هر آنچه که باید درباره علل روانی مشکلات جنسی و راه‌های درمان آن‌ها بدانید

مشکلات جنسی که نیاز به مشاوره دارند

منظور از اختلال عملکرد جنسی، هر مشکلی است که مانع از رضایت فرد یا زوجین از فعالیت جنسی می‌شود. این مشکل می‌تواند در هر مرحله از چرخه پاسخ جنسی رخ دهد. اصولا چرخه پاسخ جنسی شامل هیجان، اشتیاق، برانگیختگی و ارگاسم است. طبق آمار، حدود ۴۳ درصد از زنان و ۳۱ درصد از مردان درجاتی از اختلالات جنسی جسمی و روانی را تجربه می‌کنند.

در حالی که تحقیقات نشان می‌دهند که مشکلات جنسی شایع هستند، بسیاری از افراد دوست ندارند در مورد آن‌ها صحبت کنند. از آنجایی که امروزه گزینه‌های درمانی بسیاری در دسترس هستند، باید در اولین فرصت نگرانی‌های خود را با شریک جنسی و ارائه‌دهندگان خدمات درمانی (پزشک و روان‌درمانگر) در میان بگذارید.

اگر اختلال عملکرد جنسی شما به دلیل مشکلات هورمونی یا تغییرات جسمی باشد، پزشک متخصص زنان و زایمان برای زنان و پزشک متخصص اورولوژی برای مردان آماده حل مشکلات شما است. اما همیشه اختلالات عملکرد جنسی ناشی از بیماری‌های جسمی نیستند و باید بیمار از نظر روانی توسط روان‌درمانگر جنسی یا سکسولوژیست (مشاور درمان اختلالات زناشویی) بررسی شود و تحت درمان جنسی قرار گیرد.

درمان جنسی یا سکس‌تراپی (Sex therapy) یک نوع روان درمانی تخصصی است. از این طریق می‌توانید نگرانی‌های مربوط به عملکرد جنسی، احساسات و صمیمیت جنسی خود را برطرف کنید. اصولا درمان جنسی برای افراد در هر سن، جنس و گرایش جنسی موثر است و طی تعداد جلسات محدودی مشکل زوجین را حل می‌کند.

پیشنهاد می‌کنیم برای رفع نگرانی در مورد میل جنسی یا برانگیختگی، نگرانی در مورد علایق جنسی یا گرایش جنسی، رفتار جنسی تکانشی، نگرانی‌های عملکرد نعوظ، زود انزالی، مشکل رسیدن به ارگاسم (آنورگاسمی)، مقاربت دردناک (دیسپارونیا)، مشکلات صمیمیت جنسی زوجین، نگرانی در مورد تجربیات ناخواسته جنسی گذشته، بی‌میلی و سردمزاجی و درمان بیماری هرزگی (تنوع‌طلبی) ابتدا با یک سکسولوژیست مشورت کنید.

اگر لازم باشد، مطمئنا شما را به روانپزشک یا پزشک متخصص زنان و زایمان یا پزشک متخصص اورولوژی ارجاع خواهد داد. می‌توان به صراحت گفت که برخلاف باور عموم، علت بخشی از مشکلات جنسی (مانند اختلال نعوظ، زودانزالی و سرد مزاجی) اختلالات روانی زمینه‌ای مانند افسردگی، اضطراب، وسواس فکری و غیره است؛ نه مشکلات جسمی! در واقع روان ناسالم عملکرد جسم سالم را مختل می‌کند.

