بیش از ۲۰۰ میلی‌گرم پورین در هر ۱۰۰ گرم طبقه‌بندی می‌شوند. از مصرف غذاهای با پورین متوسط ​​که حاوی ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلی‌گرم پورین و غذاهای حاوی مقدار زیادی فروکتوز هستند نیز باید خودداری شود.

غذاهایی که باید از رژیم غذایی نقرس حذف شوند عبارت‌اند از:

• گوشت اندام: به‌عنوان مثال می‌توان به کبد، کلیه، لوزالمعده و مغز اشاره کرد.
• گوشت باز: به‌عنوان مثال می‌توان به قرقاول، گوساله و گوشت گوزن اشاره کرد.
• غذاهای دریایی خاص: این غذاهای دریایی شامل ماهی کولی، صدف، ماهی ساردین و ماهی تن می‌شود.
• غذاها و نوشیدنی‌های شیرین: این مواد غذایی شامل لیموناد، آب‌میوه، محصولات نانوایی مانند نان حجیم و شیرینی‌جات، آب‌نبات و غلات شیرین می‌شود.
• الکل: به‌طور خاص، آبجو و مشروبات الکلی مقطر با تکرار حملات نقرس مرتبط هستند.
• کربوهیدرات‌های تصفیه شده: به‌عنوان مثال می‌توان به نان سفید، ماکارونی و کیک اشاره کرد.
• غذاهای فرآوری شده: این مواد غذایی شامل سوسیس، کالباس و ژامبون می‌شود.

اگرچه کربوهیدرات‌های تصفیه شده دارای پورین کمی هستند، اما هنوز هم می‌توانند سطح اسید اوریک ادرار را افزایش دهند. برخی از انواع غذاهای دریایی بیش از انواع دیگر حاوی مواد پورینی هستند.

مضرترین مواد غذایی دریایی برای مبتلایان به نقرس شامل :

• ماهی قزل‌آلا
• گوش‌ماهی
• ساردین
• صدف
• ماهی خال‌مخالی
• شاه‌ماهی
• ماهی روغنی کوچک
• ماهی کاد
• و ماهی کولی می‌شود.

ماهی قزل‌آلا و انواع خاصی از حلزون صدف‌دار مانند خرچنگ، لابستر، صدف و میگو دارای پورین کمتری هستند.

با این‌حال، مزایای کلی مصرف ماهی در مقادیر کم، به ویژه ماهی‌های چرب، ممکن است بیش از خطرات آن برای افراد مبتلا به نقرس باشد.

رژیم غذایی نقرس برای کاهش اسید اوریک بالا

اگر مبتلا به نقرس هستید و از مواد غذایی مصرفی خود اطمینان کافی ندارید، در اینجا یک نمونه از برنامه‌های سه روزه رژیم غذایی نقرس، برای کمک به شما گردآوری شده است.

روز اول

صبحانه به عناون رژیم غذایی نقرس: بلغور جو دوسر+ یک برش هلو+ کره بادام

ناهار: ماست یونانی+ سالاد گوجه فرنگی و خیار خرد شده+ نان پیتای سبوس‌دار

شام: املت پنیر فتا و اسفناج+ نان تست سبوس‌دار+ آووکادو له شده

روز دوم

صبحانه برای نقرس: پنیر کاتیج+ خربزه+ غلات سبوس‌دار بدون پوست

ناهار: ساندویچ سالاد تخم مرغ روی نان سبوس‌دار+ کاهو+ گوجه فرنگی

شام: ماکارونی گندم کامل+ لوبیای کانلینی+ بروکلی+ سیر+ پنیر پارمزان

روز سوم

صبحانه برای نقرس: غلات سبوس‌دار+ شیر کم‌چرب+ توت‌فرنگی برش خورده

ناهار: سوپ لوبیای سیاه که با گوجه فرنگی خرد شده و پیازچه تزیین شده+ چیپس تورتیلا

شام: همبرگر گیاهی+ نان سبوس‌دار+ سیب زمینی شیرین کبابی

طرز تهیه و دستور پخت غذا برای بیماران نقرسی

ناهار: سالاد لوبیای کانلینی

خصوصیات تغذیه‌ای این ناهار عبارت‌اند از:

• کالری ۳۰۲
• پروتئین ۲۰ گرم
• کربوهیدرات ۵۴ گرم
• چربی ۰ گرم

زمان آماده‌سازی: ۵ دقیقه

مواد لازم (برای ۲ نفر)

• ۶۰۰ گرم یا ۳ فنجان لوبیا کانلینی
• ۷۰ گرم یا ۸/۳ فنجان گوجه فرنگی گیلاسی، نصف‌شده
• نصف پیاز قرمز، نازک خرد‌شده
• ½ قاشق غذاخوری سرکه قرمز
• ریحان مقدار کمی خرد‌شده

دستور پخت:

لوبیاها را بشویید و آبکش کنید و با گوجه فرنگی، پیاز و سرکه مخلوط کنید. این مواد را مزه‌دار کرده، سپس ریحان را درست قبل از سرو به آن اضافه کنید.

