سرطان پروستات چیست؟ ۵ روش درمان موثر سرطان پروستات

سرطان غده پروستات رتبه سومین بیماری شایع در جهان را به خود اختصاص داده است. این بیماری به‌خصوص در مردان ایرانی رو به افزایش است و نیاز به داشتن اطلاعات کافی در مورد این بیماری کاملاً حس می‌شود. متأسفانه سرطان پروستات در مراحل اولیه و شکل‌گیری خود هیچ علائم و نشانه‌ای از خود بروز نمی‌دهد، به همین دلیل شیوع آن رو به افزایش بوده و نیاز به غربال‌گری‌ها و چکاب‌های منظم و مستمر خصوصاً در سنین بالا دارد. در این مقاله می‌خواهیم از نزدیک با این بیماری مردانه آشنا شویم.

سرطان پروستات چیست؟

سرطان غده پروستات به‌مانند سایر سرطان‌ها، حاصل تکثیر و تولیدمثل بی‌رویه و توده‌ای سلول‌های پروستات است. در علم پزشکی، دکتر پروستات به حالت رشد و تکثیر بیش‌ازاندازه و خارج از کنترل سلول‌ها، سرطان می‌گوید. سلول‌های سرطانی هر بافت و اندام شبیه به سلول‌های همان بافت بوده اما ساختار و عملکردشان با سلول‌های سالم متفاوت است.

پروستات نام یک غده کوچک و گردو مانند رد اندام تناسلی مردان است که وظیفه آن تولید منی، تغذیه و محافظت از اسپرم‌ها است. ادرار در مسیر خروج خود از کلیه به سمت مثانه و خارج از بدن، از مجرایی در قسمت مرکزی پروستات عبور کرده و دفع می‌شود. به‌همین دلیل افرادی که سرطان غده پروستات دارند در دفع ادرار با مشکلات عدیده‌ای روبرو می‌شوند.

همان‌طور که اشاره شد این سرطان دومین سرطان شایع در مردان پس از سرطان ریه است و در مراحل اولیه خود هیچ علائمی ندارد؛ اما اگر بیماری پیشرفت کند ممکن است آسیب جدی به غده پروستات و آلت تناسلی وارد کرده و حتی به دیگر نقاط بدن نیز سرایت کند. غده پروستات با افزایش سن بزرگ‌تر می‌شود به همین دلیل در مردان بالای ۵۰ سال احتمال ابتلا بسیار بیشتر می‌شود. سرطان پروستات در جوانان بسیار نادر است.

مراحل سرطان غده پروستات

متأسفانه سرطان غده پروستات کشنده است و احتمال مرگ در سرطان پروستات کاملاً وجود دارد. سرطان پروستات در مردان به‌طور کلی در ۴ گرید، به مراحل زیر تقسیم می‌شود:

گرید یک سرطان پروستات

در گرید یک بیماری محدود به بافت خود غده پروستات است و در معاینه مقعدی و عکس‌برداری، هیچ تومور و علائمی تشخیص داده نمی‌شود.

گرید دو سرطان پروستات

این گرید خود به ۳ زیرگرید به ترتیب زیر دسته‌بندی می‌شود

• گرید ۲A: بیماری در حال پیشرفت است و نیمی از لوب پروستات را درگیر کرده است
• گرید ۲B: بیماری در حال پیشرفت است و هردو لوب غده پروستات را درگیر کرده است
• گرید ۲C: غده پروستات کاملاً درگیر شده و رشد توده‌ای سلول‌ها افزایش یافته است

گرید سه سرطان پروستات

گرید ۳ نیز به ۳ زیرگرید تقسیم می‌شود:

• گرید ۳A: بیماری همچنان در حال پیشرفت اما محدود به بافت پروستات است
• گرید ۳B: بیماری به خارج از غده پروستات سرایت کرده اما هنوز به بافت‌های مجاور نرسیده است
• گرید ۳C: توده‌ سرطانی به بافت‌های اطراف و لوله‌های منی سرایت کرده است

سرطان غده پروستات گرید چهار، سرطان پروستات پیشرفته

گرید چهار شامل ۲ زیرگرید است:

• گرید ۴A: سرطان به کاملاً غدد لنفاوی و بافت‌های مجاور سرایت کرده است
• گرید ۴B: در این مرحله سرطان کاملاً پیشرفت کرده و به غدد لنفاوی و استخوان‌های مجاور رسیده است

تشخیص گرید بیماری در درمان سرطان غده پروستات بسیار مهم خواهد بود.