علائم مشکلات جنسی

مشکلات جنسی ناشی از اختلالات روانی می‌توانند در هر سنی بروز کنند. اگرچه در افراد بالای ۴۰ سال شایع‌تر هستند زیرا اغلب با کاهش سلامت جسمی دیده می‌شوند. از علائم بیماری روانی در مردان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ناتوانی در دستیابی یا حفظ نعوظ آلت تناسلی برای مقاربت (اختلال نعوظ)
• عدم وجود یا تاخیر در انزال با وجود تحریک جنسی کافی (انزال تاخیری)
• ناتوانی در کنترل زمان انزال (زود انزالی)

از علائم بیماری جنسی در زنان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ناتوانی در رسیدن به ارگاسم
• ترشحات ناکافی واژن قبل و در حین مقاربت
• ناتوانی در شل شدن ماهیچه‌های واژن به اندازه‌ای که اجازه مقاربت را بدهد

از علائم مشکلات روانشناسی جنسیتی در مردان و زنان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• عدم علاقه یا میل به برقراری رابطه جنسی
• ناتوانی در برانگیختگی جنسی
• احساس درد هنگام مقاربت

یک سکسولوژیست به محض مشاهده علائم ذکر شده به دنبال ریشه‌یابی مشکلات روانشناسی جنسیتی زنان و روانشناسی جنسیتی مردان می‌رود.

علل رایج مشکلات جنسی

محققان معتقدند که دو علت رایج برای مشکلات جنسی وجود دارد که عبارتند از:

• علل جسمی: ​​بسیاری از شرایط جسمی یا پزشکی می‌توانند باعث اختلال در عملکرد جنسی شوند. این شرایط شامل دیابت، بیماری‌های قلبی و عروقی، فشار خون بالا، اختلالات عصبی، عدم تعادل هورمونی، بیماری‌های مزمن مانند نارسایی کلیه یا کبد و اعتیاد به الکل و سوء مصرف مواد مخدر است. علاوه بر این، عوارض جانبی مصرف برخی از داروها از جمله برخی داروهای ضد افسردگی نیز می‌تواند بر عملکرد جنسی تأثیر بگذارد.
• علل روانشناختی: این‌ها شامل استرس و اضطراب ناشی از کار، نگرانی در مورد عملکرد جنسی، مشکلات عاطفی زوجین، افسردگی مزمن، وسواس فکری، احساس گناه، نگرانی در مورد ظاهر بدن و آثار منفی ضربه‌های جنسی گذشته مانند تجاوز یا حتی آزار جنسی کلامی است. بنابراین از آن‌ها می‌توان به عنوان بیماری‌های روانی مردان و زنان نیز نام برد. این‌ها همان مشکلاتی هستند که برای رفع آن‌ها به مشاور یا روان‌درمانگر نیاز دارید.

جالب است بدانید که برخی از داروهای تجویزی و حتی داروهای بدون نسخه می‌توانند بر عملکرد جنسی تأثیر منفی بگذارند. بعضی از آن‌ها می‌توانند میل جنسی را تحت تأثیر قرار دهند و برخی دیگر می‌توانند بر توانایی برانگیختن یا رسیدن به ارگاسم تأثیر بگذارند. هنگامی‌که شما از چندین دارو استفاده می‌کنید، احتمال عوارض جنسی آن‌ها افزایش می‌یابد.

انواع مشکلات جنسی

به طور کلی، مشکلات روانشناختی جنسی زنان و مردان به چهار دسته طبقه‌بندی می‌شوند:

• اختلالات مربوط به عدم تمایل یا علاقه به برقراری رابطه جنسی
• اختلالات برانگیختگی که مربوط به ناتوانی در تحریک فیزیکی یا روانی در طول فعالیت جنسی می‌شوند
• اختلالات ارگاسم که عامل تاخیر یا عدم وجود ارگاسم هستند
• اختلالات مربوط به احساس درد هنگام مقاربت

آیا امکان پیشگیری از مشکلات روانشناختی جنسی وجود دارد؟

مطمئنا اگر شما یک زندگی سالم و بدون استرس را برای خود برنامه‌ریزی کنید، احتمال بروز مشکلات روانی مانند افسردگی و اضطراب کاهش پیدا می‌کند. امروزه مشخص شده است که افسردگی و استرس عمده‌ترین دلایل عدم تمایل زوجین به برقراری رابطه جنسی یا کاهش لذت جنسی حین و بعد از مقاربت هستند.

