دلیل افسردگی پس از زایمان مادران چیست؟
فهرست مطالب
وقتی یک مادر باردار، کودک خود را به‌دنیا می‌آورد، تصور همه بر این است که باید شـادترین لحظـات زندگـی را تجربه کند؛ اما گاهی اوقات اینگونه نیست و همه چیز خوب پیش نمی‌رود! ممکن است مادر به‌دلیل همه این مسئولیت‌های جدید، احساس ترس و خستگی کند. حتی در شرایطی ممکن است بـه جـای حـس عشـق نسـبت بــه کــودک خــود، حــس نفــرت داشــته باشــد. این مشکل دقیقاً همان چیزی است که به آن، افسردگی بعد از زایمان می‌گویند. در این مطلب با ما همراه باشید تا هر آنچه باید بدانید را در مورد افسردگی پس از زایمان برایتان بیان کنیم.
افسردگی پس از زایمان چیست؟
افسردگی بعد از زایمان، نوعی افسردگی است که مادر ممکن است چند هفته، چند ماه یا حتی یک سال پس از تولد کودک خود تجربه کند. در بین ۱۶ درصد خانم‌هایی که دچار این افسردگی می‌شوند، علائم از همان دوران بارداری شروع می‌شود. به محض مشاهده علائم افسردگی باید به دکتر روانشناسی مراجعه کرده و روش‌های درمان آن شروع شود، چرا که در صورت عدم توجه به آن، ممکن است تا ماه‌ها و حتی سال‌ها طول بکشد. همچنین هرچه این دوران طولانی‌تر شود، احتمال بهبود مادر هم کمتر می‌شود! حتی در برخی شرایط ممکن است فرد دست به خودکشی بزند.
افسردگی بعد از زایمان چه اشخاصی را تحت تأثیر قرار می‌دهد؟
شاید برخی افراد فکر کنند که افسردگی زایمان خیلی رایج نیست و به‌ندرت اتفاق می‌افتد؛ اما باید بگوییم که کاملاً برعکس است. این افسردگی در بین ۸ تا ۲۱ درصد مادران رایج است. حتی برخی مطالعات نشان داده‌اند که شریک زندگی مادر هم می‌تواند دچار ان افسردگی شود. این نوع افسردگی می‌تواند همه را تحت تأثیر قرار دهد؛ اما طبق برخی فاکتورها، برخی از افراد با احتمال بیشتری با این مشکل دست و پنجه نرم خواهند کرد. این فاکتورها عبارت‌اند از:
- انزوا
- کمبود خواب
- تغییرات هورمونی
- نقل مـکان بـه جـای جدیـد
- تجربه خشونت یا سوءاستفاده
- مشکالت پزشکی فرد یا نوزاد به دنیا آمده
- تاریخچه مشکالت در زمینه اضطراب و خلق‌وخوی
- عدم دریافت حمایت از طرف خانواده یا دوستان
- سابقه خانوادگی در زمینه افسردگی عمده یا بیماری روانی
- انتظارات مادر درباره خودش یا انتظارات شریک زندگی از او
- نابرابری‌های اجتماعی از قبیل مسکن نامناسب یا درآمد ناکافی
- حـوادث پـراسـترس جدیـد در زندگـی از قبیـل مـرگ والدیـن
افسردگی پس از زایمان در مردان یا زایمان پدری چیست؟
در برخی موارد دیده شده است که ۱۰ درصد مردان هم دچار افسردگی پس از تولد نوزاد شده‌اند. این افسردگی معمولاً ۴ تا ۶ ماه پس از تولد نوزاد رخ می‌دهد. این مشکل معمولاً در پدرانی رخ می‌دهد که مشکلات زیر را داشته باشند:
- پدران بسیار جوان
- دارای سابقه افسردگی
- دارای مشکل در رابطه با همسر
- دارای مشکلات مالی
همچنین ممکن است علائم زیر در پدران دیده شود:
- احساس خستگی یا ناراحتی
- احساس گیر افتادن
- تجربه اضطراب
- تغییر در عادات معمول خوردن و خوابیدن
نشانه های افسردگی بعد از زایمان چیست؟
افسردگی زایمان ممکن است علائمی داشته باشد که در افراد مختلف، به صورت متفاوتی ظاهر می‌شوند. در ادامه علائم افسردگی پس از زایمان و درمان آن را باهم بررسی می‌کنیم:
۱. علائم اندوه ناشی از نوزاد
این علائم معمولاً بین چند روز تا دو هفته پس از زایمان اتفاق می‌افتند و تحریک‌پذیری، احساس گیرافتادن، گریه، نوسان خلق، اضطراب، غم، کاهش تمرکز، مشکل اشتها و مشکل خواب را شامل می‌شوند.