علائم سرطان پروستات

علائم سرطان غده پروستات با توجه به درگیر کردن مجاری ادراری بیشتر در قالب اختلال در دفع ادرار نمایان می‌شود. علائم شایع سرطان غده پروستات عبارت‌اند از:

1. تکرر ادرار: تکرر ادرار یکی از شایع‌ترین علائم سرطان غده پروستات است.
2. نیاز به دفع ادرار فوری: با توجه به روند پیشرفت بیماری، فرد مبتلا نیاز به دفع ادرار فوری داشته و قادر به نگه‌داشتن ادرار در مثانه خود نخواهد بود.
3. ادرارهای مکرر شبانه: نیاز به ادرار کردن دو و سه‌باره در طول شب در مردان مسن بسیار رایج است و نشانه‌ای از تورم غده پروستات خواهد بود.
4. مشکل در شروع به ادرار: افراد مبتلا به سرطان غده پروستات، در حالت شروع به ادرار دچار مشکل هستند.
5. کاهش نیروی ادرار: افراد مبتلا به سرطان غده پروستات متوجه کاهش نیروی بیرون جهیدن ادرار و مشکل در حفظ روند ثابت دفع ادرار خواهند شد.

علائم زیر چندان رایج نیست اما اگر سرطان پروستات بدخیم باشد ممکن است مشاهده شوند:

1. وجود خون در ادرار
2. وجود خون در مایع منی
3. شروع ناگهانی اختلال نعوظ
4. سرطان غده پروستات و کمردرد
5. درد در ناحیه تناسلی یا دنده‌ها (در صورت سرایت کردن توده به استخوان‌ها به‌عنوان محل متاستاز. متاستاز استخوان می‌تواند منجر به درد در پشت، کمر و دنده، شکستگی پاتولوژیک، فشرده‌سازی نخاع و هایپرکلسمی شود)
6. از دست دادن کنترل مثانه
7. کاهش وزن غیرمستقیم
8. درد لگن
9. احتباس ادرار
10. بی‌اختیاری ادرار
11. تهوع
12. استفراغ
13. سرگیجه
14. در برخی مواقع رفتن به حالت کما

با داشتن این علائم می‌توانید به دکتر اورولوژیست آنلاین مراجعه کنید.

علل ابتلا به سرطان پروستات

علت سرطان پروستات در مردان امروزه کاملاً شناخته‌شده و از قرار زیر است:

• چاقی یا سندرمم متابولیک یا سندرم x
• بی‌حرکتی و ورزش نکردن
• مصرف بیش از حد لبنیات
• مصرف بیش از حد مواد پروتئینی
• افراط در برقراری رابطه جنسی
• خودارضایی و سرطان پروستات
• سابقه فامیلی سرطان در خانواده پدر، برادر و فامیل درجه ۲
• کهولت سن

انواع سرطان پروستات

سرطان غده پروستات در ۲ حالت دسته‌بندی می‌شود:

آدنوکارسینومای سلول‌های ترشح‌کننده حفره‌ای: شایع‌ترین نوع سرطان. آدنوکارسینوما به سرطان‌هایی گفته می‌شود که در سلول‌های ترشح‌کننده در غده پروستات به‌وجود می‌آید.

آدنوکارسینومای سلول‌های ترشح‌کننده مجرایی: این نوع آدنوکارسینوما در سلول‌هایی که در مجرای غده پروستات قرارگرفته‌اند، به وجود آمده و سریع‌تر از حالت قبلی متورم می‌شود.

سرطان پروستات خوش‌خیم: سرطان غده پروستات خوش‌خیم درواقع یک اصطلاح است و دلیل نام‌گذاری متورم‌شدن غده پروستات در اثر افزایش سن است.

سرطان پروستات بدخیم: خود به ۲ نوع تقسیم می‌شود. در نوع اول سلول‌های سرطانی هنوز محدود به غده پروستات هستند و در نوع دوم از غده پروستات خارج شده و به بافت‌های همسایه مانند کبد و ریه سرایت کرده‌اند.

تشخیص سرطان پروستات

تشخیص نوع سرطان غده پروستات از طریق غربالگری و سونوگرافی پروستات امکان‌پذیر است:

غربالگری DRE: معاینه مقعدی پروستات موسوم به DRE که شایع‌ترین معاینه بالینی تشخیص پروستات است.

آزمایش پروستات (PSA): در این آزمایش سطح آنتی‌ژن PSA از طریق نمونه‌گیری از خون فرد مبتلا بررسی می‌شود.

معاینه‌ی آنتی‌ژن مخصوص پروستات توسط دکتر کلیه و پروستات: آنتی‌ژن مخصوص پروستات نوعی پروتئین است که در تشکیل منی نقش دارد. این پروتئین توسط سلول‌های پروستات تولید شده و سطح بالای آن نشان‌دهنده احتمال مبتلا بودن به سرطان غده پروستات خواهد بود. عواملی مانند  التهاب یا عفونت پروستات و ورم پروستات در بالا رفتن میزان PSA مؤثر هستند.

