دلایل بی خوابی کودکان و راه‌های مقابله با آن

آیا فکر می‌کنید که کودکتان در شبانه‌روز خواب کافی ندارد و به‌دنبال علت های بی خوابی کودکان و نشانه‌های آن می‌گردید؟ به‌طور کلی بی‌خوابی، ترس از تخت‌خواب، وحشت شبانه و شب‌ ادراری از جمله مشکلات خواب کودکان، به‌ویژه در سنین پایین، است.

با آن‌که چنین مسائلی میان کودکان بسیار رایج هستند، اما می‌توانند الگوهای خواب صحیح کودکان را تغییر دهد. از طرفی والدین نیز معمولا به‌دلیل بی خوابی کودکان خود نمی‌توانند خواب درستی داشته باشند. چراکه باید شب‌ها تا دیر وقت با کودک خود بیدار بمانند و از طرفی او به‌ علت کم خوابی مدام بهانه‌ می‌گیرد.

اما خوشبختانه بیشتر مشکلات کودکان به عادت‌های خواب و رفتارهای آن‌ها در روز بستگی دارد، از این‌رو می‌توانید با راهکارهایی با این موضوع مقابله کرده و مشکل بی خوابی کودکان خود را رفع کنید.

اگر به‌دنبال پاسخ سوال باید برای بی خوابی کودکان چه کنیم می‌گردید، تا انتهای مطلب همراه ما باشید. چون در کنار بررسی علت‌های بی خوابی کودکان در شب، نکات کاربردی را برای حل هر چه سریع‌تر این مشکل توضیح می‌دهیم.

کودکان به چند ساعت خواب در شبانه‌روز نیاز دارند؟

برای عملکرد بهتر، کودکان و نوجوانان به ساعت خواب بیشتری در مقایسه با بزرگسالان نیاز دارند. در جدول پایین می‌توانید ساعت خواب مورد نیاز برای هر یک از گروه‌های سنی را مشاهده کنید.

منظور از بی خوابی کودکان چیست؟

بی‌خوابی در کودکان یا Insomnia به این معنا است که کودک در شب خوابش نمی‌برد یا تنها چرت می‌زند و از خواب بلند می‌شود، در نتیجه در صبح کسل و بی‌حال است.

به‌طور معمول، این مشکل در گذر زمان حل می‌شود. اما اگر بی خوابی نوزاد یک ماهه و بزرگتر شما بیشتر از سه بار در هفته و برای چندین ماه مرتب تکرار شود و اثرات آن در روز نیز شدت بیشتری بگیرد، احتمالا او با مشکل بی‌خوابی درگیر است و باید از یک دکتر بی خوابی درخواست کمک کنید.

بی خوابی کودکان چه نشانه‌هایی دارد؟

کودکان نیز دقیقا مانند بزرگسالان نمی‌توانند کنترلی روی خلقیات خود داشته باشند و ممکن است در شب خواب راحتی نداشته باشند. کمبود خواب می‌تواند روی رفتارهای کودک و حتی حالت‌های ذهنی او تاثیرگذار باشد. حتی در شرایطی نشانه‌های بی خوابی در کودکان می‌تواند با بیش فعالی مشابه باشد.

اگر کودک شما در شبانه‌روز خواب کافی ندارد، احتمالا رفتارهای زیر را در او ببینید:

• به‌طور معمول بداخلاق، زودرنج و بیش از حد حساس است.
• تمرکز کافی ندارد و در مدرسه و خانه با مشکلات حافظه دست و پنجه نرم می‌کند.
• در طول رو احساس خواب‌آلودگی می‌کند.
• درگیری، بحث و در بعضی موارد بالا بردن صدا در گفتگو
• بیش فعالی

علت بی خوابی کودکان چیست؟

برای بیشتر کودکان، مشکلات بی‌خوابی از عادت‌ها و رفتارهایی که در طول روز دارند، سرچشمه می‌گیرد. برای مثال خوردن بیش از حد غذای شیرین یا تماشای تلویزیون دقیقا قبل از خواب می‌تواند کاملا خواب کودک را به‌هم بریزد.

