بلفاریت چشم چیست و چه علائمی دارد؟

بلفاریت چشم (به انگلیسی Blepharitis) اصطلاح پزشکی برای توصیف پلک‌های آسیب دیده و متورم و یکی از شایع‌ترین اختلالات چشمی است. اگرچه این بیماری مزمن است اما در بیشتر موارد با توصیه‌های یک متخصص بیماریهای سطح چشم، خودتان در خانه می‌توانید آن را درمان کنید. تا انتهای این مطلب برای شناخت این بیماری و راه‌های کنترل و درمان آن با ما همراه باشید.

بلفاریت چشم چیست؟

التهاب پلک چشم یا بلفاریت یک نوع التهاب شایع چشمی است و با نام بیماری حاشیه پلک نیز شناخته می‌شود، زیرا فقط لبه‌های پلک را درگیر می‌کند. علت بلفاریت چشم متنوع است و به چندین عامل بستگی دارد. این بیماری معمولا هر دو چشم را درگیر می‌کند و اگرچه دردناک است اما در بیشتر موارد مسری نیست و خطر نابینایی فرد را تهدید نمی‌کند.

بلفاریت چشمی چقدر شایع است؟

اشکال مختلف بلفاریت چشم، بزرگسالان و کودکان در هر دو جنس را به‌طور مساوی تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. ولی اشکال خاص مانند بلفاریت استافیلوکوک (Staphylococcus) بیشتر زنان را درگیر می‌کند.

اگر کودک شما به این بیماری مبتلا شده است، حتما باید از یک دکتر چشم اطفال وقت بگیرید تا مشکل حادتر نشود. با توجه به شایع بودن کاملا زیاد بلفاریت چشم، علائم آن را معمولا می‌توان با رعایت نکات لازم، کنترل کرد.

علائم بلفاریت چشم چیست؟

بلفاریت ممکن است باعث قرمزی و خارش پلک شما شود. در این حالت پلک متورم و پوسته پوسته به نظر می‌رسد. با زیادتر شدن پوسته‌ها، سطح پلک تحریک شده و گاهی باعث می‌شود پلک‌ها به یکدیگر بچسبند. علائم دیگر این بیماری شامل موارد زیر هستند:

• احساس سوزش در ناحیه پلک
• پلک زدن بیش از حد
• تاری دید
• ایجاد پوسته روی مژه‌ها و گوشه پلک‌ها
• خشکی چشم
• پلک‌های به هم چسبیده
• ریزش اشک بیش از حد
• پلک‌های چرب
• خارش
• فوتوفوبیا (Photophobia) یا حساسیت به نور
• پلک قرمز و متورم
• چشم های قرمز و تحریک شده

انواع مختلف بلفاریت چشم

پزشک نوع بلفاریت چشمی را با محل قرار‌گیری آن بر روی پلک‌ها مشخص می‌کند. دو نوع متفاوت از این بیماری وجود دارد که عبارت هستند از:

بلفاریت پیشین

بلفاریت پیشین زمانی رخ می‌دهد که قسمت بیرونی و جلویی پلک، جایی که مژه‌ها رشد می‌کنند، قرمز و متورم شود.

بلفاریت پسین

بلفاریت پسین نوع شایع‌تر التهاب پلک چشم است و زمانی اتفاق میافتد که غدد چربی‌ساز در قسمت مرطوب و زیرین پلک به‌طور نامنظم چربی ترشح می‌کنند.

علت بلفاریت چشم چیست؟

علت بلفاریت چشم یا التهاب پلک چشم به‌درستی شناخته شده نیست و به‌ندرت می‌توان یک دلیل مشخص برای این بیماری پیدا کرد. ولی باور عمومی بر این است که باکتری‌ها یا عوامل حساسیت‌زا معمولا در شکل‌گیری آن نقش دارند. سایر علل شایع این بیماری براساس نوع آن به شرح زیر هستند:

علت بلفاریت پیشین

• آکنه روزاسه: روزاسه (Rosacea) باعث التهاب پوست صورت از جمله پلک‌ها می‌شود.
• آلرژی: آلرژی به محلول لنز، قطره‌های چشمی یا لوازم آرایش می‌تواند باعث روی تحریک پلک تاثیر بگذارد.
• شوره سر (Dandruff: Seborrheic dermatitis) یا درماتیت سبورئیک: پوسته پوسته شدن یا شوره سر می‌تواند پلک‌ها را تحریک کرده و باعث التهاب پلک چشم یا بلفاریت شود.
• خشکی چشم: خشکی مجاری اشک می‌تواند مقاومت باکتریایی را تغییر دهد و در نتیجه باعث بروز عفونت شود.
• شپش یا کنه در مژه ها (Demodicosis): فولیکول‌ها و غدد مژه بر اثر کنه یا شپش دمودکس مسدود می‌شوند.

