علت تومور مغزی در کودکان چیست؟ روش‌های درمان تومور مغزی کودکان

تومور مغزی یا توده سلولی مغزی کودکان عبارت است از هر توده و یا رشد غیرطبیعی سلول‌ها که در مغز یا در کنار بافت‌های مغز که باعث ایجاد اختلال در کارایی آن می‌شود. در واقع تومور در داخل جمجمه که فضای کوچک و بسته‌ای است تشکیلی می‌شود و با رشد و بزرگ‌تر شدن، به جمجمه و آنچه که درون آن است (اعم از بافت‌های عصبی، رگ‌ها و…) فشار وارد می‌کند.

علت تومور مغزی در کودکان به عوامل مختلفی بستگی دارد. از آنجایی که این بیماری در برخی مواقع بسیار خطرناک بوده و حتی سلامت جانی کودک را به خطر می‌اندازد، بسیاری از والدین نگران این موضوع هستند. به دلیل حساسیت موضوع تصمیم گرفتیم در پذیرش ۲۴ به بررسی کامل و جامعی از این بیماری پرداخته و علل و علائم آن را توضیح دهیم. پس در ادامه همراه ما باشید.

علائم تومور مغزی در کودکان

بسیاری از والدین پس از آشنایی با این بیماری اغلب از پزشکان و افرادی که دکتر متخصص مغز و اعصاب هستند، در مورد اینکه علائم تومور مغزی در کودکان چیست سؤالات زیادی می‌پرسند تا بفهمند کودکانشان به این بیماری مبتلا شده‌اند یا نه.

در واقع می‌توان گفت علائمی که نشان دهنده تومور مغزی در کودکان باشند بسیار زیاد بوده و به اندازه و محل قرارگیری تومور نیز بستگی دارند. از این رو می‌توان گفت علائم این بیماری، در هر کودکی متفاوت است. به طور کلی می‌توانیم عوامل زیر را به عنوان شایع‌ترین علائم تومور مغزی در کودکان مدنظر بگیریم:

• بزرگی اندازه سر

این عامل بیشتر در نوزادانی که این بیماری را دارند دیده می‌شود.

• حالت تهوع و استفراغ

حالت تهوع و استفراغ می‌تواند به صورت دوره‌ای یا روزانه باشد. این مورد یکی از شایع‌ترین علائم تومور مغزی در کودکان ۱ساله است.

• تغییرات شخصیتی

به‌عنوان‌مثال کودک برون گرایی کلاً میلی به بیرون رفتن و برقراری ارتباط با دیگران نداشته باشد و برعکس و یا در مثالی دیگر، حتی کودک آرام رفتار پرخاشگرانه‌ای از خود بروز دهد و…

• تحریک پذیری
• احساس فشار در سر
• آغاز ناگهانی مشکلات بینایی
• و …

همان‌طور که قبلاً نیز عنوان کردیم در بسیاری از موارد نوع علائم به محل قرار گیری توده نیز بستگی دارد. علائمی نظیر تشنج بدون هرگونه سابقه قبلی، اختلال در صحبت کردن، مشکلات بلع غذا، دشواری در حفظ تعادل و … از جمله از این علائم هستند.

علل ابتلا به تومور مغزی در کودکان چیست؟

دکتر تومور مغزی در بیشتر مواقع علت اصلی ابتلا کودک به این بیماری را در ناهنجاری‌های ژنی می‌داند که باعث رشد کنترل نشده سلول در داخل مغز می‌شوند. به طور کلی می‌توان گفت که وراثت و ژنتیک یک عامل مهم در ابتلا کودک به تومور مغزی شناخته شده است. البته ممکن است که هیچ کدام از والدین یا خانواده یک کودک سابقه بیماری خاص یا ابتلا به تومور مغزی را نداشته باشند، اما با این همه حال فرزند آن‌ها دچار این بیماری شود.

پس به عنوان یک جمع بندی می‌توان نتیجه گرفت که متخصصان مغز و اعصاب علت یا علل خاص و مشخصی را به صورت صد در صدی برای ابتلا به بیماری تومور مغزی در کودکان نام نبرده‌اند، اما با این همه حال اکثر آن‌ها، ژنتیک را عامل بسیار مهم در ایجاد تومور مغزی کودکان دانسته‌اند.

در نتیجه برای پدر و مادرهایی که سابقه بیماری خاص به خصوص بیماری‌های مربوط به سیستم عصبی و مغز را دارند، توصیه می‌شود که فرزندان خود را مرتباً چک آپ کرده تا بتوانند در صورت بروز هر گونه مشکل، در مرحله اولیه بیماری با آن مقابله کند.

