واکسن کودک و زمان‌بندی واکسیناسیون کودکان چیست؟

همه‌ی ما در کودکی واکسن‌های مختلفی را دریافت کرده‌ایم. به همین ترتیب، کودکان ما هم برای بیمه شدن در مقابل بیماری‌ها، باید در سنین خاصی واکسن بزنند. در این مطلب، درباره‌ی واکسن کودک، جدول واکسیناسیون و عوارض واکسن، صحبت می‌کنیم.

لطفاً تا پایان با ما همراه باشید.

واکسن کودک

واکسیناسیون کودکان از مهم‌ترین روش‌های پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های خطرناک و مسری است. با واکسن کودک، بدن به طور کنترل‌شده در معرض ویروس ضعیف‌شده‌ی بیماری قرار می‌گیرد و از این طریق، پادتن بیماری به صورت طبیعی در بدن ساخته می‌شود. با این کار، بدن کودک برای مدت زیای در مقابل ویروس ایمن می‌شود.

سازمان بهداشت جهانی از طریق واکسیناسیون کودکان، موفق شده است برخی از خطرناک‌ترین بیماری‌ها را در جهان به شدت محدود کند. برخی از بیماری‌ها نیز ریشه‌کن شده‌اند اما همچنان باید واکسن آنها را دریافت کنیم. مراکز رسمی بهداشت در ایران نیز برنامه‌ی مشخصی را برای واکسیناسیون کودکان، تنظیم و تایید کرد‌ه‌اند.

در ادامه، به شما می‌گوییم که چرا باید به کودکان خود واکسن بزنیم.

مزایای واکسیناسیون کودکان

از نگرانی‌های معمول والدین، تضمین سلامت و اعتبار واکسن‌هاست. روند تایید واکسن بسیار سخت‌گیرانه است و یک روند جهانی را شامل می‌شود. بر این اساس، می‌توان با قطعیت گفت که واکسن‌های تایید شده برای کودکان بی‌خطر هستند. واکنش خطرناک نسبت به واکسن، به شدت نادر است.

در واقع با واکسن نزدن است که کودک در معرض خطر قرار می‌گیرد. در صورت عدم دریافت واکسن در بازه‌های زمانی مشخص، کودک در خطر ابتلا به بیماری‌هایی مثل فلج اطفال، آبله مرغان و سرخک خواهد بود. خطرات بیماری‌های دیگری مثل زونا، مننژیت، HPV و هپاتیت B نیز در صورت واکسیناسیون، کاهش پیدا می‌کند و درمان آنها راحت‌تر خواهد بود.

به‌طور کلی باید گفت که واکسیناسیون ارزان‌ترین راه برای پیشگیری از بیماری‌های خطرناک است.

برای اطلاع کامل در مورد واکسن کودکان نی نی سایت لطفاً تا پایان مطلب را مطالعه کنید.

زمان‌بندی واکسن کودک

واکسن های نوزاد طبق زمان‌بندی از پیش مشخصی تجویز می‌شوند. همچنین باید در دفعات و زمان‌های مشخصی دوز واکسن تکرار شود. در زیر، جدول واکسیناسیون کودکان را شرح داده‌ایم:

بدو تولد

بعد از تولد و قبل از مرخص شدن از بیمارستان، نوزاد باید این سه واکسن را دریافت کند:

• واکسن ب ث ژ (BCG): واکسن مربوط به بیماری سل است که از میکروب ضعیف‌شده‌ی سل گاوی ساخته شده و به صورت زیرجلدی به نوزاد تزریق می‌شود.
• واکسن فلج اطفال: این واکسن به صورت قطره‌ی خوراکی دریافت می‌شود.
• واکسن هپاتیت ب: این واکسن نیز در بدو تولد به کودک تزریق می‌شود. هپاتیت ب از بیماری‌های ویروسی خطرناک و عامل بیماری سیروز و سرطان کبد است.