۲. علائم افسردگی بعد از زایمان
این علائم با اندوه ناشی از نوزاد متفاوت هستند و ممکن است شدیدتر و طولانی‌تر باشند. معمولاً این علائم ۴ تا ۶ هفته اول پس از زایمان شروع می‌شوند. با این حال، ممکن است حتی در دوران بارداری هم شروع شوند. این علائم عبارت‌اند از:
- سردرد
- بی‌قراری
- احساس خجالت
- احساس بی ارزشی
- دل‌درد یا تاری دید
- خستگی بسیار شدید
- احساس گناه یا ناتوانی
- احساس یأس و ناامیدی
- کاهش توانایی یادگیری
- حافظه یا تصمیم گیری
- گریه بدون علت مشخص
- عصبانیت یا تحریک‌پذیری
- احساس ترس از مادر بودن
- کاهش توانایی تمرکز کردن
- کاهش توانایی خوب فکر کردن
- تفکرات آسیب به خود یا نوزاد
- حملات شدید اضطراب یا پانیک
- خلق پایین یا نوسان خلق شدید
- از بین رفتن اشتها یا غذا خوردن
- دشواری در برقراری ارتباط با نوزاد
- ناتوانی در خواب یا خوابیدن بیش از اندازه
- کاهش شوق یا لذت در فعالیت‌های تفریحی
۳. علائم و نشانه‌های سایکوز پس از زایمان
فردی که دچار سایکوز پس از زایمان می‌شود، علائم زیر را تجربه می‌کند:
- توهم و هذیان
- اختلالات خواب
- گیجی و عدم آگاهی
- امتناع از غذا خوردن
- انرژی و پرخاشگری زیاد
- تفکرات وسواسی یا ترس نسبت به نوزاد
- توهم توطئه و تلاش برای آسیب به خود و نوزاد
دلیل افسردگی بعد از زایمان مادران چیست؟
در افسردگی پس از زایمان، هم مشکلات جسمانی (مانند کاهش چشمگیر هورمون‌های استروژن و پروژسترون در بدن پس از تولد نوزاد) و هم مشکلات روحی روانی (مانند افزایش بار مسئولیت) تأثیرگذار هستند. در ادامه می‌خواهیم چند علت اصلی افسردگی بعد از زایمان را بررسی کنیم:
- مشکلات مالی
- سیستم حمایتی ضعیف
- مبتلا به اختلال دوقطبی
- مشکلات مربوط به شیردهی
- تجربه بیماری یا از دست دادن کار
- بارداری بدون برنامه‌ریزی یا ناخواسته
- مشکلات سلامتی یا نیازهای خاص نوزاد
- مشکلات در روابط با همسر یا افراد مهم دیگر
- حوادث پراسترس، مانند عوارض بارداری و زایمان
- رخ‌دادن افسردگی بعد از زایمان در بارداری قبلی
- سابقه افسردگی در دوران بارداری یا زمان‌های دیگر
- وجود افسردگی یا سایر بیماری‌های خلقی در میان اعضای خانواده
افسردگی پس از زایمان را چگونه درمان کنیم؟
روش‌های درمان و رفع افسردگی بعد از زایمان در هر فردی و بنا بر تشخیص دکتر روانپزشکی متفاوت است. همچنین ممکن است این سوال برایتان پیش بیاید که افسردگی بعد از زایمان تا چه زمانی طول میکشد؟ باید در پاسخ بگوییم که زمان دقیق و مشخصی برای رفع این مشکل وجود ندارد و در برخی افراد ممکن است طی چند هفته بهبود یابد و در برخی دیگر ممکن است تا ماه‌ها زمان ببرد. انواع روش‌های درمان افسردگی بعد از زایمان عبارت‌اند از:
درمان اندوه ناشی از نوزاد
اندوه ناشی از نوزاد، علائم خیلی شدیدی ندارد و ممکن است نهایتاً تا دو هفته پس از تولد نوزاد برطرف شود؛ اما نباید آن را نادیده بگیرید:
- استراحت کنید؛
- استفاده از کمک‌های خانواده و دوستان؛
- ارتباط برقرار کردن با مادران جدید دیگر؛
- دوری از الکل و داروهای مخدر و روان‌گردان.
