علل اصلی توهم در سالمندان + راه‌های درمان
فهرست مطالب
توهم یکی از بیماری‌هایی است که در سال‌های اخیر طیف وسیعی از افراد را از نوجوانان گرفته تا سالمندان به خود مبتلا کرده است.
توهم زمانی به وجود می‌آید که شخص چیزهایی را حس می‌کند که واقعی نیستند و توانایی تفکیک و تشخیص اتفاقات واقعی و چیزهایی که ساخته ذهن خودش است را ندارد.
این بیماری زمانی جدی می‌شود که فرد به طور کلی در دنیای ساخته ذهنی خود زندگی کرده و تغییرات جدی را در زندگی‌اش بر پایه آنها به وجود آورد.
معمولاً توهم نشانه یک بیماری یا اختلال روانی دیگر است. یعنی مشکلی بزرگتر و جدی‌تر در روح و روان فرد به وجود آمده که خود را به شکل توهم نشان داده است.
اما ممکن است زمانی هم خود توهم آنقدر جدی شود و آنقدر تحت درمان قرار نگیرد که خودش به تنهایی به یک اختلال یا بیماری جداگانه برای فرد تبدیل شود.
معمولا توهمات می‌توانند در اثر سوء برداشت یا عدم فهمیدن درست موضوعات به وجود بیاید و برداشتی را به شخص بدهند که به هیچ وجه درست نیست یا حداقل آنقدر که آنها می‌گویند جدی و درست نیست.
اگر توهم در مراحل اولیه باشد شخص می‌تواند زندگی و وجهه اجتماعی خود را حفظ کند اما اگر مدت زیادی باشد که فرد دچار این اختلال شده باشد و بدون هیچ تلاشی برای درمان آن زندگی کند، این اختلال جدی شده و ممکن است ابعاد مختلف زندگی او را تحت تاثیر قرار دهد. بسیاری از افراد سالمند علاوه‌بر بیماریهای گوناگونی که دارند که توهم یکی از آن اختلالات و بیماری‌هایی است که به آن مبتلا هستند.
به همین دلیل رفتار درست واکنش‌های به‌جا در برابر این بیماری از سمت خانواده یا پرستار وی می‌تواند تاثیر بسیار زیادی در روند مثبت درمان یا حتی بدتر شدن بیماری داشته باشد.
به همین دلیل تصمیم داریم به منظور آگاه‌سازی این مقاله را صرفاً به موضوع مهم توهم در سالمندان اختصاص دهیم.
توهم و هذیان گویی مشکلات مشابه اما متفاوت!
بسیاری از افراد توهم و هذیان گفتن را یکی می‌دانند و گاهی حتی این واژه‌ها را به جای یکدیگر استفاده می‌کنند؛ اما این دو واژه دو بیماری متفاوت از یکدیگر هستند که شاید شباهت‌هایی داشته باشند اما اگر کمی اطلاعات درباره آنها داشته باشید به خوبی می‌توانید آنها را تشخیص داده و با انجام رفتار و واکنش‌های درست در برابر هرکدام به شخص بیمار کمک کنید.
البته شما به تنهایی نمی‌توانید این دو بیماری را از هم تشخیص دهید و برای این کار حتماً حتماً باید به یک روانپزشک مراجعه کنید.
حتی اگر فرصت مراجعه حضوری به روانپزشک را ندارید با کمک گرفتن از این‌ها پزشک آنلاین می‌توانید با گفتن نشانه‌های بیماری سالمندها بیماری او را تشخیص دهید.
زمانی که سالمند با استفاده از حواس فیزیکی خود چیزهایی را احساس کند، ببیند یا بشنود که در واقعیت وجود ندارند و تنها در ذهن او هستند دچار اختلال توهم شده است.
این اختلال در سالمندان و سایر افراد در سنین مختلف به یک شکل بروز می کند و علائم نشانه‌های مشابهی دارد. به طور کلی توهم در سالمندان دو دسته اصلی دارد:
توهم تخیلی در سالمندان
که در این نوع از توهم سالمند موقعیت‌ها و شرایط به‌طور کلی اتفاقاتی را متصور می‌شود و حس می‌کند که به هیچ عنوان امکان وقوع آنها در واقعیت وجود ندارد و تنها ساخته ذهنی او هستند.