دو ماهگی

• واکسن سه‌گانه: واکسن‌های دیفتری، سیاه سرفه و کزاز (P.T) که به صورت تزریقی دریافت می‌شوند.
• واکسن فلج اطفال: نوبت دوم به صورت خوراکی دریافت می‌شود.
• واکسن هپاتیت ب: تزریق نوبت دوم

چهار ماهگی

• واکسن سه‌گانه: نوبت دوم تزریق واکسن‌های دیفتری، سیاه سرفه و کزاز
• واکسن فلج اطفال: نوبت سوم واکسن خوراکی فلج اطفال (OPV)

شش ماهگی

• واکسن سه‌گانه: نوبت سوم واکسن‌های تزریقی دیفتری، سیاه سرفه و کزاز
• واکسن فلج اطفال: نوبت چهارم به صورت خوراکی دریافت می‌شود.
• واکسن هپاتیت ب: تزریق نوبت سوم

دوازده ماهگی

• واکسن سرخک، سرخچه و اوریون: به صورت تزریقی دریافت می‌شوند.

هجده ماهگی

• واکسن سه‌گانه: نوبت چهارم واکسن‌های تزریقی کزاز، سیاه سرفه و دیفتری
• واکسن فلج اطفال: نوبت پنجم به صورت قطره‌ی خوراکی تکرار می‌شود.

۴ تا ۶ سالگی

• واکسن سه‌گانه: تزریق مجدد واکسن‌های کزاز، سیاه سرفه و دیفتری
• فلج اطفال: تجدید واکسن خوراکی
• واکسن سرخک، سرخچه و اوریون: تجدید واکسن به صورت تزریقی

واکسن کودکان چند دوز است

دوز واکسن در کودکان، بسته به نوع واکسن متفاوت است. اما برای اثرگذاری کامل، نیاز به تکرار دریافت واکسن وجود دارد. نوبت و زمان‌بندی دریافت واکسن، بر اساس جدول واکسیناسیون و مشورت با دکتر اطفال، کودکان و نوزادان، مشخص می‌شود. والدین باید طبق زمان‌بندی تعیین شده، به واکسیناسیون کودک خود اقدام کنند.

در صورتی که دوز واکسن فراموش شود یا امکان انجام واکسن وجود نداشته باشد، می‌توان در اولین فرصت ممکن، واکسیناسیون را انجام داد. اما برای کمتر کردن ریسک بیماری، بهترین زمان برای انجام واکسن، طبق جدول سازمان بهداشت است.

واکسن آنفولانزا کودک

واکسن آنفلانزا جزو جدول واکسیناسیون نیست اما به عنوان یک واکسن کودکان و نوجوانان توصیه می‌شود. خصوصاً در فصول سرد که شیوع آنفولانزا بالا می‌گیرد، برای محافظت از کودک، دریافت دو دوز واکسن آنفولانزا کودک لازم است.

کودکان ۶ ماهه و بالاتر، می‌توانند واکسن تزریقی آنفولانزا را دریافت کنند. بعد از حداکثر ۴ هفته، دوز واکسن آنفولازای کودک باید تکرار شود. از آنجا که اثرگذاری واکسن آنفولانزا یک سال است، می‌توان دریافت واکسن را به صورت سالانه تکرار کرد. در این مورد نیز، مشورت با دکتر اطفال آنلاین را فراموش نکنید.