درمان افسردگی بعد از زایمان سزارین و طبیعی
افسردگی بعد از زایمان معمولاً با روش‌های زیر درمان می‌شود:
۱. روان درمانی
صحبت با یک روان درمانگر می‌تواند کمک بزرگی برای شخص باشد و به بهبود وضعیت او کمک کند.
۲. تجویز داروهای ضدافسردگی
در برخی شرایط ممکن است روانپزشک داروی ضدافسردگی تجویز کند. ناگفته نماند که داروهایی تجویز می‌شوند که خطری برای نوزاد نداشته باشند. طبق تحقیقات انجام‌شده در بین داروهای ضد افسردگی، داروهای سه حلقه‌ای (TCA) مانند ایمی پرامین و نورتریپتیلین جزو کم‌خطرترین داروهای برای نوزادان هستند.
همچنین داروهای مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) مانند پاروکستین و سرترالین برای افرادی تجویز می‌شوند که دارای مشکلات قلبی،صرع یا افسردگی شدید با تفکر خودکشی هستند.
۳. تنها نماندن مادر
مادر نباید تنها بماند و باید با همسر، دوستان و خانواده وقت بگذراند و در مورد احساسات خود صحبت کند.
۴. در پیش گرفتن شیوه زندگی سالم
داشتن شیوه زندگی سالم می‌تواند به بهبود افسردگی کمک کند. این شیوه زندگی سالم می‌تواند شامل فعالیت بدنی مانند پیاده‌روی با نوزاد، داشتن یک رژیم غذایی سالم و مناسب، داشتن استراحت کافی، دوری از الکل و دخانیات و … شود.
درمان سایکوز پس از زایمان
اگر فرد دچار سایکوز پس از زایمان شود، باید خیلی سریع درمان شروع گردد. درمان می‌تواند شامل داروهایی مانند آنتی سایکوزها، تثبیت کننده‌های خلق و بنزودیازپین‌ها باشد.
در صورتی که سایکوز شدید باشد و دارو نتواند مشکل را رفع کند، از درمان الکتروشوک (ECT) استفاده می‌شود.
پیشگیری از افسردگی پس از زایمان
برای جلوگیری از افسردگی پس از زایمان می‌توان اقدامات زیر را انجام داد:
- سابقه ابتلا به افسردگی: اگر بارداری دوم شما است و در بارداری اول، دچار افسردگی شده‌اید، باید پیش از بارداری دوم یا به محض اینکه باردار شدید، به دکتر افسردگی مراجعه کنید.
- طی بارداری: اگر در طول بارداری متوجه هرگونه علائمی شدید، به پزشک مراجعه کرده و خیلی سریع روش‌های درمانی را شروع کنید.
- بعد از تولد نوزاد: پس از تولد نوزاد اگر احساس کردید حال خوبی ندارید و دچار افسردگی شده‌اید، به پزشک روانشناس مراجعه کنید.
