بیماری انسفالوپاتی چیست؟ علت ابتلا به ۹ آنسفالوپاتی رایج

انسفالوپاتی (Encephalopathy) یک اصطلاح کلی است که به توصیف بیماری می‌پردازد که بر عملکرد یا ساختار مغز شما تاثیر می‌گذارد. لازم است بدانید که این بیماری انواع مختلفی دارد، به‌طوری‌که برخی از مدل‌های این بیماری دائمی و برخی دیگر موقتی هستند. برخی از انواع آن از بدو تولد وجود دارند و هرگز تغییر نمی‌کنند و برخی دیگر پس از تولد به وجود می‌آیند و ممکن است به تدریج بدتر شوند.

انواع و علل آنسفالوپاتی چیست؟

تابه‌اینجا متوجه شدیم که بیماری انسفالوپاتی یک بیماری با انواع مختلف است که روی ساختار مغز تاثیر می‌گذارد. حال تصمیم داریم در ادامه با بارزترین انواع بیماری انسفالوپاتی آشنا شویم و علل هریک را موردبررسی قرار دهیم.

۱. انسفالوپاتی مزمن تروماتیک مغز

انسفالوپاتی تروماتیک مزمن (CTE) یک بیماری پیشرونده مغزی است که طبق بررسی‌ها و شواهد در اثر ضربات مکرر به سر و مغز ایجاد می‌شود. این مشکل بیشتر برای بوکسورها، بازیکنان فوتبال یا اعضای ارتش که احتمال مجروح شدن آن‌ها در انفجارها و ضربه‌ها وجود دارد دیده می‌شود.

در رابطه با علائم انسفالوپاتی تروماتیک مزمن (Chronic traumatic encephalopathy) باید گفت که علائم در تمام بیماران یکسان نیست و امکان دارد هرشخصی علائم متفاوتی را تجربه کند، اما زوال عقل و آلزایمر از شایع‌ترین علائم آن هستند که ممکن است به مرور زمان ایجاد شوند. این علائم به‌طورکل عبارتند از:

• از دست دادن حافظه کوتاه مدت
• تغییرات خلق و خوی؛ مانند افسردگی، ناامیدی و اضطراب
• مشکل در فکر کردن
• گفتار نامفهوم

حال شاید برای شما سوال پیش آید که چه زمان باید برای درمان انسفالوپاتی مغزی به پزشک مراجعه کنید که در پاسخ به این سوال باید گفت که اگر به سر شما ضربه‌ای وارد شده است و پس از آن برای حافظه شما مشکلی پیش آمده است، توصیه می‌شود با یک دکتر آنلاین مغز و اعصاب مشورت کنید تا راهنمایی‌های لازم انجام شود.

۲. آنسفالوپاتی مغزی کودکان

یکی از مشکلاتی که امکان دارد برای کودکان نیز پیش آید انسفالوپاتی مغزی (Pediatric Encephalopathy) است، اما انسفالوپاتی مغزی کودکان چیست؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که گاهی‌اوقات عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی در عملکرد مغز اختلالاتی را ایجاد می‌کنند که این اختلالات می‌توانند زمینه‌ساز بیماری انسفالوپاتی در کودکان و انسفالوپاتی در نوزادان باشند.

از شایع‌ترین علائم انسفالوپاتی مغزی کودکان می‌توان به مواردی چون خستگی یا تب، سردرد، تهوع و استفراغ، برآمدگی در جمجه نوزاد، درد عضلات و مفاصل بدن اشاره کرد. البته اگر این بیماری شدید شود، می‌تواند مشکلاتی چون تشنج، از دست دادن هوشیاری و از دست دادن حس در نواحی خاص از بدن را نیز به همراه داشته باشد.

اما درمان انسفالوپاتی مغزی کودکان چیست؟ در رابطه با این موضوع توصیه می‌شود در صورت مشاهده‌ی هریک از علائم با دکتر آنلاین مغز و اعصاب مشورت کنید تا به شما توصیه‌های لازم گفته شود و شما بتوانید درمان این مشکل را انجام دهید.