فعالیت روزانه کافی و داشتن انگیزه کافی برای زندگی نیز می‌تواند شما را از نظر جنسی فعال نگهدارد. شما با ورزش روزانه و برخورداری از یک رژیم غذایی سالم می‌توانید کمک زیادی به ترشح هورمون‌های شادی‌بخش مغز مانند اندورفین و انکفالین کنید و در عین حال اندام خود را متناسب نگهدارد. بدین شکل دیگر نگرانی از بابت تغییرات ظاهری بدن خود نخواهید داشت.

نحوه صحیح تشخیص مشکلات جنسی

معمولا اولین نفری که متوجه مشکلات جنسی (به‌ خصوص کاهش لذت جنسی) می‌شود خود فرد هستید. پزشک یا روان‌درمانگر هنگام مراجعه معمولاً با بررسی سابقه کامل علائم فیزیکی و روانی بیمار شروع می‌کند. پزشک ممکن است آزمایشات تشخیصی را برای رد مشکلات پزشکی که ممکن است در اختلال روانشناسی جنسیتی نقش داشته باشند، دستور دهند. معمولاً این آزمایشات نقش بسیار محدودی در تشخیص اختلال عملکرد جنسی ایفا می‌کنند.

گفتگو با سکسولوژیست و حل مشکلات جنسی

ارزیابی نگرش بیمار در مورد رابطه جنسی و سایر عوامل احتمالی موثر مانند ترس، اضطراب، آسیب جنسی، تجربه سوء استفاده جنسی در گذشته، نگرانی‌های مربوط به رابطه، مصرف داروها، مصرف الکل یا مواد مخدر و غیره، به پزشک یا روان‌درمانگر کمک می‌کند تا علت اصلی مشکل را درک کرده و درمان مناسب را توصیه کند.

انواع راه‌های درمان مشکلات جسمی و روانشناختی جنسی

بسیاری از انواع اختلالات جنسی را می‌توان با درمان مشکلات جسمی یا روانی زمینه‌ای برطرف کرد. اگر مشکل جنسی شما جسمی باشد، دارو درمانی می‌تواند کمک زیادی کند.

به عنوان مثال در صورت کمبود هورمون‌های جنسی (علت تحریک نشدن در مردان)، تزریق یا مصرف قرص‌های هورمونی توصیه می‌شود. داروهایی مانند سیلدنافیل (ویاگرا)، تادالافیل، وردنافیل و آوانافیل نیز می‌توانند با افزایش جریان خون در آلت تناسلی مردان به بهبود عملکرد جنسی کمک کنند. در این شرایط استفاده از دستگاه خلاء ممکن است به مردان مبتلا به اختلال نعوظ کمک کند. دستگاه‌هایی مانند ویبراتورها در بهبود لذت جنسی موثر هستند.

تجربه نشان داده است که بهترین روش درمانی برای رفع مشکلات روانشناختی جنسی، سکس‌تراپی یا درمان جنسی است. درمان‌گران جنسی می‌توانند مشکلات جنسی را حل کنند که توسط پزشک بالینی قابل حل نیستند. برای زن و شوهری که می‌خواهند از رابطه جنسی خود لذت ببرند، مشاوره با یک متخصص آموزش‌دیده ارزشش را دارد.

یک سکسولوژیست می‌تواند با درمان‌های رفتاری، تکنیک‌های مختلفی برای درمان مشکلات برانگیختگی یا ارگاسم ارائه دهد. اگر اضطراب، ترس، احساس گناه و تصور بد از بدن خود دارید، پیشنهاد می‌کنیم با یک روانشناس یا مشاور خانواده نیز به منظور روان درمانی مشورت کنید. همه این عوامل ممکن است بر عملکرد جنسی تأثیر بگذارند.