ناهار: سوپ نخود مراکشی

خصوصیات تغذیه‌ای:

• کالری ۴۰۸
• پروتئین ۱۵ گرم
• کربوهیدرات ۶۳ گرم
• چربی ۱۱ گرم

زمان آماده‌سازی+ زمان پخت: ۲۵ دقیقه

مواد لازم (برای ۲ نفر)

• ۱ قاشق غذاخوری روغن زیتون
• نصف پیاز متوسط خرد‌شده
• ۱ عدد ساقه کرفس خرد‌شده
• ۱ قاشق چای‌خوری زیره سبز
• ۳۰۰ میلی لیتر یا ۱ ¼فنجان عصاره سبزیجات
• ۲۰۰ گرم یا ۱ فنجان گوجه فرنگی خرد‌شده
• ۲۰۰ گرم یا ۱ فنجان نخود خیسانده و آبکشی‌شده
• ۵۰ گرم یا ۴/۱ فنجان لوبیای منجمد
• عصاره لیمو و نصف آن
• گشنیز و نان برای سرو

دستور پخت:

روغن را در قابلمه ریخته و روی حرارت بگذارید، سپس پیاز و کرفس را به مدت ۱۰ دقیقه در آن تفت دهید تا نرم شوند. زیره را اضافه کرده و یک دقیقه دیگر تفت دهید.

حرارت را زیاد کنید، سپس عصاره سبزیجات، گوجه فرنگی، نخود و فلفل سیاه را اضافه کنید. این مواد را به مدت ۸ دقیقه بپزید، سپس لوبیا و آبلیمو را به آن اضافه کرده و ۲ دقیقه دیگر بپزید. در نهایت روی آن را با لیمو و گشنیز تزیین کرده و سرو کنید.

شام: سوپ هویج و عدس

خصوصیات تغذیه‌ای

• کالری ۲۳۸
• پروتئین ۱۱ گرم
• کربوهیدرات ۳۴ گرم
• چربی ۷ گرم

زمان آماده‌سازی+ زمان پخت: ۲۵ دقیقه

مواد لازم (برای ۲ نفر)

• ۱ قاشق چای‌خوری دانه‌های زیره
• مقداری فلفل چیلی خرد‌شده
• ۱ قاشق غذاخوری روغن زیتون
• ۳۰۰ گرم یا ۲ فنجان هویج، شسته و رنده‌شده درشت
• ۷۰ گرم یا ۳/۱ فنجان عدس قرمز خرد‌شده
• ۵۰۰ میلی لیتر یا ۲ ¼فنجان عصاره سبزیجات
• ۶۰ میلی لیتر یا ۴/۱ فنجان شیر
• ماست یونانی، برای سرو کردن

دستور پخت:

یک قابلمه بزرگ را روی حرارت قرار داده و دانه‌های زیره و چیلی را به مدت ۱ دقیقه در آن تفت دهید. حدود نیمی از دانه‌ها را با یک قاشق بیرون بیاورید و کنار بگذارید. روغن زیتون، هویج، عدس، عصاره سبزیجات و شیر را به ماهیتابه اضافه کنید و بگذارید تا جوش بیاید. اجازه دهید این مواد ۱۵ دقیقه بجوشند تا عدس متورم و نرم شود.

سپس محتویات سوپ را با مخلوط‌کن یا در دستگاه غذاساز بریزید تا یک‌دست شود. در نهایت با ماست یونانی و پاشیدن ادویه‌های تفت داده شده، سوپ را طعم‌دار کرده و میل کنید.

شام: مرغ متوسط، کینوا و سالاد یونانی

خصوصیات تغذیه‌ای:

• کالری ۴۷۳
• پروتئین ۳۶ گرم
• کربوهیدرات ۵۷ گرم
• چربی ۲۵ گرم

زمان آماده‌سازی+ زمان پخت: ۲۰ دقیقه

مواد لازم (برای ۲ نفر)

• ۱۰۰ گرم یا ۵/۳ فنجان کینوا
• نصف فلفل چیلی، ریز خرد‌شده و بدون دانه
• ۱ حبه سیر خرد‌شده
• ۲ عدد سینه مرغ
• ۱ قاشق غذاخوری روغن زیتون فوق بکر
• ۱۵۰ گرم یا ۴/۳ فنجان گوجه فرنگی، تقریبا خرد‌شده
• زیتون سیاه بدون دانه
• نصف پیاز قرمز ریز خرد‌شده
• ۵۰ گرم یا ۲/۱ فنجان پنیر فتا، خرد‌شده
• یک دسته کوچک برگ نعنا خرد‌شده
• عصاره لیمو و نصف آن

دستور پخت:

کینوا را طبق دستورالعمل بسته، پخته و سپس در آب سرد بشویید و کاملاً آبکش کنید.

در همین حال، فیله مرغ را با مقداری چاشنی، چیلی و سیر در روغن زیتون مخلوط کرده و در یک ظرف روی حرارت قرار دهید و به مدت ۴-۳ دقیقه یا تا زمانی که به‌طور کامل پخته شوند، آنها را بپزید. این مواد را به بشقاب منتقل کرده و کنار بگذارید.

سپس گوجه فرنگی، زیتون، پیاز، پنیر فتا و نعنا را داخل یک کاسه بریزید و کینوای پخته شده را با آن مخلوط کنید. باقی‌مانده روغن زیتون، آبلیمو و پوست لیمو را هم بزنید و به‌عنوان یک چاشنی، مرغ را با آن سرو کنید.

خبر خوب اینکه اگر برای برنامه‌ریزی یک رژیم غذایی نقرس نیاز به کمک دارید می‌توانید با متخصص آنلاین تغذیه پذیرش ۲۴ در این‌باره صحبت کنید.

گفتگوی آنلاین با متخصص تغذیه