البته، بچه‌هایی کوچکتر نمی‌توانند به‌خوبی بین عادت‌ها و کیفیت خوابشان ارتباط برقرار کنند. از جمله علت بی خوابی کودکان زیر یک سال و حتی بزرگتر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

استرس

متاسفانه باید تایید کنیم که علت بی خوابی کودکان ۸ ساله می‌تواند مربوط به استرس آن‌ها باشد. آن‌ها می‌توانند به‌دلیل درگیری‌های مختلف در مدرسه، دعوا با دوستان خود یا حتی مورد آزار قرار گرفتن در مدرسه، استرس‌های زیادی را تحمل کنند.

در خانه، استرس می‎تواند از رفتارهای پدر و مادر با یکدیگر، به ‌دنیا آمدن بچه و معطوف شدن توجه‌ها به بچه جدید و حتی تغییرات همیشگی خواب مانند مشترک بودن اتاق خواب با خواهر و برادر، خانواده یا پدربزرگ و مادربزرگ ناشی شود. توصیه می‌کنیم از یک دکتر بهداشت روان برای رفع استرس کودک خود کمک بگیرید.

کافئین

علت بی خوابی کودکان ۱۰ ساله می‌تواند مربوط به مصرف نوشیدنی‌های حاوی کافئین باشد. بنابراین بهتر است به کودک خود اجازه ندهید که بعد از ناهار از این نوع نوشیدنی بخورد. البته دقت داشته باشید، کودکان بهتر است تا حد امکان از مصرف این نوع از نوشیدنی‌ها پرهیز کنند و روی تغذیه آن‌ها دقت داشته باشید.

عوارض جانبی داروها

بعضی از دارو، برای مثال آن‌هایی که برای درمان بیش فعالی کودک و افسردگی تجویز می‌شوند، می‌توانند خود عامل بی خوابی شبانه کودکان باشند.

دیگر مسائل پزشکی

بی خوابی شبانه کودک یک ساله می‌تواند به‌ علت اختلال خوابی باشد که او با آن درگیر است. برای مثال می‌توان به وقفه تنفسی در خواب (آپنه خواب) و سندروم پای بی‌قرار اشاره کرد.

این مشکل می‌تواند به ‌دلیل آلرژی و خارش پوست کودک ناشی از اگزما بروز پیدا کند. همچنین دقت داشته باشید که در پاسخ به سوال کمبود کدام ویتامین باعث بی خوابی در کودکان میشود، می‌توان منیزیم را نام برد.

بنابراین اگر می‌خواهید به‌راحتی به علت بی خوابی در کودک خود پی ببرید، سعی کنید همیشه به‌طور مرتب سلامتی او را تحت نظر بگیرید. به‌ویژه روی کمبود مواد معدنی، عناصر ضروری و ویتامین‌ها در رژیم غذای او دقت داشته باشید.

راه های درمان دیر خوابیدن بچه ها

برای درمان بی خوابی کودکان خود باید عادت‌های درستی را در زندگی آن‌ها شکل دهید تا بتوانید بدون مصرف دارو با درمان خانگی بی خوابی کودکانتان را حل کنید. از طرفی اگر به درمان بی خوابی کودکان با داروهای گیاهی علاقه دارید، حتما ابتدا با پزشک او مشورت کنید.

اطمینان پیدا کنید که کودک از تخت‌خواب خود تنها برای خوابیدن استفاده می‌کند

بهتر است کودک خود را متقاعد کنید که تنها از تخت‌خواب خود برای خوابیدن استفاده کند و برای مثال روی آن تکالیف مدرسه‌اش را انجام ندهد. در غیر این صورت، در ذهن کودک به‌مرور زمان تثبیت می‌شود که به‌جای استراحت روی تخت به انجام فعالیت‌های مختلف بپردازد.