۳. انسفالوپاتی کبدی

به احتمال زیاد اصطلاح انسفالوپاتی کبدی (Hepatic encephalopathy) را شنیده‌اید، اما از آنجایی که اطلاعاتی در رابطه با این بیماری ندارید برایتان سوال پیش آمده که انسفالوپاتی کبدی چیست؟ در پاسخ به سوال انسفالوپاتی کبدی یعنی چی باید گفت که این عارضه ناشی از بیماری‌های مربوط به کبد است. همان‌طورکه می‌دانید، سموم از طریق کبد از بدن دفع می‌شوند، حال اگر برای کبد مشکلی پیش آید، این سموم به‌جای اینکه از بدن خارج شوند در خون جمع خواهند شد که نتیجه‌ی چنین اتفاقی آسیب دیدن مغز است. شما می‌توانید با خواندن مقاله انسفالوپاتی کبدی به اطلاعات دقیق و کاملی از این بیماری دست پیدا کنید.

۴. انسفالوپاتی مغزی به دلیل فشار خون بالا

این مورد  از انسفالوپاتی ناشی از فشار خون بالا و حاد است. درواقع اگر فردی نسبت به درمان فشار خون بالای خود هیچ اقدامی انجام ندهد، ممکن است این فشار بالا به مغز آسیب برساند و باعث تورم مغز شود که نتیجه‌ی این مشکلات انسفالوپاتی فشار خون بالا خواهد بود. این عارضه با نشانه‌هایی چون سردرد، تشنج، اختلالات بینایی، تهوع و … خود را نشان می‌دهد و به همین دلیل تشخیص به‌موقع و زود هنگام آن بسیار اهمیت دارد.

انسفالوپاتی ناشی از فشار خون بالا (Hypertensive encephalopathy) هم در افراد بزرگسال و هم در افراد جوان دیده می‌شود، اما به‌طورکلی باید گفت یکی از انواع نادر بیماری انسفالوپاتی است. این عارضه پس از تشخیص معمولا طی ۱۲ الی ۴۸ ساعت کنترل می‌شود و امکان دارد فرد به‌خاطر داروهای مصرفی تا چند ساعت پس از درمان احساساتی چون گیجی، خواب آلودگی و بی‌حسی داشته باشد. دقت داشته باشید که اگر علائم انسفالوپاتی در بحران فشار خون به‌موقع تشخیص داده نشود، فرد به کما خواهد رفت.

روش‌های تشخیص این انسفالوپاتی متنوع است که ساده‌ترین آن را می‌توان اندازه‌گیری فشار خون درنظر گرفت. گاهی‌اوقات برای تشخیص این بیماری آزمایش ادرار، تحلیل گاز خون شریانی و تصویربرداری از قفسه سینه تجویز می‌شود. توصیه می‌شود درصورت مشاهده‌ی علائم این بیماری به یک فوق تخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید تا بررسی‌های لازم انجام شود و پزشک مطمئن شود که مشکلی مغز شما را تهدید نمی‌کند.

۵. انسفالوپاتی سمی- متابولیک مغز

از دیگر انواع انسفالوپاتی می‌توان به نوع متابولیک اشاره کرد، اما انسفالوپاتی متابولیک چیست؟ آنسفالوپاتی متابولیک (Toxic-metabolic encephalopathy) زمانی ایجاد می‌شود که در بدن عفونت‌ها یا سموم جمع شوند؛ البته نارسایی برخی از اعضای بدن نیز می‌تواند منجر به چنین مشکلی شود.

دقت داشته باشید که بهم خوردن تعادل طبیعی در مقادیر الکترولیت‌ها، هورمون‌ها و سایر مواد شیمیایی در بدن می‌تواند بر عملکرد مغز تاثیر داشته باشند و آن را با مشکل مواجه کند. این مشکل در برخی از موقعیت‌ها به‌قدری جدی می‌شود که می‌تواند فرد بیمار را از انجام فعالیت‌های روزانه خود ناتوان کند.