علت بلفاریت پسین

• اختلال در عملکرد غده میبومین (Meibomian Gland Dysfunction): مسدود شدن منافذ غدد تولید‌کننده چربی در پلک خشکی چشم را به همراه دارد و این اتفاق منجر به التهاب و عفونت می‌شود. این نوع رایج از التهاب معمولا قابل پیشگیری نیست.

نحوه تشخیص بلفاریت چشمی

از آن‌جایی که بلفاریت می‌تواند به دلایل بسیاری رخ دهد، تشخیص آن دشوار است. هیچ آزمایش به‌خصوصی برای تشخیص این بیماری وجود ندارد. مواردی که دکتر چشم پزشکی ممکن است برای تشخیص نوع بیماری بررسی کند شامل موارد زیر است:

سابقه بیماری

متخصص پاتولوژی چشم، برای تشخیص موثرتر سوالاتی را در مورد علائم بیماری و وضعیت سلامت شما می‌پرسد.

معاینه پلک خارجی

ظاهر، میزان قرمزی، ترشح و تورم پلک‌ها به تعیین نوع و شدت بیماری کمک می‌کند.

تخلیه ترشحات

یک سواب از ترشحات پلک به آزمایشگاه فرستاده می‌شود و در آن‌جا تشخیص می‌دهند که محتویات آن چیست. از جمله این‌که چه نوع باکتری باعث بروز بلفاریت چشمی شده است و در چه سطحی از پیشرفت قرار دارد.

تست اشک

نمونه‌ای از اشک می‌تواند تعیین کند که آیا خشکی چشم باعث بروز التهاب پلک چشم یا بلفاریت شده است یا خیر.

معاینه مژه‌ها

ارزیابی مژه‌ها با استفاده از میکروسکوپ می‌تواند حضور داشتن یا نداشتن کنه‌ها را تشخیص دهد.

بایوپسی پلک

تورم شدید به‌ندرت ممکن است نیاز به بایوپسی داشته باشد تا سرطان پوست یا سایر سلول های غیر طبیعی را تشخیص داده و وجود داشتن یا نداشتن بافت سرطانی یا ملتهب را رد کند. پزشک نوع بایوپسی را با توجه به موقعیت بخش مورد آزمایش تعیین می‌کند.

درمان بلفاریت چشم

درمان بلفاریت چشمی شما به نوعی که به آن مبتلا شده‌اید بستگی دارد. پس از بررسی تورم پلک و آزمایش‌های دیگر، متخصص بیماریهای سطح چشم ممکن است یکی از راه‌های درمان و داروی بلفاریت چشم زیر را تجویز کند:

آنتی بیوتیک

استفاده از آنتی بیوتیک برای عفونت پلک چشم روی سطح پلک یا استفاده از قطره‌های چشمی آنتی بیوتیکی ممکن است به رفع عفونت باکتریایی و کاهش التهاب کمک کند.

ضد التهاب

اگر دکتر قرنیه چشم تشخیص دهد به داروی قوی‌تری نیاز دارید، یک قطره چشمی یا کرم استروئیدی به روند درمان شما اضافه می‌کند. استروئیدها برای کاهش التهاب تجویز می‌شوند.

تشخیص زمینه‌ای

 درمان علل زمینه‌ای که باعث ایجاد این بیماری می‌شوند، مهم است. شرایط پوستی مانند شوره سر یا بیماری‌های چشمی می‌تواند به پیشرفت بلفاریت چشم کمک کند. در این موارد، شامپوی شوره سر یا قطره‌های چشمی برای خشکی چشم مفید هستند.

سخن نهایی

بیشتر موارد بلفاریت چشم قابل پیشگیری نیستند. بعضی از علل این بیماری مانند بیماری‌های پوستی، خارج از کنترل شما هستند. با این‌حال سعی کنید همیشه دست‌ها و صورتتان را تمیز نگه دارید و از تماس دست آلوده با چشمانتان بپرهیزید.

در مواردی که موفق به کنترل و درمان این بیماری در منزل نشدید حتما به یک متخصص مراجعه کنید یا از پذیرش ۲۴ یک وقت برای مشورت با چشم پزشک آنلاین بگیرید.