آموزش صحیح جنسی ممکن است به شما در غلبه بر اضطراب در مورد عملکرد جنسی کمک کند. گفتگوی آزاد با شریک جنسی در مورد نیازها و نگرانی‌ها نیز به غلبه بر بسیاری از موانع جنسی کمک می‌کند.

نکات مورد توجه هنگام مراجعه به سکسولوژیست

پیشنهاد می‌کنیم هنگام صحبت و مشاوره به موارد زیر اشاره کنید:

• جزئیات مشکل جنسی. از جمله زمان شروع آن، اینکه آیا همیشه وجود دارد یا در زمان‌هایی از بین می‌رود، قبلا به متخصص مراجعه کرده‌اید یا خیر، درمان‌هایی که امتحان کرده‌اید و نتایج آن‌ها
• اطلاعات شخصی کلیدی. از جمله سابقه پزشکی و روانی شما و هرگونه استرس عمده یا تغییرات اخیر زندگی
• همه داروهایی که مصرف می‌کنید. از جمله داروهای بدون نسخه، ویتامین‌ها، سایر مکمل‌ها یا داروهای گیاهی و دوز آنها

حتما نگرانی‌های جنسی خود را با درمان‌گر مطرح کنید. هرگونه سیگنال صحیح از طرف شما می‌تواند روند درمان را سرعت بخشد. یک درمان موفقیت‌آمیز تا حد زیادی به میزان ارتباط شما با سکسولوژیست، میزان اعتماد شما به او و راهنمایی‌های وی برای کمک به شما در رفع نگرانی‌ها بستگی دارد. اگر در هیچ نقطه‌ای با یک درمان‌گر جنسی احساس راحتی نمی‌کنید، به دنبال متخصص دیگری باشید.

همیشه نیاز نیست شریک جنسی خود را با خود به سکس‌تراپی ببرید. اگرچه حضور هر دو نفر شما در طول درمان، ممکن است به بهبود رضایت و ایجاد ارتباط قوی کمک کند. اصولا هنگامی درمان جنسی تفاوت چشمگیری ایجاد می‌کند که درمان‌گر شما از بابت توانایی برای رفع چالش‌های آینده زوجین احساس اطمینان کند.

در اولین ملاقات، درمان‌گر به احتمال زیاد یک برنامه درمانی اولیه را در قالب صحبت با شما انجام می‌دهد. برای اکثر زوجین به چندین جلسه درمانی بعدی نیز نیاز است. در هر جلسه، درمان‎گر شما را به سمت مدیریت بهتر و پذیرش نگرانی‌هایی که ممکن است منجر به بروز اختلال در عملکرد جنسی شوند هدایت می‌کند.

هر آنچه که می‌توانید از درمان جنسی تحت نظر سکسولوژیست انتظار داشته باشید

اصولا مشکلات جنسی پیچیده هستند و درمان‌گر شما می‌خواهد ایده روشنی از همه عوامل دخیل بدست آورد. این مسئله به طور معمول شامل یک ارزیابی عمیق اولیه از سابقه جنسی و دلایل نگرانی‌های جنسی در روابط زناشویی شما است. هنگامی‌که درمان‌گر جنسی شما شرایط را درک کرد، شما و او در مورد راه حل‌ها، نحوه بهبود ارتباط جنسی و صمیمیت روابط بحث خواهید کرد.

ممکن است در ابتدا صحبت در مورد رابطه جنسی و میزان صمیمیت شما با شریک جنسی‌تان ناخوشایند باشد یا باعث اضطراب شما شود، اما یادتان باشد که درمان‌گران جنسی برای شناسایی و کشف نگرانی‌های جنسی آموزش دیده‌اند.