توهم معمول در سالمندان
که این نوع از توهم‌ها امکان واقعی بودن را هم دارند اما در آن شرایطی که سالمند آنها را حس می‌کند وجود ندارند.
در حقیقت زمانی آنها را را حس می‌کنند و واقعی می‌بینند که جز یک تصویر خیالی در ذهن او چیز بیشتری نیستند.
علت توهم در سالمندان
به طور کلی یک دلیل بسیار خاصی که به تنهایی منجر به این اختلال در افراد شود، وجود ندارد اما از شایع‌ترین و مهمترین علت‌های توهم در افراد می‌توان به زمینه ژنتیکی، سوء استفاده جسمی و جنسی در دوران کودکی، خاطره‌های بدی که در مغز فرد بیمار ثبت شده اند، جراحت یا ضربه به قسمت‌هایی از سر، استفاده از داروهایی که با عارضه توهم همراه هستند، قرار گرفتن در موقعیت‌های خاصی که در مغز شده است و… می‌توان اشاره کرد.
اگر توهم یک هشدار درباره بیماری دیگری باشد، آن اختلال یا بیماری جدی‌تری که خود را به صورت توهم بروز داده است علت اصلی بیماری شناخته می‌شود.
تشخیص اینکه شخص دچار توهم می‌باشد یا خیر یا اصلا توهم او در چه سطحی است یا چه چیزی باعث آن شده؛ موضوعی کاملاً تخصصی است که دکتر توهم و فوق تخصص مغز و اعصاب با معاینات خاص و پزشکی می‌توانند به آن پی ببرند. در ادامه با انواع توهم سالمندان آشنا می‌شویم.
انواع توهم در سالمندان
بالاتر هم اشاره کردیم زمانی که هیچ محرک واقعی برای ایجاد یک حس واقعی وجود ندارد اما فردی آن را حس کند و واقعی بداند دچار توهم شده است.
این اختلال به دلیل اینکه با حواس فیزیکی پنجگانه مرتبط است به پنج نوع اصلی تقسیم بندی می‌شود که در ادامه آنها را برای شما معرفی خواهیم کرد.
توهم بینایی سالمندان (توهم دیداری سالمندان)
در این نوع از توهم فرد اشیا، افراد، نور و چیزهایی را می‌بیند که کاملاً خیالی هستند و سایر افراد توانایی دیدن آنها را ندارند.
- توهم لامسه در سالمندان
اگر سالمند احساس لمس شدن بکند بدون آن‌که شخصی او را لمس کرده باشد، حشره‌ای روی بدن حرکت او کند و به طور کلی محرک واقعی برای این حس وجود داشته باشد، دچار توهم شده است.
توهم چشایی در سالمندان
زمانی که توهم اعصاب چشایی بدن را درگیر کند و طعم‌ها و مزه‌های غیرواقعی یا اشتباهی را به مغز ارسال کند به‌طوری که فرد باور کند آن طعم و مزه را واقعاً چشیده است، درگیر اختلال توهم چشایی شده است.
توهم بویایی در سالمندان
اگر سالمند بوها یا رایحه‌هایی مجازی و غیرواقعی را حس کند که سایر افراد سالم از حس کردن آن ناتوان باشند و یا بوهای غیر معمول و چیزی که اصلاً وجود ندارد را حس کند، درگیر این اختلال شده است. برای مثال ممکن است سالمندی بگوید فلان غذا بوی شیطان می‌دهد.
توهم بدبینی در سالمندان
توهم و بدبینی یکی از مهمترین نشانه های اولیه بیماری آلزایمر است. زمانی که این بیماری در حال رشد و فراگیری در بدن سالمند می‌باشد با نشانه‌هایی مثل پرخاشگری، بدبینی، توهم بی‌قراری، استرس زیاد و… همراه است.
اگر در همان زمان اولیه با مراجعه به روانپزشک یا دکتر توهم این مورد تشخیص داده شود، می‌توان با استفاده از روش‌های درمانی جلوی گسترش توهم بدبینی در سالمندان را گرفت و برای درمان توهم بدبینی سالمندان اقدام کرد.
همچنین خوب است بدانید برخی عوامل دیگر مانند گرما، درد، سرما، بیماریهای جسمی خاص و… می‌توانند باعث تشدید توهم بدبینی سالمندان شوند.