پیشگیری از سرطان پروستات

رژیم غذایی حاوی مواد زیر در پیشگیری و کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات مؤثر است:

• درمان سرطان پروستات با افزودن فلفل و گوجه فرنگی به رژیم غذایی
• سبزیجات خانواده کلم مانند بروکلی، کلم بروکسل و کلم پیچ
• ماهی
• سویا
• روغن‌های حاوی اسیدهای چرب امگا۳ مانند روغن زیتون
• ورزش کردن (طبق تحقیقات صورت گرفته در سال ۲۰۰۶، ورزش کردن روزانه به مدت ۳۰ دقیقه خطر ابتلا به سرطان غده پروستات و همچنین خطر مرگ در اثر سرطان غده پروستات را کاهش می‌دهد)

در نقطه مقابل، مصرف مواد غذایی زیر احتمال ابتلا را افزایش می‌دهند:

• شیر و محصولات لبنی
• چربی‌های اشباع محصولات حیوانی
• گوشت قرمز
• گوشت کبابی

سرطان پروستات قابل‌ درمان است؟

بله تحت نظر دکتر جراح پروستات، سرطان غده پروستات درمان دارد. در پاسخ به این سؤال که سرطان پروستات چقدر خطرناک است باید ابتدا گرید آن تشخیص داده شود. در صورت پیشرفت بیماری و ورود به گریدهای ۳ و ۴، متأسفانه احتمال مرگ وجود خواهد داشت. برخی از راه‌های درمان سرطان پروستات با توجه به گرید آن به‌شرح زیر است:

درمان سرطان پروستات با جراحی برداشت پروستات

جراحی برداشت پروستات شامل خارج کردن غده پروستات، برخی بافت‌های اطراف آن و تعدادی از گره‌های لنفاوی از بدن است.

درمان سرطان پروستات با پرتو درمانی

پرتو درمانی به کمک پرتوهایی پرانرژی و پرقدرت به دو روش قابل انجام است. پرتوهایی که از خارج از بدن تابیده می‌شوند (جریان پرتویی خارجی) و پرتوهایی که در درون بدن قرار داده می‌شوند (براکی تراپی). این روش عوارضی مانند مدفوع سست و آبکی، درد در هنگام دفع مدفوع و ادرار و تکرر ادرار دارد.

درمان سرطان پروستات با هورمون درمانی

سلول‌های سالم و سرطانی پروستات برای رشد و ادامه حیات خود به تستوسترون وابسته هستند. در روش هورمون درمانی، تولید و ترشح هورمون تستوسترون در بدن مسدود می‌شود. در این راه از داروهایی نظیر آگونیست‌ها شامل لوپرولید (لوپرون، الیگارد)، گوزرلین (زولادکس)، تریپتورلین (ترلسار)، کتوکونازول، آبیراترون (زایتیگا) و هیسترلین (وانتاس) برای عدم رسیدن پیام تولید تستوسترون از مغز به بیضه‌ها استفاده می‌شود. همچنین داروهایی تحت عنوان آندروژن‌ها نیز وجود دارند که مانع از رسیدن تستوسترون تولیدشده به سلول‌های سرطانی می‌شود. داروهایی نظیر بیکالوتامید (کاسودکس)، نیلوتامید (نیلاندرون) و فلوتامید.

انجماد بافت پروستات برای درمان سرطان پروستات

در این روش ابتدا علائم سرطان غده پروستات در سونوگرافی مشخص‌شده و سپس با استفاده از نیدل‌های کوچکی که به درون غده پروستات هدایت می‌شوند، گازی بسیار سرد در پروستات و بافت‌های اطراف رها شده و بافت منجمد می‌شود. سپس بلافاصله یک گاز بسیار گرم در بافت‌ها رهاشده و بافت‌ها را ذوب می‌کند. تکرار چندباره این کار منجر به نابودشدن بافت سرطانی می‌شود، هرچند در این روش تعدادی از سلول‌های سالم نیز آسیب خواهند دید که اجتناب‌ناپذیر است. این روش که به کرایوسرجری نیز شهرت دارد، بیشتر برای مردانی استفاده می‌شود که پرتودرمانی کمکی به آن‌ها نکرده است.

درمان سرطان پروستات با شیمی‌درمانی

استفاده از داروهای شیمی‌درمانی نیز یک روش برای مهار و از بین بردن سرطان غده پروستات است. این داروها از طریق تزریق به رگ و در قالب خوراکی وجود داشته و در مواردی مورد استفاده است که سرطان غده پروستات از غده پروستات خارج‌شده و به نقاط دور از مثانه مانند کبد منتشر شود.

سخن پایانی

سرطان پروستات در بین مردان بالای ۵۰ سال بسیار شایع است. از آنجایی که این بیماری در مراحل ابتدایی خود هیچ علائمی ندارد، توصیه می‌شود در سنین بالا به‌طور مکرر برای چکاب و غربالگری به مراجع درمانی معتبر و  دکتر سرطان پروستات مراجع کنید.

مشاوره آنلاین با متخصص انکولوژی و سرطان