برای رفع مشکلات روانشناختی جنسی به احتمال زیاد یک سری تمرینات تکلیفی به شما و شریک زندگی شما اختصاص داده می‌شود. مواردی مانند:

• تمرینات ارتباطی و کلامی با شریک جنسی خود
• افزایش سرعت و تمرکز به کمک تکنیک‌های ذهن‌آگاهی یا یوگا
• خواندن یا تماشای فیلم‌های آموزشی در مورد سلامت جنسی
• تغییر شیوه تعامل با شریک جنسی خود از نظر جنسی و غیر جنسی

با پیشرفت درمان جنسی، می‌توانید از تجربیات شخصی خود نیز برای شناسایی و اصلاح موضوعاتی که می‌خواهید روی آن‌ها کار کنید، استفاده کنید. بهتر است بدانید که یک سکسولوژیست فقط وظیفه کمک روانی به شما دارد و اجازه ندارد تماس جسمی با شما برقرار کند. در صورت نیاز به درمان جسمی، پزشک متخصص می‌تواند به شما کمک کند.

درمان مشکلات جنسی با داروهای گیاهی

مطمئنا مصرف بعضی از داروهای گیاهی مانند موارد زیر می‌تواند به کاهش استرس، تحریک میل جنسی و رفع نگرانی‌های جنسی شما کمک کند:

• خارخسک
• جینسنگ
• نعناع
• چوب میخک
• دارچین
• زعفران
• گزنه

اگر داروهای محرک جنسی مصرف می‌کنید، توصیه می‌کنیم پیش از شروع استفاده از دمنوش یا چای گیاهی با پزشک مشورت کنید. مواردی از اختلال دارویی مشاهده شده است.

درمان مشکلات جنسی در طب سنتی

طب سنتی معتقد است که برای افزایش میل جنسی باید غذاهایی با طبع گرم مصرف کرد. به همین دلیل، توصیه می‌کند که ادویه‌های خردل، جوز هندی، فلفل قرمز، زنجبیل و دارچین به اکثر غذاها اضافه شوند. مصرف روزانه دمنوش ماکا می‌تواند به افزایش هورمون‌های جنسی کمک زیادی کند.

اگر به دلیل افسردگی یا اضطراب کیفیت روابط جنسی شما کاهش پیدا کرده است، پیشنهاد می‌کنیم که مصرف دمنوش‌های آرام‌بخش بابونه، اسطوخودوس، بیدمشک و گل گاوزبان را در رژیم غذایی خود محسوب کنید.

چه زمانی به پزشک یا روان‌درمانگر مراجعه کنیم؟

به خاطر داشته باشید که نگرانی در مورد برقراری رابطه جنسی و صمیمیت در روابط، اغلب با سایر مسائل زمینه‌ای مانند استرس، اضطراب یا افسردگی مرتبط است. در موارد دیگر، کیفیت عملکرد جنسی تحت تأثیر بیماری‌های مزمن، عوارض جانبی داروها، جراحی یا افزایش سن قرار می‌گیرد. اصولا میزان موفقیت درمان اختلالات جنسی بستگی به علت زمینه‌ای مشکل دارد.

بسته به نگرانی‌ها و سلامت جسمانی شما، تنها مراجعه به یک متخصص جنسی برای رفع مشکلات روانشناختی جنسی کافی است. البته ارزیابی کامل پزشکی تحت نظر پزشک یا روانپزشک نیز می‌تواند به تعیین ماهیت مشکل شما و گزینه‌های درمانی مناسب مانند دارودرمانی یا جراحی کمک کند.

گفتگو با روان درمانگر و حل مشکلات جنسی

اگر شرایط مراجعه حضوری را ندارید، از پزشک آنلاین روانپزشکی پذیرش ۲۴، مشاوره آنلاین تلفنی و متنی بگیرید و مشکلات خود را مطرح کرده و از مشاوره‌های آن‌ها استفاده کنید. مطمئنا از طریق سکس‌تراپی می‌توانید یاد بگیرید که نگرانی‌های خود را به وضوح بیان کنید، نیازهای جنسی خود را بهتر بشناسید و نیازهای جنسی شریک زندگی خود را بهتر درک کنید.