توهم خودآزارانه در سالمندان
توهم خودآزارانه در سالمندان حالتی است که در آن شخص اهمیت بسیار زیاد و فوق‌العاده‌ای را به سلامت جانی و مالی خود اختصاص می‌دهد. به گونه‌ای که دیگر این اختلال از کنترل خارج شده و به جای محافظت باعث شکنجه شده و فرد کاملا در عذاب است.
این افراد کدام توهم می‌زنند که یک اتفاق غیر طبیعی و ماوراء الطبیعه در حال وقوع است که سلامت خودشان و اطرافیان را به خطر می‌اندازد و برای جلوگیری از بروز این اتفاق خیالی ذهنی‌شان دست به محافظت‌کاری بسیار زیاد و خارج از کنترلی می‌زنند.
این دسته از رفتارها نوعی اختلال روانی هستند که با توهم خودآزارانه در سالمندان خودش را بروز می‌دهد هرگونه افکار و توهمی که باعث آزار فرد شود و خیالی باشد در دسته این بیماری قرار می‌گیرد.
راه درمان توهم در سالمندان چیست؟
همانطور که بالاتر هم اشاره کردیم توهم در سالمندان به تنهایی معمولاً یک بیماری جداگانه نیست و معمولاً نشانه‌ای از یک بیماری یا اختلال بزرگتر و جدی‌تر روانی در این افراد است.
به همین دلیل بهتر است قبل از هرگونه اقدامی برای درمان توهم در سالمندان با مراجعه به یک روانپزشک آنلاین یا دکتر بیماریهای مغز و اعصاب معاینات تخصصی توسط پزشکان انجام شود تا سلامت سایر قسمت‌ها چک شود و در صورتی که بیماری یا اختلالی مشاهده شد که باعث بروز توهم در سالمندان شده بود با اقدامات لازم برای درمان آن بیماری توهم در سالمندان نیز درمان شده و از بین برود.
درمان توهم خودآزارانه سالمندان
برای درمان توهم خودآزارانه در ابتدا باید مشخص شود که این فرد دچار پارانویا شده است و برای درمان آن باید رفتاردرمانی در جهت کاهش حساسیت‌های فرد مبتلا نسبت به انتقادها و هرگونه اتفاقات طبیعی زندگی است، انجام شود.
اگر شما فردی هستید که با افراد پارانوئیدی سروکار دارید باید بدانید که راه سختی در پیش دارید و لازمه موفقیت شما صبر و حوصله زیادی در برابر فرد مبتلا می‌باشد.
ممکن است این افراد به دلیل زودرنجی و حساسیت بسیار زیادی که دارند رفتارهای خصمانه و غیرمنطقی زیادی از خود نشان دهد، همچنین شخصیت بسیار وابسته آنها می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد.
به همین دلیل و با توجه به اینکه درمان‌های شیمیایی برای این بیماری کاربرد ندارد و تنها با رفتار درمانی می توان آن را درمان کرد بنابراین تمامی افراد که با این فرد سر و کار دارند باید نهایت تلاش خود را بکنند که شک و تردید و احساس ترس و ناامنی فرد شکسته شود و بتواند اضطراب و استرس خود را درمان کرده و از انزوای درونی خود ساخته خود خارج شود و به زندگی و روند عادی برگردد.
درمان توهم آلزایمر
متاسفانه بیماری آلزایمر بیماری است که بسیاری از سالمندان را به خود مبتلا کرده است روش‌های شیمیایی، استفاده از برخی مواد و خوراکی هایی مانند کندر، استفاده از روش‌های طب سنتی و همچنین نرمش دادن مغز و فعالیت‌های ذهنی می‌تواند در کند کردن روند پیشرفت و یا حتی در درمان این بیماری بسیار موثر باشد.
چه رفتاری باید دربرابر توهم در سالمندان داشته باشیم؟
مهمترین چیزی که در پیشروی بیشتر و بدتر کردن توهم در سالمندان یا کمک به بهبود آنها موثر است، چگونگی رفتار اطرافیان یا پرستار با آنها است.
اگر شما فردی هستید که با سالمندی که دچار توهم است در ارتباط هستید باید نکاتی را رعایت کنید. در ادامه برخی از مهمترین نکاتی که باید رعایت کنید را خواهم گفت.