احتمال مبتلا شدن برخی از افراد به این بیماری بیشتر است؛ برای مثال می‌توان به افرادی که دیابت کنترل نشده یا عفونت مزمن دستگاه ادراری دارند اشاره کرد. البته سوء تغذیه، مصرف بیش‌ازحد الکل، کم آبی و دیگر عفونت‌ها نیز می‌توانند زمینه‌ساز آنسفالوپاتی متابولیک باشند. در رابطه با تشخیص این بیماری باید گفت که کار کمی سخت است، زیرا آزمایش و بررسی‌های متعددی باید انجام شود و موارد مختلفی باید مورد ارزیابی قرار گیرند تا عملکرد مغز مشخص شود.

از همین رو ما به شما مشورت با یک دکتر آنلاین مغز و اعصاب را پیشنهاد می‌دهیم. این مجموعه به شما کمک می‌کند که بتوانید از بهترین پزشکان در بهترین بیمارستان‌ها نوبت دریافت کنید. بنابراین تنها نیاز است که با این مجموعه تماس بگیرید و در رابطه با مشکلی که دارید توضیحاتی را در اختیار کارشناسان قرار دهید تا آن‌ها متناسب با شرایط شما بهترین پزشکان را معرفی کنند.

۶. انسفالوپاتی ورنیکه یا انسفالوپاتی الکلی

انسفالوپاتی ورنیکه چیست؟ انسفالوپاتی ورنیکه (Wernicke encephalopathy) زمانی ایجاد می‌شود که فرد با کمبود شدید ویتامین B1 مواجه شود. دقت داشته باشید که مصرف الکل برای طولانی مدت، فقر غذایی و جذب کم مواد غذایی از جمله دلایلی هستند که می‌توانند باعث کمبود این ویتامین در بدن شوند.

لازم است بدانید که این نوع از بیماری انسفالوپاتی با نام انسفالوپاتی الکل یا انسفالوپاتی الکلی نیز شناخته می‌شود. دقت داشته باشید که انسفالوپاتی ورنیکه درصورتی‌که به سرعت درمان نشود، می‌تواند سندرم ورنیک-کورساکوف را به‌وجود آورد. این سندرم می‌تواند در حافظه کوتاه مدت اختلال ایجاد کند و در ادامه به فراموشی منجر شود.

۷. انسفالوپاتی اورمیک یا انسفالوپاتی ناشی از نارسایی کلیه

از دیگر انواع بیماری انسفالوپاتی می‌توان انسفالوپاتی اورمیک (Uremic encephalopathy) را نام برد. حال شاید برای شما سوال پیش آید که انسفالوپاتی اورمیک چیست و چرا افراد به آن مبتلا می‌شوند که در پاسخ به این سوال باید گفت این مشکل برای افرادی که نارسایی کلیه دارند پیش می‌آید.

درواقع زمانی که سم اوره در خون جمع می‌شود، می‌تواند این مشکل را به همراه داشته باشد. این بیماری با علائمی چون سرگیجه خود را نشان می‌دهد و اگر به آن توجه نشود و تشدید پیدا کند، می‌تواند باعث شود که فرد به کما برود.

۸. انسفالوپاتی اسفنجی (BSE)

انسفالوپاتی اسفنجی گاوی یا انسفالوپاتی اسفنجی گاو یک بیماری در گاو است. حال سوال این است که انسفالوپاتی اسفنجی چیست؟ در پاسخ به این سوال باید گفت این بیماری در دسته بیماری‌هایی قرار می‌گیرد که می‌تواند در عملکرد مغز باعث اختلال شود. همچنین باید این نکته را درنظر داشته باشید که انسفالوپاتی قابل انتقال از گاو به انسان‌ها و دیگر حیوانات است.

دلیل ایجاد این بیماری این است که پروتئین پریون از حالت طبیعی خود خارج می‌شود و به شکل بیماری‌زا و مضر تغییر شکل پیدا می‌کند. علت این تغییر شکل مشخص نیست، اما زمانی که این تغییر شکل رخ می‌دهد، سیستم عصبی مرکزی گاو تحت تاثیر قرار می‌گیرد و آسیب می‌بیند. حال سوال پیش می‌آید پریون چیست و چرا باعث ایجاد انسفالوپاتی اسفنجی شکل می‌شود؟