چطور می‌توان به بهبود افسردگی پس از زایمان کمک کرد؟
در بهبود افسردگی بعد از زایمان، خود شخص و اطرافیان او، نقش مهمی ایفا می‌کنند. در ادامه بیایید باهم ببینیم که خود شخص و اطرافیان او چطور می‌توانند به بهبود افسردگی کمک کنند.
خود شخص چطور می‌تواند به بهبود مشکلش کمک کند:
- حداقل ۸ ساعت خواب در طول شبانه روز داشته باشید؛
- رژیم غذایی متعادلی را دنبال کنید؛
- تا جای امکان ورزش کنید؛
- ریلکسیشن انجام دهید؛
- با خود مهربان باشید و به خودتان زمان دهید؛
- از خانواده و دوستان خود کمک بگیرید؛
- زمانی را دور از نوزاد بگذرانید.
پدر و سایر اطرافیان چطور می‌توانند به بهبود افسردگی مادر کمک کنند:
- همسر خود را به صحبت درباره احساسات خود تشویق کنید؛
- به همسر خود نشان دهید که تقصیری ندارد و مادر بدی نیست؛
- به همسر خود نشان دهید که چقدر برایتان مهم است؛
- در وظایف خانه و فرزندداری به همسر خود کمک کنید؛
- از دوستان و خانواده کمک بخواهید.
سخن پایانی
در این مقاله سعی کردیم همه آنچه نیاز است در مورد افسردگی پس از زایمان بدانید را برایتان شرح دهیم. همان‌طور که گفتیم افسردگی در افراد مختلف، متفاوت است و در برخی طی چند هفته درمان می‌شود و در برخی دیگر تا ماه‌ها طول میکشد. با این حال، نباید از آن ترسید و در صورت بروز هر کدام از علائم نام برده‌شده، باید به دکتر مشاور افسردگی مراجعه کرد. همچنین می‌توانید از دکتر روانشناس آنلاین هم کمک بگیرید و در صورت صلاحدید ایشان، به صورت حضوری به مرکز مشاوره تخصصی مراجعه کنید.
من ۳ماه زایمان کردم هم حس هام ازبین رفتن مغزم اصلأ کارنمیکنه کلا حس مادری ندارم کلا نه حال خودم نه حال بچه نمیدونم ازغذا وآب افتادم شب وروزم جهنم لطفاً برام دعا کنید اگه کسی اینطوری شده بهم بگه چقدر طول میکشد
یکی از بستگان من چند ساعت بعد از زایمان خودکشی کرد ، خودش را سوزاند نود و پنج درصد سوخته یعنی چشماش درومدن فک نمیکردم انقد سخت باشه این بیماری
ازتون میخوام براش دعا کنید یا خوب شه یا بمیره تو این وضعیت نمونه
چهارماهه زایمان کردم تا الان حس خیلی مضخرفی دارم مخصوصا شبا نمیتونم بیان کنم گفتنش هم برام سخته که چقدر مغزم درد میکنه از این حجم درد و غصه نمیتونم به کسی بگم از تو داغونم
سعی کنید با دیگران صحبت کنید به آینده خودتان و بچه تون و نعمت بزرگی که خدا به شما داده فکر کنید از اخبار بد و فیلم های و سیریال های نا امید کننده دوری کنید و بیشتر به سمت شادی بروید شما باید به خودتان کمک کنید و نباید بگذارید افسردگی در وجود شما رشد کنه چون عواقب بدی داره الان که خودتون متوجه شدید خیلی خوبه حستان رو تغییر بدین و به زندگی برگردین خدا پشت و پناهتون
من ۸سال زایمان کردم آفسردگی واضطراب بعداززایمان دارم هنوز خوب نشدم دکتر هم مراجعه کردم ولی خوب نشدم خودمم دیگه نمیدونم چکارکنم داغونم