اولین نکته این است که اصلا نباید به توهمات او بال‌وپر بدهید و گفته‌های غیرواقعی او را تایید کنید. سعی کنید همیشه در چنین شرایطی با آرامش کامل واقعیت را برای او توصیف کنید.
مهمترین عاملی که باعث این اختلال می‌شود، تنها ماندن فرد سالمند است. پس سعی کنید به هیچ عنوان او را تنها نگذاشته و همیشه حداقل یک نفر همراه سالمند باشد تا از به فکر رفتن وی و به وجود آمدن توهمات در ذهن او جلوگیری شود.
تکرار خاطرات خوب برای افرادی که دچار توهم هستند بسیار موثر خواهد بود. بنابراین می‌توانید با بازگو کردن خاطرات خوب، نشان دادن آلبوم عکس و فیلم یا قرار دادن سالمند در جمع دوستان و آشنایانی که هم سن‌وسالش هستند و خاطرات مشترکی دارند به روند درمانی او کمک کنید.
چه زمانی نیاز است برای درمان توهم سالمندان پزشک مراجعه کنیم؟
با توجه به اینکه توهم در سالمندان یک بیماری روانی و یا حتی اختلال است معمولا این نوع از بیماری‌ها مزمن بوده و در طول زمان پیشرفت می کند.
بنابراین بهتر است اگر زمانی رفتارهای نامناسب، غیرواقعی و یا نشانه‌هایی از این بیماری را در فرد مشاهده کردید با یک دکتر توهم یا روانپزشک صحبت کنید و در صورت نیاز تشخیص پزشک مربوطه به یک دکتر مغز و اعصاب مراجعه کنید.
اگر سالمند شما شرایط مراجعه حضوری ندارد و یا حتی بیماری خود را نمی‌پذیرد می‌توانید با استفاده از خدمات پزشکی آنلاین اپلیکیشن پذیرش ۲۴ با پزشک های آنلاین در ارتباط باشید و به صورت نامحسوس بیمار خود را تحت مراقبت و درمان آنلاین قرار دهید.
سوالات متداول توهم در سالمندان
-
علت توهم زدن سالمندان چیست؟
مهمترین مواردی که می‌توان از آنها به دلایل کمک‌کننده به توهم در سالمندان اشاره کرد عبارتند از تنهایی، استفاده از داروهایی با عوارض توهم یا استفاده از مواد روان‌گردان، عوامل ژنتیکی و محیطی، خاطرات و موقعیت‌های حساس ثبت شده در ذهن، ابتلا به سایر بیماریهای روانی و….
-
درمان خانگی برای توهم وجود دارد؟
برخی کارها و رفتارهایی مانند تنها نگذاشتن سالمند، وقت گذراندن وی با عزیزانش، مرور خاطرات خوب، احساس امنیت دادن به سالمند، کنترل داروهای مصرفی، انجام دادن برخی تمرینات ذهنی، تقویت حواس پنجگانه و تکرار واقعیت‌ها می‌تواند در این راستا به بهبود یا پیشگیری این بیماری کمک کنند اما اگر توهم به حد زیاد و غیرقابل کنترلی برسد باید حتما سالمند تحت نظر روانپزشک قرار گیرد.
-
بدبینی در سالمندان چه علتی دارد؟
معمولا بدبینی در اثر اتفاقات و برخی باورهای ذهنی در فرد به وجود می‌آید و مربوط به سالمندان هم نیست. غالبا افراد در سنین جوانی یا میانسالی دچار آن شده و اگر تحت درمان قرار نگیرند در زمان پیری بدبینی در آنها شدت بیشتری پیدا کرده درمانش سخت‌تر خواهد شد.
سلام وقت بخیر
پدری ۷۶ساله دارم تقریبا یه ماه همش با مادر بحث میکنه میگه منو زدی اذیتش میکنه چنگ میندازه به مادرم بدبین وشک داره به مادرم دیگه خسته شدیم
سلام مادرم ۸۰ سالش ،آسایش رو از پدرم گرفته که تو زن داری و میخوای بچه دار شی پرخاش میکنه حرفای ناجور میزنه در صورتیکه پدرم همه جوره پرستاری مادرم رو انجام میدن .