مطمئن شوید تخت کودک راحت است

باید از مناسب بودن دمای اتاق کودک، نبود سروصدای زیاد و حتی راحتی تخت او مطمئن شوید. در شرایطی که تخت کودک را با عروسک‌های زیاد پر می‌کنید، کودک برای خوابیدن کلافه می‌شود.

کودک باید برنامه خواب منظمی داشته باشد، حتی در روزهای تعطیل

وقتی برنامه مشخصی برای خواب کودک خود داشته باشید و آن را رعایت کنید، رفته رفته ذهن او به این برنامه عادت می‌کند. در تاپیک درمان بی خوابی کودکان نی نی سایت نیز به این مورد اشاره شده است.

پرخوری زیاد یا گرسنگی

برای قبل از خواب کودک خود یک وعده غذایی سبک مثل یک لیوان شیر گرم به‌ همراه موز را در نظر بگیرید. بهتر است بدانید مصرف غذاهای سنگین یک تا دو ساعت قبل از خواب، اجازه خواب درست را از کودک می‌گیرد.

تشویق به سبک زندگی پرجنب‌وجوش

فعالیت‌های منظم مانند ورزش به مدت یک ساعت در روز، سبب می‌شود کودک شب خواب بهتری داشته باشد. اما دقت داشته باشید انجام فعالیت‌های ورزشی سه ساعت قبل از خواب توصیه نمی‌شود.

توجه به خواب‌های کوتاه در طول روز

کودکان حداقل به چهار ساعت بین دوره‌های خواب نیاز دارند تا به‌اندازه کافی خسته شوند و دوباره بخوابند. به‌همین دلیل دقت داشته باشید که کودکتان در روز خیلی چرت نزند تا بتواند شب راحت‌تر بخوابد.

گذاشتن محدودیت برای استفاده از لوازم الکترونیکی

نور آبی رنگ تلویزیون، گوشی‌ها، تبلت و به‌طور کلی لوازم هوشمند، چرخه خواب کودک را به‌هم بریزند و او نمی‌تواند شب به‌راحتی بخوابد. در نتیجه حداقل یک ساعت قبل از خواب به کودکتان اجازه ندهید که از این لوازم استفاده کند.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

گاهی راهکارهای بالا نیز برای حل مشکل بی خوابی کودکان جوابگو نیستند. در این شرایط باید از یک دکتر روانشناسی عمومی یا دکتر روانپزشکی برای حل مشکل کودک خود کمک بگیرید.

پس از مشاهده علائم زیر در کودک خود، بهتر است به پزشک مراجعه کنید:

• نشانه‌های بی‌ خوابی در کودک بیشتر از چهار هفته طول کشیده و فعالیت‌ها و توانایی‌های او را تحت تاثیر قرار داده است.
• نگرانی در این مورد که کودک در طول خواب با نفس نفس زدن از جا بلند می‌شود یا وقفه تنفسی در خواب و دیگر مشکلاتی که می‌توانند خواب کودک شما را مختل کنند.
• کودکتان دارویی مصرف می‌کند که احتمالا بر کیفیت خواب او تاثیرگذار است.
• تجربه دل‌دردهای شدید در شب که مسبب بیدارخوابی کودک است.
• تغییرات در خلقیات مانند افسردگی، بی‌حالی و حتی پرخوری

سخن نهایی

همان‌طور که گفتیم بی خوابی کودکان مشکل شایعی است که اغلب بچه‌ها آن را تجربه می‌کنند. این مشکل سبب می‌شود کودک در شبانه‌روز خواب کافی نداشته باشد، در نتیجه صبح‌ها انرژی لازم برای انجام فعالیت‌های عادی را ندارد.

اگر نتوانستید با استفاده از راهکارهای ارائه شده در بالا، کیفیت و ساعت خواب کودک را بهبود دهید، حتما از یک دکتر بهداشت روان که در کار خود متخصص است کمک بگیرید یا از طریق سامانه پذیرش ۲۴ با یک دکتر روانشناس آنلاین ارتباط برقرار کنید.