نکاتی درباره واکسن کودکان

• اگر کودک دچار وضعیت خاصی باشد که انجام واکسن سلامتی او را به خطر بیاندازد، با نظر پزشک می‌توان به جای واکسن‌های معمول، تزریق واکسن‌های جایگزین را برای حفظ سلامتی او در نظر گرفت. برای مثال، وقتی کودک دچار اختلال در سیستم ایمنی بدن است.
• منعی برای مصرف شیر مادر در کنار دریافت واکسن، از جمله واکسن خوراکی فلج اطفال، وجود ندارد.
• کودکانی که دچار سوء تغذیه هستند، باید به سرعت واکسن شوند.
• در مورد کودکان نارس یا کم وزن، باید با پزشک اطفال مشورت کرد. معمولاً واکسیناسیون در مورد این کودکان، در نوبت‌های بیشتری صورت می‌گیرد.
• برای دریافت دوز بعدی واکسن هپاتیت ب، حداقل باید یک ماه از دوز قبلی گذشته باشد.
• در صورتی که کودک بعد از دریافت یک دوز واکسن، واکنش‌های شدیدی نشان دهد، باید موضوع را با پزشک در میان گذاشت تا در صورت لزوم، ترکیب واکسن را در دوز بعدی تغییر دهد.
• بعد از پایان ۶ سالگی، دریافت واکسن سه گانه مجاز نیست و به جای آن باید واکسن دوگانه ویژه‌ی بزرگسالان استفاده شود.
• به علت ریشه‌کن شدن بیماری آبله در جهان، تزریق این واکسن به هیچ وجه لازم نیست.
• واکسن فلج اطفال هر چه سریع‌تر بعد از تولد کودک انجام گیرد، بهتر است.
• در کودکان مبتلا به هموفیلی، تزریق واکسن باید به صورت زیرجلدی باشد.
• و در نهایت، تاریخ دریافت واکسن کودک باید توسط والدین ثبت و به پزشک گزارش داده شود.

عوارض واکسن کودکان

واکسن‌ها در بیشتر موارد یا اصلاً عوارضی نشان نمی‌دهند، یا عوارض آنها خفیف است. عوارض واکسن در صورتی که خفیف باشد، طبیعی است و در طی چند روز برطرف می‌شود. بی‌حالی، تب خفیف و درد در ناحیه‌ی واکسن، از عوارض خفیف و گذرای واکسن مناسب کودکان هستند.

اما گاهی، ممکن است کودک با عوارض شدیدی پس از دریافت واکسن روبه‌رو شود. اگر چنین عوارضی را در کودک خود بعد از دریافت واکسن دیدید، حتماً به پزشک مراجعه کنید:

• ورم بدن
• مشکل در تنفس و تنگی نفس
• تب شدید و تشنج طولانی
• عفونت در محل تزریق
• سایر واکنش‌های شدید آلرژیک

نکاتی برای کم کردن عوارض واکسن:

• بعد از دریافت واکسن، کودک خود را در آغوش بگیرید و دلداری دهید. این گونه کودک سریع‌تر آرامش خود را پیدا می‌کند.
• بعد از تزریق واکسن، محل تزریق را فشار ندهید.
• لباس راحت و باز تن کودک خود کنید.
• اسباب بازی مورد علاقه‌ی کودک را در زمان تزریق واکسن، به همراه داشته باشید.
• در صورتی که کودک تب دارد، او را پاشویه کنید.
• شیر مادر تب کودک را کاهش می‌دهد و آب بدن او را تامین می‌کند.
• در صورتی که کودک بالا می‌آورد یا خوب نفس نمی‌کشد، او را به پشت یا پهلو بخوابانید.
• با دکتر آبله مرغان کودکان یا دکتر فلج اطفال در تماس باشید و وضعیت کودک را به اطلاع او برسانید. در صورت لزوم، می‌توانید به اورژانس مراجعه کنید.

واکسن نوزاد را کجا بزنیم

در همه‌ی شهرها و استان‌های کشور، مراکز فعال واکسیناسیون کودکان وجود دارد. با جستجوی آدرس و شماره تلفن مراکز واکسیناسیون کودکان، نزدیک‌ترین مرکز بهداشتی به خود را پیدا کنید.

برخی از والدین، به دلیل برخی مراقبت‌های بهداشتی، ترجیح می‌دهند برای واکسن کودک خود به مراکز درمانی نروند. امکان تزریق واکسن کودکان در منزل نیز وجود دارد. مراکز خدمات پرستاری و مراقبت از کودک، می‌توانند واکسیناسیون کودک شما را در منزل انجام دهند.

امیدواریم این مطلب در حفظ سلامت کودک شما، مفید بوده باشد.