انواع تومور مغزی در کودکان

تومور مغزی در کودکان انواع مختلفی دارد. هر کدام از این تومورها ویژگی‌های خاص خود را داشته و به نحوی باعث ایجاد اختلال در کارایی مغز کودک می‌شوند. متخصص اطفال و پزشکان مغز و اعصاب انواع تومور مغزی در کودکان را به شرح زیر معرفی کرده‌اند:

تومور مغزی گلیوما در کودکان

گلیوما را می‌توان شایع‌ترین نوع تومور مغزی در کودکان و حتی بزرگسالان دانست. این تومور بافت حمایتی مغز را تحت اثر گذاشته و بر عملکرد طبیعی آن اختلال ایجاد می‌کند. گلیوما در محل‌های مختلفی از مغز رشد می‌کند و همین عامل باعث شده تا انواع مختلفی برای آن تعریف کنند. انواع گلیوما عبارت است از:

• آستروسیتوم ها

اکثر کودکانی که به تومور مغزی ابتلا می‌شوند از نوع آستروسیتوم است. در نتیجه می‌توان آستروسیتم را شایع‌ترین نوع تومور مغزی در کودکان دانست. این تومور اکثرا در مخچه ایجاد شده و باعث افزایش فشار داخل جمجمه، سردرد و استفراغ در کودکان می‌شود.

• گلیوم ساقه مغز

گلیومای ساقه مغز نوع دیگری از تومور گلیوما است که در ساقه مغز رشد می‌کند. این تومور منحصراً در کودکان دیده می‌شود به دلیل پیچیدگی که دارد با عمل جراحی درمان نمی‌شود و کودکانی که درگیر این بیماری می‌شوند بایستی با روش‌های دیگری نظیر پرتو درمانی، تحت مداوا قرار بگیرند.

• آپاندیموما

اپاندیموما معمولاً در دیواره بطن‌ها یا نخاع دیده شده و با مسدود کردن جریان CSF باعث افزایش فشار داخل جمجمه می‌شود. این تومور در مقایسه با سایر تومورهای مغزی، سرعت رشد کم‌تری دارد.

• گلیومای عصب بینایی

این تومور نیز در اطراف آنها به وجود می‌آید و اغلب در کارایی سیستم چشم اختلال ایجاد می‌کند. به گونه ای که ممکن است کودک بینایی خود را از دست بدهد. از آنجایی که محل قرار گیری این تومور در نزدیکی بافت‌های حساس مغز است، کار درمان را سخت می‌کند.

تومورهای اولیه نوروکتودرمی (PNET)

تومورهای اولیه نوروکتودرمی ممکن است در هر نقطه‌ای از مغز کودک ایجاد شوند. البته این تومور اکثرا در پشت مغز نزدیک مخچه دیده می‌شود. تومورهای اولیه نوروکتودرمی اغلب بدخیم هستند چرا که سرعت رشد آن‌ها زیاد بوده و سراسر مغز یا نخاع را درگیر می‌کند. شایان ذکر است تومورهای اولیه نوروکتودرمی همانند تومور گلیوما چند نوع مختلف دارد که مدولوبلاستوما (Medulloblastomas) به عنوان شایع‌ترین نوع آن شناخته می‌شود.

مدولوبلاستوما (Medulloblastomas)

یکی که یکی از شایع‌ترین تومورهای اولیه نوروکتودرمی است اغلب در نزدیکی خط وسط مخچه (تومور مخچه در کودکان) دیده می‌شود. مدولوبلاستوما سرعت رشت بسیار بالایی داشته و در اکثر مواقع باعث مسدود سازی تخلیه مایع نخاعی مغزی می‌شود. این سلول‌ها چون می‌توانند به نقاط مختلف مغز تقصیر پیدا کنند اغلب خطرناک هستند. اما با روش‌های مختلف نظیر جراحی، پرتودرمانی و… می‌توان آن‌ها را کنترل کرد.

کرانیو فارنژیوم ها Craniopharyngiomas

کرانیو فارنژیوم ها از انواع دیگر تومور مغزی در کودکان هستند که اغلب به عنوان تومور خوش‌خیم بوده ظاهر شده و خطری برای سلامت جسمی و جانی کودک ندارند. اما چون در نقاط حساس مغز به وجود می‌آیند نمی‌توان با جراحی آن‌ها را برداشت.

در این قسمت سعی کردیم انواع تومور مغزی در کودکان را به طور کامل و جامع شرح دهیم. اگر شما نیز در مورد این تومور و انواع آن سؤالاتی دارید، می‌توانید از مشاوره آنلاین دکتر مغز و اعصاب بهره ببرید.

انواع راه‌های درمان تومور مغزی در کودکان

روش‌های درمانی مختلفی برای کنترل و بهبود تومور مغزی در کودکان وجود دارد. انتخاب شیوه درمانی برای هر فردی مختلف بوده و بسته به شرایطی نظیر، نوع، محل و اندازه تومور، سن، سلامت جسمانی، سابقه خانوادگی و ژنتیکی، وسعت بیماری و… انجام می‌شود. شایان ذکر است که برای کنترل سریع‌تر و بهتر تومور می‌توان از چند تکنیک درمانی با همدیگر استفاده کرد. به‌عنوان‌مثال بسیاری از کودکان هستند که در کنار عمل جراحی، شیمی درمانی را نیز انجام می‌دهند.