پریون‌ها درواقع پروتئین‌های بسیار ریزی هستند که می‌توانند تغییر شکل دهند و همین تغییر شکل آن‌ها باعث می‌شود که در مغز رسوب کنند. نتیجه‌ی رسوب این پروتئین در مغز، تغییر در حافظه، تغییر در رفتار و تغییر در حرکات خواهد بود. این بیماری هم انسان‌ها و هم حیوانات را تحت تاثیر قرار می‌دهد و باید گفت از جمله انواع نادر بیماری انسفالوپاتی است، اما می‌تواند کشنده نیز باشد. بنابراین اگر با علائم این بیماری مواجه شدید، حتما توسط یک متخصص و دکتر انسفالوپاتی اسفنجی شکل معاینه شوید تا مطمئن شوید که مشکلی شما را تهدید نمی‌کند.

۹. انسفالوپاتی ایسکمیک هیپوکسیک

آخرین نوع از بیماری انسفالوپاتی که تصمیم داریم به آن بپردازیم، انسفالوپاتی ایسکمیک هیپوکسیک (Hypoxic ischemic encephalopathy) است، اما انسفالوپاتی ایسکمیک هیپوکسیک چیست؟ در جواب باید گفت این عارضه زمانی ایجاد می‌شود که مغز اکسیژن کافی و موردنیاز خود را دریافت نکند. مسلما چنین مشکلی می‌تواند باعث آسیب دائمی یا اختلال در عملکرد مغز شود.

برای مثال اگر یک خانم باردار در دوران بارداری الکل مصرف کند، احتمال اینکه اکسیژن به مغز کودک نرسد و عارضه انسفالوپاتی ایسکمیک هیپوکسیک پیش آید وجود دارد.

سوالات متداول

تفاوت انسفالوپاتی و انسفالیت چیست؟

انسفالیت از دیگر اصطلاحاتی است که شاید به گوش شما خورده باشد و برایتان سوال پیش آمده باشد تفاوت انسفالوپاتی و انسفالیت چیست؟ در پاسخ به این سوال باید گفت هردو عارضه به مغز آسیب می‌رسانند، اما با یکدیگر تفاوت‌هایی نیز دارند.

در رابطه با این موضوع باید گفت انسفالیت التهاب مغز است که در اثر عفونت ویروسی پیش می‌آید. این در حالی است که در پاسخ به سوال انسفالوپاتی مغز چیست باید گفت یک آسیب‌دیدگی یا اختلال دائمی و موقت مغز است که می‌تواند تاثیرات منفی و سختی را به همراه داشته باشد.

درمان انسفالوپاتی چگونه است؟

بسته به اینکه علت انسفالوپاتی چیست، درمان نیز متفاوت خواهد بود. گاهی‌اوقات درمان از طریق مصرف دارو انجام می‌شود، درحالی‌که در برخی دیگر از شرایط نیاز به جراحی است.

آیا می‌توان از ابتلا به انسفالوپاتی پیشگیری کرد؟

برخی از انواع انسفالوپاتی‌ها ارثی هستند که مسلما نمی‌توان از آن‌ها پیشگیری کرد، اما تغییر سبک زندگی، برای مثال حذف نوشیدن الکل می‌تواند در پیشگیری از دیگر انواع انسفالوپاتی موثر باشد.

انسفالوپاتی چگونه تشخیص داده می‌شود؟

برای تشخیص این بیماری آزمایشات مختلفی انجام می‏شود که از جمله این آزمایش‌ها می‌توان به آزمایش خون، نمونه‌برداری از مایع مغزی نخاعی، سی‌تی‌اسکن یا ام‌آر‌آی اشاره کرد.

جمع‌بندی

همان‌طورکه مطالعه کردید، در این مقاله به سوال عارضه آنسفالوپاتی چیست پاسخ دادیم و انواع انسفالوپاتی و علائم انسفالوپاتی را موردبررسی قرار دادیم. حال اگر شما با علائم هریک از انواع انسفالوپاتی روبرو شدید، توصیه می‌شود حتما توسط یک فوق تخصص مغز و اعصاب معاینه شوید، زیرا تشخیص به‌موقع مشکل می‌تواند روند درمان را راحت‌تر کند.