سلام مادرمن۶۵ سال داردمتاسفانه دچارسوء ظن شدیدنسبت به زن دادشم داردومیگوید وسایل آشپزخانه ام رادزدیده ومدام تکرارمیکندگریه میکندقلبش دردمیگیردهمه راکلافه کرده پیش روانپزشک هم بردیم ولی فایده نداردلطفا راهنمایی کنیدچکارکنم
بادرود .. مدت دوماه هست که پدر من وقتی از خواب بلند میشه زمان گم می کنه برای چند دقیقه… مثلا اگر از خواب شب بلند بشه فکر می کنه بعدازظهره و اگر مثلا از خواب بعدازظهر بلند بشه احساس می کنه صبح هست… البته این حالت همیشه نیست…
سلام …مادرم ۷۸ سالشه ..چند مدت است مادرم با اموات در تماس است و با آنها سخن می‌گوید وحتی برای آنها غذا درست می‌کند سفره پهن می‌کند..باید چکار کنم اوایل خیلی خودما و مادر را عذاب میدادم اما حالا دیگه عادت کردم ..الان راهی است دارویی هست
سلام مادی دارم ۹۴ ساله اصلا آرام وقرار نداره یکسره صدا میزند و اصلا نمیخوابد یک لحظه ساکت نیست قرق آلپرازم ۱ بهش دایم نمیخوابه دکتر مغز و‌عصاب برم دوارو ها اصلا تاثیر نداره چه دارویی بدم ساکت بشه امانم را بریده
سلام خسته نباشید مریض ما می گوید و می زند می گه منو ببرید خونه هی دارد دعوا می کند چه ر کنیم وراه چاره چیست
سلام پدرم۸۵ سالشه چند توهم مثلا یه آهنی میخواد روش بیفته یاکسی ازکنار ردمیشه تصورت کودک پیشنهاد علت چیست
سلام
سلام.چندروزی هست که مادر من سرماخورده و دچار توهم شده البته نه به صورت کامل.علت آن چیست؟
سلام وقت به خیر من مادم ۸۶سالش هست ۴سال هست که به خاطر مشکلات جسمی که براش پیش اومد دیگه نتونست راه بره سه هفته ای میشه که دچار توهم شده و احساس میکنه کسی تو خونه یا تو حمام هست یا میگه خودم لبه دیوار هستم بیارم پایین با دکترش مشورت کردیم گفتن چون چند سال هست قرص آلپرازولام میخوره از عوارض این هست و باید قطع کنید ما هم اول نصف و بعد ربع و بعدقطع کردیم ولی این حالتش همینطور ادامه داره و نگرانمون کرده لطفا راهنمایی بفرمایید
سلام
پدربزرگم ۹۵ سالشه،چن روز پیش بیخود و بی جهت حالت اسهال بش دس داد و دگ چشماشو بزور باز میکرد…چن روز بدستور پزشک متخصص بستری شد،الانم ک ترخیص شده دگ هازیون میگه و چشماشم مث قبله هیچ تغییری نکرده…
خواهشاً کمک کنید
سلام پدر من ۹۰ سال سن داره
آلزایمر داره
جدیدا هر چند دقیقه چند بار با دست خودش میزنه تو سرش. علتش چیه؟
خیلی کفری میشم وقتی این کار رو انجام میده
گاهی اوقات چنان محکم میزنه که دلم میخواد دستاشو به یه جایی ببندم
خواهش میکنم دلیلشو بگید ممنون
مامانم میگه برم دم در بهشون غذا وپول بدم که برن مامان اذیت نکنن میبینه باهاشون حرف میزنه همش تو خیالش هستن ازش چیزی میخوان مامانم بهشون سریع واکنش نشون میده یامیگه شب داداشم میاد اون بکشه بزنه ببرنش
سلام من مامانم ۹۰ سالش اضطراب واسترس خیلی زیاد داره همش فکر میکنه میخوان بیان بکشن بزنش فراموشی نداره فقط داره آزار واذیت روحی روانی میشه چکار کنم
منم پدرم
با سلام خسته نباشید عذرخواهم واقعا. حدود ۲سال است یک مادر ۷۲ ساله دارم که همش با مردگان انگار ارتباط دارد. وخیلی هم خودش را اذیت می‌کند. هم اطرافیان خود را. لطفاً لطفا اگه امکانش هست راهنمایی کنید