انواع راه‌های درمان تومور مغزی در کودکان عبارت‌اند از:

• عمل جراحی تومور مغزی در کودکان
• پرتو درمانی و رادیوتراپی تومور مغزی کودکان
• شیمی درمانی تومور مغزی کودکان
• پیوند مغز استخوان تومور مغزی کودکان
• استروئیدها
• توان‌بخشی کودکان مبتلا به تومور مغزی
• استفاده از داروهای ضد تشنج
• و…

در بین روش‌های گفته شده، عمل تومور مغزی در کودکان، پرتودرمانی و شیمی درمان شایع‌ترین و پرکاربردترین روش‌ها برای درمان تومور مغزی در کودکان هستند، از این رو تنها به شرح و بررسی این سه روش پرداخته و بقیه راه‌های درمانی را صرفاً نام بردیم.

عمل جراحی تومور مغزی کودکان

در عمل تومور مغزی در کودکان ، متخصص مغز و اعصاب تومور را از بافت‌های مغزی جدا کرده و آن را برمی‌دارند. این روش به دلیل آنکه تومورها اغلب در نقاط حساسی از مغز که نزدیک به بافت‌های مهم هستند، رشد می‌کنند، کم‌تر استفاده می‌شود. اما یک روش درمانی قطعی است.

با این همه حال تشخیص آنکه تومور با عمل جراحی قابل برداشتن است یا نه و انجام این کار زیانی بر کودک ندارد، بر عهده پزشک است. برای تشخیص این کار نیز بایتی بر روی مغز سی تی اسکن و آزمایش‌های دیگر انجام شود تا محل دقیق قرار گیری تومور و نقاط دسترسی به آن به خوبی تحلیل شوند. همچنین برای درمان تومور مخچه در کودکان نیز از این روش استفاده می‌شود.

پرتو درمانی تومور مغزی کودکان

پرتودرمانی یک روش دیگر برای درمان تومور مغزی کودکان است که نسبت به عمل جراحی عوارض و خطرات کم‌تری دارد. در این روش اشعه‌های پر انرژی نظیر اشعه ایکس از چند منبع بر نقاط تعیین شده مغز که محل قرار گیری تومور است، تابانده می‌شوند تا سلول‌های سرطانی از بین بروند. این روش درمانی برای حالت‌هایی که دسترسی به تومور از طریق جراحی مشکل است پیشنهاد می‌شود. برای درمان با روش پرتو درمانی ممکن است یک یا چند جلسه زمان نیاز باشد. در اکثر اوقات پرتو درمانی را یک روند درمانی طولانی مدت می‌دانند. همچنین این روش در کنار عمل جراحی و به عنوان مکملی برای آن نیز استفاده می‌شود.

شیمی درمانی تومور مغزی کودکان

شیمی درمانی از قدیمی‌ترین روش‌های درمانی تومور مغزی در کودکان است. در این روش انواع مختلفی از داروهای ضدسرطان را به طور مستقیم از راه مستقیم به داخل بدن تزریق می‌کنند. شیمی درمانی نیز یک روش درمانی طولانی مدت بوده و نیازمند درمان مداوم است. این روش نیز اکثرا به عنوان مکملی برای عمل جراحی پیشنهاد می‌شود.

به طور کلی می‌توان گفت انواع مختلفی از تومورهای مغز در کودکان دیده می‌شوند که برای هر کدام از آن‌ها روش درمانی متفاوتی اثربخش‌تر است. اما در همه انواع آن، تشخیص زود هنگام می‌تواند کمک بسیار بزرگی به روند بهبود و درمان داشته باشد.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

هر وقت که علائم تومور مغزی در کودکان، همچون احساس فشار در سر، مشکل در راه رفتن، مشکلاتی در حفظ تعادل، مشکلات ناشی از بینایی، سر درد، حالت تهوع بی دلیل و… مشاهده کردید بهتر است هر چه سریع‌تر به یک دکتر مغز و اعصاب مراجعه کنید. همچنین شما می‌توانید از یک دکتر اطفال آنلاین نیز درخواست کمک بکنید.

سؤالات متداول درباره تومور مغزی کودکان

آیا تومور مغزی در کودکان خطرناک است؟

بله – تومور مغزی انواع مختلفی داشته و در هر کودکی اثراتی را از خود به جا می‌گذارد. برخی از تومورهای مغزی ممکن است خوش‌خیم بوده و خطری را ایجاد نکند ما برخی دیگر که به عنوان تومورهای بدخیم نیز شناخته می‌شوند ممکن است سلامت جسمی و حتی جانی کودک را به خطر بیندازد.

آیا تومور مغزی در کودکان قابل درمان است؟

بله – روش‌های درمانی مختلفی وجود دارد که می‌توان از طریق آن‌ها باعث کنترل و بهبود تومور مغزی شد.

چه کودکانی بیشتر در خطر تومور مغزی قرار دارند؟

کودکانی که والدین آن‌ها دچار بیماری‌های مغزی هستند، بیشتر از سایر کودکان در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.