سلام پدرشوهرم۸۵ سالشه و توهم بد بینی داره وتقریبا ۴ ماه که بسیار شدید شده وبه زن ۷۵ ساله خودش شک داره ومیگه با نوهاش ارتباط داره وهمش دنبال دعوا وجداله بعد دعوا پشیمون میشه ومیگه خدا منو زودتر بگیره تا شما راحت بشین سر حال وسالم هم است ولی پر حرف و شکاکه وقبول هم نمیکنه که مریضه وباید به روان پزشک مراجعه کنه ودارو استفاده کنه لطفا کمک کنید باید ما چکار کنیم
پدر شوهر منم دچار توهم شده شدید به دکتر بردیم ولی داروها را نمیخوره میگه مریض نیستم کسی تجربه ای داره که چطور داروها را بدیم
سلام مادرم هفتادسالشه برادرم سالهاست بااون قهرکرده ورفته هیچ خبری ازش نداریم حالامدتیه مادرم جیغ میزدم میگه پسرم توخیابونه دنبالم میگرده صداش میکنه باجیغ جوری که همسایها خسته شدن چیکارکنم
سلام مادرشوهرم همیشه میگه یخچال سوت میکشه ببرینش تعمیر کنید در صورتیکه اصلا چنین چیزی اتفاق نمیفته وبارها شده خودمون هم بودیم نمیدونیم چکار کنیم میشه راهنماییم کنید
سلام پدر من چند سالی است بیماری پارکیسون داره وچند ماهی دچار مشکل توهم بینایی شده. وداره با افرادی حرف می زند و به آنها غذا تعریف می‌کند. گاهی هم با آنها بحث وجدل می‌کند و می خواهد آنها را از خانه بیرون کند می گوید که دارن خانه را آتش می زنند ویا از من پول می خواهند و… لطفا راهنمایی و کمک کنید. با تشکر.
حیدر علی اسلامیان
سلام پدر شو هرم ۸۴ سالشه از وقتی کرونا اومد خانه نشین شده با کمک دیگران بلند میشه نصف شب میخواد بره بیرون وقتی اجازه نمی دیم داد میزنه اینا میخوان منوبکشن
هر چی خوراکی می دیم بهش نمی خوره می گه سم بهش زدین صبح که میشه تازه می خوابه چی کارش کنیم
باسلام.پدرم ۹۳ ساله هست و دو ماه پیش عمل تعویض مفصل لگن را داشت .ده روزی هست که توهم صدا دارد اول هنگام بیدار شدن از خواب بود چند روز هم هست بعد از آن هم خیال میکنه یکی صداش میزنه و ادعا طلب میکنه و حتی ناسزا میگه.حالت مضطرب دارد .وبه بیرون از خانه می‌رود می‌رود.مثلا نان پنیر براشون میبره.درب خانه راباز میزاره که بیاد تو خانه پول آماده کرده بهش بده.و…ممنون میشم کمکم کنید با تشکر
سلام پدردارم سالمند هست وپایش امکان حرکت ندارند اما با نشستن داخل اتاق همیشه درحال حرکت می کند ودریک جا سکون نمی کند وخواب هم ندارد.ازش می پرسم میگه من درحال کارکردن هستم.
درزمانی قبل شغلش کارگر وکشاورز بوده است لطفا راهنمایی کنید تا از نگرانی نجات یابم. ممنون
سلام پدرم مدام باکسانی که وجودندارن درحال بحث وجدله هم خودش اذیت میشه ومادرم که توان حرکت ندارن روکتک میزنه به همه بدبینه خواهش میکنم راهنماییم کنید
سلام مادرم به علت بیماری پارکینسون دچار توهم شده و همیشه تصور می کنه مار می بینه
علت دیدن مار چی می تواند باشد
سلام مادر من ۷۵ سال داره گاهی اوقات البته فقط وقتی که تنها هست برای خودش صحبت مبکنه انگار کسی پیشش نشسته و خیلی خوب صحبت میکنه مبخنده اخماشو تو هم میکنه گاهی هم عصبانی میشه دلیلش چی می تونه باشه ولی حالتش طبیعی طبیعی هستش